yii Notæ & obferv. in Librum Sacramentorum
Bcncdictlo bacilli.
T u b aculus nofira & reSlor p e r fe c u la v i t a ,
I ftum fa n S lifica p ie ta t is ju r e b a c illum ,
Q u o m aU fle r n a n tu r , quo f im p e r r e f t a regantur.
H i e d e t u r B a c u lu s P a ß o r a l i s .
Accipe baculum facri regiminis, &c. ut in Ordine Rosnano.
I t e m a l i a d a t io .
Accipe baculum Paftoralis officii. Et fis in corrigen-
dis vitiis fxviens, in ira judicium fine ira tenens ; cum
iratus fueris, mîfericordiæ reminifcens. Per.
M o d o f u r g e n d i f u n t , & i n c i p i a t u r I n t r o i t u s .
Elegit te Dominus fibi in Sacerdotem. P fa lm . Exaudiat
te Dominus. Adçj. Mictat tibi. A l i a A n t ip h . Sicut
fui cum Moyfe. P fa lm . Exaudiat te Dominus. A n t ip h .
Benedixit te hodie Deus. P fa lm . Deus Deorum. O r a t
i o a d M i s s a m i n d i e . Oremus , diledtifli-
mi nobis, ut huic viro, &c. ut infra in codice S. Eligii.
E p i s t o l a : Cariffimi, fidelis fêrmo , fi quis Epif-
copatum defiderat. Memor fit omnis facrificii tui.
It. Mittat tibi Dominus. i^. Immola Deo. T r . Defi-
derium. A l l . Difpofiiit. A l l . Diffiifa eft gratia.
H i e ordinandus eft E p if co p u s antequam le g a tu r E v a n g
e lium p o f t A l l . & tu n c d ebent duo E p if c o p i deducere
ilium p e r manus e x t r a Secretarium in p ra fe n t ia A r c h ie -
L a ta n iam . F in i ta tenen tts lib rum E v a n g e lii fu p e r f c a p u
la s , & A r ch iep if co p u s ben ed ica t turn.
Hadlenus Ratoldi codex de Epifcopi ordinatione, in
cujus titulo apparet, olim tempore,Regum in Gallia fuifle
Epifcopos Cleri & populi fuffragiis eledos , adhibito Regis
confenfu, qui non raro amftoritate fua quern vellet
Epifcopum ordinari imperabat: ita ut, ilia fiepius prevalence,
debiles admodum eflent elediones. Id paffim tefta-
tur Gregorius Turonenfis in biftoriis Francorum, Sc in
vitis Patrum, atque alii Francorum hiftorix feriptores:
tandem per Concordata inter Leonem X. Pontificeni
Maximum 8c Francifcura I. Francorum Regem prorfus
avulfe funt, au&oritate nominationis penes Regem, 8c
confirmationis penes Pontificem remanente. In ceteris Ec-
clefie Occidentalis regionibus eadem ele&ionum libertas
Clero & populo falva & integra permanfit, dum excuflo
Romanorum Imperatorum jugo, eorum Reges haud im-
parem Francorum Regibi* circa elediones audoritatem
fibi vindicarunr. Apud Grecos tquidem feu Orienrales
perfeverant elediones, fed exclufo Clero & populo, jus
eledionis ad folos comprovinciales Epifcopos devolutum
eft. Theodorus Balfamon contendit ita ftatutum fuifle
can. 4. Concilii Niceni primi; qua: quidem fententia non
mihi placet: quia Canon citatus non de eledione, fed manus
impofitione hauddubie intelligendus eft : quia cum
dixit conftitutionem faciendam efle a comprovincialibus
Epifcopis, ftatim ejufmodi conftitutionem appellat tfpo-
™i*v. id eft, manus impbfitionem , quam vult faltem a
tribus Epifcopis fieri, fi aliis Epifcopis per aliquod im-
pedimentum adefle non liceat, qui tamen per litteras con-
A de eledione-, ac proinde Cleri,& plebis fuflragia in Epifco-
porum cledionibus ab eo non fuifle repudiata. Imo ipfum
ConciljumNicenum mentem fiiam explicatin Epiftola Sy-
nodica ad fiindas Dei Ecclefias per Alcxandriam, Ægy-
ptum PeDtadblim, &c. incaufa Patriarche Alexandrini
advenus Meletianos, (dtor t i 8%m <p&jvoirn, i m *s etjpôÎTo,
&c. id eft, T a n tum f i d ig n ifu n t , & g o p u lu s e leg e r it , con-
fe n t t en te ip f i s , & confirmante E p if co p o C a th o lica A l e x
a n d r ia . Id etiam palam eft ex undecima Concilii Calche-
donenfis adionc, in qua Anatolius Patriarcha Conftanti-
nopohtanus, in depofitione Baffiani &,Stephani Epifcopo-
rum, qui, contra canones, fiierant Ephefiorum Ecclefie
Pontifices ordinati,fic ait : D a b i tu r a utem E p h efio rum
M e t r o p o li E p ifco p u s à D e o mon ftratus -, ksh '©%£ w m i f i t
rmv id eft, & a b omnibus, q u i
B p a fe en d i f u n t , eleftu s .
Scd 8c innumera propemodum ejufmodi per Clerum &
plebem eledionis, etiam poftdidum Concilium Nice-
num, proftant exempla. Petrus Epifcopus Alexândrinus,
prius a S. Athanafio defignatus, ab omnibus, tam Eccle-
fiafticis quàm Magiftratibus fuffragantibus, eledus eft ;
ut feribit Theodoretus lib. 4. hift. Ecclef. cap. 18. Apud
Synefium, Epift. j 6 . Antonius Prefbyter in Olbiatis viel
Epifcopus , non folùm Epifcoporum, qui aderant, fed
etiam totius populi, qui convenerat, fuffragiis eligitur.
Epiftola ejufdem Synefii 6 q . nihil aliud fonat. Apud So-
zomenum, lib. 8. hift, Ecclef. cap. j9 . Nilammon exigue
civitatis Geras à plebe Epifcopus eledus eft. Mortuo
Paulino Antiochie Pontifice, Evagrius populi fuffra<nis
1U1 ' .7 ' f " ' " 7 M “ “ mp r a j e n u a t r e n t e - u n îfuuobrrooggaattuurr, uutt ifçerriibbiitt SSooccrraatteess lliibb.. 5ç.. hhiifftt.. EEcccclleeff. ccaaDp
p ife o p i ante a lta r t , & profternens f e & ce te r i fa c ia n t q 15. Timotheo Æluro Pontifice Alexandrino in exilium
tam am ita ten en tts fu p Ccavu- ado, Timotheus alter rivinm ____ i.-.
tv r plnnni, Hiving Ivi/'ilA inrpllinihit- 1 7 _ ___ 1 £ c : — f r ‘ utterascon- caput nabet eloquia divina manumque Pontificiam s uhi
dJi-c enhr s rlu lb yC-To nfnta--n-t-i-o| I-m---p--e--r-a-t-o--roea pr-oft didum Nicznum
Concilium celebrati A mvaBpoicOtm M7ir
y v tA y -rid, Kstmittnr » mp avrdy Sh^nupSptv Ewjra.W id
eft , congregata autem multitudoroget ut fiat conftiturio
Epifcopi afe requifiti. Ibi enim agitur de conftitutione
hoc eft ordinatione Epifcopi jam plebis fuffmfeiis eledi •
ad cujus ordinationem fi quis ex Epifcopis coWprovincia-
Iibus non conyenerit, ftatuit Concilium ut per litteras
moneatur. Ubi cum Kstmsa.<n( fit ordinatio, & eodem vo-
cabulo utatur canon Concilii Nica:ni; fignum eft Concilium
Nicsnum fuifle de ordinatione locutum, non verb
««cAduurino in exinur
ado, Timotheus alter civium Alexandrinorum calculis i
ejus locum fuffedus eft, ut feribit Evagrius lib. z . hift.
Ecclef cap. n . S. Johannes Chryfoftomus communibus
Cleri & populi votis, aflentiente etiam Imperatore, Con-
ftantinopolitanus Epifcopus eledus eft,ut feribit Sozo-
menus lib. 8. hift. Ecclef. cap. 2.
Necobeft Synodi Laodicens canon. 13. quo ftatuitur,
quod non oporteat permittere turbis, ut eligant eos qui in
Sacerdotium alleguntur: liquidem ibi non rejiciuntur Cle-
ricorum & honorabilium civium fuffragia, fed eorum
qui funt ex faece plebis, qui non rarb in ejufmodi comitiis
tumultus, & feditiones excitant.
N o t a 7 S 9 - . D u o E p i s c o p i p o n a n t e t
T I N ? A N T E,V A N G E L I O RUM C O D I C E M Sü-
D PER CAP UT E j u s .
Ita in editis.In Concilio Carthagin. iv. can. 1. & in codice
Remcnfi legitur : S u p e r cap u t & ce rv icem e ju s . In
codice Tiliano : S u p e r v e r tic em e ju s & in t e r fc a p u la s
claufum. In Ordine Romano : S u p e r ce rvicem e ju s , & in -
t e r f c a p u la s claufum . In Pontifical! Romano, S u p e r cerv
ic em & f c a p u la s , juxta quod liber apertus efle debet.
\ Ritus autem imponendi libri Evangeliorum fuper caput
Epifcopi, cum ordinatur, eft antiquiflimus , 4 quo
agit S. Dionyfiuscap. 5. Ecd. Hierarchiar • h e d p ^ t O i
tiM h&.p%x.luj 7»Ad am <Q&cmfip8po{, a/xqu ru m A tc^iyat &n
w Bvma.wej.ov, ’tin utpadis m & o d fe cJ bm Ae> a ^
•dw itp*w>dw id eft, Pontifex qui ad initiationem
Pontificiam accedit, utroque genu flexo ante altare, fiipra
habet Pontificiam} ubi
r* Pf^^5,anr-Confirmatur ex Canone g . Concilii Sar- E per eloquia divina fâcilè intelligitut £v an ge l iumd a-
dicenfis fub Conftantio Imperatore poft didum Nicamnm fum cft ex multis locis Georgii Pachymefx in paraphrafi
hujus capitis. S. Johannes Chryfoftom. inoratione qux
inferibitur : Qubd idem fit legiflator veteris ac novi tefta-
mmeennttii :: SSifdd ww nn bSy Vvff BBxwxoztii»m«Vec», l«y mm77ec vxjipcooT-ntvvllaaiicr AnWlt .ffptav J1 .
tvay{tmv w X&-™ ^ **?<*■ *»( «St7a(. id eft , quocirca in
Ecclefia in ordinationibus Epifcoporum , Evangelium
Chrifti eorum capiti imponitur. Petrus Damiani ierm. i.
de dedicatione: P o n itu r & E v a n g e lic a p a g in a fu p e r cap
u t ilH U s recumbentis ; u t verbo v i ta f e n t ia t ex cede r e
rationem , & ocu li e ju s d e fic ia n t in eloquium D om in i.
Idem viderc licet in Concilio citato Carthag. iv. & in Sa-
cramcntariis
cramentariis & Ordinibus fiipra citatis: atque etiam in Eu-
chologio Grxcorum aia-mvam m tùaïyi^ioy 0 ^pfttpfif, %$i}
Kfadfym n um to 'rpa.yijsp n X^pwov/Apiiv atwiipaoHofit
im A d oMay ^t/>«6>p.,id eft, aperit Evangelium Pontifex,
& imponit capiti & cervici illius qui ordinatur, aliis
Pontificibus fimul una tangentibus.
Sed his adverfatur Amalarius lib. z . de Offic. Eccl.cap.
14.. D i c i t lib e lla s fe cu n d ùm cu ju s or d in cm celebratur ordin
a tio a p u d q u o fd am , u t duo E p if co p i ten ta n t E v a n g e lium
fu p e r c a p u t e ju s , q u o d n eq u e v ê tu s auSloritas in t im
â t , nequ e A p o fto lic a t r a d it io , neque canonica auSlor
ita s . Sed ifta omnia ex citatis locis fatis refutantur, imo
ipfc quamvis ejufmodi impofitionem libri Evangeliorum
minimè probet, tarnen illius myfticam interpretationem
ftatim fubjungit : P o t t f t tamen E v a n g e l ii impofirio fu p e r
c a p u t , montre ten en te s , a u t q u o D om in u s idem E v a n g e lium
firm e t in corde e ju s , a ep r c c cn tu r : a u t u t mon tant ■
tu rn , q u i c o n fe c ra tu r , recordari f e am plius effc f u b j u g
o E v a n g e l ii , q uàm fo r e t . Alias rationes refert S. Jo hannes
Chryfoftomus oratione citata, ut dHcat is qui ordinatur
fe veram Evangelii tiaram acciperc : & utdifcat,
etfi omnium fit caput , fe tamen fubaitum efle legibus.
Aliam addit S. Dionyfius cap. citato, quia vis perfediva
atquefeientia Pontificibus divinitus conceditur, qui earn'
in alios fint transfufuri. Porro in omnibus noftris Sacra-
me’ntariis, Ordinibus, Concilio Carthaginienfi, & Eucho-
logio fupra citatis, liber Evangeliorum ab Epifcopis imponitur
: fed apud Clementem lib. 8. Conflit, cap. 4. à
Diaconis ; in Pontificali Romano ab uno ex capella-
N o t a 7 6 0 . R E L I i o m n e s E p i s-
Multi Epifcopi ad unius ordinationem convenire folent,
illi videlicet qui funt ejufdem Provincial in qua Epilco- '
pus confecratur, ut ftatuitur in Concilio Sardicenfi can. 6.
ô c Antioch, can. 9. Quod fi omnes adefle non potuerint, à
tribus faltem , ceteris per litteras confentientibus, ordinandus
eft, ut decernitur can. 4. Concilii Nicæni. Canon
18. Concilii Toletani iv. idem ftatuit. Canon primus A-
poftolorum ftatuit ut Epifcopus à duobus vel tribus ordi-
netur. Synefius Epift. 6 j . ait Siderium Palæbifcæ non fuif-
fe Ifgitimum Epifcopum , quod à tribus Epifcopis non fiie-
rit ordinatus. Ita in Concilio Arelatenfi 1. ftatuitur can.
20. Concilium Arauficanum 1. can. 21. prohibet nc Epi-
feopus à duobus Epifcopis ordinetur.
N o t a 7 6 i . C a pc t e j o m a n g a n t .
In cod. Ratoldi, 8 c in cod. qui Anglicanus efle credi-
rar, nullus eft capitis contadus, nec manus impofitio.
In editis hxc fequuntur : H o c fa S lo a c c ip ia t p atenam cum
o b la t is , & calicem cum v in o , & de t c i , dicens : A c c ip e 1
pote ftatem offerre fa c r ific ium tam pro v i v i s a tq u e d e fu n -
Slis . Qu* cùm non extent in codicibus noftris mfs. neque
in cod. Tiliano,neque in Ordine & Pontificali Romano,
videntur efle fuppofititia. In cod. Remenfi fequitur exhor-
tatio ad populum : S e r v a n d a eft, dileSliJfimi fr a t r e s , &c.
N o t a 7 6 2 . O r a t i o , &c. '
In cod. Angl, habetur : E t has d ica n t E p if c o p i fu p e r
ip fum orationes.
. N o t a 7 6 3 . O r e m u s , D i i E C T i s s iM i ,
&c.
Ita in editis 8c in cod. Remenfi. Abeft à codice Ro-
dradi. In cod. Ratoldi non habetur hoc loco, fed prima
eft oratio Miflæ in qua facratur Epifcopus, plurali numéro
in fingularem mutato. In Ord. 8c Pontif. Rom. poftpo-
nitur fequenti orationi.
N o t a 7 6 4 . A d u t i l i t a ,te m p r o v i d e n- Ï
DAM ELECTIS.
In Ord. & Pontif. Rom. legitur : V t i l i t a t i E c c le f ia
p ro v id en s . In cod. Ratoldi : A d u t ilita tem E c c le f ia pro-
vehen d o. Optimè quidem in Ord. & Pontif. Romano,
fed diverfb ab aliis fènfù.
N o ta 7 6 s . A d e s t o , D o m i n e , s u p p l i -
c a t i o n i b u s n o s t r i s , &c.
Ita in editis j & in codicibus Rodradi 8c Ratoldi 8c
Tom. III.
I Ord. Rom. In cod. Remenfi alia eftofatio, fed fub eodem
fènfu : E x a u d i , D o m in é , fu p p lic um p r e ce s , u t
q u o d noftro g erendum eft minifterio , j u a p o t iits v i r t u -
te firm e tu r . P e r D om . Non extat in Pontif Romano.
N o t a 7 6A . P ro r> i t ï a r e , D o m i n e , &c.
In Pontificali Romano ante hanc orationem habentur
ha:c verba, A c c ip e Jp iritum fa n S lum ; qux non funt in
editis, neque in codicibus noftris mfs, neque in Ordine
Romano, neque in cod. Tiliano.
N o t a 7 6 7 . D eus ho no rum omn i u m .
Ita in omnibus aliis codicibus noftris mfs. In editis legitur
D e u s bonorum, 8cc. male ; vide fupra annotata. In
cod. Tiliano, 8c Ord. & Pontificali Rom. D e u s honor
N o t a 7 6 8 . D eus o m n i u m d i g n i t a -
“ tum.
Ita in editis 8c in codicibus mfs. Rodradi 8c Ratoldi.
A cod. Remenfi 7» D e u s , abeft.
N o t a 7 6 9 . E t P on t 'i p i c a l Em gi -o r i a m
NON J A M NO BI S HO NO R COMM EN D A T
V E ST I.U M- , &C.
Id teftatur Fortunatus lib. 1 . Epigr. 10.de S. Germano
Parifiorum Pontifice :
In medio G ermanus a d e ft a n t i f t es honore
Q u i r ég it h in c ju v e n e s , f itb r ig it inde fe n t s .
L é v i ta p r a e u n t , fe q u i tu r g r a v is or do c a n en tum ,
H o s gra d ien d o m o v e t , ho s moderando tr a h it .
I l le tamen fe n f tm in c e d i t , v e lu t a lte r A a r o n ,
, N o n d e v e fte n iten s , f e d p ie ta te p la cen t.
N o n la p id e s , c o c cu s , clarum a u rum , p u rp u ra , byffus
E x o r n a h t h um e ro s , f e d m ica t aima f id e s .
Ubi in editis legitur cid a r im , fed nullus. eft fenfas ; in cod.
mf S. Germani à Pratis habetur C id a r -, ftd ei eadem
feriptura legitur oi C la r . fuperpofitum , linea vocabulo
C id a r fubduda, ad erroris notam ; quateex illo C la r ,
feci -to c la r um , 8c clarus eft fenfus. ,
N o t a 7 7 0 . Q u IA ET I L L A , QU Æ T U N C
CA R' NA L I BU S B L A N D I E B A N T U R OBTUTI -
B US , EA POT IUS Q_U Æ IN IPS IS E R A N T
I N T E L L IGE ND A P O SC E BA NT .
Ita in omnibus ^ ic ib u s toties fupra citatis ; in quibus
arbitror •» q u àm | * d c i a r i , in hune modum, Q u ia &
i l i a , qua tu n e carnalibus b landiebantur o b tu tib u s , c a p o -
-) t in s , qu àm q u a in ip fis e ran t in t e llig e n d a , p o feeb a n t, id
eft populus ille carnalis plus veftium fulgore deledaba-
tur, quàm myfteriis , quæ hoc fplendo're fignificabam
tur.'
N o t a j 7 1 . S u m m i s a c e r d .o t i i .
Summum Sacerdotium eft Epifcopatus, ut fummus
Sacerdos Epifcopus, qüemadmodum fupra notatum eft.
N o t a 7 7 2 . U t quid quid i l l a v e l a m i -
NA IN FULGORE AU R I , &C.
Quod præclarè prxftitit fupra nominatus S. Germanus
Parifiorum Pontifcx, ut de eo cecinit Fortunatus carmine
fupra titato : ,
I f t e fa t i s m e lio r v e t e r i qu àm lege Sacerdos ;
H i c q u ia v e r e c o lit q u o d p r iu s umbra f u i t .
N o t a , j 7 3 . H i c a c c i p i s c h r i s m a . Hæc
'• verba défunt in editis. .
N o t a 7 7 4 . C æ l e s t i s u n g u e n t i f l o r e
SAN C T I F I C A R E. &C.
Ungitur Pontifex in modum crucis, quemadmodum
videtur in codice Rodradi.
In aliis codicibus noftris mfs. non funt d e p i â x cruces ,
non tantum in ordinatione E p if c o p i , fêd nec etiam in
aliorum graduum collatione, qux tamen olim in omnibus
gradibus adbibebantur, ficut etiam hodie , ut apparet ex