2-3 Sancti Gregorii Liber primus 24.
vie Annam conjugem fuam Helcana, tunc recor- a ut filium ladet : quiaut profit hîc Chrifti parvulis,
•datus eft ejus Dominus, quia gentilitas tunc ve-
tiifle in Dei memoriam vifa eft, cum fanda Eccle-
(ia verbo Dei per amoris gvatiam conjunda, in fa-
lute vifitatur. Quid eft hoc loco circulus dierum,
nifi innumeris fandi Spiritus oftenfa radiis mani-
feftatio divin« voluntatis ? Qua; profedo dum prx-
Sanuiclis nogendus
prædi-
catorum ordo.
dilationem fuæ gîoriæ patienter fuftinet. An non
ad immolationem hujus folemnis hoftiæ mater il- diiati«
la invitata fiierar, quæ dicebat : Cupio diJJ'olvi,
&. ejfe eum chrifio ? Sed quæ per anioris defide- ^ •
ria ad fponfi fpeciem trahitur, an amet ladare fi- ' ''
lium, dicat : In carne mihi manere necejfarium efi
dicatorum fuorum mentibus, in contemplatione propter vos. Quo etiam eibo fe Corinthios aluiffe v‘
fufpenfis, claritates fupernæ difpofitionis innmne- mfinuat, dicens : Lac vobùpotum dedi, non efeam. z c
ras exhibet, nimirum veluti plur-es dies, temporum Ladare quippe parvulos fandæ Ecclefiæ eft pafto- j
circulus claufas tenet. Circulus quippe dierum An- ribus, infirmoriun five fimplicium auditorum cornæ
conceptum prævenit,quia fandæ Ecclefiæ ver- da planioris Scripturæ pabulo enutrire. Quibus
bum Dei ad docendum non ante infunditur,quarn profedo idem dodor egregius dicit : Nihil judi~ t.
ab ea fupernæ difpofitionis radii pleniùs agnofean- g cavi me feire inter vos, niji.chrifium ,dr hune cru-
tur. Quæ concipiens filium peperir, quia ii, quos ' cifxum.
41. Abladantur autem infantes, cùm parvuli Pa
fandæ Eccldiæ tam fpiritualis eruditionis , quàm EdJ
bonæ converfationisincrementafufcipiunt; ôcjam tatio^
non planiorafacri eloquii, fed alta ejus facramen-
ta requirunt.Et abladatus infans ante confpedum
in fide Kedemtoris parit, nova converfatione ro-
bufti funt.
Et vocavit nomen ejus Samuel, eo quod a Domino
pojlulaffet eum.
35?. Samuel interpretator, nomen ejus Deus.
Quem ergo nobis Samuel convenientius infinuat, Domini, ut appareat, ducitur, cum per adhorta-
quam prxdicatorum ordinem, qui ad fidem voca- tiqnem prxdicatorum quifquis fubjedus bene protus
eft ex gentilitate? Quia enim fortis converfa- ficiens, bonis operibus adornatur. Qui enim ad
none eft, poteftate fublimis 8c dum in eo fpecia- hoc ducitur, ut appareat, non tantum ut videat
le lignum gratix divinx confpicitur,ad veneratio- defertur, fed etiam ut videatur. Quia enim in finem
prxdicationis ejus, devotx auditorum turbx ne a Domino multi audituri funt: Nefcio vos, ap-
deducuntur: rede nomen ejus nuncupatione de- ~ parere in confpedu Domini Samuel aicitur : quia
claratur. Hinc eft, quod ad Moyfen a Domino di- eledus, & humilis fubditus, dum perfede prxfencitur
: Pofui te in deum Pharaonis. Hinc iteminLe-
ge prohibens, ait : Dits non detrahes.Yx notandum.
quia cujus nomen Deus dicitur,filius,non filia fuit;
quia certè paftoralis dignitas, cùm infirma convertia
defpicit, advenience. extremo judice, nequa-
quam rçprobatur. Quos autem feculum in fui a-
more defixos retiner,in confpedu Domini non apparent.
Qiû enim in honore rerum tranfeuntium
Chriftus elec-
tos Synagogse
ad celeftia profatione
deprimitur, fplendore tam celfi nominis videri elatiores appetunt, hoc profedo fuperbien-
non ornatur. Quiaigitur ordo dodorumadevan- do agunt, ut ab eo, quo folo videri debent ho-
gelizandi minifterium ex gentilitate promotus, ex- norabiles, numquam videantur. Unde & rex elecellentiæ
dignitatis fuæ, meritorum gracia impar d us , 8c in rerum culmine pofitus, ne in flore fenon
fuit, redè nune dicitur : Vocarvit nomen ejus cu]i deciperetur, obfecrat, dicens : Ne projicias me p/Ai
Samuel, eo quod à Domino poftulajfet eum. Et notan- Domine à facie tua. Anna ergo ÔC abladare filium
dum, quia hoc loco poftutare dicitur, quod poftu- repromittit, ôc ante confpedum Domini, ut ap-
lando promeruit. Apertis ergo verbis oftenditur, pareat, ducere : quia fanda Ecclefîa eledos fub-
cur Annæ primogenitus tanto nomine cenfeatur. ditos., quos érudit, præfentia perfedè defpicere
Quod taie eft, ac fi dicat : Idcirco ei tantum no- docet, ÔC bona agere, ôc ad æterna bona per humilitatem
feftinare. Et notandum, quiaab abladatio-
îiis loco dudus alïeritur, qui apparere debere in
confpedu Domini perhibetur : quia videlicet, non
parum intereft fpiritualis itineris, cùm ab eo, quod
de cælefti magifterio difeimus, in ufum pertedæ
npofuit ; quia is, qui fuperno munere naf-
citur, meritorum gratiâ magnus fuit. Sed ut often-
datur, quo ftudio eum provida mater foveat, fequitur
:
Afeendit autem vir ejus Helcana, & omnù domus,
immolaret h 'ofiiam Jolemnem, & votum fuum s & tendimus operationis. Quia verb à ftudio ejufdem
Anna non afeendit. Dixit enim viro fuo : Non va- boni operis numquam ceflandum eft, fequitur :
dam, donee ablacietur a infans. E t appareat ibi jugiter. .. yirf. 4
40. Quæ eft autem immolatio folemnis hoftiæ, 41. Jugiter namque ibi apparemus, unde num- Abh *
nifi ilia fandæ Ecclefiæ amoris oblatio, qua Con- quam difeedimus. Jugiter ergo in confpedu Do- ter0
ditori conjungitur in æterna contemplatione? Ad c mini apparere, eft decorem bonæ converfationis Da
hanc autem Helcana tune afeendit, cùm Redem- ^
tor nofter jam de. morte triumphans, jam poflibi- I
litatis noftræ tenebras fuperans, carnem, quam pro
noftra falute fufeepit, ad cæleftia fublimavit.Cum
quo ôc omnis domus ejus afeendit, quia priores
eledos Synagogæ in altitudinem immortalitatis
extulit. Tune immolavit folemnem hoftiam, cùm
fe æterno Patri per glorificatæ carnis materiam in
cælo exhibuit, ôc Angelorum naturam,ficut de renullis
vitæ tenebris obfcurare : quia qui ad illicî-
ta nulla defluit,a fecreto divini intuitus numquam
exit, ôc quafi in luce pofîtum, hune divina bonitas
refpicit 5 quia cas, quas damnavitpeccatorum tenebras
, eledione fui examinis non attendit. Donee
igitur abladetur infans, ad immolandam folemnem
hoftiam fe non afeenfuram Anna denun-
tiat : quia fanda Ecclefîa tamdiu euftodire filios
- -w . . proponit, quamdiude eorum perfedione fecura
demtione noftrà, ita etiam de eorum reparatione fieri valeat, quia ipfi ab accepta bonitate ulteriùs
lætificavit. Ad hanc folemnem hoftiam Anna in- non recedant. Poteft tamen afccnfüs folemnis ho-
vitatur : quia fanda Ecclefîa fuperni fponfi fpiri- ftix ad altitudinem fandæ prædicationis referri.
tuali cohortatione ad æternam contemplationem Nam de afcenfu viri ejus per Prophetam feriptum
divinæ claritatis per quotidiana defideria amoris eft : Afeenditfuper Cherubim, & volavit fuperpen-
accenditur. Quæ tamen ab afcenfu fuo abftinct, nas ventorum. Super Cherubim quippe Dominus
9 Abcft infans, à Gilot, & Vatic.
intcmpl^1
2$ in primum Regum. Cap. I 2(5
afcenditj.quia infublimibaspr^dicatommfuorum A wtuw habemus.apud pattern, mu inteepeilat pro
mpnrtbus. afeendit.«V fn^nri» fi 1» Arit„Ain^ nobis, fubjungit, atque ait:
Precopque up impleat Dominus verbum fuum.
45; Quod eft verbum, quodamplendum afleri-
tur nifi prxdeftinata converfio gentilitatis ? Et quia
per ejus fanguinem reconciliamur D e o , ipfe pro,
implendo verbo precatur, cujus obtcncu falus noftra
perficitur. Precari etiam e i, eft fe in humaniz
e aflumta, pro falute noftra xterno Patti continue
exhibere: quod dum fic fe offerre non de-
finit, receptioni noftrze aditum ad vitam facit.
Quia verb difpofitionis fux confilium exquirendo
perfecit-, aptc fubinfertur: Manft ergo mulier, edr
USlaruit flium fmm donee amoveret eum a latte.bementibus
afeendit, Ôc feientiæ fuæ altitudmem
ponir. Et fuper pennas ventorum volat : quia co-
ram fpititualibus eorum ocalis in altitudinem mi-
ræ intelligentiæ fe fandi Spiritus flatibus elevat.
Er tenebras latibulum fuum ponit : quia majeftatis
fuæ fublimitatem reprobis abfeondit. Sed in: dr-
cuitu ejus tabernaculum fuum,: quia quos per fu-
blimia dona elevat, eis fuæ majeftatis etiam glo-
riam manifeftat.
43. Bene autem cùm Helcanæ afeenfus afTeri-
tur„ omnis domus ejus afeendifle perhibetur : quia
illos, quorum mentibus eminet, in altitudine fuæ
contemplationis velut domefticos, 8c familiäres
.Johan. ;
Pro nobis pr
catur Chriili
in Humana
tenet. Quæ eft autem Helcanæ, id eft Redemto- B inde fequitur •
u ln . ' ris noftri hoftia fro. lie_m__n• is, n. i-fri Sannd omm fru orum ? . .
cordibus ineffabilis illius intern« amor eruditionis?
Nam eorum quifque fibi ineffabiliter complacet
in eo, qubdfe oftenfa Redemtoris fublimitas, tam
fublimiter docec. Anna ergo fe cum viro fuo af*
eendere abnegat, donee filium ladat: quia fanda
Ecclefia tamdiu vitavit alta prxdicando continge-
re , quamdiii cognovit rudes auditores fuos velut
Et adduxit eum ,.pofquam ablafiaverat, in vitu-
lù trib,us ? & tribus modiis faxina, & amp h or a vini ;
dp adduxit eum in domum Domini in Silo.
46. Quid namque per vitulum hoc loco fîgni-
ficatur, nifi propofitum imitandæ vitæ perfçdo-
rum ? Sed vituius eft, cùm m corde exoritur profi-
cientis : bos autem, cùm per robur virtutis ad a f
fedurn perducitur magnæ converfationis. Quo in
Ad perfeftio-
dendum.
parvulos alta capere nequaquampofle.Hinc nam- loco valde quærendum eft, cur non unus virnlus
que 111 îpfis fandæ Ecclefiæ primordiis fadum e ft, fed, très ad tabernaculum addudi perliibentur. Sed
ut velut parvulo adhuc Annæ filio , per trium in tribus vitulis infans delatus oftenditur, ut eo-
Evangeliftarum feripta, M.atthæi fcilicet, Lucæ, tum formam infinuet, qui ad prædicationis rnini-
8c Marci lac propinaretur, qui humanitatis Domi- fterium inftruuntiir! P^rfedîis etenim doder, ÔC
nicæ hiftoriam {cribentes, pauca de ejus divinica- C peccatoribus çonvertendis ôc çuftodiçndis iuftis
te tradaverunt: fed cum pärvulus Ecclefia; popu-
lus crefceret, 8c in menfuram xtatis plenitudinis
Chrifti proficeret, cui ladis potus non fuffecerat,
pafei Ctbo folido perquirebat. Compulfa itaque
mater Ecclefia afeendere eft, ut ipfa quoque Cherubim
fieret, yolantique fuper fe Redemtori ap-
propinquaret, pennas aflumeret, ambulantem hiper
eas in facramentorumaltitudine teneret,atque
ex ejus majeftate caperet, quod pofeenti uni-
co alimentum datec, Unde fadum eft, ut rogatus
ä fratribus Evangelifta Johannes, non folura hu-
mana fed etiam angelica fuperans, condita cunda
iiivigilat; Quafi enim'colonus fummi patrisfami-
liâs utrumque bovem aratris inferit; ut non folùm
vigilare ftantibus, ne corruant, fed etiam lapfos
poflît erigere,ut fubfiftant.Sed qui duos baves ha-
bet in fubjedorum follicitudine, ut efle perfédus
valeat, bovem tertium jungat in divina çontem-
platione : ut 8c corda proximorum integro, jugo,
loquendo, velut arando aperiat, Ôc remetipfumper
fingularem amoris fortitudinçm, ad Conditoris fui
fpeciem femper extendat. Samuel ergo in yitulis
tribus ad domum Domini ducicur, cùm bene quifque
proficiens, proponit, ut ex laboro prædicationis
prodefle valeat proximis, ôc ex fecreto quie-
tranfeenderet, 8c quem videre meruit, unige- A ,_______ ____________ _
nitum in finu. Patris prxdicaret, dicens .* in princi- D tis, inhjerere intim« vifioni Conditoris. Et'quia
pio er at Verbum, & Verbum er at apud Deum, & Deus id bene exhibere animus imperiti numquam pote-
erat Verbum. Tunc ergo Anna afeendit, cum fan- rit,in tribus etiam farin« modiis oiFertur.Ex frina
Dupïcx docpcccacorcs
convertere, 8c
eußodire juf-
Ita profit pro-
ximis, ut Dco
tamen adhæda
Ecclefîa fe in celfitudinem divinæ prædicationis
tam fublimiter extulit. Tune etiam immolavit
folemnem hoftiam, quia de çognitione divinitacis
in auditorum fuorum cordibus flammam miræ de-
votionis accendit. Solemnis quippe hoftia fuit, de
incomparabili eloquio, finguJaris oblatio devotioquippe
cüm pan?s fiunt, prxparacio refedjonis per-
ficitur.Quöd verö non in panibus,fed in farin« mo-
diis oflèrtur, bonam devotionem, dodrinam pro-
ponere oftenditur, non ipfius dodrin« commodum
exhibere. Modius ergo farin«,fand« prxdicationis
pr«parationem fignificat. Sed in tribus n\ofliis
nis. Tune in confpedu Domini filium adduxit, farin« infans adducitur: quia dum prxdicare pro-
cüm auditorum fuorum cordibus perfedam co- ponimus, verbum fcienti«, pr«paramus peepatori-
gnitionem fumrnx divinitatis intimavit. Qux pro- pus ad converfionem, juftis ad ftatum perfeveran-
ledo Dei cognitio, quia non folum fide tenenda ti«, $ c nobis ad fupernam contemplationem: vel
eft, fed confeflione ; 8c quod credimus, & confi- certè unus modius eft, ut diximus, pro converfio-
temur, nee ignorare ulteriüs, nee filere permitti- E ne ppccatoris, alius pro difciplina conjugati, ter-
5uer ahladanis nni dnmnm Hfimim nA ver^ pro expellenti putitate COntinentis. Et
>o,fcd
mur, puer abladatus, qui ad domum Domini adducitur
, jugiter in confpedu Domini manere declarator.
Sequitur :
Et dixit ei Helcana v ir fu s : fac quod t ibi bonunt
videtur ; mane, donee ablaties eum.
44* Qujd eft, quod Annæ confilium viri fui au-
doricate roboratur,nifi quia propofitum fandæ Ec-
clefiæ non ex humano præfumicur judicio, fed ex
divino ? Nam quidquia fanda Ecclefia in fubjedis
fibi nationibus difponere voluit, tune demum id
ratum habuit, cùm ex internæ veritatis judicio,
quid difponendum effet, agnovit. Et quia advomodii
quidem dicuntur pro menfura difcrecionis.
Unde 8c beatus Paulus perhibet,dicens: Non plus
fapere, qudm oportet fapere 3fedfapere ad fobrieta-
tem.
47. Quod profedo, quia prxdicatorum ordo
* eledus exigentibus, non ex levitate vanitatis habuit,
fed ex virtute bon« intentionis, fequitur;
Et amphora vini. Vittus verb bon« intentionis eft
caritas D e i, qu« in eledorum cordibus diflundi-
tur, per donum Spiritus fandi. -Quod nimirum
caritatis'donum, redè vini appellatione figuratur,
B iij
Peccatotibus
converfionem,
juftis pcrfcvc-
ranciam,& fibi
contemplationem
quant.
H s c ex cantate
prseftanda.
* Forte elecius
tx CenUbus.