55 San&i Gregor» Liber fgçundus
3. Ja cornu eleâ# mentis infpntio defignamr, A fe!u}a Ut at a fum in S plut art tup.
j 6
jcproborum,
rh'.lip. 3. :
qu# fni^rabiiiccr extollitur , cùm ad cum gaudpnçjo
ppf venir, qui ^peruajvçrfa çonfiftip. Unde Sc cornu
fuun? non ip.,aJ^o aliquo exaltatum after it, fed
ijî Deo. Qt^AOlm tr.antcuntia bqna djljgit, hujus
profeâô iiicentio dcprefta, non ex^lçaca eft: quia
in inio figicur, ubi per defiderium locator* Hinc
e ft, quodin Evangelic Dominus dick i ubi eft the-
■ faurus urns f ibi eft ,dr cor tuum. Exal care ergo cornu
noftruiji volebat Dominus, cùm dicebat; The-,
fauriz,ate vobis thefauros in cxlo. Exaltatum cornu
habebant ii,quijbus fe Paulus ppnf»rmabat,.diçens :
Ilpftra fonvçrfatio in ulù eft. Sed qui cadeftia ran-
$. Quodprofectb pale eft ,ac ft dicat: Quia exal- ,
tmm eft cornu pieum in pco mco. Hoc certe eft 1
l#tari in Salutare D e i, .quod exaltatum cornu ha- 1
here in Dep fup. Qvmd non de qualibet l#fkia fa-
lucaris accipitur, led dc illo perrectiftimo gaudio ,
quo ele£ta, perfedtaque anima more fponf# gau-
det in fp.onfp.De qua nimirum latitia David obfe-
cr at, dic,ens; Red.de mibi Lit mam Salutaris tui,&fpir .
ritu principal conftrma me. Qua: ergo dilatatum os
habcrp funer inimicos fuos fe~gloriatur, in Salutare
Dpi prjus l#tata fuifte dpferibjpur:quia ilia bea-*
mens valide reprobare malignorum fpirkuum
t u p i d i l i g i t , u i l i a m in c in j a ; d i i l p e d i n i s f t i a v i c a t p m B f u a f io n e s p a t e n t , q u a : i n R e d e m t o r i s d iv in i c a c e
g u f t a r e n o n n o v i c * q u a m q u a m v g l d e p x a l t a t u s f i t , 1 ^
a d h u j u s t a m e n e x a l t a t i o n i s f u b l jm i c a c e m n o n p e r -
v e n i t . l l l e e r g o h a c e x a l t a t i o n ? f u b l im i s e f t , q q i
p e r i n c r e m e n t a v i r c u t u m p r o f i c i e n s , f u b l im i t a f e m
i u m m # c o n t em p l a c ip i i i s o b f i n t i i r , n o n f o l u m , u t
p e r f e k t e c # l e f t i a d i l i g a t , f e d e t i a m , u t a m o r i s p e r -
f e u f tio n e i n f o l a p m n i p o t e n t i s D e i c o n c e m p l a c io n e
r e q u i e f c a t . I n .D e e e x a f t a n im c o r n u h a b e t , q u i
i n t e r n i l u m i n i s a ft,a y f tio tn e f r u i t u r , i n q u a f a m i l i a -
r i q u a d a n r h n g u l a n t a t e g l o r i a t u r . Q u a r e n o n a i t ;
In Deo noftro, fed in Dep meo. Meum namque de
eo dicit, quern, familiarit,e r , ac fingulariter diligit.
Ad quam certp diving familiaritatis dignitatem
, peryenerat, qui dicebat: Dens metis estu y& confi-
Deo coliacas
cledli hoftes
fuos fuperant,
per çontemplationem fublimiter alftimta, ex ep S>c
lapientigc acçipit magnitudinem, & plenitudinein
çaritatis. Quem prorcdb dignis laudibusprædicat,
dicens i
Non eft ftanffifs, up eft Dominus : neque enim eft .
alius extra te, & non eft fortù, ficutDeus nofter,
6. His namque Ann«p vocibus quæque e.leifta
anima hoe Redemtori clamat in laude, quod ab
ipfo credit in munere. Sed ex hoc pi# confeflionis
prdine , ordo innuitur, quo eadem muneris bona ,
quæ feriarim protulit, confequamur. Sandlus ita-
que Dominus & fortis alferitur, à quo fan&ifica*
mur, ad requiem ducimur, & glorificamur. S.an-
ûilicationem à Domino accipimus in virtute regetebor
tibi : Deus meus es tu }& exaltabo te. Hinc Q nerationisj elfe autem, ideft quietem ab hujus mur
Ifaias ait incredulos ïnçrepans ; Numquidparum eft tabilitate corruptionis in terminatione exilii, fornaobis
moleftos ejfte hominibus, quia molcfti eftis & titudinem in triumpho refurreûionis. Primuin ita-
Deo meo ? Quæ ergo exaltatione cornu in Deo fu- que horum munerum in ifta vita confequimur, cùrn
ftollitur, Deum fuum lingulariter fatetur : quia eledbi cujufquc anima in carne eft, £ed utraque adfiunma
ilia infulio divinæ dulcedinis, exaltatam hue in agone operis polira : fequens autem in fola
mentem, & fui fufc.epçibilejn, §ç val.defamiliarem anima præter carnem, poft carnis vitam, &: jam de
facit. Sequitur:
Dilatatum eft os ippum ftfper inimicos meos.
, 4. Qui funt mimici eleifte mentis, nili fpiritus
maligni ? Quid ergo eft dilatatum os fuper inimicos
habere, nifi omnes ujalignorura Ipirkuum füafio-
nes, ampliftima fibi inftifte gfatijE ftrgitate reprobare
i Anguftum quippe os babcf, qui cun^is frau-
dibus malignprum fpiricuum, per cpnfideratipnem
hujus vitje laboribiis afliunta : ultimum v e rb,in
carne, & anima, fed. utraque jam per gloriam x-
ternitatis innovata. Prius itaque lanftus, dicitur,
quia regenerativ per falutis lavacrum, caritas Dei
cordibus noftris infundipur, per cpijus gratiam ad
jeternaj patri« bona prxparamur: ut dum h^c vita
per decurfionis fu£e tempus elabitur, ea nos vfta
1 ufeipiat, cujus gaudio hinc ele&orum egredientes
rationis, contraire non prevaler. Os quippe men-D animæ, fine mortis pavore potiantur. Deinde elfe
t i s e j u s , r a t i o e f t } èç f t » q u i , d e l i .b e r a r e . Ó s n a m q
u e r e p l e t u r , c ù m m e n t i s r a t i p p e r i n f u f a m f ib i
g r a t i a m i n p p n t e m p l a t i p n e m f u m m # v .e r i t a t i s a t -
t o l l i t u r . R e p l e r i q u i d p m e i e f t , i l l u f t r a t i o n e f u m -
m æ v e r i t a t i s im b u i . I p i q u i p p e d i f c i t , & q u o d x-
t e r n a l i t e r a p p e t a t , Sc q u p d t e m p p r a l i t e r c o n t e m -
n a t . E t q u i a f u i n m ^ v e r i t a s a m o r e f t , l u b t i l i t a t e v e r
i t a t i s a t t o l l i t u t e le Ê la a n jm a , e j p f q u e r e i c a r i t a t e ,
q u a m d i d i c e r i t , i n f l a m m a t u r : Sc t a n t p f t r i d i u s f e r -
y a t m a g i f t e r i u m , q .u a n tp f e r v e n t i u s i d f ib i in v i f e e -
I r a t v i s a m o r i s . C u i n im i r u m e t f i m a l i g n i f p i r i t u s
m a l a f u g g e p y n t , ed ifa c a ti om a p e r t i o . n e e o n f u n -
d u n t u r : q u i a y e r i t â p e f u m m æ l à p i e n t i # in f tru £ l:a ,& :
çi adferibitur, quia fecuri confummationis noftræ
diem , videlicet claritatem ultimæ refurre<ftionis
expeâamus, dum in illo munere accepta: requiei
difeimus, extremi examinis difculfionem non me-
tuere, fed promifiæ gloriæ lætitiam expedare. U1- 1
timo autem loco fords alferitur : quia in gaudio fu- ]
turæ refurre&ionis infirma noftra roborantur, cum 1
caro furgic de pulvere : fed idem carnis noftræ pul- 1
yis tranllatus in perpetuæ incorruppionis gloriam,
ad ftagilitatis fuæ mifçriam ulcra non redit. Sed
Sc notandum, quia in his tribus ab aftero ad ajte-»
rum ducimur, fed cum. habere non habitum çççp.e-
“it, qui hoc acçipit quod non habuit, quod ante
fummi amoris fa.cih.us aceenfa, habet jam contra E habuerat non amittit. Nam cùm de fan&iheatione
fuggeftionem errpris immenfam luee.m fapientix :
habe.t Sc cpntra oblatam mundi hujus ppmpam, in-
pftabilem paritatem^ In immeiafttate fticis videt,
qu# reprobet, fed per vim fumm# earitati.s amat
inepta reprobare, q u # noyir. Per fa^ientiam m a l a
fuggefta Feprehendit, fed in vircute caritatis de-
prehenfa redarguit. Os ergo fuper inimiebs dilacat,
qiiia ex abundantia ratioxus, cpntra d#mones mul-
ta deliberat: Sc eo acutius eorum objeda deftruit,
quo id, unde mala fuggefta reprobet, in fublimibus
agnofcit. Unde protinus catftam infinuans, ait;
ad requiem perducimur , Sc de quiepe anim# per-»
ducimur ad tpbur #tern# incprrupfipnis$c fandh
fieatio caritatis auger,ur nobis in ilia requie, Sc
quies, Sc amor excrefeit valde in refurredione.
Condi tor em namque fuiiipj unaquxque anima per
amorem conjunda,in tantis muneribus intuens,
Ann# vocibus dicap , quam bene fapit fibi donum
perfed# rcgpnerationis, Sc vis amoris. Dicat, Non
eft fagClits, ut eft Dominus. Dicat, quam melius mu-r
nus fibi eft, promilfio quietis inhora fui tp-anficus:
Neque eft alius extra te. Dicat, quam optimum fibi
J7 in primum Regum. Cap. I. 58
« lw e w p w m j am fit u ltima ren o v a tio fu a , in gau- A r a t io n s , nos te r r e a t, dicens : H in c n tio fa loq uen -
410 P p f ü l Ï B Ü U M f l S ^ o n fic a t * COTUS. D i - tes co g iten t, quam me tu ere cu lp am locutionui d e-
? p> ^ fn o ta n " b e a n t , f n s , cu i loq u en d o d e lin q u icu r, etiam c o -
d um quia h o c in precis c an tic o A n n a loquitur, E le - D-irarinnum PYrpfliic oJ r li r
d # e tenim mepti h # c in can tico po fe ere e f t , dona
tam gran.dia cum gau d io defiderare. P ete re qu ippe
e i , defiderare e f t : Sc gau d ere , canta te. Sed qu#
tam g au d en te r d ignita tis fu # munera c o n fp ic i t ,
quam fo r tite r o ccu ltis hoftibus e xpro bre t, in n o te f-
c it , Sequ ftu r e n im , Sc d ic i t :
N olite multipUcare loquifublimiagloriantes: rece-
dant vetera de ore rveftro.
» 7. Sublifflia quippe, & vetera fpiritus maligni
loquuntur , cum aka, qu# videntur, hujus fecitli
A ^SiSmiSÜ r._____ H i .
gitationum excelfus ad judieji fui examen fervat,
Audiant item arrogantes, quod fequitur :
Arcus fortiumfuperatus eft, ^ inftrmi accinffi funt
rob oré.
; ftu*PP^ in allegorica êxpofitione diximus
J quia immundi fpiritus horum fortium ap-
pellatione defignantur. Qui nimirum quia à cæ-
iefti gloria fuperbiendo ceciderunt, aptè elatis do-
doribus äd terrorem proponuntur 5 ut de fe tanto
jam humiliter fendant, quanto etiam Angelos a fu-
perna gloria lapfos, per appetitum van# glori# con-
Non (biùm
verba, lcd c»
tiam cogitatio*
ncs à Dco/udi-
cancur.
y*rf. 4 .
In Angelis la*
ptis tlifc.it homo
quid ti-
incac.
- 1 7 7 ’ rT älüria lapios, per appetitum van# glori# conippetenda
j fidehbus fuggerunt. Qm ergo cornu B templantur. Quod etiam Redemtoremnoftrum in
uum didicit.tenen eladx diTrinnlîc fuum in Deo exaltare jam didicit, qui teneri in P<r\CCr> __ rl r .
gaudio majeftatis novit, quidquid ofterfur fibi de
blandimento fççuli 1 abends, exprobrandp defpi-
cit, diçens : Nolite multiplicare loqui fublimia gloriantes
: recedant vetera de ore veftro. Acfiapertè lo^-
elatis difeipulis egifle recolimirs, qui çùm fe fub.
jefia dæmonia habere jactarenc, ab eo protinus au-
diere : vielcbam fatmam, quajijulguf, de c«k c.uien-
(em. Arcus icaque fortium iuperbia eft fpirituum
tnalignorum. Dicuntur autem fortes, vel quia de
f t magnafenferuntjvel quèd humanum genus ma-
gnarum tentationum impetu vincant. Qqem pro.
fedp arçum dum intentio impia tetendir, jacere
m a lu iæ ja c u l a fupra {e in Conditoremftuduit, Po~
mrn, inquit prinçeps eorum ,fedem rnetm ad Ami-
iÿftem, ftm iits ero Ahijjimo. Sed ftiperaLus eft arcus
fortium , quia Deps apoftatatum ipirituuin fuper-
bi* reftitif, de çælp prxcipitavit, cpndkipual.i glpre
quatur, Sc dicat: Eo mihi ea, qu# ofteruntur dif-
plieent, quo per defiderium alia video, qu# valde
placent,
8, Quod profedb. diççre, quia çi compedt, qui
jam idoneus ad minifterium prædicationis agnofcit-
tur : apte quoquç contra arrogantes, fapientes, Sc
contra négligentes fand# vit# profeftbres, ifta
1p rolata• fentViu.n tur. . Alta iqu—irprp e• glorians loqui goß ue præcipitavit,conçUtiPUafi glotur,
qm per fcient.iam, quam accçpit, fe mcellige. C ria virtutis exuft, ut in lapfis Angefis homodif-
re lub imiter tr f in am r . ^ __: j _____ xt r - e> - - •
fitblimiter glpriatur.Vetera trerplpqtiiwf:, qut
ppftppfttis fan£t* Scriptur* elpquiis, fecularibus
verbis oceupacur. Dicitnr itaque arrpgantibhs:
Jffelite loqui (jtblimie glor-iaates. Qmbus profefip
Verbis pftcnaicur, quia non modum iocutionis pro-
ftber, fed aftefbun intentionis. Quaft aperte di-
CM: fublimia Ioquimini, fedde ep,quodaltum
(ficftttrj glpriari refugipe. Unde & PattlvtS pie dif-
cipulum afimonet, dicens : Helidmm fufere ,fed
time. Non dixit: Noli dtam loqui, fed, Noli oltum
ptfire : ficut& hie non diettur, Nelite loquifubli-
mitt: fed, Nolite gloriantes loqui, quiafacraeloquia
altins exquirenda funt, fed quo altius exquirens
çeret quid timeret. Nam quid de a?r«o vrfp fiet,
ft Deus nec aurais fuperbiæ ftetore plenis ignafeit !
Unde & Petrus in epiftola fua loquitur, disens :
peut peccuntibus- Angelis non pepercif.fidrudentitus
inferni detrodios in tartarum tradidit in judicium re~
fervori. Qoafi ergo elefhis, Sc humüis prsdicator
fuperbienciÇus dicat : Ut ceiTetis ab elaeione, in
coeformibus. vobis Angelis, videlicet lapfis, damnations
débitas pcenas afpicite.
ta. Et quos imitari debeant, propopens, ait :
Et inßrmi accinclï funt robore. Si ob prtefumcio-
nem seftimationis mali Angeli fortes vocantur in,
firmorum ajpeliatio reflè beatis fpiritibus conveÏÏ.
S. ».!
& ...
percit, de a
quid fier.
_ ---- lumumm appenatio recte Deatis Ipmtibus convcproftett,
feme tipfum tv h tb e r e a V|ma: glcuriae fa f tu D n i t , qu i d e fe n u lla præ fumen tes , v ir tu ti fui opifi-
d eh e t per R l M m etiam otio- pis perpétua humilitate fubjefft. fü n f. Infirmi eceinsSçç
ilQoqQnuçennttUibHuiss :; RReeccéeddaannt,t vvaetteerxaa ddee. mortee .vmeafßtrxoa . Ve- pu •
tern qilippe funt verb^ feçnli, quia dum in eis lo-
quentk animus per intentiokem figicur, dévotion
nis. fii# dccore fpoliatm. Quare illi fublimia glo^
riantes loqui noi^debçnr, Sc cur ab çorum or<? ve-
tera debeant rçcederç, hæc caufa demoiiftrat, qu#
fubjungitur :
J$uia Deup feientiarum Dominas eft,.
; * 9. Audi at itaque fciçns Sc arrogans, quia non
ipfe fcicntiatuni Dominus eft, fed Deus. Namrpr
àè glorians dicerçt,.fi çju-s, quâ tumeret feien-r
‘ JE - t , 4 ftjlt FTkt
tti funt robore. Quia voluntariæ fubje^ipnis nieri-
tp, fan«fti Angeli interni amoris vinculo, Condito-
fi fup conjun£li funt. Quibus aptè acciniftionis no-
men çongruit, quia accinâus quilibec, e o , quo
cingitur cin£borio, ex omni parte retinetur : qùia
videlicet beatifiimiilli fpiritus fie funt in # terni cate
folidati, ne ab ea cadere umquam pofiinr. Hinç
eft, qubd ad Danielem in Babylonia prædiçançem
Angélus mitticur, qui acçinâus obrizo perlfibetur.
Hinc eft, quod Ângelum, cum quo in Appcaly-
O— — - iwwif pp«fi jJuouhaannnneess ecooullooqquuiiuumm nhaabouuiitt ,, aauu rrecaa zzoonnaa aa<d
_|a, non omnipptens Deus, fed ipfe Dominus ex^ mammilla çircumdatum confpexic. Quia vero il
tkiftçt. Audiamus Sç nos, quando loqujmur verba E dem bçati fpiritus ab humilitacis meri^.,in amo
fieeccuuilii , qquuiiaa DDeeuuss ffeeiieennttiiaarruumm DDoommiinnuuss eefftt.. TJaamm riç o-lrvrlam vnrrsvornnr rodonU anmlam _:_
quippe ele&orum mentes non folùm npvi, fed e*
tiam veteris teftamçnti fciçntia innovât : venit
namque qui dicerçt : Ecce nova facio omnia. Çùm
ergo tot nova habeamus, quæ loqui polfumus, vetera
loqui fine culpa nullatenus valemus. Recédant
igitur de ore noftro vetera, ut cùm damnat#
vetuftaçis pulpa etiam a fermone compefeitur, in
Devi hominis pulchritudinem tranfeamus. Quod
prpfeftb fi contemnimus, audiamus :
Mt ipfe prpjtarantur cogitationcs
ris gloriam furrexerunt, fed quia eamdem gloriam
in complexu #ternitatis habent, Sc in timore amiR
fionis non habent ; gloriofi fiquidem ineftabiliter
funt, fed inefifabilem illam gloriam amittere num»
quam polliinc. Ut itaque definat gloriari, audiar ar-
rogans : Arcus fortium fuper atus eft. Et ut damnata
culpa fuperbi# proficiant in humilitate, dicicur fi-,
b i : Inftrmi accinBi funt robore. Robur namque in-»
firmis impendicur, cum fubjeiftionis merico mitibui
infunditur vircus fupern# caritatis, Aceingimur
A b humilirati
merito in amo
ris gloriam
furicxeruiic.
-no nntpurtmiur Htuvunones, efiam, cùmadverbi minifterium prspargrnm. Be-
Jo. Qwfiaminpriculpu, fubiuteijefta çomp% bis i«que qgpijiairobQreinfifrui, in ulw locufipus
D i i j