Sdp. ç. is.
z, Tim. 6. 9.
V*rf. 4.
Infelix pccca-
toris flatus.
pfal. 6. e.
In fepulcro li-
gatus Sc à con-
fpeftu Dei
projeftus j'acet.
rfj. ,1 .7.
Quomodo à
Chriflo ad vi-
um revoeetur.
548 Sancti Gregi
teriora tetigerit, non ea aufert ut habcat, fed ut ea
auferendo animam evertar. Novimus quomodo
multos quocidie fraudibus fuis occupet, quomodo
veftimentis gratia: exfpoliet, deceptos virtutum privet
ornatu,divitiis opum defrauder, livoribus infuf-
cet tcntationum,vulncribus peccatorum transfigat.
Hæc eft namque perverfitatis cjus intentio, ut omnibus
noceat, omnes dejiciat. Dènique quos in viis
Dei ambulantes viderit, 8c in propofito juftitia: co-
gnoverit fortiores, cos graviùs perfequitur, à ftatu
re£kitudinis fobruere conatur. Ideoque ait : Pcrfe-
cutus eft inimicus animam mcam, humiliavit in terra
vitatnmeam. Gravis perfecutio. Qifi coeperam amo-
re cæleftium terrena relinqucrc, 8c contemtis divi-
tiis fècularibus, in cadis converfari, jam impulfionc
diabolica cogor fumma 8c arterna dcfpicere, 8c de
miindi hujus providentia incerta cogitare. Tcr-
renarum rerum curis aggravor : carnalium volu-
ptatum captus illecebris, ad ima deducor. Depri-
mit enim terrena habitatio fenfum mult a cogitant em.
H u m i l i a v i t /» terra v it am mcam. Qui^ contemtis
ca:leftibu$, ad ima folummodo appecenda
deducitur, ejus vita in terra humiliatur. U nde fit,
ut co morti fiat proximus, quo à Deo fadfcus eft per
diflimilitudinem longinquus. Hinc namque Apo-
ftolus ait : £h ù volunt d ivitesfieri, incidunt in tenta-
tionem, dr in laqueum diabolic dr defideria mult a in-
u tilia , qua mergunt homines in inter it urn. Unde 8C.
apte fubditur :
Collocavit me in obfeuris ftcut mort nos fe cu li, dr
anxiatus eft fuper me fpiritus meus, in me turbatum
eft cor me urn.
4. Quid infelicius ? Vivebam olim D e o , mor-
tuus feculo : nunc e contrario morcuus Deo,mun-
do vivo. Quid eft enim peccatum, nifi mors ? Hinc
etenim feriptum eft : Non eft in morte qui mentor f it
tui. Et iterum : In trav it mors per fencflras noftras.
Mors namque eft qua: animam a Deo feparat, fen-
fuum internorum intercludit officia, divinam dc-
turpat imagincm, lucis adimit claritatem. Dcnique
qui Chrifto moritur, in fepulcro confcientia: tumu-
latur, ligatur concupifccntiarum inftiris, à confpe-
£ku Dei projicitur, duritie operitur, lapide iniqui-
tatis intus clauditur. Dc talibus feriptum eft : Pro-
d iit quaft ex adipe iniquitas eorum. Hos tamen ali-
quando refufeitat Jems, 8c fublato impoenitudinis
lapide, àtenebris ad lueem revocat. Et cum pro
eis Ecclefia intercelferit, per minifterium eos fa-
cerdotum abfblvit. Venit ipfe ad monumentum,
ad lacrymas Ecclefia: commovetur : jubet ut ad
juftitiam refurgat, qui pridem in iniquitatc jacue-
rat. Tantummodo opus eft ut per confeffionem
foras veniat, fentiat cordis dolorem, timeat judicium
Dei, ab iniquitate recedat. Habet etiam in
hoc Propheta: documentum. Nam fubditur : An-
xiatiis eft fuper me fpiritus meus, in me turbatum eft
cor meum. Pcenitentis viri fpiritus anxiatur, ciim fu-
perna defiderans, carnis corruptione deprimitur.
Cum enim terrena: labis pondéré pregravatus, fu-
ftolli ad altiora nititur, ipfo fuo conaminC fatiga-
tus laftatur. Sed eo enixius fuperiora defiderat, quo
veriùs farcinam agnofeit quam portât. Turbatur
verb cor peccatoris in recordatione peccati, cùm
primùm coeperit feipfum cognofccre, & quàm longé
à Deo rcceflèrit cogitare. Nec vacatquodad-
didit, In me. Quafîenim extra fe fuerat, qui fpre-
tis falubribus 8c æternis, de noxiis 8c temporalibus
çogicabat : qui ægricudinis flue molcftias non fen-
tiebat : qui fe videre cùm cæcus effet,putabat. Sed
>ri Expofitio 5’4g
eo in fe rediit, quo feipfum qualis fuerat, recognovit.
Scriptum namque eft: Redite pravaricatores ad if*i.
cor. Sed defilio prodigo narravit Dominus, quia luc. is.
cum diftrackis 8c profufis paternis bonis, vita: ca:-
leftis alimento egerct, in fc reverfus fit. Non enim
in fe reverteretur, nifia fe priüs exifTct. Ideoque &
pater ejus ait: Hiefilius meus mortuusfuerat, dr
revixit: pcricrat, dr inventus eft. Si ergo a patre, lHC-ts-
a quo per inobedientiam difcefleras, inveniri defi-
deras, & deliciose in domo illius epulari , ad tc-
ipfum ftatim revertere, difeuffis adibus tuis
unde excidcris recordare; ut co magis movearis ad
peenitentiam, quo incipies cognofcere quod ami-
feris, & perdere quod invencris. Sequitur :
B Memor fu i dierum antiquorm, meditatus fum in Verf. 1.
omnibus operibus tuis, dr in f a f t is mannum tuarum
meditabar.
5 - Felices antiqui dies, nihil tenebrarum , nihil Qy*anin,<J
caliginis pra:ferentes. Quas divinitatis illuftrabat
pra:fentia, fccuritatis purgabat ferenitas, Isetitisc ^
immenfitas decorabat. Dies gaudiorum &c luminis,
dies virtutum & pads, dies deliciarum &: fuavita-
tis : quos non pcrcurbabat mceror, non infeftabat
anguftia, non obumbrabat infirmitas. Hos dies in
paradifo habuit anima, antequam a ftatu reckitudi-
nis per culpam caderet pra:varicationis : fed eof*
dem tunc infeliciter perdidit, cum precepta Con-
ditoris fervare contempfit. Poteft quoque intelligi
C Pcr amiquos dies, primorum parentum tranfgrcf.
fio, per quam oculos eorum apertos teftatur Scri-
ptura. Vel etiam illecebrofa iftius mundi profpe- 0m.}.
ritas,fraudulenta quadam amcenitate fluids arri-
dens ,cui malcdicit juftus,, diccns: Per eat dies in Jobs. 3.
qua natus fum. San£ki etenim viri mundi hujus prof- Profpcranu-
pera magis quam adverfa metuentes inipfis fuc- g“
ceffibusfuis feipfos difeutiunt, & quam cito tran- ^uamadvcit
feat mundane felicitatis fumus, attendunt revol-
ventesquod feriptum eft: In d ie malorum ne im- eccU.z7.u:\
memor f is honorum. Si quern verb in mundo pro-
fperari viderint, &c in gloria divitiarum fuarum
exultare; non culmen dignitatis ejus confiderant,
fed finem illius mente pertrackant ; ut tan to ob-
Dnixiüs vera bona cbnfiderent, quanto apertiüs bona
non efTe qua: tranfeunt vident. Hinc namque
Job dicit: Ego v id i ftultum ftrma radice, dr male- Job s, 3.,
dixipulchritudini ejus ftatim. Qui, enim in multitu-
dine divitiarum fuarum confidit, quafi in terra ra-
dicem firmavir. Sed vir fanftus ejus malcdicit pulchritudini
, cum illius derogat profperitati. Meditatus
fum in omnibus operibus tuis. Qin mundi hujus
divitias fallaces efle agnoverit, & amore cx-
leftium contemferit terrena, meditatur in operibus
bonis, qua: vita hac tranfeunte permaneant,
Öixternx vita: premia ferant. Neque enim tern- Temporal!«•!
pore utiliter vivitur^ nifi ad comparandum mcritum ta utendura>lj
quo in xternitatc vivatur. Sequitur : E t in f a l t is
E manuum tuarum meditabar. Loquitur Propheta ad
Deum : Opera manuum tuarum fu n t cali. Et alibi: !
Cali cnarrantgloriam Dei. Illi funt cadi, qui enar- Pfal. <■ |
rant gloriam D e i: qui opus manuum Dei dicun- Qui catorum :i
tur, quia divinam infenon deformant imagincm , fe S '" ''
xharifmatum non excludunt dona, anima: fpeciem 8 '
non demoliuntur. Qm nihil boni fibi, fod totum i.eor.*.
gratis Deitribuunt, feientes fe nihil habere quod
non accepcrunt. Hoc enim operatus eft in eis, qui Rom. 9:
vafa mifericordia: fecit eos, quiillos ante mundi zphe/.i.
conftitutionem in feipfb elegit, ut in fc non glo-
rientur, nec altum fapiant, fed timeant, nec dicant
in abundantia fua; Non movebor in aternum. In pßlue.
9 . ' ;
Matth. 24.
w - * - ,,
iMinus3^
iDcum expan-
W«e,eft pro
|Deo bene ope-
Wiren. 3.4-1.
ilccli. 4.
[Pfal. 7S.3.
\fliatth. 6.2.
Ijlidim
Matth. 2S.
It-Ctr.i.iz.
Ut bene opere-
fmur, » Deo
eft.
f Prover, ».
ftc. Ixx.
j Jthan. is. 16.
j Philip. 2. if.
Ufhef.y.t.
I Johon. is. ta.
r. Ctr. j.
yjo in feptem Pfalmos poenitentiales.- jyi
his meditabitur,quideBabylone reverfus, exem- Adederit, fine quo nihil poflumus facere.
pla eorum fibi ad imitandum proponens, ne dece-
ptus converfationc corum qui terrena fapiunt, in
cadcm quæ dimiferat relabatur, &c fiat deterior er-
roris confiifio, fi poft acceptum aratrum coeperit
retro afpicere, aut ad tollendam tunicam in do-
mum remearc. Eorum itaque exemplo fe ad bene
operandum excitât, & cum eis abfens corpore,
mente converfatur. Gloriam ergo beatitudinis a>
terna: quam receperunt, aut recepturi funr, attendit
; ut co magis ad opus bonum animetur , quo
coeperit agnofccre quod egerunt, & fperarc quod
accepcrunt.
Expandi mantis me as ad te : anima mea ftcut terra
fine aqua tibi.
6. Non fufficit bene veile, nifi fequatur & face-
re. Ideo qui in operibus bonis meditatum fe dixe-
rat, & in meditatione laudis Sanckorum immora-
tum, fecutus adjunxit : Expandi manus mens ad te.
Hinc namque Propheta nos admonct, dicens : Le-
vemus corda noftra cum manibus a d Deum. Quid eft
eft manus ad Deum expandere, nifi operationem
ad omnipotentem levare ? Denique ille manus fuas
contrahit, qui indigentibus nihil tribuit, qui vo-
cem pauperis non exaudit. Hinc quidam fapiens
admonet, dicens : Non f it manus tua addandum contraria
yd“ a d accipiendum p or relia. Docuit ille manus
expandere, qui dixit : Date eleemofynam, dr ec-
Vclocher exaudi me, Domine, defecit fpiritus meus. Verf- ?■
8. Non incongrue à quodam fapiente di£kum ut orant««
eft : Cupiditati ipja celerilas tarda cft. Parum cnim
eft defideranti juftificationes Dei ut exaudiacur, ftac.
nifi etiam velociter exaudiatur. Addit etiam cau-
fam, quare exaudiri debeat, quafi inflanrem jam
fpiritum non habeat, qui fpem fuam omnino in
Deo ponit. Dicendo enim : Defecit fpiritus m eus,
pauperem fpiritu fè cfTe teftatur , 8c de feipfo non
præfumere, fed facrificium Deo fpiritum conrribu-
latum offerre. Agnofeit hoc etiam fe ex gratia Dei GratUt Dci
habere quod humiliatus eft, confidens fe ejus au- humiTc
xilio erigendum, cujus gratiâ fe fentit clifum.Hinc mur.
B namque Propheta Dominumexorans, ait : Auferes pfal. 103. »9.
fpiritum eorum , dr déficient, dr in pulver em fuum
revertentur : emittes fpiritum tuum, dr creabuntur.
Non enim receptaçulum fpiritus Dei quifquam efficitur,
nifi fpiritu fuo primitus cvacuctur.Nam nec ifa. sa.
requiefeit fpiritus Dei nifi fuper humilem 8c quictum,
8c trementem fermones Dei. Denique qui
tremit, deficit. Hinc Propheta ait : Defecit in f a - Pfil. ns. si.
lutari tuo anima mea. Nifi cnim quis àfemetipfo deficiat,
ad eum quifupraipfumeft, non appropinquat.
Hinc de regina Saba feriptum cft, quod au- /. Reg. 10.
ditâ fapientiâ Salomonis, 8c vifis miniftris domus
ejus, non habebat ultra fpiritum : quia eleôkorum
Ecclefia de Gentibus congregata , cognita Chrifti
ce omnia munda 'funt vobis. Et Propheta teftatur, Q gratia, 8c Evangelicæ dodkrinæ inventis magiftris,
dicens : In die tribulationis mea Deum exquifivi manibus
mets. Quid eft enim manibus Deum exquire-
r c , nifi operibus fanfkis Salvatorem invocare ? Nec
otiosè additum c ft, A d te : quia funt pleriquc qui
in eo quod bene agunt, laudari ab hominibus ap-
petunt. Hi manus fuas ad Deum non expandunt,
quia per opera fanfkitatis non Deum , fèd mundi
gloriam qua:runt.Dc talibus dicit Dominus : Amen
dico v o bis, receperunt mer ce dem fuam. Expandamus
ergo manus noftras ad Deum, ne juftitiam noftram
faciamus coram hominibus : nec cum fatuis virgi-
nibuslampades vacuas accipiamus ; fed in vafis no-
ftris oleum fomentes, venienti fponfo occurramus
abje£ko fuperbia: fpiritu, omnique elationis faftu
depofito, didicit de feipfa diffidere,& in Regis fui
mifericordia magna fperare.
Non avertas faciem tuam à me y& ftmilis ero def- Eorf. ».
cendentibus in lacum.
9. Soient domini irati ab his qui bus offenfi funt Dci cr8a P?"
t- 1 „ r 1 « . intentes muc- lcrvis oculos avertere, 8c fi quando illi pro gratia ncordia.
fupplicaverint, in partem aliam faciem declinare.
Et quia re£ko eos intuitu eonfpicere ncqueunt, ani-
morum fiiorum motus in ipfo corporis habitu of-
tendunt. Deus quoque idem delinquentibus aver-
titur : quia turpitudinem eorum fereno vultu în-
fpiccrc dedignatur. Sed qui abjicit delinquentem,
ut diccre cum Apoftolo poffimus : Gloria noftra hxcjy convertitur ad poenitentem, vocat etiam averfos
eft y teftimonium confcientia noftra.
7. Anima meaficut terrafine aqua tibi.Hoc eft propter
quod magis timoratus quifque fè ad bene operandum
excitât, fi fe non extollatde meritis,fi in fè
fuperbiam humanæ prefumtionis extinguat,fi nihil
fc efle reputet, fi virtutis incrcmcntum à Condi-
tore expcdket. Ideoque ait : Anima meaficut terra fine
aqua «Æi.Quafi enim terra fine aqua,eft anima fine
gratia. Sicut cnim terra quæ imbre non perfun-
ditur, non vclkitur herbis,non venuftatur floribus,
non abundat meffe : fie anima gratiâ carens non o-
peritur virtutibus, non cogitât dc cadeftibus, non
infiftit utilibus. Vitiato namque in primo parente
donat peccata convcrfis, hortatur pigros, confola-
tur affli£kos, docet ftudiofos, adjuvat dimicantes,
confirmât laborantes, exaudit corde clamantes.
Ipfè namque per Prophetam dicit: Convertimini zach.1.3.
a d me y dr ego convertar ad vos. Sed quia converti
ad cum fine ipfo non poflumus, quotiaie cum Propheta
elamemus : Ne avertas faciem tuam à me y dr
fim ilis ero defeendentibus in lacum. Avertcnte Do- Nifi Deus n
nifi ilium Deus mifcricorditer refpexerit, poft milita
perpetrata fcelcra in dcfperationis foveam ca-
dit. Nam 8c Petrus amarè non flcviflct,nifi eum
Dominus refpcxiflct. Eft cnim poenitentia unum
os refpiciat
1 defpcracio-
em labimur.
libero arbitrio, jam nec veile quidem bonum pof- £ de perfcfkis donis defeendentibus à Pâtre lumifumus,
nifi illius gratia adjuvemur,apud quem gref-
fus hominis diriguntur. Scriptum quippe eft : Pra-
paratur voluntas a Domino. Et Dominus difeipulis
ait: Non vos me elcgiftis,fcd ego elegi vos.Hx. Apo-
ftolus: Dcus eft, inquit, ^#/ operatur in vobis dr velle
dr perficere, pro bona voluntate. Et iterum: Gratia
Dei fa lv a t i e ftis, per fidem. Si ergo fidem fine gratia
Dei nemo habet, quis fe facere fruftum sefti-
met fine adjutorio illius, qui ait: Pofui vos uteatis,
drfruclum offeratis, drfruiilus vefter mane at ? Qui-
cumque enim planter aut riget; incaflum voxcor-
reptionis cxcerius perfhrepit, nifi ille incremcntum
num. Nifi ergo benigna Dei mifericordia mentem J*c. r;
hominis illuminaverit, impoflibile cft ei in novam
naturam mutari, cum feriptum fit: Non poteft a f e Joh*n.
facere quidquam, nifi datum fuerit defuper. Et Apo-
ftolus: Eiduciam, inquit, talent habemus per Chri- 2.cov.,
flam a d D eum, non quod fuffeientes fimus cogitare
aliquid a nobis quafi ex nobis ,fedfujfc ientia noftra
ex Deo eft. Si ergo nec cogitare aliquid a nobis fuf-
ficimus, quomodo fine refpe£ku mifericordia: Dei
poenitentiam agemusj Sunt enim tenebreubi Chri- Johan. >
ftus non refpicit, ubi lux ilia vera non ingreditur s
qua: fic lucet in tenebris, ut tamen non compre