yiy Notæ Sc obferv. in Librum Sacramentofum ji6
Pontifical! Romano & Euchologio Græcotum : quod
manifeftum eft ex S. Auguftino, Sermone 181. de tempore
: H o c enim fig n o cruets confecratur corpus D om in i-
cum , fa n E li f e a t n r fo n s b aptifm atis , in it ia n tu r c tiam
P r e f b y t t r i , & c e te r i g r a in s E c c le f ia f tic i. Sandus Dio-
nyfius cap. y. de Hicrarchia Ecclefiaftica id teftatur de
Epifcopo, Presbytero, & Diacono, quandoquidem de
trium norum dumtaxat graduum confecratione fcripfit :
Ejcskto J* <urmv »' sQjupothfoç cvm/MZfvtmf ©€?f n 0txtuvnf Ii-
ejé/>yiü opçÿtyç, id eft, unicuique eorum fignum crucis à
confècrante Pontifice imprimitur.Sandus Johannes Chry-
foftomus Homilia jy. in Matthæum loquitur indifferenter
: xetv J/jcc^jinSlLOoti Am çtwpoç , xètv ifcHplwaf
titu /uoctKMv oMtilut Tfo ç lu i, xa.v yipowtiältocu, id eft, nam
crux Domini adeft, cum nos regenerari, cùm myftico
cibo ali, cum ordinari oportet.
N o t a 7 7 s . H i c fo n di s in c a p o t ejus.
Nempe Chrifina. In codice Ratoldi legitur : H i c p o -
n a tu r oleum fiip e r ca p u t ejus. In codice Tiliano, & in
Ordine Romano habetur : H i c m it ta t Ch r ifin a in cap u t
E p if co p i in modum cruc is : unga tu r , & co n fec r etu r , &c.
Hase undio capitis in ordinatione Epifcopi fit ex more
\|eteri,quem cognofcere licet ex Amalariolib. 2. de Offi-
ciis cap. 14. ubi agit de Pontificis ordinatione : A d d i t u r
e tiam a d co nftcrationtm e ju s in fu f io o le i fu p e r caput.
Ex Optato Milevitano lib. 2. adversùs Parmenianum, ubi
• agens de Schifinaticis, qui Carholicos Epifcoposdegrada-
runt, 8c ad poenitentiam dejecenmt, feribit : E t v ocem
D e i a u r ibus non a dm it t it is v e f lr i s , q u i in c i v . P falmo
f i e a it : ne te tig e r itis u n d o s meos , ne que in Prop h e ta s
meos manurn m ife r itis . V n E lo s autem tffe Reges & S a -
co-do tes d r lib r i R egnorum in d ic a n t , & D a v i d in P fa l mo
c x x x i i . f i e a it : S i c u t unguent um q u o d de fe endit in
barbam A a r o n , & tarnen v o s contra iifd em vir ib u s co-
n a t i e fiis p racepta contemners , q u ib u s , q u i D om in um
t im e n t , man d a ta con a n tu r imp 1ere. D o c e t e , u b i v o b ü
m a n d a t um e fi rädere capita S a c e rd o tum , c ùm è contrario
f in t to t e x em p la p ropofita f i e r i non debere. S a u l a n te -
q u am pe ccar e t, u n g i me ru it : p o fl unElionem non le v it e r
offendit. H o c D e u s cum v id e r et} p ropter oleum non tan-
g e n d um , vo len s ex em p lum p ropon ent, poenitentiam fu am
p rofe jfus e fi : f i c enim le g itu r a ix if fe D om in um , Poe n ite t
me u n x ijfe S a u l in regem. E t u t iq u e p o tu it D e u s oleum,
q u o d d ed e ra t, a u f erre .• f e d cum v o lu it docere non debere
co n t in g i oleum etiam in p e c c a to r e , ip fe q u i d ed e ra t, poen
iten tiam g e ffit.' J g itu r D e u s f i , u t te doce r e t, q u o d
d é d it a u ferre non p o t u i t , p e r quosjjtooluit : tu q u i t cs
q u i auferas q u o d non d ed ift i ? & q u P p a ra r e debebas a n t
e s a d a u d ien d um ,p a ra f ti n ovaculam a d d e lin quendum.
Ibi conqueritur Optatus quod Schifmatici facrilegas manus
capitibus Epifcoporum immifêrint, ut auferrent fa-
. crum oleum five Chrifina, hoc eft degradarent : & de honore
Epifcopali dejicerent > radendo capita eorum ; oppo-
nens illis Dei exemplum , qui à Saiile rege impio oleum
quod dederat, nonabftulit.
Itaque ejufmodi rafiira hîc non eft ad poenitentiam, fed
ad degradationem : & quamvis demiffi fiierint Catholici
Epifcopi ad poenitentiam per Schifinaticos, confiât etiam
degradatos fuiflè & honore dejedos nam fupra ait : H o nore
nominis f u i j f o l i a t i f u n t S a ce rd o te s . Et infra : E r g o
lin g u as v e ftra s a cu iftis in g la d io s S quas m o v ift is in morte
s non corp orum , f e d bonorum : In v cn ift is D ia c o n o s ,
P r e fb y te r o s , E p ifco p o s 5 f e c if t is Idicos . Idem docet Petras
Damiani ferm. de dedicatione Ecclefi« agens de Pontificis
confecrarione : V n g i tu r i/lius ca p u t oleo U t i t ia p ra
confortibus fu i s , in i l li tu f ig u r a n t , q u i thalam o v ir g in a li
Jp ir itu a li balfamo profu fiu s ir roratus , oleum benediElionù
fu p e r f i l io s hominum d if iilla v it . Hinc capiendus eft locus
fândi Gregorii lib. 4. Comment, in lib. 1. Regum cap. 5.
H a c profeEl'o unElione e x p r im itu r qu o d in fa n E la E c c le f ia
n u n c etiam m a te r ia liter e x h ib e tu r : q u ia q u i in culmine
p o n i tu r , Sac ram en t a f u f e ip i t unEtionis : q u ia v e rb ip fa
u n t lio S a c ram en t urn e f t , i s q u i prom o v etu r bene fo r t s
t tn g itu r , fit in tu s v ir tu te S a crament 's roboretur. Quem-
V admodum & locus hie fanfti Gregorii Nazianzeni, ora-
tione in laudem magni BafiJii r*of im ia m , sHu
ß>\imtv,pu<dt'i( m Xty** » id eft, Juvenis redit,
robuftus furfum rcfpiciens, confortatus ex manus impofi-
tione & umftione. Idem de hoc Simeonis Metaphrafta:
locb in vita S. Johannis Chryfoftomi cenfendum eft : v f
iiytnxtS Xe/opccn TV.HoSmf, 7zS me Exkahouu o<l4
id eft, facro Chrifmate initiatur, & in excelfo Ecclefia:
loco ftabilitur, ac propterea Sacerdos, id eft Pontifex ap-
pellatur umShis a Paciano Epift. 3. ad Sympronianum :
V t f t r a p le b i un de Jp ir itu s ? q u am non co n fign at u n t tu t
Sa ce rd os.
N o t a 7 7 6 ‘ S lNCERITAS PACIS.
Ab his verbis ufque ad ilia, tribuas e i D o m in e , multa
interponuntur in codicibus Ratoldi, & Remenfi , atque
etiam in Ordine Sc Pontificali Romano, qu«e defunc in
3 hoc codice fandi Eligii, in codice Rodradi, 8c in editis.
N o t a 7 7 7 . T r i b u a s e i , D o m i n e , ca-
THEDRAM EPISCOPALEM, &C.
Hunc locum tangit Amalarius lib. 2. de Officiis Ecclefi
cap. 14. H o c fo n a n t ve r b a confecrationis ejus : T r ib u a s ei
cathedram E p ifcop a lem a d regendam E c c le f iam tuarn &
p leb em u n ive rfam. In codice Ratoldi hanc confecratio-
hem altera excipit fub hoc titulo : I tem a lia fu p e r E p i f copo.
Confecratio verb ita fe habet: P a te r f a n t t e , omnip
o ten t D e u s , q u i p e r D om in um noftrum J e fum C h r iftum
a b in it io cunEla c r e a ft i, & poftmodum in f in e temporum
fe cu n d um p o llic ita t io n em , q u am A b r a h am P a tr ia r c h a
n ofter ac cep e ra t, E c c le f iam q u o q u e S a n ü o ru rn congregatio
n s fu n d a f t i , S e c . qua: abeft ab aliis codicibus noftris
mfs. atque etiam ab edftis, & Ordine & Pontificali Romano.
In eodem Ratoldi codice fequitur undio manuum de
-• oleo & Chrifmate in hunc modum : T u n c defbet e i man
u s u n g e r e : V n g a n tu r manus ifta & fa n t t ific e n tu r , &
in t e D e o deorum ordinentur. 'Ungo has manus oleo
fa n t t i f i c a t o , dr C h r ifm a te unElionis p u r ific a to , f i c u t u n -
x t t M o y fe s verbo o r is f u i manus fa n t l i A a r o n germane
f u i , & f i c u t u n x i t S p ir itu s fa n t tu s p e r fu o s fla tu s manus
omnium S a c e rd o tum , & f i c u t J e fu s S a lv a to r omnium
n oftrorum, fa nE las manus fu o rum A p o fto lo r um ; ita u n -
g a n tu r m a n u s , & fa n E lific en tu r , d r confecrentur j u t in
omnibus f in t perfcEta in nomine tuo, P a te r , F i l iq u e , a tq u e
a t erne S p ir itu s fa n ß e , q u i es u nus & fum rnus D e us omn
ium v iv o r um dr mortuorum manens in f e c u la fe c u lo -
rum. Idem reperire eft in Pontificali mf. quod Anglican
num efle creditur. H x c eadem undio manuum habetur
etiam in codice Remenfi, Sc in Ordine Sc Pontificali Romano,
& in codice Tiliano, fub hac verborum formula
y & quidem breviori, quae ita habetur in codice Romano:
V n g a n tu r manus ifta de oleo fa n t t if ic a to , & C h r ifm a te
fa n t t ific a t io n is : f i c u t u n x i t S am u e l D a v i d Regem &
P r o p h e tam , ita un g a n tu r & confummentur. ( Ita in Ordine.
In Pontificali legitur, Con firm en tu r. In codice Tiliano
, C o n fe c r en tu r ) in nomine D e i P a tr is , & F i l i i , dr
S p ir itu s fa n t t i ( ita in Ordine Romano, & codiceTilia-
no. Sed in Pontificali, cuique perfonae apponuntur cru-
, ces ) F a c ien tes imaginem fa nE la cru c is S a lv a to r is D o m
in i n o ft r i, q u i nos a morte r ed em it , & a d r egn a calo-
rum p e r d u x it . \ E x a u d i n o s , p ie P a te r ,om n ip o ten t , aterne
D e u s : & p rafta q u o d te rogamus & oramus. P e r . In
Ordine & Pontificali, & codice Tiliano legitur: E t p ra f
t a , u t q u o d te ro g am u s , exoremus. In Pontificali mf.
quod fervatur in fapriftia Ecclefia: Rothomagenfis & pu-
tatur efle Ecclefia: Remenfis, eft etiam manuum undio.
Illius etiam meminit Guillelmus Parifienfis : fed non extat
in codice fandi Eligii, neque in editis, neque in codice
Rodradi. Hujus undionis mentio fit in epifto.la Epifcoporum
in Synodo apud Carifiacum ad Ludovicum Germanise
Regem cap. 15. M a n u s enim C h r ifm a te fa c r o
p e ru nE la , q u a de p a n e dr v in o a q u a m ix to p e r oratio-
nem & cru c is f ig n um conficit corpus & C h r i f t i fa n g u i-
n is fa c r am e n tum , abominab ile e ft ( q u ic q u id a nte O r d i-
nationem fe c e r it .) u t p o ft O rd in a tio n em E p ifco p a tu s f t -
n | . Sancti Gregorii Papa:.
B. Petrum Da-m---i-a--n i ferm. y. defando SUerv»er«o DRaiv«e.nnnna.tre. /?/.„; ■ &. . .. / A . _ - SutM. otibu_, Î & d• id, *■
Epifcopo, ubi agit de columba in ejus Ordinatione fuper
cum volitante: E t q u id a liu d f u i t , inquit, eamdem
columbam a f e e x tu r b a n d o , manibus ta n g er e , n ifi E c -
cle fia ftica inftitutionis O r d in e , in ip f is manibus oleum
fanE la unEtionis acc ip jr e ? nam q u o d columba in fa nE lifft-
m i v i r i ca p u t illa p f lftd e f c en d it , officium m am s impofi-
tionis im p le v i t : q u o d a utem fa c r i s f e manibus tangs per-
e n if it , ipfas manus fa n E li S p ir itu s unElione f ig n a v i t . E t
ferm. 1. de Ecclefia: dedicatione, cum de Ordinatione
Epifcopi agit: L in iu n tu r & m a n u s , u t q u id q u id bene-
d ix e r in t b enedicatur, & acceptum f i t d iv in a m a je fta t ii
aJpeElui.
Ad p a n e undionem allufiofit in vita fandi Aquilini
Epifcopi Ebro'fcenfis apud Surium i^. Odobris: C u ju f i
q u e manibus g r a tia fa c e r d o ta li p e ru nElis , Se e.
Quidam olim addidere undionem pollicis : quam vi-
dere eft apud Guillclmum Parifiehfem libro dc Sacramen-
tis, capite de Extrema-undione : Q u em adm odum in con-
fe c ra tio n e P o n tificum perfcElio & p len itu d o l e g i t u r : f i c u t
i n unEtionibus ca p itis , manuum, Cr p o llic is , pin g u ed o in te
rn a unEtionis. Q u x quidem undio fiebac in dexter«
manus pollice, ut conftat ex Pontificali mf. quod ferva-
tur in faeriftia Ecclefi« Rothomagenfis, videmrque efle
Ecclefia: Remenfis: E t confirmet pollicem d e x t e r a manus
d icehdo cum C h r i fm a te : D e u s , & P a te r D om in i, See.
Porro in Pontificali, quod Anglicanum efle creditur,
duplex eft undio capitis, prior cum qjeo & Chrifmate,
fecunda poft manuum undionem cum oleo tantum : H i e
m it ta tu r oleum fu p e r ca p u t e ju s j u n g a tu r , S e e . Et in
codicc Ratoldi, ubi fequitur: T u n c d e b e t e i ca p u t unger
e : V n g a tu r & cohfec retur caput tuum ccelejti b en ed i-
Glo r ia in e x c t lf i s D e o . Hadénus codex mf Corbeïenfisi
Idem habetur in Ordine Romano ediro, in quo notan-
cur orationes, ut in ordinatione Epifcopi. U b i nota primo,
Confeflionem cfTc tabernaculum qubddam vario opéré
exornatum, in quo corpora fandorum Apoftolorum
quiefeunt, de quo vocabufo vide Onufrium Panvinum:
Juhum Carfarem Bulengcrum in opufeulis, & obferva-
tiones noftras ad Concordiam Regularum. Secundo, nota
librum Evansehorum non teneri ab Epifcopo, ut fic in
ordinatione aliorum Epifcoporum, fed à Diaconis, qucm-
admodum in Conftitutionibus Apoftolorum,in ordinatione
aliorum Epifcoporum. Obferva tertio Papam'confecra-
ri ab Epifcopo Oftienfi ex antiquo more, quo folet Epif-
copus Oftienfis Romanum Pontificem ordinäre, ut te-
ftatur fandus Auguftinus in Collatione tertii diei cum
g Donatiftis cap. 16 . E t q u o d non t x p cE la v c r ifC a c ilia n u s
u t P n n c ep s a P r in c ip e ord in a r ètu r : cum a liu d ha b ea s
E c c le f ia C a th o h ca con fu etu d o, u t non N um id ia f e d p r o -
p in q uior e s E p if c o p i Ep ifco p um E c c le f ia C a r th a g in is o r -
d înent : f i c u t n e e Romana E c c le f ia ord in a t a liq u i s E p i f
copus M e tr o p o lita n u s ; f e d de p ro x im o O f t ie n f is E t> iß
copus. J
N o t a 7 7 9 . E t P r i m a t em o j* n ium , S e e :
Nota przclarum Romani Pontificis elogium, cui Pri-
matus Ecclefia: univerfae debetur. Unde præcLrè Caflio-
doras lib. n. Variaram Epift. 2. V o s emm {p e c u la to r s
C h n ft ia n o populo p ra fid e tis : v o s P a tr i s nomine u n iv e r fà
d ilig it is . S e cu r ita s ergo p le b is a d v e ftram refb ic it f a -
mam > cu i d iv im tu s eft commiffia cu ftodia. Q u a p ro p te r
nos d e ce t cuftodire a liq u a , f e d v os omnia. Et infra £
S ed es il ia toto orbe m ira b ilis proprios teg a t affiElionc
c u lt or es , q u a lic e t g en era lis mundo f i t p ra flita , v o b i i
m.»,_ c etiam • cognofcitH, Ó I c c i k t r . „ n b m a ! OmW cctec
& S p ir itu s fa n E li. P a x t ib i. 1y . E t cum S p ir itu
Qu« non funt in editis & aliis codicibus noftris mfs. Altera
h«c capitis undio peculiaris eft his codicibus j quam
excipit h«c oratio : D om in e J e fu C h r ift e , tu pra e leg ifti
A p o fto lo s tuos , u t doElrina nobis p ra e fien t : ita etiam
v i c e A p o fto lo rum , Ep ifcep o s doEbinam d o ce r e , & bene-
d ic e r e , & .e r u d i r e d ig n e ris , u t immaculatam v itam , &
in la fam conferment, q uatenus S p ir itu s fa nE lu s fe p t ifo r -
m is v e n ia t f u p e r eos, & fu p e r nos om n es, & v ir tu e A l -
t iffim i f in e peccato u na cuftodiat n o s , & ornnis benedi-
E lio , q u a in S c r ip tu r is fanE tis fe r ip ta e f t , fu p e r nos p a -
r ite r v e n ia t , & confirmet nos D e u s P a t e r , & F i l iu s ,
& S p ir itu s fa n E lu s , u t habeamus v itam aternam in f e cu
la f tcu lo rum . Qua: oratio non extat in editis, neque in
aliis codicibus noftris mfs. neque in Ordine & Pontificali
Romano, neque in codice Tiliano. In eodem codicc Ra-
Patrum & Conciliorum elogia.
N o t a 7 8 0 . Et S a c r i f i c i u m c e t e b r an-
DO M.
Ita in codice Ratoldi, quod etiam fupra in eadem ora-
tione notaram eft. In Miflali Romano legitur • E t ad.
fa c r i f i c iu m , &c; - 6
N o t a 7 8 1 . H a n c i g i t o r O b l a t i o n e m '
&c. *
Eadem habentur in codice Ratoldi, & in Ordine Romano.
In codice Ratoldi fequitur : BenediElio E p if co p a -
lis in d ie : D e u s q u i p o p u lis indulgen do c o n f i e r is ( co n -
f u l i s ) & amore d om in a r is , d a ft i r i tu m fa p ie n t ia q u i -
bus t r a d id ift i regimen d ife iplin a. A m e n , 8c c . ut in Ordine
Romano ; in quo tarnen hæc benedidio in quibuf-
dam variât. In eodem codice Ratoldi fequitur ; E t tunû
communicant omnes E p if c o p i a d manus A r ch iep if co p i.
toldi fequitur : E t M U j M , E v . n p l i u f f im ^ S m ^ At in Ordine Ronuno hæc notunda veniunt éUn,
L u c am . In illo tempore fada eft contents : E t
r a t ponem f f “ v in um ip fe , & omnes. Offertorium : Inve-
ni David fervum meum. Memor fit Dominus. Offerto-
r ium : Gloria & honore.. £t h«cde Ordinatione Epifcopi
juxraritumLatinorum, qui etiam fecundum eos ordi-
natur in die Dominica, ut palam eft ex ConcilioTolc-
tano ly. can. 18. A u t certe 'a trib us in Sace rd otem d ie
D om in ica confecrabitur.
* “ 7 7 ». Si P a p a O a d i n a n e d s e st
Hæc défunt in editis, & in aliis codicibus noftris mfs
neque habentur in Pontificali Romano. De rira ordinan-
di Papæ hîc fubjiciam quæ legi in vetuftiffimo Otdine
Romano mf. Bibliotheca Corbeïenfis.
O r d i n a t i o R om a n i P o n t i f i c i s »
P fa llen t fe cu n d um confuetudinem. P ro ced it E leE lù s de
fa c ra r io cum ceroftatis f e p t em , & v en it a d C on fe lliontm.
F t T i _1 a j... /• , ^ -
p i , P r e f iy t e r i. T u n e E p ifco p u s A lb a n e n fïs d a t oratio-
nem p r im am ; deinde E p if co p u s P o r tu en fis d a t orationem
Jecundam. Poftmodum a d d u cu n tu r E v a n g e l ia , & a p c -
n u n tu r & tenen tur fu p e r cap u t E leE li a D ja co n ib u s .
T u n e E p ifco p u s O f t ien f is confecrat eum P o n tificem . P o ft
m A r ch id ta c o n u s m it t it ei pa llium > de in d e a fcendit a d
Tom, H f
tem v e n t r it a d com municandum, D om in u s P o n t f f tx p o r -
r ig it e i fo rm a tam , a tq u e f t c r a ta m oblationem integram .
S u fc ip ien fq u e earn E p ifco p u s , ip fe e x ed communicat
J u p e r a l t are ; q u o d ve rb r efiduum f u e r i t , f i b i r e fe r v e t
denuo a d communicandum unoquoque die ufq u e qu a d ra -
g m a d i e s tx p le to s . E t poftmodum ju f fu s d D om in o P o n .
tifle e communicat p v p u lum cum ceteris E p ifco p is . Ubi
F o rm a ta eft diploma feu litter« Archiepifcopi, quibus
ule teftatur ill. Epifcopum a fe ordinatum efle ill Ec^
clefi« quorum exemplar ibidem fubjicitur: D ileE liffitm«•
fr a t r ib u s & f i l i i s , P r e jb y t e r is , D ia c o n ib u s , H o n o ra t is ,
C l e n d s , & poffe fio rib u s , v t l cunEla p le b i i l l. E c c lefia±
N . nos a u x ilia n t e D om in o A r ch iep ifco p u s fa nE la fe d ie
C a th o lica i l l. eleElionem v e ftram D e o acceptiffimam corn-
pro b a n te s , v irum ven e rab ilem N . in primo O r d in e vo+
- n--.....- »*- r - i ..... J E CIi»nus Epift. 2. adSympronunum (& appellat Epiftolam
agens de Novatiano:) Cognofco radicem leg is a n t iq u a
fen te r» p op u li a n t iq u i r e liq u if ic C om e lio in v id en tem , N o -
v a t i in fa n ia com m od a tum , f i n t confeeratione legitim »
E p ifco p um fa E lum , id e o q u t n ec faElum p e r E p if to lam
e o r um , q u i f t C o n fe fo r e s t j f t fim u la r en t. Quid fit For*-
niata, difccs ex Marculpho fob finem formularum; quod-»
K k 1 j