Yirtutes enccat.
Libidinis ignis
qua extingucn-
371 S a n fli G re go rii
talTc peflimx matris conccptus, quibus culpa ilia A
imprægnatur, fi in türpes a&us Sc obfccnos finun-
cur clfundi, quail nafci perhibentur. Filii ergo funt
motus, qui nori folum naturalitcr intus funt, fed
qui in turpi bus Sc obfeenis operibus manifeftan-
tur. Mater ergo Agag fine liberis fit, quando ori-
ginalis culpa Tic reftringitur, ut nullos a£lus aut
motus edere permitattur. Vel fortafie fine liberis
fit, quia liberos habuit. Quando ergo pcccatores
convcrli, efle turpes tam actu, quam geftibus luxuria:
definunt, quad mater habitans in cis culpa fi-
liis orbatur.
39. Et notandum, quia fine filiis fieri dicitur mater
per comparationcm. S i cut, inquit, fine liberis
fe cit mulieres gladius tu u s , ftc erit fine liberis mater ®
tua. Virttitcs mentis, ex quibus bona opera procc-
dunt, matres funt; gladius verb Agag luxuria: te-
lum dicitur : qui nimirum mulieres abfqite liberis
facit, quia cuncta bona opera libido interficit. Vel
ccrtè mulieres fidelium mentes intclliguntur, filii
vero fan£tarum mentium bona: cogitationcs, vir-
tutes Sc bona opera funt. Agag verb gladius matres
abfquc liberis fecit : quia dele&atio luxuria:,fieva-
ginari quad gladius finitur, ab eis nimirum omnes
bona: cogitationes,omnes virtutes, Sc bona opera,
necantur. Acuta quippe peftis hujus dcle£lationis,fi
à mente recipitur,dum libet attendus immundum
cernere, mundum Sc fan&um cogitarc nihil poteft:
Sc dum ardenter ad nefarii operis cxplctioncm^
pertrahir, virtutis aliquid agere nihil permittit. Ec
quia per ejus combuftionem omnia percunt, non {o-
lùm Agag filii, fed omnes mulierum filii trucidan-
tur. Ablque liberis ergo matres facit : quia dcleda-
tio luxuriæ ad inftar gladii dum frudus mentium
pcrcutit, virtutis cogitationes aut operis bonum
vivere nequaquam finit. Sicut ergo ablque liberis
fecit matres, ita Sc mater ejus fit ablque liberis,cum
lie peccator convertitur, ut prxter culpam nobis
infitam naturalem, nil converfis de obfeenis operibus
, autmotibus remancre videatur. Unde Sc apte
fubjungitur :
E t in fru fia concidit Ag ag Samuel coram Domino
in Galgalis.
40. Quod in frufta conciditur, per parvas parti- ^
culas mortuus fccatur. Agag quippe interficitur,
quando carnis vigor abftinentiis , vigiliis, ac fpiri-
tualibus meditationibus fic eliditur, ut nihil Ialci-
vum, nihil libidinofiim movere lèntiatur. Interfici
quippe ejus,eft carnem turpiter movere non pofle.
Sea interfedi cadaver integrum eft, quando ejus
motus remanet. Libido non remanet, quando folo
pondère mentem gravat : cum videlicet mem bris
fimplex ac naturalis infidet motus carnis, fed libi-
dinofinil habet ardoris. Hoç ipfum autem,quia •
eledorum mentes graviter tolerant > quafi .regis
mortui integrum cadaver portant. Quid verb ell,
quod in frufta conciditur, nifi quia ncc ipfi natu- E
rali motui relinquere vigorem volunt ? In frufta ergo
conciditur, quia quotics pulfat, necatur. Dum
ergo vices motuum convenire non finuntur, quafi
cadaver Agag in frufta conciditur. Vel fortafie tabs
eft Agag ifte, ut nifi concifus in frufta mori non
poflit. Ut enim fuperius dixi, more ignis libido fuc-
ccnditur ; &,fi negligcnter extinguitur, adjacens fti-
pula velociter inflammatur. Magnus quoque ignis
difperfus fxpe extingui melius poteft. Nam cum in
unum multi carbones conveniunt, ingentem maf-
fam prunarum faciunt. Nc ergo extinguens com-
buratur, prunarum mafia ante fapienter dilpergi-
Coeiti
quibus fiic
ditur, ft
cjicicodï.
Liber fextns 372
tur, ut per fingulorum carbonum frufta velociter
extinguatur. Quid enim cogitationes luxuria:, quid
funt libidinofi corporis motus, nifi carbones ignis}
Qui nimirum fi in corde aut in carne conveniunt,
comburere citb poflunt, extingui facile numquam
poflunt. Difpcrgatur ergo ignis, in frufta concida-
tur Agag, Sc cuftodiatur mens, ut immundas cogitationes
-difpergat, ne unam alteri adhxrere permutât.
Quia enim agere non poteft, ut innoxia
numquam cogitet, agat quod poteft, ut ftatim co-
gitationem ejiciat, qua: negligenter ad mentem in-
trat. Sic nimirum quafi ignem maximum in carbones
fingulos Sc velociter aividit, Sc cclcritcr extin-
guit, fi omnes flammas cogitationum fic feparat, ut
conjungi in mente neque per ncgligentiam, neque
per defiderium finat. Sic nimirum Sc motus corporis
vigorem mentis reprimit, cùm ad invicem con-
venire minime permittit. Motus quippe ilieccbro-
fus carnis, fi per cogitationem minime pafeitur,
convenire cum altero non videtur. Glutinum quippe
illecebroforum motuum,immunda cogitatio eftj
quia qui libenter immunda videt, ftatim carnem
ad amata concupifccndo violenter mover > quo li-
bentiùs ac morofiùs cogitât, quafi carbones carbo-
nibus, turpes turpioribus motus ligat. Teneat ergo
fortem cuftodiam animi, qui potenter Vult dif-
pergcrc motus carnis. Intus quippe ante Agag di-
viditur, ut foris pariter in frufta dividatur : quia
qui cogitationes malas convenire non patitur, ei
nimirum turpes motus carnis, quafi in frufta divi-
duntur. Sic nimirum Agag pinguifiimus öcciditur,
fi in frufta dividatur : quia fenfum carnis cum im-
mundis motibus, cum in corpore, tum in anima comn
tunc potenter extinguimus, fi ad ejus lingulas infi- j.“ 1'1*
dias fingulari intentione vigilcmus.Unde & Sapiens ris adhi^
illc diligenter admonet, dicens : Omni cufiodia f e r - vigibiii
v a cor tuum : quia ex igfo v ita procedity & deneglctfo Pmii
mors exit. Vita namque procedit, cum cor lerva-
tur ; quia dum immunditia omnis repellitur, ad
virtutes convcrforum fpiritus animatur. In frufta Doflow
ergo Agag à Propheta conciditur, quando per do- confifo
£lorum confilium lingula: immunditiarum particu-
la:, Sc in corpore auditorum, Sc in mente perimun-
tur. Bene autem Sc coram Domino Sc in Galgalis
concidi perhibetur : quia illi minutias illecebrofa-
rum cogitationum, Sc turpium motuum dividere
potenter poflunt,qui Sc de omnipotente Deo,&: de
îan&is Scripturis cogitare fapienter Iciunt. Sed, uc
dixi, fimulata bona malorum, fxpc do£lorcs non
pro ipfis, fed pro aliis fuftinent : quia quod fimula-
tè agunt non fimulatoribus, fed videntibus prodeft.
Sxpe quidem elefli fimulata bona malorum vident}
fed quia corda nefciunt, bonum, quod fulgere videtur
cxtcriùs, imitantur. Saül Samuelcm ut lè-
cum ad adorandum Dominum reverteretur, roga-
vit ; lcd illc reverfus Agag in frufta concidit : quia
cle£li do&ores per opera, qua: reprobi faciunt, ele-
&os ad bene vivendi ftudia convcrtunt. Sed quia
idipfum difpCnfativè, id eft propter aliud faciunt,
cùm difpenfationis necelfitas tranfit, ipfos reprobos,
quos quafi ad bona opera fequuntur, ad reprobi
cordis impeenitudinem lapfos deferunt. Bene ita-
que fubditur :
Abiit autem Samuel in Ramatha, S aü l verb afeen- yerf.m
dit in domum fit am in Gabaa, & non v id it Samuel ultra
ufque ad diem mortis f i a .
4 r. Qux eft domus tranfgrefloris, nifi confuetu- Dom«'1
do pravi operis? Quifquis enim in perverfa confue-
tudine clauditur, quafi in domo converfatur. In Bucwl
373 in p r im um R e g um . C ap . I I I . 374
domum ergo fuam Saül afccndic, quando reprobus A<ftura regem plangcre perhibetur ? Quo ergo affen..—
.1 Mn T. > in.11 quifquc poll increpationem do<ftorum ad mali ope
... _ _.. i _ ... •
ris ufum redit. Quafi enim ad plana defeendit
quando humilitatem fimulat, ut prarfulum manda-
ta cognofcat. Quid eft verb, quod prius Samuel
abire, quam Saiil in domum fuam afeendere dicitur
? Sed, ut dixi, cum neceflitas aliorum non eft,
manere cum verluto eledlus prxdicator non poteft
: Sc quia in ablentia do&oris fimulator proficit,
Saiil in domum non abiit, fed alcendit. Afeendere
quippe reprobis , eft de malo ad pejus proficere.
Cum item defeendere fuperbus dicitur, afeendere
perhibetur. Afeendere quippe in domum fuam fu-
perbo, eft fuperbiendo ufquc ad menfuram, a qua
damnandus eft, fc cxtollere. Domus namque fu-
perbi, eft nequitix fua: menfura. Dum enim per
prolpera feculi agere tyrannidem, turbarc terram,
prcmerc bonos, innocentes affligere permittuntur,
. quid aliud, quam afeendere fuperbi videntur ? Sed
- quia prxfinitum eft a Deo quantum noceant, quantum
fxviant, quantum per tyrannidem fe extol-
lant, ufque ad domum fuam afeendere permittuntur.
Domus namque corum,menluranequitix eft,
in qua femper erunt: quia ubl ad plena flagitia ve-
nerint, rapiuntur per mortem per xterna tor-
menta puniuntur. Quafi enim in domo manet, qui
a converfationis fux poenis egredi numquam poteft.
Quod non lolum de luperbis, fed& de luxu-
£tu eledorum lubditorum peccata plangunt, qui
pro projedis reprobis plangere tam alfeduosc di-
diccrunt ? Inftantia namque ludus oftenditur, quia
fubjundum eft :
C A P U t I I i.
T ^ V I x i t Dominus a d Samuelem: XJfquequo tu luges
J L / Saül,Saiil} cum ego projecerim eum eum, \ nc ne regnet remet fuper
Cuper
lJra'èL
X. to g .
Kerf. t.
i. Cui enim dicitur: XJfquequo tu luges ? inftantcr
lugere declaratur. Magnus ergo eft alfedus San- 1
dorum, ctiam cum auftcritatcm vindidx exterius '
proferunt. Nam foris fxviunt, fed intus per amo-
3 rem liquefcunr.More matrum parvulos verberanc,
fed alfcdu gemunt cum parvulis, quos caftiganc!
Sed quid eft, quod Dominus ait: Ufiqüequo tu luges
S a iil? An poteft mater filium morientem cernere
Sc per feiflionem yifccrum nequaquam Here ? Mor-
tuum fine Iudu tolerat, qux moritur, fed infirma-
tur. Quid eft, quod dicit: Ufquequo tu luges S a ü l?
Nifi quia perditi nimis lugendi non funt ? Nam fx-
pc dodor de perditione lubditi vehementer affliai.
tur, fed rcfpedu fummx juftitix confolatur. Äoc
ergo dicere Dei ad Prophetam quid eft, nifi prxdi-
catoris mentem per internum folatium ab afflidio-
ne relevarc ? Et quia lapfis prxlatis eledi per divi-
nam mifericordiam fubrogantur, liibjungens Doriofis,
Sc omnibus reprobis convenicntcr intclligi C minus, ait :
poteft. In afcenlu quippe, Sc non in domo adhuc Impie cornu tuum oleoy & veni : mitt am te a d I fat
erant, de quibus dicitur : Nondum impleta funt pec- Bethlehemitem. Providi enim in filiis ejus mihi re-
cata Amorrhaorurn. Hinc item beatus Paulus Apo- gem. J J
. ftolus didt : v t imf .lernt feccau fm . Ergo ad do- a. Quafi enim lugentem confolans, ait : Cur
mum afeendunt. quando profeflu mail ad opera nc- projefti perfona plangimr, cùm melior fubrogatur >
quiora proficiunt, pro qmbus arterna torraenta fu- Unde & Saiil non provifus, David autem provifus
fimebunt. t oftenditur. Quantus ergo, & quails fucrit, cicata
42,. Samuel autem in Ramacha abire dicitur. A confideratione penfètur, qui judicio 8c clcdHone
reprobis quippe divifi dodores non eunc, fed ab- Dei omnipofentis dccernicur.Quid eft autem quod
eunt. Vadunt quippe, quando corrigendos defe- Deus provider, & Propheta ad~ungendum rrutci
runt,:;, quia quos velut irati dimittunt. ab eis poft- tur i nifi quia fanüz Ecclefi* fpirituales mores def.
modum bona emendatione invitât! redeunt. Abire cribuntur. qua: conftituere nulla cernitur nifi qua:
ergodoflons .eftimpeemtentes impies perpétua ani- prateligere & præordinate Dcum conteiiiplatur i
madverfione deferere.Sic enim peccata ad mortemD Veni, inquit, mittam ie t d i f a i Bethlehtmittm. f ro -
per împoemtudmem opérantes deferunt, ut ad eos v idi enim in f iliis ejus regem. Quafi dicat • A te ni
r e im ulteriu^noncogantunBei« ergo dixit : Non hil præfumas, fed ilium, quemp?*vidi, ordinando
Nulla confti-
tuit EccIcCa,
nifi qua: à Deo
pncoidmata
novif,
v id it Saiil Samuelem ultra ufque a d diem mortis f i a .
Et quia hoc efle agendum in fummx veritatis con-
templatione pcrcipiunt, in Ramatha abire memo-
ratur. Confummata namque vifio, eft intimx verifublequeris.
Unde Sc paulo poft fubdit, dicens: E t
unges quern monfiravero tibi. Quid eft hoc, nifi quia
Prophetx efle debent, qui in culmine Ecclcfix
alios volunt ordinare ? Prxvifiim namque a Deo
tatis ratio pcrfcaa. Nc ergo pratdtcacorum diftri- cognofcere poffunt, fi ad inveniendum' perfonam
aio ninua efie carnalibus judicecur, cum ab Eccle- cligendi pontificis faaas confulunt Scripturas
lia: commumone reprobos in perpetuum feparant, Quafi enim loquentc Deo oftenditur cum talis Pa-
audiant: qu,a poftquam Samuel in Ramatha venic, ftor eligitur, quails per facrum eloquium commen-
Saul ultra non vidir: quia ilium dodor xcernaliter datur. Ad licteram verb Samueli venire i Domino
dividit quern pertineread eledorum numcrum non dicitur, ut 'a reprobi & abjedi regis companion«
cognofcit Sed hoc fiduciahter creditur fi in for- revocemr. Si verb Iudu afliduo lapfi reftimtionen,
ma Satmehs prxdicatorum fand* Ecclefix carita- E pofeebat, ei venire fuit, a tali intentione qu.efcere,
tis affedus diftridiusvideamr. Diftridion«quippe Ec cornu fuum oleoimplevit, quiapaftoralemfufn
culminé B*
elefix pofiti
Piopliet* efle
dcbcat»
zclus oftenditur, quia non vidifle Saül ufque* ad
diem mortis lu x memoratur. Dc affedu vero ca-
ritatis fubjunélum eft ;
Verumtamen lugebat Samuel Saül, quoniamDomi-
num poenitebat, quod confiituijfet regem Saul fuper
I f r a i l.
■ 4j. Quid enim eft, quod luget, quern cernere
dedignatur :nifi quia Sc cum zelo reâitudinis (an-
Ql\ do6lorcs habent affe<ftum magnx caritatis, ipfa
autem caritatis magnitudo oftenditur, quia proje-
• Gilot. qua damnutHS elf,
Tom. Hi.
blimitatem in ungendo rege laudis nitore tempera-
vit.Cornu quippe afpero Saiil impetiit.quia peccant
tem velut magno impetu proftravit, dicens : Jjhiia
frojccijtifermonem Domini , frojecit tc Dominus^ne
ß s rex. Quid eft ergo, quod cornu impleri oleo prx-
cipitur, nm quia ungendi regis jufticia commenda-
tur ? Quafi dicat : Rex, qui modb ungitur, non eric
increpatione feriendus, fed mira: laudis favore
prxdicandus : non egec imped, fed faveri. Ad Ifai
Bcchlchcmitcm mitcitur, uc rex, qui eligitur, per*
A a ij