meutern fpiritualibus. cibis non replet. Potenter a mordete dctra&ionibus conantur ? Sed de eifdem
cnim corpus extenuat, qui amore cæleftium cor fcopulis fubditur :
inflarhmat : quia dum fpiritualia fortiter diligit,
defideria carnis valenter premit. Avaritiæ quoque
vitio bonum paupertatis voluntariæ contrarium cft:
fed pauper fpiritu elle non poterit, qui amare ad-
huc æternos thcfauros nefcit. Sic nimirum ira vin-
citur j fi amore cæleftium perfe&c terrena omnia
defpiciantur : quia unde irafcatur, jam non habet,
qui damnum temporale non timet. Sic quoque
acediæ vitium, id eft tædium cordis depelfttur, fi
Temper bona cæleftia cogitentur. Tædere quidem
mens nullatenus potcft, quæ tarn jucunda bona læ-
tanter vider. Triftitiæ a ctiam anguftiofum malum
Unus fromme ns ad Aquilonem, ex adverfo Mag mas
: dr alter a d Meridiem, contra Gabaa.
10. Ad Aquilonem primus fcopulus prominet,
alter ad meridiem : quia per concupifcentiam fervor
caritatis extinguitur, Sc per peccatum ardor
concupifcentiæ augmentatur. Mens enimreproba,
dum concupifcentiæ fubditur, caritate fpoliatur,
de dum peccare non metuic, acriora in fe valde
pcccandi defideria accendit. Quafi enim in fiimrna
diei fuæ altitudine , Sc calore pofita, in fluxu pec-
cati , Sc immoderatè læt^tur , Sc ardenter re-
folvitur. Malè ergo mederi concupifcentiæ morbo
Verf. s
fpiritualis lætitiæ campo devoratur : fèd tarnen g fatagit, qui ad hoc explore concupifcentias pecipfa
fpiritualis lætitia fe menti non infundit, quæ
temporalis vitæ anguftias tranfgredi contemplan-
do non novit. Bene quidem triftitia vincitur, fi
temporalium Iaborum præmia videantur : quia unde
eleifta mens temporaliter fe affligi confiderat,
inde gaudere in cælefti patria æternalitcr fperat.
Qui,a ergo magna diverutate confilii ad diverfos
animarum morbos curandos prædicator utitur,
quia idem confilium alta mentis confidcratione
comprehenditur, bene unde Jonathas tranfire ad
ftationem Philifthinorum appétit , afeenfus efte
perhibentur. Et quia ad expugnandos malignos
fpiritus à peccatorum cordibus plures difficultates
cando cogitât, ut quiefeat. Tan to quidem erit
poft peccatum concupifcentia major, quanto ipfâ
fibi elfe incipit peccati dele&atio gratior. Sed primus
fcopulus ex adverfo Magmas fitus, alter contra
Gabaa prominerc perhibetur. Magmas, ut jam
lacis diximus, h um ilitas, Gabaa collis interpreta-
tur. Ex adverfo utique concupifcentia humilita-
tem habet, blandimentum verb peccati cæleftem
converfationem. Omnis enfin, quivetita conçu-
pifeit, dum præceptorem defpicit, fuperbit. Ex ad-
verfo itaque humilitatem habet, quam in obedien-
tiæ devotionem non retinet. Sed Sc qui in peccati.
fervorc, velut meridiana claritate rcfolvitur, conobviant,
petræ inter afeenfus elfe memorantur. q tra Gabaa, ideft collem prominet quia dum ad-
Quid enim per iftas duas petras, videlicet Bores
Sc Sene, nifi concupifcentia Sc peccatum defigna-
tur ? Bores quippe in primatu dicitur ; Sene, fol
five auditio. Bene autem concupifcentia: prima-
tus nomen convenit, quia ipfa prior mentem oc-
Quo fcnfii per cupat, quam fe mens peccato fubfternat. Solis
lUnwroc^r" ec^am nomine re<fte peccati dele&atio figuratur:
quia a veritatis intuitu mentis oculos claudit, Sc
ad vanitatem aperit. Unde &: in primis hominibus
Gtnef. 3. a feductorc fpiritu per ferpentem dicitur: In qua-
cumque die comederitis de ligno, quod eß in medio
fa r a d if i, aperientur oculi veftri. In comeflatione
quidem illa, peccando aperti funt oculi tranfgrefvèrfàtur
cæleftibus , poenis tartarcis præparatur.
Sed quia taies etiam ad æternam vitam San&orum
prædicatione perducuntur, ipforum prædicatorum
itudium in Jonathæ fafto videamus. Nam fequi-
tur :
Vèni, tranfeamus ad ftationem incircumciforum
horum, f t forte fa c ia t Dominus pro nobis : quia non
eft Domino difficile f a lv a r e , v el in multitudine, v e l
in paucis.
11. Quæ eft ftatio Philifthinorum, nifi robur ma-
lignorum fpirituum ? SariçH etenim viri, cùm ad
peccatorum corre&ionem fe præparant, apertè
îciunt, quia cum de cælo lapfis Angelis pugnant.
forum, ur falfælucis radios in experientia déliai£) Pugna ergo hæc, quia Angelorum eft Si homipercipercnt,
Sc a fuperna: claritatis alta contem-
platione caligarent. In hanc quippe lucem aperire
oculos Pfalmifta refiigicns, Dominum obfecrat,
• dicens : Averte oculos meos, ne videant vanitatem.
Hanc beams Job alta mente defpiciens, pcrfe&o-
rum mcritis fc inferi exoptans, ait : Nunc enim
dormiens filerem, dr fomno meo requiefeerem : aut,
ficut abortivum abfeonditum, non fubfifterem : v e l
qui concept's non viderunt lucem. Qm funt ifti, nifi
qui pcccare fortiter caverunt ? Urius ergo fcopulus
Bores, alter Sene dicitur: quia fi concupifcentia
in mente fibi locum vendicat, ejufdem mentis
oculos ad placidum peccati blandimentum, quafi
num, pugnatur à fortibus cum infirmis, cum fim-
plicibus ab aftutis. Nam ab his fortibus infùltum
acceperat, qui dicebàt : Irruerunt in me fortes, ne-
que iniquitas me a , neque peccatum meum Domine.
Aftutias lapfi Angeli ctiam Paulus intuens, ait :
Nonignoramus ejus aftutias. Contra aftutos igitur
via cautæ rationis quæjrenda eft, contra fortes vero
divina funt auxilia petenda. Üt ergo magna cau-
tela prædicatio cxliibenda efte fentiatur, Jonathas
armigerum fuum ad fecum tranfeundum inyitâfTc
dicitur. Et ut in expellendis hoftibus de Dei mi-
fèratione præfumatur, loquicur diccns : Jgu ia non
eft Deo difficile f a lv a r e , vel in multitudine, v el
Vtrf.S.
gn°s fpiiip
Pfil.O’ tj
ad folis lucem videndam levât. Bene item petræ £ pancii : Si quia flagitiolbrum converlïo facilis non
Qui pracdica-
toi um monita
contcmnunc,
corum vitam
rodere comanominantur
: quia iniquorum mentibus ifta duo
fconveniunt, ut jam redire prædicatores ad fe facile
non admittant. -Sed & dicuntur feopuli : quia
hinc inde, videlicet tam mente, quàm corporc
præruptum retinent ufum pravitatis. Dum ènim
nulla morum, nulla operum integritate folidantur,
in modum feopuli, hinc &c inde prærupti funt.
Et quia dicitur in modum dentium, quid dat in-
telligi, nifi quod fæpcvidemus, quia qui prædicatorum
hortamenta defpiciunt, eorum vitam
eft, dicit : S 1 forte fa c ia t Deus pro nobis. S i forte
dicit, quia de plena criminoforum falute aahuc
pleniùs non præfumit. Sed formam cle<3:i fubditi
in virtute oftendit humilitatis, quia fubdit :
Dixitque ei armiger fuus : Fac omnia, qua p la cent
animo tuo. Perge quo cupis, dr cro tecum quo-
cumque volueris.
ix. Nonnulli fubjeâijdummenfuram ordinis fiii
negligunt, eamdcm menfuram fie confundunt, ut
prælatorum fuorum difpofitioni communiccnt,fêd
PeifcAv
dientia: i|
in Jonail*
* Vatic. & Gilot. mm
o b e d i r e
obedire imperiis recufcnt. Emendare quidem ma- A gibiles prjedicatorum monita non recipiunt, foier-
jorum difta facile audent; fed facile implere, qua: ter debent ipfi circumfpicere, ut ad fe nulla pofiint
prxeipiunt, non conantur. Quid ergo in hujus ar- corum exempla per venire. Sequitur.:
migeri.vocc nobis oftenditur,nifi quia relinqucnda
Apparuit itaque ftationi Philifthinorum, dixe-
eft pra:pofitis difpofitio libera, tenenda eft fubditis
runtque Philifthiim : En Hebrai egrediuntur de cav
virtus obedientix non remifta ? Ut enim liberam
er nis , in quibus abfeonditi fuerant. E t locuti fu n t
difponendi audoritatem pnedicatoribus aflignent,
v ir i de ftatione Philifthinorum ad Jonatham, dr a d
ait: Fac omnia, qua placent animo tuo. Et ut fubdi-
armigerum fuum : Afcendite ad nos, dr oftendemm
torum pronam voluntatem ad omnia fervitia often-
vobis rem.
deret, fubdit: Perge quo cupis, dr ero tecum quo-
, 14. Quidnam eft, quod apparere Jonathas Phi-
cumque volueris. Nec ibi quidem dixit: Qua:dam
lifthæis cum armigero dicitur : nifi quia do£tor
fac, qua: funt in animo tuo: qua:dam non fac, vel
ipfe prior debet bonum oftendere, quod alios con-
aliter fa c : nec hie, perge illuc, &: ero tecum, &c
tendit edocere ? Non enim poteft in prædicatione
illuc non ero tecum, omnia, inquit, fac : quia dif- „ v venerabiliter cn c rsh ilirp r recipi,rf*fîr>i fi K prius i t e in m fe fi» honorem luMinrom mini-
mini
_ __1...... ..... 4 :r. WmB___. 7-... » _____ÜMtëS__Ü ___ ___ r • • ,
Quod alios do-
cent, ipfi plio-
res cxemplis
prxfcrant.
U, quantum,
pofitione prxlatorum difponenda funt omnia: Ero
item, ait, tecum quocumque volueris : quia alicui
pra:cepto obedientia: fubjedus optimus deeffe non
debet. Sequitur:
. E t a it Jonathas , ecce nos tranftbimus a d viros
iftos, cumque apparuerimus eis , f t taliter locuti fue-
rint a d n o s : Manetc donee veniamus ad v o s : ftemus
in loco noftro, nec afeendamus adeos. S i autem di-
x e rin t: Afcendite a d nos , afeendamus : quia tradi-
d it eos Dominus in manibus noftris.
13. Certa &c indubitata fan&a: Ecclefia: fententia
eft: quia elc£ti pra:dicatores,non folum quid,quantum
& quando loquantur, confiderare debent; fed
fterii non præfert luce bonæ converfationis. Unde
& egregius prædicator confidcnter afterit, dicens :
Jguamdiu quidem fum gentium Apoftolus, minifte-
rium meum honorificabo. Apparet ergo do&or, non
tam cùm verbo loquitur, quàm cùm vita & mo-
ribus venerabiliter demonftratur. Propheta igitur
cùm typis fàcræ hiftoriæ prædicatorum mores
oftendcrct, rationabiliter fubintulit, dicens : Apparuit
itaque uterque ftationi Philifthinorum. Quafi
dicat : Quia docere propofuit, priùs iis, quibus Io-
qui dilpofixit, vitam monftravit. Sed quid eft,
quod Philifthæi apparences defpiciunt, & tamen
eis, Afcendite ad nos, dicunt ; nifi quia plerumque
quibus etiam loquantur. Unde & Dominus à quo- C illi etiam prædicatorum optimam vitam defpiciunt,
rumdam notitia verbum recondens , difcipulos
prohibet, dicens : Nolite ponerc margaritas ante
porcos. Hinc item Scriptura inutiliter effundi verbum
vetat, &c dicit : Vbi non eft auditus, non ef-
funda s fermonem. Quid ergo, quod Jonathas elicit
: s i dixerint : Manete , donee veniamus a d vos,
ftemus in loco noftro : S i verb : Afcendite a d nos ,afcen-
damus } quia tradidit eos Dominus in manibus noftris
? Nifi quia cledlus prædicator attente debet
colligere , quibus verbum vitæ debeat proferre.
Sed quia hoc oftendi nunc in fenfii litteræ videtur,
nos fubtiliùs exprimamus. Ad peccatores, prædi-
catorcs tranfeunt, quando his, quibus verba exhiqui
eorum prædicatione ad pcenitentiæ lamenta
curfuri funt ? Et dum eos defercre vitæ remotioris
ftudium reprehendunt, eos nimirum de cavcrnis
egreffos afleverant. Quafi dicant : Illi nunc fub
colore prædicationis adleculum exeunt, qui hoc
fiigiffe tota intentione videbantur. Sed plerique
juftos prædicatores arguunt, qui mala, quæ eis ob-
jiciunt, in eis efte fiifpicantur. Qui nimirum eo
ipfo, quo malum damnant, fpem prædicatoribus
tribuunt : quia ad bonum, quod defendunt, exc-
quendum pertrahi faciliùs poflunt. Dum ergo bona
intentione, falfa juftorum mala vitupérant, in-
faniunt quidem voce, fèd prædicatoribus frudhim
candi gratis i
latcbris luis
exiliunc.
bent, non folùm verbo, fèd etiam vita placent. D fuæ falutis, etiam infaniendo fpondent. Et quia de
Qui ergo funt, qui dicunt : Afcendite ad nos, nifi
-hi, qui devotionis figna proferunt ; quia falutis
verbum & venerabiliter audiant, & retinere fortiter
concupifcant ? Ad iftos itaque afeendendum
cft , in quibus ctfi magnus labor eft in opéré mini-
fterii, funt magna lucra falutis. Econtrario verb
ad doftores, peccatores tranfire geftiunt, quando
tam profunda cæcitate merguntur, ut ad imitandæ
fùæ pravitatis exemplum, ipfos etiam prædicatores
convertere nitantur. Proni quippe ad malum funt,
corde impoenitentes, & peccati lepra, quam in-
duunt, maculare alios non expavefeunt. De quibus
fàpiens ille loquitur , dicens : Latantur cum
afcenfu fuperiùs didhim eft, reftat inquirere quid
fit, quod dicunt : oftendemus vobis rem. Sed hoc,
ad litteram, minas fignificat. Quod taie eft, ac fi
dicant : Si hue afeenderitis ', quantum valcmus
patiendo fentietis. In malorumvero converfione
item facile eft colligere , cum juftos expellunr,
quantum foleant nocere. Sed quia, au&ore Deo,
carnalitatem hiftoriæ ad fpiritualem intelligen-
tiam duximus : dum fanèli doâores, erumpentibus
quibufdam fignis, peccatorum converfionem con-
fiderant, res etiam ab eis promittitur. : quia ad verum
efte redire pollicentur. Res quidem aliquid
habet elfe , peccatum verb efte nullum habet.
male fecerin t, & exultant in rebus pefsimis. Et E Unde &; Paulus Corinthiis dicit : Scimus, quia ni- *. Cor.
item Propheta de his vaticinans, ait : Pradicave
runt peccatum fuum ficut Sodoma.Quid eft ergo,quod
a it: Stemus in loco noftro? Sed tale eft, ac fi dicat:
Si illos lucrari non poflumus, nofmetipfos in bona
converfatione fervemus. Locus enim nofter, bona
.converfatio eft,de quo nimirum loco alias feriptum
e ft: s i fpiritus poteftatem habens afeenderit fuper te,
locum tuum non defer as. Locus quidem ifte non folum
a fpiritu, fed etiam ab homine cavendus eft:
quia ipfe fpiritus non folum per fe nobis obviat, fed
contra nos etiam per hominem pugnat. Si verb locus
nofter Dominus eft, cum mali fe nobis obji-
ciunt, in loco noftro perfiftamus: quia cum incorri-
Tom. III.
hil eft idolum in mundo. Peccator autem, quia
peccando ad nihilum tendit, cùm nihil illud cui
inhæfit, deferit, quafi ad efte redit. Rem ergo in
fe oftendere, ideft aliquid, quod eftfe habet, poteft
, quia jam per divinam gratiam opera virtutis
tenet. Dicunt ergo : Afcendite a d nos, dr oftendemus
vobis rem. Quafi figno quodam peccatores re-
promittant, Sc dicant : Si verbo ita in nobis labo-
rarc proponitis, fine magno lucro non erit, quod
laboratis. Quare &: de aliorum certitudine fub-
junefcum eft :
E t ait Jonathas ad armigerum fuum : Afeendamus,
fequere me, tradidit eos Dominus in manus ifr a e l.
V