leat imbui, fed ut alii dó fomnó defidiofi corporis ad A & indifcipülos fuos infufflaflè, Sc Spiritus immundos in*
-rerum abfolvendarum utilicatem valeant excitarii ;; qquuiippppie crepaflè legit
i hoc lèmper -familiare eft, ut exerceat profiles ad lan-
lagati.
e dodrinam , omnem clerum ad di/ciplir
* Leg. virtuels.
Incipiunt capi-
PI
datum fcripturariim indagationem & ianam fobriam-
i, philolophos
ad rerum divinarum humanarumque cognitio-
ncm, monachos ad religionem, omnes generalitcr ad fan-
ditatem , primates ad confilium , judices ad juftitiam,
-milites ad armorum experientiam, prxlatos ad humilita-
tem, fubditos ad obedientiam, omnes generalitcr ad pru-
dentiam, juftitiam, fortitudinem , temperantiam, atque
concordiam. His & fimilibus rebus ille virorum optimus
Deo fibi propitio fandx Ecclefix faftigium adcumulare
non ceflat , 8c admirabili in rerum Ecclefiafticarum five
civilium adminiftratione ftrenuus, & fapieotix fonte
redundat, 8c * virtus exhibitione rriumphat.
I, Cur infanS catecuminus efficitur. 1 1. Quid fii
IV . Unde & exorcizatur idem malignus Spiritus, ut
exeat Sc recedat ab illo * plafmato , quod jamdudum per
peccatum primi hominis poflïdebat. Et quia «0» e ft , ju-
xta Apoftolum, conventio C h r i f i i a d B e l i a l , n ec f o -
c it ta s lu c i a d ten eb ras , egrediebantur tenebræ, & lux
vera Chriftus ingrediebatur. Qui Sc in Zacharia typicè
propter pcccata noftra, qux in corpore luo portavit, for-
dida veftimenta habuilîè legitur : 8c increpans * Satan
Jerulàlem elegit landam , videlicet Ecclefiam , qux eft vi-
fio pacis, quam quotidie prole nova fècundat, cui per Pro-
phetam dicitur : F i l i i tu i d e longe v e n t e n t , & f i l ia tu a
in latere /u rg en t. Exorcifmus prxterea eft fermo incre-
pationis. Unde in Adibus Apoftolorum Exorciftx fiiif-
le leguntur, Sc faudra Ecclefia inter gradus Ecclefiafticos
Exorciftarum etiam minifterium habet. Sciendi
•L 'l-M
tecuminus. I I I^^aregJiifflamr. IV. Cur exorcizatur. ® que e ftqu ia cum exoreizacio f it , ille procuidubioéXor-
Qnqittodo in-
mini efficiun-
* Leg. efficitur.
*Lcg.w.
»Leg. typum.
V. Cur catecuminus accipit làlem. V I. Quæ fit interpre-
ratio Symboli lècundùm Latinos. VII . Dccredulitate,
quomodo credendum fit in Deum Patrem omnipotentem,
Sc in Jefum Chriftum filium ejus natum & paflum, Sc
in Spiritum fandum, fandam Ecclefiam Catholicam, 8c
cetera quæ lèquuntur in eo Symbolo. VII I. De feruti-
nio. IX. Cur tanguntur de fputo nares Sc aures. X. Cur
pedus de oleo ungitur , vcl Icapulx fignantur , vel li-
niunrur. X I. Quid fit abrenuntiatio. XI I . De abre-
nuntiatione Satanæ Sc omnibus operibus ejus, atque pom-
pis , vel, quæ opera diaboli, & pompæ. XI I I . De Sacramento
baptilmi. XIV. Cur albis induitur veftibus.
X V. Cur facro Chrifinate caput perungitur. XVI . Cur
myftico tegitur velamine. XVI I . Cur ab Epilcopo con-
firmetur * per manus impofitioncm accipiat feptiformis
gratiæ Spiritum. X V I II . Cur Corpore & Sangi ' ~
minico confirmetur.
I. Antiquus mos lervatur, quicumque enim ad Apofi
tolos credentes baptizandi adveniebant, inftruebantur Sc
docebantur ab eis, Sc inftrudi, Sc dodi de Sacramento
bapeifinatis & de ceteris regulis fidei, accipiebanr la-
cro fandum myfterium baptiimatis. Unde ait Apofto-
-lus : A n ignorât i s , F r a t r e s qu ia qu icum q u e ba p tiz .a ti
fum u s in C h r ifto J e fu , in morte ip fiu s b a p tiz .a ti fum u s .
In quibus verbis oftenditur non eos ignoraflè Sacramen-
ti baptiimatis arcana, qui baptizabantur. Sed & Dominus
non utcumque ait : Ite, baptizate ; led, ite & doce-
t e omnes g e n t es ^ b a p t isa n te s eos , ut nolle poffimuspri-
mùm inftruere, Sc docere cum, qui baptizandus eft , &
poftea baprizare. Infames ergo , Sc audientes Sc catecu-
mini fiunr, non quo in eadem ætate Sc inftrui, 8c doceri
polfint ; led ut antiquus uius fcrvetur, <juo Apoftuli eos
quos baptizaturi erant, primùm docebant 8c inftruebant, D
ficut jam didum eft.
I I . Catecuminus autem audiens,five inftrudus inter-
pretatur. Genus enim humanum audit , & inftruituran-
tequam ad baptifinum veniat, 8c quod per Moylen quondam
audierat : A u d i I, ra t i 3 D om in u s D e u s unus eft.
cizatur, qui & baptifmo, Sc laluti fidelium , & omnibus
Et per Legem 8c Prophetas inftruebatur ad unius ve-
ri Dei cultum : modo per Sacerdotum minifterium &
audiens * efficiatur , * Sc inftrui yaleat : ut relido ritu,
quocrearurx deferviebat, loli Creatori Deo delèrviat. Sic
enim Catecumini in Chriftum credunt, ut adhuc fua pec-
cata portent : de quibus puto in Evangelio didum , qui
dum crederent in Jefum, iple Jelus non le credebatcis.
Quicumque ergo a Johanne docebantur, fiveinftrueban-
ruc, quia baptilmum ejus peccata delere non poterat, ca-
tecuminorum * typhum prætulifiè nolcendi lunt.
III. In quorum etiam tacie à Sacerdote per exfufflatio- £
nem lignum crucisfit,ut & diabolus fugetur, Sc Chrif- ^ qui;
virtutibus ejus contrarius eft. Illo enim cxorcizato
five expulfo, divini verbi condimentum creden,tibus da-
V. Et idcirco hi qui baptizandi funt, lalem in Sacramento
accipiunt ; ut ejus guftu condimentum làpientiæ
percipiant, heque à làpore Chrifti defipiant, & fint in-
fiilfi Sc fatui. Qui enim dixit dilcipulis fuis : V o s eftis
f a l te r r a , iple dixit : nemo m itten s manurn f i t am in a ra -
t r o , & rejpiciens retro , regno calorum aptus ejfe p o te ft.
Ut autem qui baprizantur, regno cælorum apti fint, SC
ncpræterita peccata itérantes rclpiciant retro, & efficiantur
ftatua falis, Sc rémanentes inlcnfati exemplopoenae lîiæ
alios condiant, debent accipçre falem fapientiæ, ut quid-
quid in eis fluxum Sc fluidum eft verbi Dei fale curetur ,
Do- q & juxta Apoftolum memores efle uxoris Loth. Er ficut
Helifæus fàlis immiffione fterilitatem aquæ curavit, ita
nimirum verus Helifæus Dominus nofter Jelus Chriftus
verbi fiii fapore fluidam generis humani fterilitatem ad
dulcem fidei Sc bonorum operum lâporem pcrducit : cujus
fidei firmitas tunc jam clarè lucefcit, cum is qui audierat
folius Dei cultum efle tenendum, unde audiens vocatus eft:
& inftrui coeperat de veræ religionis cultu, unde catecuminus
vocatus eft : & per exfufflationem , Sc exorcizatio-
ncm, 8c maligno * Spiritu erutus eft : & in datione falis *
jam habere ccepitguftum divini verbi. * Tradatur ei fym- /
bolum , id eft veræ fidei integra Sc inconvullà confeflio ; *
ut domus * prilco habitatore aereliifta, fide ornetur j & de t]
qua Ipinæ incredulitatis evulfæ fiint, incipiant in ea veræ *
fidei documenta plantari. Priùs enim évellendæ funt in- C
credulitatis fuæ vitiorum Ipinæ, & poftea plantanda.funt
fidei & bonorum operum rudimenta. Unde Sc Domi-
facicrn filiorum Iftaël leptem gen tes * a typhum *
vitiorum tenentes contrivit,inquarum loco in * typho vit- *
tutum Ifraeliticum populum collocavit. Et ad Jeremiam :
Prophetam dicit : E c c e co n f litu i te h odie fu p e r g en te s ,
& fu p e r régn a | u t e v e lla s , & de f t r u a s , & diftipes*,
& d ifte rd a s ', & a d ific e s , & p la n te s. Priùs enim dixit
evulfionem , & deftrudtionem, & diflipationem, 8 c
difperfionem ; & poftea fubjecit ædificationem, & plan-
tationem. Et per eumdem Prophetam ait : S i c u t v ig ila v i
fu p e r eum , u t e y elle r tm , & d em o lir e r , & diftiparem.
GT dijpergerem, f i e vigilabo fuver eos , ut adificem, &
plantem. Et hoc ideo , quia port exorcizationem & exfufflationem
Symboli, lequitur traditio.
V I. Quod Symbolum Latine , indicium vel fignum
vel conlatio interpretatur. Indicium, quia per id indicat
e fidei integritas ; fignum, quod ab eo bene rctento , Sc
intelledto fideles ab infidelibus dilcernuntur : conlatio
eo Apoftoli omnem fidei integritatem contulerunr
to via præparetur , ut qui illecèbrofa perfuafione fua ge- Quod autem omnes pari fidei unceritate corde retinebanr
neris humani, quod in primordio fui Ipjraculum vitæ ac- ore confefli lunt, Sc finguli proprias lententias conferen-
ceperat , habitator erat, ejus virtute Sc facratiflimo fi- tes Symbolum, id eft totius fidei conlationemediderunt.
gno per minifterium Sacerdotum, * ut exire cogatur : qui DilcelTuri enim ab invicem normam futUriC pr*dica«of
De «ûirpationc vocis typi, pro typbo, & vice y y fa , lege qu* duimus lib. Meed. num. »J.
* jjk - &
nis in commune ftatuetunt: ne localiter ab invicem dif- A illi necdum loqui polfint, pro illls 8 c conhrentiir Sc locedentes,
diverlum aliquid vel diflonum pradicarent. De- -.....— : —- J - ■. —
centiflimum narnque Sc utile erat, ut quibus erat una
anima Sc cor unum in Domino, & quóslan&i Spiritus
afflatus vegetabat, unius etiam fidei confeflio exornaret.
Nec enim dirimi in aliquo velpoterant, vel debebant,
qui unius fidei vinculo ne&ebantur. * Plerumque interea
Verbum adbreviatum,per Ifaiam prophetatum,in Symbolo
& Oratione Dominica intelligi volunt. In altero enim
fidei) in altero precum continetur integritas; ut Sc in duo-
decim verbis duodecim Apoftolorum doólrina, S c in le-
ptem petitionibus omne contineatur quidquid ad prailen-
ris Sc futurx vits pertrnet dilpenlationem. Quamvis etiam
totius dodtrinx verbum dici poflit adbreviatum ; quia
quod priüs Lex & Prophetx. continebant, i latitudine
quunrur, qui èos de lavacro fonds lùlcipiunr : nec immérité
j dignum eft, ut qui aliorum peccatis obnoxii funt,
aliorumetiam confeflione per myfterium baptiimatis re-
miflxonem originalium percipiant peccatorum.
VI I I . Qui vero illius lunt jam ætatis, ut rationem
credulitatis fu i reddere polfint, diligenti examine Icru-
tandi fiint, utrura veraciter credant, an alicujus falfiratis
in eis macula celetur, * necdum aut timoré aut favore *
terrenarum poteftatum , aut adquifitione quarumdam re- dt
rum ad baptiimatis Sacramentum ignorantibus miniftris
Ecclefix perveniunt, tradatur flmdtum canibus, 8c mar-
garitæ mittantur inter porcos, 8c lupi ovina pelle veftian-
tur. Hune enim morem Ecclefia lervare conlùevit, lit per
aliquod dierum Ipatium hi qui in Iblemnitate Pafcbali 1
prxeeptorum veniens Dominus prpnuntiavit, S c dixit: B ptizandi luiir, Icrutentur : ut inftrudtis, Sc dodis, &
— ~ ~ ...... j- ...- ^ fimplici corde ad fidem veram venientibus vitx Sacramenta
D i l ig t
to ta anima tu a
impertiantur V quibus, ut aptiores inveniantur baptif-
matis Sacramento, & eorum fides probabilior fit, qux-
dam fiunt corporaliter, qux Ipirirali guftu^leguftata myf
ticum quid, 8c lpiritale lapiant.
IX . Tanguntur itaqu'e de Iputo nares, & aures, S c
dicis, Ëflèta : narés, ut Chriftum in odore unguentorum
lèquantur , & dicant : tra b e me , p o ft te curremus : Sc
cum Apoftolo profiteantur dicentes : C h r if t i bonus odor
fum tu D e o : Sc illius membra efficiantur,' cui dicitur :
ejy odor v eftimentorum tuorum fu p e r omnia aromata.
Quem odorem tune bene habere * poterir, ficut Maria, ')
qux interpretatur domina, fiveTuminatrix, alabaftrum ,
unguenti, hoe eft lacrx fidei puritatem, * Sc ungueant pc- 4
D om in um D e um uturn e x toto corde
& e x to t is v ir ib u s tu i s , & prox im um
uturn tamquam te ip fum . In duobus ma n d a tis to ta L e x
p en d e t & P ro p beta. In quo evidenter Prophetas 8c Legem
duobus his lèrmonibus breviavit. Hxc de Symbolo
Sc nomine ejus di&a funr.
,V IL Ceteriim fides qux in.hoe'Symbolo continetur,
Ita ab his qui baptizandi funt intelligi debet, ut credant in
Deum Patrem omnipotentem, Creatorem omnium vifibi*
lium Sc invifibilium^qui Iblus, quia non eft de alio, ideo
appellatur ingenitus: 8c Jefum Chriftum Filium ejus, per
quem omnia fada Hint, verum Deum,Unigenitum, verum-
que Dei filium, non fadum, aut adoptivum; fèd genitum,
Sc unius cum Patre fubftantix,atque ita per omnia xqualem
Deo Patri, ut nec tempore, nec gradu, nec poteftate ef- _ des Jelii, Apoftolorum videlicet monita complentes, vcl
f c poflit inferior, tantumque eflè ilium qui eftgenitus, ^ prxdicatorum quorumlibet, per quos Chriftus inambu-
quantus eft ille qui genuit. Credant etiam eum natum de lat; & domus, mundus videlicet, five univerfitas landx
Spiritu fando, Sc Maria fan per Virgine, id eft ut Spi- Ecclefix eorum bona opinione, quafi quodam dulci, Sc
fuavi odore repleatur : Sc quia plerumque odoris fuavitas
Sc diverfa thymiamata diflblutis 8c amatoribus conve-
niunt : ifti è contrario Sc conrinentes, Sc Chrifti amaro-
res effedi,' illius Iblummodo lalutiferum lèmper ample-
dantur' odorem. Tanguntur & aures, ut audientfs verba
1 fàndo coopérante,verum fibi corpus ex Virgine, id
eft Dei filius adfiimfcrir : ut qui erat in divinitate Dei Pa-
tris filius , ipfe fadus fit in humanitäre hominis matris
filius. Credant etiam eum delcendiflè ultimo tempore pro
redemtione mundi à Patre, qui numquam dcfiit eflè cum
Patre ; Sc hominem verum fadum ,• ut humanum genus
homo liberaret : Sc iplè qui ab initio xternitatem cum Pa-
: & Spiritu fando polfidet, in fine feculorum perfe- petram
Dei, Sc facientes ea, fimiles fint lècundüm Evange-
lium v ir o fa p i e n t i , q u i a d ifica v it domum fua rn fu p r d
; Sc lpiritali auditu lèmper fpicitalia aufcultent:
dum naturx noftrx hominem lufceperit, Sc Verbum ca- ut cum David dicere polfint: A u d iam q u id lo q u a tu r in
ro fadum fit, aflumendo humanitatem , non permutan- me D om in u s D e u s s S c dim Ilaia : D om in u s D e u s a p e -
do 'divinitatem. Credant etiam eum pertuliflè paflionem r u it m ih i aurern ; ego autem non co n tra d ico , retrorfunt
S c mprtem nön in virtute Divinitatis , fed in infirmitate pj non a b i i : ut qux Ipiritaliter dicuntur audientes, ad fpiri-
Jiumanitatis : mortuum vera carnis morte , rcfurrcxillè talium operum emolumenta perveniant. Cum itaque Dovera
carnis relùrredionc, Sc refurredione fua Ipem nobis
refurredîonis contuliflè : ita dumtaxat ut ficut ille ter-
tia die' refurrexit vivus à mormis, ita Sc nos in finefè-
culorum refurgamus in eadem qua nunc vivimus carne.
Credant etiam eum in eodem corpore quod de virgine.
aflumfit Sc paflionem fuftinuit Sc refurrexit, afcenaiflè
in cxlum, 8c in eodem Sc nunc eflè, Sc ad judicium ven-
turum eflè, 8c refufeitatis omnibus, dare aliis pro peccatis
fiipplicii æterni lènrentiam, aliis pro juftitix meritis xter-
nx beatitudinis prxmium. Credant Sc in Spiritum lan-
düm Deum verum ex Patre Filioque procedentem, xqualem
per omnia Patri Sc Filio voluntate, poteftate, xter-
nitate, fubftahtia : nec eflè in hac fanda Trinftateullos
gradus , quibus aliquis inferior fuperiorve dici poflit.
Credant etiam fandam Ecclcfiam Catholicam, id eft Uni- £
verlàlem : non in fandam Ecclefiam, ut credentes ih Tri-
nitarem. Credant ejufdem làndæ Trinitatis domum eflè
landam Ecclefiam ; à cujus communione difeedentes
Schilmatici Sc hæretici vocantur, * xterna damnatione
ponuntur. In ejus verö communione permanentes , &
membra Chrifti eflè, & rémiflîonempeccatorum perci-
pere, ^ ut ad vitam xternam pertinere. Quia ergo parvu-
li necdum ratione mentes hæè minime capfere poflùnt, o-
portet, ut cum ad intelligibilem xtatem pervenerint ,'do-
ccantur, & fidei Sacramentis, 8c confeflionis fux myfte-
riis, ut ea & veraciter credant, Sc diligenti curacufto-
diant. Confeflionem fuam plané diximus, quia quamvis
minus in Evangelio dicit : q u i ha b e t aures a u d ie n d i, a
d i a t , Sc Johannes in Apocalypfi fua , q u i habet a ures
a u d ien d i, a u d iat q u id D om in u s d ica t E c c le f ii s ; hîc non
aures carnales, fed fpiritales quxruntur, Sc per aurium
nomen interioris hominis auditus defignatur. In fapro e-
tenim eloquio plerumque per membra corporis fpiritalis
animx virtutes intelliguntur. Quia ergo divinitas hominem
aflùmens quoddam ex commiftione duarum fubftan-
tiarum in una Dei Filii perfona collyrium fecit, undè genus
humanum, quod cæcum à primis parentibus natum
erat, illuminaret, * non ab Iputo aures tanguntur, S c *
nares, ut expuens linguam muti tetigerat, fputo lu-
tum fecerat, S c oculos coeci nati aperuerat ; nunc per minifterium
Sacerdotum 8 c auditum lpiritalem his qui bapti-
zati lunt, tribuat, Sc redè loquendi , id eft fidem veram
confitendi facultatem prxbeat : Sc nares, quibus bo-,
num Chrifti odorem capiant, aperiat. Pedus enim illius
qui baptizatur, refèrtum lèmper eflè debet, Sc divini odoris
ne&are, Sc fpiritali undione dclibutum.
X . Unde etiam his qui baptizandi funt, pedus de ó-
leo, Sc fcapulx tanguntur, ut illius olei fandi videlicec
Spiritus undione liniti, de quo Apoftolus ait : f i c u t u n -
Hio e ju s doce t nos d e om n ib u s , ante Sc retro muniti, id
eft contra omnia profpera five adverfä fint circumlpedi,
Sc cxleftium animalium imiratione ante Sc retro pleni
fint oculis, id eft prxteritum Sc fiiturum refpicientes,
fidutis fux euftodiam non amittant. Tangitur eis pedus,