fa aunt. De quibus 8C per Apoftolum Paulum dici- A fua recincnt, quafi nucleum in fragili teft^rportant ? V1*"u” • « $
rit. 1.10: tur : Diftis confitentur fe nojfe jDeum ,faffis autem Sunt enim quàmplures in Ecclefia, qui affiduc di- mißrat
ne gant. San&i autem viri di&is 8c faâis Deum con- vinæ Scriptur a- intendunt, quàm fuavis fit Domi-
fitentur ; quia quod crcdunt faciunt, 8c ad bona nus guftantes, ampliùs guftare concùpifcunt, fan-
qux fiiciunt , etiam alios fermonibus 8c exemplis &a gaudia in corde ruminant, 8c ruminantes magis
trahunt. Quorum virtutibus adverfarii ad fidem ac magis convalefcunt ; 8c tarnen foris nefeienti-
cxcitantur, dum in eis 8c pietatem fidei, 8c con- bus eos, viles apparent} quia ignoratur quàm fua-
ftantiam opens admirantur. Unde 8c Synagoga ad vem in fuis interioribus cibum portent. Quid ifti,
fidem erigitur, cum in Ecclefia quæ fint mérita fi- nifi nuccs exiftunt, qui nuclei dulcedinem intus fe-
dciadmirans contemplatur, dicens: runt, exteriùs.vero carnis vilitatem prætendunt ?
Ferf. 91 G)^ eß jßa ^Uit pr0g,re^tur quafi aurora confer t De quibus erat Apoftolus ,qui dicebat : H ab emus z.cn.^T
gens, pulchra ut tuna, elecla ut fo l, terribilis ut ca- thefaurum tßum in va fis ficlilibus. Hortus igitur nu-
ßrorum actes ordinata? cum, corda funt San&orum, qui dum diligunt, cæ-
Cur Ecclefia , n. Ecclefia lancta quafi aurora confurgens in ju- leftem dulcedinem in intimis gerunt. Unde in Pfal-
cojnparata.fo11 ^ c‘° ultimo progredicur, quia relictis tenebris cor- B mo leriptum eft : ^uam magna multitudo dulcedinis pfil- *>.«.
ruptionis, incorruptionis claritate innovatur. Quæ tua Domine, quam abfcondijti timentibus te ! Sed
bene ut fol eleda dicitur} quia ad eamdem gloriam quid eft quöd in hortum nucumSponfus defeendit,
perducitur ad quam caput ejus Chriftus, qui fol ut poma videat, cùm potiùs nuces videre debeat î
juftitiæ effe perhibetur. Unde eft quöd idemfol Verumtamenfeiendumeft-, quödplerumque cor-
Johan. 19. is. ait : Volo Pater, ut ubi ego fum , illic (jr minifier meus da perfe&orum vifitat, eifqüe benignitatis fuæ fiia-
& t7' ß t. Quod tarnen 8c de membris ejufdem Ecclefia: vitatem manifeftat} ut per eos ad infirmiores poftfui^
ea^ut au- ac^ lic in^ac carne viventibus intelligi poteft.Sunt modum veniat, & quantum in augmentum juftitiæ
rora. enim nonnulli qui magna intentione quæ fint tor- profccerint, per illos cognofcat. Unde feriptum
menta reproborum afpiciunt, 8c quæ funt fa&a fua eft : Dominus de cale p ro f ex itfuper filios hominum, Pra[. j
fine palpatione examinare contendunt. Dumque ut videatß eß intelligent, aut requirent Deum. Dum
fe pcccaflc cognofcunt, 8c per hoc ire ad reprobo- enim divina bonitas corda perfe&orum illuftrat,
rum tormenta pertimefeunt, fubitö tenebras ini- eofquc ad ciiram proximorum per caritatis follici-r
quitatis derelinquunt, 8C luce juftitiæ accendi con- tudinem inftigat, quid hoc eft aliud, nifi quod ad
cupifcunt. Mox ad fan&am operationem confur- Q hortum veniens, poma convallis per illps quibus
gunt ; 8c per bona opera quæ faciunt, clarere qui-' præfidct, profpe&at ? Tunc enim Dominus vide-
bufque proximis incipiunt. Hi proculdubio velut re, vel cognofcere dicitur , ciin^Sandos fuos quos
aurora confurgentes progrediuntur ; quia fubitö illuftrat, ad videndum exhortatur, Sed quid eft Maß a t
noftem peccati évacuantes, ad lucem magis ac ma- quöd non poma montis, fed poma convallis, ut vi- lmIuaIC P
gis dilatantur.Sic anima quæ priùs erat in tenebris, dear, defeendit, nifi quöd illis refpe&um fuæ mife-
nunc fplendcns apparet} 8c quæ etiam in fe ipfa rationis tribuit, quos in humilitate perfiftere co-
oftiifcabamr, nunc aliis lumine fandæ operationis gnofeit? De quo per Pfalmiftam dicitur : guoniam Pß.in-s,
rcfplendet. De qua bene fubditur: Pu lehr a u tlu- excelfus Dominus, & humilia refpicit, dr alt a a lon-
^ilii ut luaa. n a , elecla ut fol. Luna quippe dum noäem illumi- ge cognofcit. Et ipfe Dominus per femetipfum ex
nat, caligantibus oculis iter, per quod homo gra- voce Prophetæ dicit : Super quem requiefict fpiritus ifai.ss.:,
diatur, demonftrat. Sic nimirum quæque anima, meus, nifi fuper humilem & quiet um, & trementem
quæ tenebras dimittit, 8c in fandam operationem fermones meos ? Sequitur autem Sponfus, 8c dicit
fe extendit, dum exemplum bene operandi tribuit Et infpiceremfifloruijfent vinea,&germinajfent ma- ■
proximis, quafi lucem tenebrefeentibus oculis fpar- D la punica. Vineæ florent, quando in Ecclefia filii
git. Dum enim peccäntes quique bonum opus af- recenter in fide generantur, 8c ad fan&am conver-
piciunt, 8c ad idem faciendum le convertunt, qua- fationem, quafi ad frudus foliditatem, præparan-
fi errantes in node, per lumen lunæ ad viam reT tur. Mala punica germinant, quando perfedi qui-
deunt. Hæc itaque fanda anima dum peccantibus que per cxempla fua proximos ædincant, & in
cxempla præbet, quafi luna in node lucet. Dum novitatem fandæ converfationis per prædicâtio-
verö magis ac magis crcfcit, 8c de die in diem per nem 8c bonorum operum oftenfionem * immutant. *
confuetudinem operis lumen juftitiæ tarn perfedè Illud quippe tnalum punicum, videlicet Apoftolus
accipit, ut etiam bonis exempla imitationis præ- Paulus germinaverat, qui dicebat : Filioli mci,quos Gal.4.19.
beat, quæ priùs folis peccatoribus imitando appa- iterumparturio, doneeformetur Cbrißus in vobis. Sic
rebat, proredö jam luna fol efficitur} quia quæ in ctenim in fanda Ecclefia agitur, ut per bonos mali
node errantibus nunc lucebat^, modo in die ambu- convertantur, per perfedos imperfedi nutriantur,
lantibus lumen veritatis manifeftat. Hinc eft quod donee & ipfi ad perfedionem veniant, 8c infirmos
fequitqr : Elecla utfol. De qua bene fubditur : Ter- quoique ficut ipfi perdudi funt, ad meliora perduribilis
utcaflrorum actes ordinata. Hoc quia jam di- E cant. Hoc Chriftus Ecclefiæ Sponfus b vifitando b
dum eft,iterum non neceffe eft exponi,ne fie videa- profpicit, refpicicndo corpus fandum conjungit :
tur faftidium generari. Sequitur ergo Sponfus, 8c qui ideo corpus infirmitatis aflumfifle cognofci-
caufam dicit unde tanta virtus in Ecclefia exeref- tur, ut in corpus fuæ claritatis tota fimul Ecclefia
cere poftit. Vifitatione quippe renovatur, 8c quod transformetur. Unde beatus Paulus ait : £>ui refor-
in ea tenebrofum eft, refpedione ejus illurainatur. mabit corpus humilitatis noftra, conßguratum cor port
Et hinc eff quod fubdens ait: claritatis fua. Hæc omnia in fine mundi Synagoga
Defend} in hortum nucum, ut viderem poma con- tandem excitata percipiet, 8c fe tamdiu hæc ignp-
v allium : & infpicerem fifloruijfent vine a, drgermï- raflTe reprehendet, dicens :
HI rtajfent mala punica. Nefcivi : anima mea conturbavit me, propter qua- P'erf. u.
ftorumeorda" per nuces,nifi perfedos quofque intelli- drigas Aminadab.
gimus, qui dum divinam fapientiam intra corpora 13. Ac fi diceret : Tot virtutes in fanda Ecclefia
Malclcgcrunt cdh.invit*nt, pro immuturtt, quod liabcnt mff. omnes. Excu/î, vifitando ferficit.
449 E xpofitio C ap . V I L 45-0
fieri videw.tJMre in tâhto tempore non percspiïA défia calceatur, quando in pfardicatione cZ adl
Quare increcîula perftiti ? Cur tamdiu per infidc-
litatem meam in tenebris ignoranriæ perftiti ? Sed
propter quadrigas Aminadab conturbatur, quia
quandoque per Chrifti prædicationem ad«fidem
fufeipiendam cxcitatur. Aminadab enim fponta-
iieus p'opuli mei interpretatur. Et bene proculdu^
bio Chriftus Jefus à Pâtre fpontancus populi mei
dicitur s quia verè fpontanea caritate aa populum
falvandum defeendit, 8c ut nos à morte relevaret,
pia voluntate 8c benigna gratia mortem in cruce
fufeepit. Unde 8c ipfe ad Patrem ait : Voluntarie
facrificabo tibi. Et unus ex redemtis ad Chriftum
loquens, aie bat : Exaudi me Domine, quoniam beniperferenda
ligeg* de
oetciitis fuis
ebris,pas-
:ntia.
infurgentia mala morte Chrifti muni*
tiir. Pulchri ergo funt fj?bnfæ greffus calceatæ,
qûæ filia eft principis ; quia coram divinis oculis
placet officium cujuflibet eledi fecundùm exempla
patrum prædicantis. Sequitur :
Junffura* feminum tuorum, ficut monilia quafa-
bricata J ’unt manu artificis.
Per duo femina fponfæ, duo populi Ecclefiæ :
per junduram feminum, concordia defignaturpræ-
dicatorum, quibus populi uniuntur,dum ad Fidem
catholicam circumcifio&præputium pereoseru-
diuntun Qui ut monilia exiftunt ; quia dum in fa-
pientia, qua refiilgent, fanda opera faciunt, qua-
Prxdicatorum
concordia,
Chrifti opus.
gna eft mifericordu tu*. Propter quadrigas ergo B fi in aura lapides" gerunt. De quibus fequimr
converfio-
n abEccle-
I provocatur.
Aminadab Synagoga conturbatur } quia quando
tandem quatuor Chrifti Evangelia in mundo cur*
rentia, in cordibus hominum ferventia per fidem
contemplatur, mox de infidelitatis fuæ tenebris
confunditur, 8c oborta confiifione falubri, ad poe-
nitentiam commovctur. Cui Ecclefia benignè loquitur,
dicens :
Revertere revertere, Sunamitis, revertere reverterct
ut intueamur te.
14. Sunamitis quippe captiva interpretatur. Sunamitis
ergo ut revertatur vocatur} quia Synagoga:
in fine mundi fides ab Ecclefia offeretur, ut di-
Jgua j abncat ajunt manu artificis artificis momlia
fabneantur, quia opere Chrifti prædioatores
pulchri 8c utiles efficiuntur. Sequitur :
Umbilicus tuus crater tornatilis, numquam indigent
p oculis.
4. Umbilicus etiam fàndorum prædicatorum
ordo eft ï qui behe crater efle dicitur, quia dum
per eos populus eruditur, vinofpiritaH ipforum
officio ebriatur. Qui bene tornatilis nuncupatur j
quia juxta mores hominum univerfosneceffe eft ut
lingua prædicatoris volvatur. Qui poculis non in-
digetrquia quod aliis propinat,necefle eft ut abun-
Quæ aliis 1
SH pnftmam recipiat, quæ Tub infidelitatis dantiùs"ceteris bibat ; & ‘pleniùs quod dat conti-
jugo a dæmonibus captivatur. Et bene quater-re-C neat. Seauitnr ? ^
verti admonctur } quia in quatuor mundi partes1
modo Judæi difperfi funt, qui ubicumque fuerint,
ut didum eft, in fine mundi convertentur, ficut
prædidum eft per Prophetam : Sifuerit numerusfill
or um I fra il velut arena maris ,reliquia falvafient.
Revertatur ergo Sunamitis, ut earn intueamur, id
eft Synagoga ad fidem convertatur, 8c in poeniten-
tia fua omnibus oftendat quantum malum faceret,
quando Deum fuum in cruce configebat.Sed pro-
tinus cum Ecclefia fidem Synagogæ intueri appétit
, Sponfus congratulando quafi interrogans ref-
pondet,1L dicit :
C a p u t V I I . ■V id videhis in Sunamitc, n iß chord utflrotrenue
pro fi-
pugnatura
"plorum
[anftorum up.
i.Cafira quippe militantium funt.Caftra ergo in
Sunamitc videbuntur ; quia pro fide, quam modo
impugnat, tunc robuftè contra perfidos præliabi-
’ tur. Sed quia hoc per fanâam Ecclefiam fiet ut Synagoga
convertatur, quia fermonibus Sc exemplis
pratdicatorum ad fidem convertecur, ideo rectè ad
laudem Iponfa: Spbnlhs fe convertit, dicens :
£>oom ftUchri funt grejfus tui in calceamcntis tuis,
ß lia principis ? -
Filia principis fanfta Ecclefia dicitur, quia
Sequitur:
Venter tms ßcut deeirvus tritici , vallms liliis.
y. Per ventrem, populi Iatirudo defignatur: qui
bene ficut acervus tritici liliis vallatur; quia dum
operibus fandis intendens ^In ca:lefte hotreum pra:-
paratut, exemplis Sandotum, ut perlevctet, undi-
que munitur j de quibus iterum dicitur:
Duo übera tun ßcut duo hinnuli capreu gOtneti.
6. Duo ubera, duo populi exiftunt: quia düm
inamqre ftaterno femper vivunt,feinvicemlade
pietatis in caritate nutriunt. Qm bene duo hinnuli
caprea: gemelli nominantur: quia dum per pne-
dicationem Synagoge in fide^genitijin ejus Scriptu-
ris nutriuntur, in lpem jeternitatis intendentes ,
quafi in montibus Concordes pafcuntur.De quibus
pra:dicatoribus fequitur:
Collum tuum ficut turris eburnea.
7. Collum (ponfa: ficut turris eburnea dicitur;
quia pr^dicatores Ecclefia 8c alti per contempla-
tionem, 8c fortes per faniftprum operum excrci-
tationem , 8c pretiofiper divinam fapientiam ha-
bentur. De quibus iterum dicitur:
Oculi tui ficut pifeina in Hefebon, qua fum in
porta filia multitudinis.
8. Hefebon cingulum mceroris interpretatur.
Oculi ergo fponfa: ficut pifeina: in Hefebon di-
cuncur j quia ditoi de peregrinatione fua contri-
ExcmpHsSart-
nicntli fmr.us.
Verf. 3:
JuJæorum &
Gent ilium in
fide genitorum
fraterna concordia.
Verfi A
Collum Ipon-
fx prædicaco-
res. Cur.
Oculi, qui 1
onTnè?a“ 0nvC ^ iftiin^ tamnOV-3mrCSeneramr> E ftantur.& nioerorc corroboräticontraIpititîües qquuii ppeerr ddiivviinmittaartiiss poootteennttiiaamm., oommnnii creacuræ quam ^ u^n.____r_ ,3________________ _
condidit, principatur. Quid autem funt calcea-
menta Ecclefiæ, nifi exempla præcedentium patrum
, quibus in via mundi hujus munitur, ueper
omnes tribulationes quæ exurgunt, confidenter cal-
j? a.ta Srac^‘at:ur ? Unde alibi prædicatoribus Paulus
dicic : Calceati pedes in praparationem Evangelii pad
s : Calceamcnca quippe de^morcuis animalibus
fiunt. Et nos pedes fpiritaliter calceamus, quando
a pacribus fan&is carnc mortuis exempla fiimimus,
ut ad eorum fimilitudinem mundi hujus tentatio-
nes expugnemus. Poteft tamcn intclligi quod Ecl
ft* mir. pro femora ,fmorum, quod liabcnt vulgati.
Tom. III.
hoftes accinguntur, lacrymis fe lavant, ut per eos
populi convenienter coram Deo mundencur. In
porta autem filiæ multitudinis funt : quia in fide
ftant, per quam Ecclefiæ multitudinem ad cælcftia
introducunc. Sequitur :
N a fus tuus ficut turris Libani, qua refpicit contra
Damafcum.
9. In nafo odoris diferetio habetur. Per nafum
ergo >> ordo.prædicatorum defignatur : quia per
eos nobis virtutum odores, & vitiorum foetores de-
monftrantur. Sed nafus ficut turris Libani exiftit :
quia dum femel prædicatorcs aquâ Baptifmatis lab'
Excufi, diferetio trtdicutorum.
F f ij
Per nafum,
prxdicaiorum
diferetio ligna