S an& i G r e so r ii L ib e r fexttis 368
fluences increpans , aie : Genimin a v ife r arum, quù
oftendit vobü fugere à ventura ira ? Facile ergo d ignes
fru flu s poenitentia. In fruiftu ergo, non in foliis
aut ramis poenitentia cognofcepda eft. Quafi arbor
quippe bona voluntas eft. Confeflionis ergo verba
H r - >7: 9•
nec à peccacis luis definere, nec pcccatorum pof-
funt, qua: diligunt, poenicerc ; 8c caufam fubjiciens,
aie :N
cque enim homo eft3 ut agat poenitentiam.
Quafi dicac ; Ec icerum efle ci eft, cui mutabilicas
nulla eft. Potcft etiam triumphatoris nomine quid funt aliud, nifi folia ? Non ergo noTns folia
fubftimti regis perfe&io defignari, qui & muko- propter feipfa, fed propter fru&um expetenda funt:
rum triumphorum gloriam habiturus crat, 8c con- quia idcirco omnis confeffiopeccatorum recipitur,
tra voluncatem Conditoris parcerc alicui non au- ut fruftus poenitentiæ fubfèquatur. Unde 8c Domi-
detet. Unde 8c in hoc ipfo eodem libro, de eo feri- nus arborem foliis dccoram, fruftu fterilem malc-
ptum eft: !•/ percutiebat D a v id omnem terrant,nec re- dixit: quia confeflionis ornatum non recipit fine
linquebat viventem virum, & mulicrem£)c co etiam fruiftu affliiftionis.Saül ergo,qui confitetur,&: hono-
dicitur : Neque enim homo e ji, ut agatpoenitentiam. rari vult, non affligi 8c humiliari,quid defignat, nifi
Quid enim hoc loco homo, nifi carnalibus paf- g eos qui confeflionem fterilem habent, 8c fru&um
fionibus fubditus defignatur ? Quafi adhuc fuper- non habent : qui decorem confeflionis verbis hu-
Honorari veile
ra poenitentia
£t alten um.
bum mordeat, dicens : Te modo pcccatorum pce-
nitet, cùm audaciæ tua: fententiam pcrcipis : fed il-
le poenitentiam non aget, qui, ut hoftio, 8c inobe-
dientiæ, 8c tumori non fubjacet. Et illc adhuc in
ore fuo confitctur, dicens :
Peccavi.
Ipfius autem confeflionis qualitatem oftendit,
quia fubjunxit, dicens :
Sed nunc honora me coram fenioribus populi mei,
ô 4 coram ifra'èl.
33. Liquet, quàm poenitudinem gérât,qui adhuc
honorari defiderat. Nam fi fui peccati hune
milibus præferunt, fed verborum virorem, non hu-
militate poenitentiæ, fequuntur ?
34. Sed quid antiquos attendimus, cùm nunc
tancam lapforum regum multicudinem videamusj
Catervatim namque nunc in flagitia corruunt,non
folùm fubje&i debiles, fed etiam prælati 8c facer-
dotes négligentes. Lubrica pcccando agunt,qui
ordinc minifterii facramentis cælcftibus deputati
funt. Sedplerique illorum dum quodammodoad
cor redeunt, fe erraffe confitentur. Qin tarnen fie
volunt contra fe peccata proferre, ut velint adhuc
de officio facri ordinis honorari : turpes in fccreto
Pralatoninl
faccidoiuiii
que flagiiii
veraciccr poeniteret, inhonorari pociùs, quàm ho- C ft proférant, fed fbris prxter ordinis celfitudinera
Tribus ronflât
vera poeuitcunorari
concupiviflet. Admirari igitur libet projette
cordis duritiam. Ut. vir Dei mandatum Conditoris
cxcquens, dicit : Projecit te Dominas, ne f is
rex : econtra verb qui abjettionis fententiam fufei-
pic, per appetitum elationis, honores quærit. Quid
eft ergo , q^iod dicit : Peccavi ? Confeflionem qui-
dem peccati non honor aut gloria, fed utilitas, 8c
concernais fcqui debet. Quid enim prodeft confi-
teri flagitia, fi confeflionis vocem non fequitur af-
flittio poenitentia: ? Tria quippe inunoquoque con-
fideranda funt veraciter poenitente, videlicet, con-
verfio mentis, confeflio oris,& vinditta peccati.
Nam, qui corde non cônvertitur, quid prodeft e i,
videri humiles erubefeunt. Quid ergo ifti nifi ab-
jettos fe vident, 8c tamen velle honorari audent ?
Sæpe aucm non à feipfis, veniunt, fed inviti ca-
piuntur ; abjettionis fuæ mandata percipiunt, & tamen
rogant, ut honorentur. Volunt quippe immun-
da agere, fed audent facris altaribus inhærere. Eccc
quot Saüles attendimus, qnot reges lapfos à fanttæ
Ecclefiæ culmine contemplamur. Quorum profe-
tto fingulis dicendum eft : quia projecifti fermonem
Domini, projecit te Dominas, ne f s rex : ut minifte- a forent
fterium cælefte non agant, quos terrena flagitia in-| ^cr.io,<K“
quinare non ceflant. Sed hoc profetto dicere pof-
. * , fumus , lubricis tamen miniftris fuaderc non poflu- s
fi peccataconfiteatur ? Peccatum,quod diligitur, mus. Nam Saül&abjettum fe audivit 8c regnavit:
conficendo minime delctur. Nonnulli quidem funt,D quia immundi fàcerdotes fè facerdotali culmine
qui peccata confitendo aperiunt, fed non conver- dejettos per luxuriæ inquinamenta cognofcunt 1
tendo, nequaquam deteftantur. Hi profe£to confi- & tamen contra Dei voluntatem facra myfteria tra-
tendo nihil a^unt, quia quod loquendo ejiciunt, a- £tare non definunt. Sed rex contra Domini volun-
mando introducunt.Unde & falubriter confiteri vo- tatem regnans, non eft rex, fed tyrannus fiiit : quia
lentibus Scriptura infinuat,dicens : Corde creditur a d facerdos indignus , qui merito fiue inquinationis
ju fitiam , ore autem confefsioft ad falutem. Quid eft abjicitur, cùm miniftrare praTumit, ad tanta: gloria:
corde credere ad juftitiam ,nifi voluntatem dirige- eulmen a damnandus afeendit. Unde & tyrannos
re ad fidem, per dile&ioncm operantem ? Cùm cr- * terrere volens cæli ille magnus Senator : <puiman-
go quis cordis intentionem ad juftitiam per amo- ducat panem, inquit, Cr bibitfanguinem Domini in~
rem dirigit, per inicium bona: voluntatis, fru£him digne, judicium fib i manducat, & bibit. Plerumquc
habet bona: converfionis. H ic certe jam ad falutem autem inftanti confeflione agitur, ut confitentibus
confitetur : quia plus loquendo de vulnere ejicit, de cordis etiam converfione credatur. Aliquando
quàm converfione compunxit. Tertiaergo fpecies, E reproborum falfam humilitatem eledi prædicato-
id eft vindi&a, quafi medicina neceffaria eft; ut res accipiunt, ut exemplo eorum alii ad falutem
apoftema reams, quod converfione compungi-
tur , conficendo purgetur, affli£Honifque medicina
fanerur. Ergo qui corde ad juftitiam non credit,
.confeflionem ad falutem nequaquam facit ; quia
velut malæ arboris folia oftendit, eu jus al tas radiées
figir in corde. Signum ergo vera: confeflionis
non eft in oris confeflione, fed in affli&ione poeni-
tencia:. Tune namque bene converfum peccato-
rem cernimus, cùm digna affîi&ionis aufteritate delete
nititur, quod loquendo confitetur. Unde J operducantur.
Duo quippe in hypocritis agnofeunt,
unum intus, altcrum foris. Intus quidem purum
malum, foris bonumfimulatum. Utrumque deteftantur,
fed fa:pe prxtextum boni in eis fimulant:
ut qui bonum foris ccrnunt, malum interiusnefc
ciunt; boni, quod afpiciunt, excmpla fequantur.
Bene ergo fubjun&um eft:
Reverfus ergo Samuel fecutus eft Saul, & adoravit }
S au l Dominum.
35. Per malum quippe, quod interius latebat, \
* Gilot. damnatus afeendit. .
a u d i r e
«Bmp;** audire meruit : Projecit te Dominus, ne f is rex. Sed
Scanda ut Pra5textu ^>on’1 ejufdcm boni veritatem alios
10 cr ’ traheret, Samuel Saiil fequi voluit, 5c eum adorare
Dominum vidit. Quandoque etiam malà regum ,
& terra: magnorum tolerandafunt, ne exafperari
ad pejora dilabantur. Dcos quippe Gentium filii
Ifraël fæpe colucrunt. Unde 8c de converfisà Sa-:
muele fupcriùs diftum eft : Abftulcrunt ftlii i/ra e l
de medio fu i Baalim & Aftaroth. Et fortafle fi abjç-
âus rex lccum ad adorandum Dominum reverten-
tem Prophetam non cerneret, dæmonum fimula-
cra adoraret. Et projicit ergo eum,& cum eo re-
vertitur : quia in potentibus hujus fcculi fie eft
damnanda iniquitas, ut bonum, quod habent, cx-
afperati non perdant. Sa:pe enim mali funt in oc- I
culto : 8c bonum, quod cernitur, alii devotiùs imi-
tantur. Mala certè potentum feculi, magna eis mala
funt : fed bona, qua: profcrunt,ad exemplum fi-
dclium, magis quàm bona aliorum profunt. Benc
ergo Samuel cum abje&o rege revertitur : quia elc-
£li pra:dicacorcs, fcculi potentes 8c pro iniquitate
percutiunt, 8c pro exemplo bona agere quatdam fi-
nunt. Unde 8c fequitur :
f it. Dixitquc Samuel : Adducite A g a g regem Amalech.
E t oblatus eft ei A g ag pinguifsimus tremens.
pocriutum 3 6 . Reges Dominum adorant, quapdo fuperbi
HJgB & contemtorcs fe ad Domini mandata facienda
pfoni humiliant. Adorant lubrici, quando Dco fubji-
n;um pre-j ciuntur per obedientiam caftitatis. Aliquando au-C
tem adorare fe fimulant : quia nonnulli pra:textum
liumilitatis aut caftitatis habent ; fed dum habere
in veritate bonum creduntur, alii per bonum, quod
credunt, mali operis ufum perdunt. Agag ergo regem
Samüeli tradunt : quia fenfualitatis fuæ vigo-
rem confitendo proferunt. Quando enim confitentur
peccata luxuriæ, quæ per vigorem carnis com-r
miferunt, quid aliud, quàm Amalech regem inter-
ficiendum Prophetis offerunt î Sed quîd.eft, quod
pinguiflimus Agag dicitur ; fed fenfualitatis vigor
in aliis pinguis, in aliis macer eft ? Quid eft ergo,
quod pinguis offertur, nifi quia à fubditis regis rc-
probi ducebatur ? Nam fæpe négligentes funt fub-
diti : fed dum elefti Paftoris fui exempla confpi-I
ciunt, inter mala, quæ faciunt, ingemifeunt. Per
fragilitatem carnis ad immunditias cadunt; fed per-
eufli exemplis majorum, omnino gaudere inter im-
munditiæ obleaamenta non poflimt. Inquibus ergo
pinguiflimus eft Agag, nifi in illis de quibus di-
v.t.14. C ltu r : LoetanturyCum male fecerint, dr exultqnt in
ôoribus ad rebus pefsimü ? Subjefti namque lafeivi dodoris
K l - tanCo audaciùs peccant, quanto majorum fuorum
UcmeDtiùs nu^a coram pofita habent exempla, quæ videant.
f'ïcepsru- Sed valdc dcmcntiùs fe præcipitant, cùm in Pafto-
ribus fuis bonum, quod fequantur, non vident : &
cujus exemplo pereant, malum vident. In his quip-
pe Agag pinguefeit : quia gaudenter, fccurè 8c libéré
vigor carnis in luxuriæ voluptatc diftendi-
tur,qui ufu illecebræ, nul la re obviante, fraudatur.
Pinguiflimuis ergo interficiendus offertur, quando
illi convcrtuntur, qui in voluptatc luxuriæ valde
S i f ^ætat* fi-inc : quafi enim traditur rex, quando is, qui
k * *’ menti imperabat, carnalis fenfus, Chrifti faccrdo-
tibus per confeflionem revelatur. Nutrirc etiam
ignem pinguedo folet. Bene ergo Amalcchitæ régi
adfcribitur : quia dum mentem fornicationis fpi-
ritus obtinet, quo dulciùs ac fæpiùs illic per turpes
? cogitationes pafeitur, ad a augendum ignem con-
cupifccntiæ uberiora fibi fomenta tribuuntur. Trç-*
* Male in Vatic. & Çu(T. ad agendum,
Tm. IJL
i mens veto dicitur, quia carnalis fenfàs, quando fpi-
rituafibus viris per confeflionem traditur, infirma-
cur. Signum ergo dat tremens, quiamcmbrorum
robur non habet. Dum ergo infirmari vigor fenfualitatis
incipit, quid aliud, quàm rex Amalechi-
târum tremit i V e l tremcrc dicitur, quia rigorem
poenitentiæ plcrique, dum converti incipiunt, cx-
pavefcunt.Et quia carnalçs quique relinquere oblc-
âamenta carnis folita fine moerorc non poflimt,
fequitur :
Dixitcjue : Siccine fepara t amara mors ? .ibidem.
37. Hoc quippe dicere carnali fenfui, eft men- Magna amari-
tem, pro amiflione voluptatis folitæ, triftitiæ con- tud,s tcla nu-
verfione pulfare. Qma enim magna amaritudinis p^muT*
tela nuper converfi patiuntur, quafi rex, cui fervie- P
ram, de morte queritur : quia in eis carnalitas fine
magna tribulationc minime necatilr. Interrogate
ergo de feparatione mortis, carnali fenfui, eft tri-
ftem adhuc converfi mentem de ptæteritæ dele&a-
tionis amiflione pulfare. Sed & modus feparationis
exquiritur, cùm dicit : Siccine f Quafi enim vifis au-
fteritatibus, quibus fubdenda eft, dicat menti fèn-
fualitas fùa: Lætapro tam triftibus fpernis? Hanc
certè vocem Samuel audit : quia tentatum cor fub-
diti, quibufdam indiciis eledus prædicator agnof-
cit. Séd quid prodeft agnofccre, fi contra id, quod
intus in corde fubje&i infremit, aliquid ipfc non
dicit î Sequitur ergo :
) E t ait Samuel : Sicut fecit midieres abfque liberis Kerf. jj.
gladius tu us,fie ah f que liberis er it inter mulieres mater
tua.
38. Quæ eft mater carnalis fenfus, nifi originalis Status homing
culpa î Quia enim ante peccatum primi hominis
nulla membris libido inerat, rex Amalcchita non
erat. Erat quippe fenfus carnis, fed turpis ac libi- *
dinofus non crat ; fed ftatim ut ad culpam cccidit,
pruritum membrorum fenfit : quia obedientem mo-
tum carnis habere non potuit, quando ipfc Deo
inobediens fuit. Culpa ergo originalis mater con- Ex jjla coiltu>
tumeliofi fenfiis carnis reftè intelligitur, quia ex il- mdioficaxm»
la nafeendo prodit, qui efle ab ilia coepit. Unde 8c fcnfw*
Apoftolus quafi feveriflimi tyranni legem carnalis
1 fenfîis exhorrens, non folùm ipfum regem, fed mattem
oftendit, dicens : / taque ja m non ego operor i l - Rom. 7. a»,
la d y f e d q u od in h a b ita t in m e peccatum. Peccatum
napique, quod fe non opeuari perhibuit, motum
carnis intellexit : peccatum autem in fe inhabicans,
originalem cülpam. Quia ergo ex originali culpa
fit peccatum motionis carnis, dum regem carnalcm
fenfum attendimus* matrém cjus efle primam culpam
reifte nominamus. Liberi autem hujus matris concupifcen-
fuilt omnes conCupifcentiæ,peccata, & vitia. Abf- ti*. peccata,
que liberis utique fit mater,quando omnis à carne, viti*
omnis à mente jam culpa rcmanere videtur. Sine li-
beris namque tune eft, quia etfi à carne nulla jam
turpitudo eft, fi. nulla jam régnât concupifcentia in
I mente, manens tamen in nos ilia culpa, nunc do-
ftoris virtute perdi non potcft. Quid eft cnim,quod
ait Apoftolus : J am non ego operor i llu d y fed q u o d in h
a b ita t in m e peccatum ? Ex ilia quidem culpa,quam
ex vitiofa naturæ noftræ radicc contrahimus, ha-
bemus ut corrumpi vitiorum paflionibus valeamus.
Lex ergo inordinata membrorum quando præter
voluntatem noftram membra movet, nos non hoc
operamur, fed quod inhabitat in nos peccatum.
Velle quidem nobis tunc adjacet, fed adhuc poflc
non invenimus j liquidem vcllcmus, ut nobis invi-
xis, aliquid in nobis moveri non poflet. Et hi for-
A a