5-03 Notæ & obferv. in Librum Sacramentorum y 04
•tificali Ronuno idem titus extat, fed fob alia verborum A eflè Anglicanum : C o n s eC ra t i o capitis
formula : R e c ip e jugurn D o m in i , 8cc. Extatque idem ri-
tus in Euchologio Graecorum in Ordinatione Presbyteri,
X5M ?*/>« ™ 'oTTitfist- »esee/ou atm 'Gni -n ifu g & fM « A|io«T /m -
potf, id eft, & pofteriorem orarii illius pareem transfern ad
anteriorem ex parte dextra. Hinc capiendus eft locus Con-
cilii Bracarenfis III. can. 3. S c i l i c e t§ u t cum Sacerdos a d
fo lem n ia M iffa rum a c c e d i t , ant p e r f e D e o Jd c r ific ium
o b la tu r u s , a u t Sacramentum corporis & fa n g u in is Do-,
mini ttofiri J e fu C b r if ii fum tu ru s 3 non a lite r acced a t
q u am orario u tro q u e humero circumfeptus | f t cut & tem p
o r e O rd in a tio n is f u a din ofe itu r confecratus ; i ta u t de
uno eodtmejue orario c tr v icem p a r ite r c r u trumqu e b u rner
urn p r em en s , f ig n um in fu o peEiore * p ra p a r e t Crue ts.
S i q u is aut cm a lite r e g e r it , excommunication's fu b ja c e a t.
Orarium autem eft quod vulgo ftolam dicimus, de quo
vide Johannem Meurfium in Lexico Grsco-Barbaro, 8c
ifaacium Cafaubonum ad Flavium Vopifcum in vita Au-
reliani. Quod orarium five ftolä detur in fua Ordinatione
Presbyteris, patet etiam ex ConcilioToletano iv. can. 27.
Graecis dicitur ’Gm'rfet.^mv, ut darum eft ex Theoriä my-
ftica fancli Germani Patriarchs Conftantinopolitani, quia
circum collum componitur.
N o t a 7 S 6 . H 1 c v e s t is e t c a s u l am . be-
K E D I C T I O P a TRIS, ET F l L I I , 8CC.
1 Ita in editis, & in codice Remenfi. In Ordine 8c Pon-
tificali Romano habetur : A c c ip e v e fiem fa ce rd o ta lem ,
&c. In codice Ratoldi legitur : BcnediElio p o f t cafulas
f u p e r ornnes. BcnediElio D e i P a t r i s , & F i l i i , & S p i r i tu
s f a n ß i , de fe en dat fu p e r v o s , & h is fa c c rd o ta lib u s ve-
f t ib u s in d u t i , proteEti, & m u n iti e ß e v a lea t is a b omnibus
impugnationibus malignorum J p ir itu um ,& f i t i s bentdiEli
in nomine D om in i n o ß r i & in v ir tu te S p ir itu s fa n E li in
O r d in e S a ce rd o ta li, d r offeratis hoflias p la ca b ile s p ro pec-
ca t is a tq u e offenfionibus omnipotenti D e o ,c u i eft honor &
g lo r ia . In ConcilioToletano iv. can. 27. Presbytero in
fua ordinatione Planeta datur, qua: idem eft, ac Cafula.
N o t a 7 s 7 . C o N S E C R E N T U R MA NUS ISTAE,
6 c c .
Ita in editis, 8c in cod. Remenfi. In codice Ratoldi
legitur: Con fecren tur manus i f t a , q u a fum u s ,D om in e , de
O le o fa n S lo , d r de C h r ifm a te fanEto, &c. In codice Ti-
liano, Ordine 8c Pontifical! Romano, fic habetur : C o n -
f c c r a r t , & fa n f t ific a r e digneris, D om in e , manus iftas. In
codice Rodradi hsc manuum undtio defideratur. De
undfione manuum Presbyteri in ejus ordinatione hsc re-
perire eft apud Burchardum lib. 2. cap. 55. ex didtis fandti
Auguftini loquentis ad Presbyteros: 'U n d e oportet v o s
fem p e r memores ejfe ta n ta d ig n ita t is , memores v e flr a con-
fe c r a t io n is , memores f a c r a , quam in manibus fu fe ep iflis ,
unElionis ; u t n ec a b eadem d eg en e r e tis , n e manus fa c r o
u nguine de lib u t as peccando p ollu a tis . Apud Amalarium
lib. 1. de Offic. Eccl. cap. 13. H u n c morem ten en t E p if t
cop i n o f lr i , manus P r efby terorum u n g u n t d e oleo. Illius
mentio fit in epiftola Nicolai Paps I. ad Rodulphum
Bituricenfem Archiepifcopum, in qua dicit earn nonefle
in Ecclefia Romana ufitatam, dubitatque an ullibi fuerit
aliquando; quod miror propter au&oritates fupra citatas,
& quofdam ex codicibus noftris mis. qui ufum Roma-
num fequuntur> ipfo Nicolao Papa antiquioribus : turn
maxime quia remittit ipfum Rodulphum ad Epiftolam
Innocentii I. feriptam ad Decentium Eugubinum, in qua,
dehac re, utde Ordinationibus ne föy, quidem, quarum
tarnen Nicolaus mentionem facit.
Hsc autem manuum undtio fiebat in modum crucis,
ut planum eft ex Ordine Romano: E x p l c ta autem ora-
tione accipiens O leum fa n S lum , fa c ia t Cru c em fu p e r am bus
m a n u s , 8cc. Hsc undtio aliter fit in Pontificali Ro-
mano. In codice Ratoldi additur, undtio capitis fub hoc
titulo, 8c formula : U n g a t u r c a p u t . U n g a tu r
ca p u t tu um & confec retur calefti b en ediflione in O rd in e
fa c e r d o ta li, in nomine P a tr is , & F i l i i , dr S p ir itu s fa n E li,
amen. P a x t ib i. Idem videre eft in Pontificali mf quod
fervatur in Secretario Ecclefis Rothomagenfis, putaturque
O leo. 'U n g a tu r dr confec retur ca p u t tuum ccelefti be-
nediElione in O r d in e fa c e r d o ta li, in nomine P a t r i s , dr
F i l i i , & S p ir itu s fa n E li , amen. P a x t ib i , ijt. E t cum
S p i r i tu tuo. Qus quidem undtio capitis cum fua formula
non excat in editis, neque in aliis codicibus noftris mis.
nequ(e in Ordine & Pontificali Romano.
Sequitur in codice Ratoldi: Item benedicit manus
S acerdotum. B e n e d ic , D om in t , has manus , d r fanE li-
f i c a Sa c trd o tem ill. a d confecrandas hoflias qua p r o del
i Elis a tq u e n eg lig en tiis p o p u li o fferu n tu r : d r ad, cetera
ben ed icen d a , q u a a d u fu s p o p u li neceffaria f u n t : & prüf
t a , q u a fum u s , u t quacurnque b e n e d ix e r in t , ben ed ic an-
tu r ; & quacurnque fa c r a v e r in t , fa c r e n t u r , S a lv a to r .
Tandem in Pontificali Romano fequitur traditio patens
cum hoftia iuperpofica , & calicis cum vino & aqua fub
hac verborum forma : A c c ip e pote ftatem offerre fa c r i f i -
c ium D e o , tarn pro v iv i s q uam p ro d e fu n f it s , in nomine
D om in i.
In Ordinibus mis. iandti Germani a Pratis, & Tilia-'
no, & in Ordine Romano extat ejufmodi inftrumento-
rum traditio cum fua forma, qus tarnen ibi pluraliter
effertur : A c c ip i t e p o te fta tem , 8c c . nec in eis ulla fit
aqus mentio. Sed hsc tra&tio cum fua forma deeft in
Sacramentariis excufis,ut in codicibus mis. Remenfi, Rodradi,
fandti Eligii, & Ratoldi, atque etiam in Pontificali
mf. quod putatur eile Anglicanum. Non habetur etiam
in Concilio Cärthag. iv. toties citato, nec in Concilio
Toletano iv. can. 27. neque ulli antiqui Patres mentionem
aliquando fecerunr, non fandtus Ifidorus, non Ama-
larius,non Rabanus,non Conftitutiones Apoftolics lib. 8.
cap. 16. 8c feqq. non omnium antiquiflimus Dionyfius
magnus, qui de iacris Ordinibus dedica opera, & ex pro-
; feflo tradlavere: nihilque fimile in facris Scripturis repe-
reris: neque Chriftus in iuprema ilia ccena Apoftolos in-
ftituens Sacerdotes, illis ejufmodi porrexit inftrumentaj-
neque turn tradidireis panem & vinum, led corpus fuum
8c ianguinem fub fpeciebus panis & vini. His conicntit
Ecclefia Orientalis, ieu G rsc a , qus ejuimodi inftru-
mentorum traditione in Presbyterorum Ordinatione non
utitur, ut palam eft ex eorum Euchologio, quod infra
fumus produdturi: nec tarnen Ecclefia Romana umquam
eorum Ordinationem improbavit, quspermittit ut apud
nos Grsci Presbyteri Mifläs faciant,nobis eas audientibus:
quemadmodum etiam in eorum regione facimus, illis ce-
lebrantibus i quod diet intolerabilis idololatria, fi non
dient vere ordinati. Neque in Concilio Florentino, in
quo Grsci cum Ecclefia Romana font reconciliati, umquam
de eorum Ordinationibus dubitatum eft: neque in
unione Armenorum, cum ipfis Armenis Eugenius IV.
* tradidit ritum Ecclefis Romans in Ordinationibus ob-
fervandum , priftinas eorum Ordinationes irritavit, neque
Clemens VIII. Ruflorum Epifcopos, Presbyteros,&
Diaconos, qui ritum Grscorum fervabant etiam in fois
Ordinationibus, cum eos in gratiam Ecclefis Romans
recepit, iterum ordinari ceniuit. Itaque dicendufn eft
materiam eilentialem Diaconatus, Presbyteratus, & Epif-
.copatus in manus impofitione fitam die.
Nihil aliud fonat Scriptura A&orum 6 . in feptem Dia-
conorum Ordinatione : Ora n te s impofuerun t eis manus.
1. ad Timoth. cap. 4. N o l i negligere g ra tiam q u a in te
eft,,, q u a d a ta eft t ib i p e r P ro p h e tiam cum impofitione
manuum P r e fb y te r ii. Et cap. 5. M a n u s citb nemini im -
pofueris. 2. ad Timoth. cap. 1. P ro p ter q uam caufam
admoneo t e , u t r efufeites g ra tiam D e i , q u a eft in te
p e r impofitionem manuum rnearum. Confirmatur au&o-
ritate Dionyfii magni cap. 5. Hierar. Eccl. qui ex pro-
feflo agens de prsfatis tribus Ordinibus, nihil prster
manuum impofitionem ad eorum materiem requirit.
Hoc patet etiam ex S. Hieronymo cap. 58. Ifa is:
O rd in a t io non fo lum a d imprecationem v o c i s , f e d etiam
a d impofitionem im p le tu r manuum. D. Ambrofio lib.
de dignitate Sacerdotali cap. 5. H om o imponit rnanum,
D e u s la rg itu r g ra tiam » S a ce rd o s im p o n it fu p p lic etn
San£ti Gregorii Paps.
j o ?
d e x t e r am . . . .
Hifpalenfi II. can. y. Q u in ta ju d i c io a d agnition
f t r i e xam in is A g a b ie n f is D ia c o n i re la tu d eduttum oft de
quibnfdam ip fiu s E c c le f ia C le r i c i s , quorum dum u n tu
a d P r e fb y te r ium , duo a d L e v i ta r um miniftcrium fa c r a -
r e n tu r , E p ifco p u s eorum oculorum dolore d etentus f e r -
tu r manum fu am fu p e r eos tantüm p o fu iß e , dr P r efb y -
t e r q u id am illis contra E c c le f ia f ticum Ö rd in em benedi-
ß io n em d ed iß e . Qus Ordinationes a Concilio irritan-
tur , quia benedi&io fuerat a Presbytero pronuntiata.
Quod etiam liquet ex Synefio Epift. 6 6 . «f&f 6ktitou
l ^ m ’GincKOTns 7wf B/SueiJV BotmomMcoc , id eft,
illius manibus Epifoopus Bafinopolis in Bithynia conie-
cratus eft. Et Epift. ~j6. xst) m ™ San/>«v i»f>toP-o-npof
d , id eft, quorum alterius manu Presbyter fit-
cratus tüerat.
Multos alios prstermitto brevitatis là. Nmj
D e u s ben ed ic it p o te n t i d e x te ra . Concil. A Pater Jacobus Sirmondus cap. 8. Antlrrheticl,
tum eft t -Quibus Ord in ib u s impofitio e ft m a n u um , b is f o -
lam fu ffice r e a d v a lo r em f irm ita tem q u e S a c ram en t i. In
thefibus Jacobi de Mont-rouge Parifini Baccalaurei Na-
varrici, Ecclefis Andegavenfis Canonici, Ordinarii Regina:
Eleemofynarii die 19. Januarii, anno ciodcxxxix.
pro majore Ordinaria in Scholis Theologorum Rcgis
Navarrs i prsfide S. M. N. Alberto de S. Gilles do-
<ftore Parifienfi , apud Carmelitas Theologiæ Profcfiôre,
dedicatis illuftriflimo viro Auguftino Potier Bellovaccn-
fium prsfuli, & magno Regins Eleemofynario, in quarum
oClava pofitione hsc habentur : I n Ord in a tio n e ?ni-
niftrorum r ep e r itu r Symbolum f e u r itu s externus-, f e i l i ce
t manus impofitio , q u a in E p if c o p is , P r e jb y t e r is , &
D ia c o n i s , u t effcntialis d e fig n a tu r ; cetera a d in teg r ita -
tem materia d um ta x a t J p eß a n t . In thefibus Renati Ro-
bcville Baccalaurei Theologi, & Redoris Univerfitatis
lultus 8c nimius ero , fi audoritatem reccntioris Aripto- ü ftudiorum xxi. Junii, eodem anno
ris viri graviifimi & dodiflimi Mariani VidoriijEpifcopi bons Scholis pro majore Ordinär;
Amerinijprotulero, qui ad epiftolam fandi-Epiphanii,qus ~ “
extat inter epiftolas fandti Hieronymi tom. 2. fie ait : O r din
a tio autem f ie b a t cum oratione, & manus impofitione,
quemadmodum n un c E c c le f ia u t i tu r , 8cc.
Hîc igitur vides Ordinationem ad manuum impofitionem
impleri, 8c ad eamdem Spiritus lantfti gratiam confer
« : ac proinde efficitur manuum impofitionem non eile
Ordinationi accidentariam , nec efle lolam difpofitionem
ad gratiam , ut quidam volunr. Prsterea non eft credi-
bile Concilia & Patres tantiim de his qus font Ordinationi
contingentia locutos fuiftè, de his verb qus font illi
efientialia taeuifte : prsfertim Concilium Carthaginenfo
iv. quod enucleatiùs omnia, qus ad Ordinum matcriem
fpedtant, deferibit.
bus S o :_
Prsfidê S. M. N*
Jacobo Charton Dodtoic TheologoJ 8c S o c io S prbbnico,
Ecclefis Parifienfis Canoriico, 8c Poenirentiario Presbytero
, dedicatis illuftriftimo viro Domino Petro Seguier
Francis Cancellario, in quarum VIII. pofitione hsc videre
licet : Im p ofitio manuum ejfentialis m a te r ia , lib r o -
m m a u t v a fo rum por r e ftio dccejforia. In thefibus Johannis
Helyes Bajocenfis Baccalaurei Navarrici pro majore
Ordinaria, in aula Regis Navarrs xiir. menus Odobris
eodem anno prsfide S. M. N. Joanne Nicolai’ apud Prs-
dicatores Thcologis Profeflore , dedicatis illuftriftimo
viro Domino Henrico Ludovico Haben de Mont-mort
Marchioni, Comiti, &c. In quarum ultima pofitione hsc
foripta font: In E p if co p is , P r e jb y te r is , & D ia c o n is in te
g rans materia inftrumentorutn por r e ttio, e ß e n t ia lisn
Nec valet"id quod quidam refpondent Concilium non q n u s impofitio. In thefibus Michaelis de Beauharnois Am
omnia pofuifle, quia librum Pontificalem non fe d bebat.
Nam etfi Concilium librum Pontificalem non feriberet,
non erat tamen adeo difficile ac tsdiofom traditionem in-
ftrumentorum in trium illorum Ordinum hierarchico-
rum explanatione annotare , cùm id una aut altera linea
fieri potuiftèt, ut in inferioribus Ordinibus fa&um fuerat.
Prsterea libri Sacramentorum à nobis produdli,erant libri
Pontificales, quibus utebantur Pontifices in Ordinum col-
lationc, ergo in illis omnes eftcntiales materis aftîgnan-
tur : at nihil aliud continent, quàm Concilium Cartha-
ginenfe iv. Igitur in ipfo Concilio omnes Ordinum materis
eflèntiales continentur. Cùm autem Concilium in
hac parte mite conveniat cum facra Scriptura, aliis anti-
quis Conciliis, Patribus, ac libris Sacramentorum, necefi-
fiirio concluditur illud quoad materis eflentialis afligna-
tionem in tribus illis-O rdinibus nihil prstermififlè. Dein-
defi Concilium materias eflèntiales inferiorum Ordinum
tarn diligenter alfignavit, cur idem in aliis Ordinibus qus
font gravions ponderis & momenti, non prsftiterit? Si
dicas ideo prstermiflàs foiflè, quia vulgares & nots font,
idem etiam de materiis inferiorum Ordinum, qus font
squè vulgares ac nots, diccndum erit.
Tandem hsc do&rina manifbftè colligitur ex eodem
Concilio, can. j. ubi agens de Ordinatione Subdiaconi
fie ait : Sub d ia co n u s cum o r d in a tu r , q u ia m am s impofitio
n em non a c c ip i t , patenam d e manu E p if co p i a c a p i.it
v a c u am , & calicem v a cu um , 8c c . Si igitur traduncur
inftrumenta Subdiacono, quia non ei manus imponuntur,
re£fcè fequitur tribus illis luperioribus Ordinibus non eflè
neceflariam inftrumentorum traditionem, quia manus illis
imponuntur, ac proinde nihil de materia illis eflèntiali à
Concilio fiiiflè prstermiflum. Quare quemadmodum in-
fbriores Ordines fok inftrumentorum porredHone fine
lianenfis, Baccalaurei Sorbonici 10. Decembris anno 1639.
pró minoré Ordinaria, in cxrcrioribus Sorbons Scholis
Prsfide S. M. N. Jacobo Percyret Dodfore Theologo,
& Profeftbre Navarrico , dedicatis fan dis memoris Roberto
de Sorbona, in quarum V. pofitione h sc contiuen-
tur : P op u lu s omnis C h r iftia n u s ita eft gen s f a n f la & re g
a le fa c e r d o t ium , u t non tamen q u ilib e t f id e Us offerendi
fa c r i f i c i i h a b ea t p o teftatem , f e d q u i d iv in a vocatione
confecrattts eft in P r ejb y terum p e r E p ifco p a lem manuum
impofitionem, q uam H itra r c h ic o rum O rd in um tffentialem
a rb itror materiam. In thefibus Antonii Arnaud Parifini,
Baccalaurei Sorbonici, Ecclefis Virodunenfis Canonici,
pro majore Ordinaria die i*Januacii anno c i od c x l .
in Scholis Sorbonicis, Prsfide S . M. N. JulianoToubcrt
apud Prsdicatores Parifienfis Theologis Profeftbre, dedicatis
verum Ifraëlemvero decoelo pane paftenti, in qui-
X)bus hsc reperire eft pofitione iij. E ß e n t ia l i s a d D ia c o n a -
t t im , ceterofque fu p er ior e s O yd in e s materia rqanus impor
f i t io ejfe v id e tu r . Plures alias ejufmodi thefes produccrc
poflèm ‘, fid ne fim nimius, fiiperfideo.
Nec eft quod quis nobis opponat Bullam Eugcnii IV.
in qua videtur materiam Diaconatus & Prefbyteratus in
traditione inftrumentorum conftiruere : fiquidem cxpli-
canda eft de materia acceflbria, vel de integrante, ut aliis
placet. Nonnulli dicunt materias foifle dilatatas. Si verà
Pontifex nullam fecit mentionem impofitionis manuum,
id fedtum eft quia jam erat in ufo apud Armenos, quibus
peculiarem Ecclefis Romans ritum tradere volebat. Plu-
râ vide apud Petrum Arcudium lib. 6 . de Sacramento
Ordinis, cujus opus Roms approbatum eft audloritate
Pauli V. Pontificis maximi.
His autem ita conftitutis, quid fit manus, feu manuum
ipofitio ( quandoquidem de ilia controvertitur ) qusmanuum
impofitione : fic tres illi foperiorcs fbla manuum E rendum eft. Manus impofitio eft pofitio manus fop«
impofitione'fine inftrumentorum traditione perfici pofe ■ . , 1 f. - - ■
funt, 8c par utrobique ratio a contrario.
His accedit audfcoritas Facultatis Theologies rarifienfis
i facilè principis , in aliarun cujus thefibus publicis hsc
dodtrina vulgb defenditur ; ut in quadary thefi vir. Junii
anno ciodcxxxiii. quam profert R. ac dodtiffimus
put alicujus: idpnlam eft ex fändto Dionyfio cap. 5. E c c l.
Hierar. 6ib' Mya>Si( re Sto'sflgJ.Jbm \o)ict £ rrUu >
■ )&&■ > ideft, fuper caput habet di vini tus tradita oracula,
id eft Evangelium , & manum Pontificis; 8c paulb poft
de Presbyteri Ordiriatione : S acerdos f l e x i s gen ib u s a nte
d iv in um a lta r e , 7U0 li&tp-pxMV id eft,
I i iij