47 San cli Gregorii Liber primus 48
drum infinuans, elicit : JOhtia in ipfo habitat omnis A metuerent 5 fed exultarent. Scriptum qtiippe de
flenitudo divinitatis corporaliter. Dum ergo dicit:
H e c e d a n t vetera de ore vefiro, quia De us Jcientia-
rum Dominus eß : quid eft aliud dicere, nifi Syna-
goga: aperta ratione monftrare, ut canto follicite
cacere debeat, quanto non folum quod fint, fed
«tiam ä quo lint ea, qua: dicit, ignorat ? Quafi dicat
: Illam feientiam, quam Patrum tuorum fuifle
adftruis, tanto tibi dare arrogantiam non debuit,
xjuanto non ipforum, fed unigeniti Filii Dei fuit:
6c ipfam eamdem feientiam non intelligis. Dicit
ergo: Re cedant vetera de ore rvefiro. Ut Judad ne-
quaquam depravent, quod intelligere re£te non
prevalent. Deus feientiarum, dicit, Dominus eft,
eis, hoc'jam robore indutis, eft : I bant Apofioli gau- a h .
dentes à confpefîu concilii, quoniam digni habiti funt
pro nomine Jefit contumeliam patt. Hinc jam predicate
s , dicunt : Omne gaudium exifiimate firatres, uab.
cum in tentationes varias incideritis.Bene ergo dicitur:
Arcusfortiumfuperatus efi,& infirmi accinftifunt
robore. Qina prius à mortuis refurrexit, 6c fic ad cx-
lum Redemtor abiit, 6c Spiritum fan£tum difeipulis
mifit. Prius namque fuperandus erat arcus ror-
tium, ÔC poft infirmi robore accingendi. Unde 6c
feriptumeft : Nondum erat fpiritus datas, qttiajefus ]ok
nondumfuerat glorijicatus. '
13. Quo in loco notandum eft : quia hoc contra Jud®
lit quod veraciter Dei elfe comprobant, homini- ß Judæam dicitur, quæ miracula Redemtoris tanto
Ibidem.
Chriflus non
Ji iieua; folUm
judex, led cbus
fallaciter non adferibant. Scd dum de verbis
ja&antiæ Judæa reprehenditur, quia nullo timoré
compungitur, ci eciam de occultis perfidorum
cordium motibus tormenta nuntiantur. Nam fe-
quitur :
Et ipfi praparantur cogitationes.
10. Quafi dicat : Quern blafphemare non me-
tuis, non folum linguæ habebis judicem,fed 6C
cordis. Unde 6c per Ifaiam comminatur, dicens :
Ego opera, & cogitationes eortim venio ut congregem.
Hinc per Moy fen Dominus comminans, ait : Non-
ne hac condita funt apud me, dr Jignata in thefauris
me is ? Et quia his verbis filentium Synagogæ precifuperbius
defpicit,quanto inter fupplicia mortuum 1
recognofcit. Dicit ergo: Arcus fortiumfuperatus efi, !
& infirmi accintii funt robore. Quafi mortem Re- 1
demtoris calumnianti Synagoga: refpondeat, dicens
: Noli defpicere,quod mori potuit: fedmira-
re potius, quia mortuus refurrexit, 6c Gentis tua:
fxvitiem revivifeendo fuperavit. Et quia hoc de
preterito oftendit, non folum denuntiando ei loquitur
, fed infultando. Quafi enim inaniter inful-
tanti improperet, dicens: Quid vobis profuit oc-
cidiffe, quem mortis laqueus non potuit tenere ?
V os occidiftis, ne poft eum totus mundus iret: fed
idcirco poft eum toms mundus vadit, quia verum
pitur, videamus jam, fan&a Ecclefia quibus fecun-C fe Dei Filium probavit, dum moriendo humanum
ditatis fine laudibus in Anns voce glorietur. Subdens
namque a it :
Verf. 4 . Arcus fortium fuperatus efi.
De ]ud*orum n. Quifnam eft arcus fortium, nifi fraudulenta
fsvitia Judsorum ? Ex occulto quippe, quafi ex
arcu Redemtori vulnus inflixerant,quem Gentium
manibus occidebant. Sed fuperatus eft arcus for-
tium: quia qui eorum vulnere obiit, a mortuis refurrexit
, in cslum afeendit, promiffum Spiritum
fan&um difeipulis mifit. Unde fubditiir: ^
ftrre&ioncm
triumphant.
ab'dem'. Et infirmi accinffi funt robore.
genus redimeret, 6c dum refurgendo viventem fe
monftraret, 6c ad carium confcenderet, 6c Spiritum
fan&um promifium difeipulis deftinaret. Et
quia pro incredulitatis fire merito, Synagoga a
participatione promifis gratis repulfaeft, idipium
lan£la Ecclefia improperans e i, fubdens, ait :
Repleti prius, pro panibus fe locaverunt , & fame* yirj.
lici faturati funt.
14. Qui fuerunt prius repleti, nifi quicogni-
tionem D e i, antequam ceteri populi, habuerunt ? pm
Qui. ergo repleti prius, intelligent funt alii, quam ablj
infirmos ac- iz. Appellatione quidem roboris, virtus often- D Judari, qui in fide Conditoris fere ab ipfo fuerunt
-jjjjUjjwi- „ ^oju . tt_j_ o- - J-~ 0 ■ principio mundieruditi? Ipfi quidem pro panibus
fe locaverunt. Quid enim panes hoc loco fignifi-
cant, nifi myfteria divins Incarnationis ? Locus au-
tem inveniendorum panum facra eft Scriptura.Un-
de 6c panis, qui de cslo defeendit, ad inveniendum
fe, ignorantibus, dicit: Scrutamini Scripturas,
quia ipfe funt, qua tefiimonium perhibent de me. Pro
panibus ergo fe locaverunt, quiaomnes Scripturas
acceperant,ut in eisfacramenta divinse Incarnationis
invenire debuiflfent; fed cum panis venit,Synagoga,
qus fe pro pane locaverat,locum reliquit, in
quo in venire panem debuit, quem qusfivit. Scri-
Aror^ c ’ dicur Spiritus fan£li. Unde 6c eumdem Spiritum
Spiritus faufti. Dominus difeipulis repromittens, ait: Vos autem
zuc. 24.4P. fedete in civitate, donee induamini virtute ex alto.
Robur autem, gratia fan&i Spiritus rede dicitur,
quam ut ele&i recipiunt, contra omnia adverfa hu-
jus feculi fortes fiunt. Qui verb infirmi hoc loco,
nifi Apoftoli intelligendi lunt ? Sed infirmi profe-
d o , cum arcus fortium tenditur, non cum virtute
ex alto veftiuntur. Nam in hora Dominies com-:
juatth. 26.se. prehenfionis feriptum de eis eft, quia relitfo Domi-
ibid.v.7J.74. no, omnes fugerunt. An non valae infirmus tunc
Petrus erat, cum interrogantis ancilluls vocem timuit,
6c Redemtorem negavit?^am quippe fupera- E pturas quidem, ut dixi, ad cognofcendum Redem-
tus erat arcus fortium, annihilata fsvitia Judso- torem habuit, fed qui fecundùm Script!
rum, quia Redemtor morte vida furrexerat : 6c ta-
0.19. men adhuc infirmi Apoftoli, fuperatos fortes, clau-
fis januis, metuebant. Sed ubi eos robur induit,
libet intueri quam fortes fecit. Repentino quip-
■ 2.&C. pe fonitu fuper eos Spiritus fandus venit, 6c eorum
infirmitatem in mirs caritatis virtutem permuta-
vit. Cceperunt enim Chriftum jam robore induti
prsdicare, qui perfecutorum minas non erubefee-
bant delitefcendo fugere : 6c qui mulierum verba
timuerant, audoritatem principum, libertate fran-
gebant. Vicit robur formidinem,terrores, minas,
6c csdes fuperavit : 6c quos fuperveniendo induit,
in cslcfti militia mirabilis audacis infignibus illu-
ftravic, ut inter flagella, csdes, 6copprobria non
tiras vénérât
, venientem confutavit. Famelici ergo faturati Gtn,il
funt : quia qui crediderunt de Gentibus,dummy- blîiu>
fteria divins Incarnationis veneranter accipiunt,
csleftem cibum habent ad interns delcdationis
ufum. Famelici quidem didi funt ,'quia ante ad-
ventum Redemtoris infidelitatis fame projedi,
fpiritualis refedionis cibum nullum habuerunt.
Vel certè famelici dicuntur, quia fpiritualis ci-
bi dulcedinem cum magna aviditate fufeipiunt.
Repleti verb, qui fe pro pane locaverunt, au-
diant quem expedabant : Ego fum panis vivus, qui 3°h*
de calo defeendi. Sed quia non merebantur agnof* 4 c
cere, refpondebant : Nonne hic efifilius Jofeph? ' Llf
quomodo dicit,quia de calo defeendi ? Ipfe autem,.qui p m»
omnia
4 9 in primum Regum. Cap. III. ro
omnia deleftotonis fiwreeutenm fa- A flamfibi populum antiquiciisemdiret venturi Re.
melicos venturos prophetabat, dicens : Amen diet
vobis, quit tb Oriente, & Occidents venient, & recumbent
cum Abrthtm, I fttc , & Jacob in regno color
um : fila autem regni frojicientur in tenebras extermes.
Repleti ergo fe locaverunt pro panibus fed
famelici faturantur, quia Synagogæ filii in Scriptu-
ris fandlis paftum fidei de futura Incarnatione Re-
demtotis habuerunt : fed nunc projeais illis, dum
Gentiles in eum veraciter credunt, divinitatis 8Z
humanitatis ejus facramcnta, in delectationis intima:
refeftione fufeipiunt.
ry. Quia vero per egregium Dotlorem dicitur :
Omnes eamdem ejeam manducaverunt, & omnes cumdemtoris
advenrum concupifcere, de compiexu
cæleftis lponfi filios pariebat. Nunc autem, quæ
habebat filios, infirmata eft, & filios non habet.
Scripturas quidem fuis auditotibus exhiber, fed
quia Redemtorem negat, Deo filios numquam générât.
Infirmari ergo dicitur, cui fpiritualis fecun-
ditas negatur. Et quia ram Synagogæ repulfio,.
quam eleclio gentilitatis incomprehenfibili D ei iu-
dicro raaa eft, fequitur :
Dominus mortifient, & vivifient, deducitad inferos
, & re duett : Dominus pan per cm facit, f i dit at -
humiliât, drfublevat. Sufcitat de pulvere egenum '
t deß ‘™re "iptpauperem : utfedeat cum princip’idemfptntalcm
potum biberunte .ßibebant defpiritali B bus, & folium gloria tine at.
contectucnte e o s octYA- hptva a m-tp p y At f/ iv .onfequente eos petra, petra autem erat Chrifpi.u..-s:. )1 po- wB _/? 1 n n .
teftrationabilitercolligi, quiailli manducaverunt,
6c non funt faturati, ifti manducaverunt, 6c faturati
funt. Quod nimirum contra Synagogam a fanda
Ecclefia rede dicitur,ut ii,qui funt nib gratia,mira
celfitudine prseminere fub Lege pofitis defignen-
tur. Quid enim illis fait fe pro panibus locare, nifi
facramenta venturi Redemtoris in Scriptura facra
perquirere? Quorum profedo unufquifque mandu-
cavit,6c faturatus non eft:quia futuram fummi uni-
geniti Incarnationem credidit, led prsfentem non
vidit. Manducare quidem ei fuit, divinam Incarnationem
in mentis defiderio dulciter retinere: 6c
non faturari ei fuit, defideratam ejus prsfentiam
non videre. Sed infirmi, qui robore.accingendi
erant, faturitatis fus prsconia ab eo, quo fatura-
17. Quafi obftupefcenti alicui de tarn eleds gen-
tis repulfione refpondeat, dicens .- Quid in his ra-
tioncin quxris,qu^ fumma ratioincomprehenfi-
bilicerfacit? Quod etiam genus qusrendi, dodor
cgregius reprehendens, ait: Homo, tu quis es, qui
rejpondeasDeo? Numquid dicitfigmentumfaófori fuo:
£>uid me fecifti fic ? Aut non habet poteftatem fimlus
ex codem luto aliud quidem vas facerc in honorem,
aliud verb in contumeliam? T ale eft ergo,ac fi dicat:
Quia omiiium Dominus reftè cognofeitur opus
ulius, & in Judata; abjeiftione, & in Gentium ele-
ctione venerandum, &c non difeutiendum eftfe fen-
tiatpus. Mortificat quidem Dominus: quia incomprehenfibili
judicio quondam eleflum Judiorum
populum a cognitioneveritatis feparar,& in perpetuum
damnat. Vivificat: quia gentilitatemad agniantur
pane audiebant : Beati ocuti; qui vident, qua C tionem fui unigeniti temporaheer per fidem reci
vos vsdens. Amendtco vobis,quia multi reges & Fro- pit, & ad ejus contemplandam gloriam æternaliter
phtta voluerunt videre qua,vos videos, & non vide- perducic. Ad inferos ducic : quia diftridto eius iu,
w m -A U ml ‘"“ i>tis, & non audierunt. dicio, ultrix gehenna eos puniendos in perpetuum
Qpi emm videre volebant, jam intimæ deleftario- recipir, qui per culpam peiïdiæ it veneratione fe di
ms panem per defiderium manducabant : fed quia vidunt Redemtoris. Reducit ab inferis ■ quia sen
videre non poterant, habebanc gaudium defiderii, tUem populum ad filii fui fidem devocè accef en
fed non habebant per fruitionem faturitatis. Nam
etfi Scriptura dicat : fihtia panem omnem fuavitatem
habentem,dr omnem dulcedinem,Deus eis dédit£ c dicitur
ab eis accipi,ficut nofei, ficutper fidem notus
tern fufeipit, cui velut altus abyfli career extitit
immenfa obfeuritas erroris. Pauperem facit, 6c di-
tat : quia 6c repulfam Judæam fpiritalibus virtuti-
bus fpoliat : f c eledam gentilitatem I tam pretio fiab
eis, per caritatis defîdenum poterat concupifci. D dei, quàm bonorum operum fulgoribus exornat
Synagogæ igicur in pnmis pambus glorianti, ii ac- Qui etiam humiliare, & fublimare dicitur Etenini
mauoboreiipræfemntur.utdumnovumculmen Synagoga à Redemtore recedendo, fublimitaris
eStorum confpicitur præcelfum, nequaquam ma- fuæ alta depofuit : & fanda Ecclefia Redemtorem
n ter ultra glonemr. Et qma a dtfcubrtu fanûæ Ec- venerando, ab imo infidelitatis, ubi projefta jacue-
clefiæ cibus yitæ numquam colhcur, tam futura , rat, in altitudinem reftæ fidei, & Chriftianæ pote-'
quam præoericamfmuans, ait: ftatis celfitudinem furrexit. Quia ergo Dei Filium
ponce Jtenlis pepent plurtmos, f i qua multos ha- Judæa contemfit, gentilitas promeruit, redè & ilbebat
filios, infirmata efi.
i d . Q u a : e f t f t e r i l i s , n if i f im e t a E c c l e f i a , u t f u -
p r a l a t i i j s i n A n n a : t y p o j a m d i x im u s 'Q u i d e f t e r g o
f am e l i c o s f a t u r a t i , d o n e e f t e t i l i s p a r i a t , n if i u f q u e
i n m u n d i f i n e m p a n e m v i t a : p o f f i d e r e > Q u o d & i p f e
r e p r o m i t t i t , d i c e n s : Ecce ego vobifeum fum ufque in
la humiliata, & ifta creditur exaltata. Sequitur:
Sufcitans de pulvere egenum, f i de fiercore erigens
pauperem : ut fedeat cum principibus, f i folium gloria
teneat. *
18. Egenus & pauper, gentilispopulus intelli-
- , ---------- -j . . . . . . j rrjijni, oft gitur, qui de pulvere fufeitatus, & de ftercore erecffJufif
mationem fculu^^ N o n . f f u n J n if i f a m e l i - E d u s d i c i t u r : q u i a c i im r e c i p i t u r i n f i d e m R e d e m -
c i, quos fanda Ecclefia parit. E■c rgo donee parit, t o r i s . 6c e i m i n im a Rs o-roxrinro __
famelici faturantur, quia ufque in mundi finem
Deo filios.générât : qui dum veniffe in carne Re-
demtoremcredunt,panem vire, quem defiderant,
comedunt ySc plenitudine replentur. Sed donee
fterilis plurimos parit, ea, quæ multos habebat films
, infirmatur. Infirmari Synagogæ, eft inftitu-
tione Legis veteris parère non pofte. Quæ enim fidem
viri prioris perdidit, diabolo jam, 6c non Deo
parit. Bene autem dicitur : Quæ multos habebat
tilios : quia dum in veritate Scripturarum fubje-
? Vatic. Sc Gilot. troferuntur.
Tom. J JJ,
toris, & ei minima, & graviora peccata remittun-
tur. Quia enim facilè pulvis excutitur, quem
ftercora inquinant, horribilicer foedant ; pulvis le-
yiora, ftercus graviora peccata fignificat. Bene e-
tiam de pulvere fufeitatus egenus dicitur, Sc de
ftercore pauper ereiâus. In illis liquidem dôrmie-
bar, à quibus levi tachi gratiæ fufeitari poterac.
In illis verb jacebat,quia lapfus in gravioribus, manu
magni auxilii indlgebat. Sed jam egenus, qui
de pulvere fufeitatur ,& is , qui de ftercore pauper
crigitur, audiamus, quo culmine præferatur.
D
Verf. a. 7 . s.
Judæorum te-
jcâio, & Gen-
tilium clcftio,
myftcria finie
non dilcutien-
da.
Gentiles de
pulvere fuicita-
t i, & de'fter-
çore erc£U.