« - In eodem codicc, 8c in codice Ratoldi habetur , a f 1 1 ' A
I dus O Bo b ris V ig i l ia Sa n B o r um D io n y f i i , R u f t i c i ,~ &
E lc u th e r ii : 8c fequenti die Natale eorumdem San£fcorum.
Miflx diverfie Tunt in utroque codice. E t v u /. K a le n d .
JSfovtmbris in codem Ratoldi codice habetut O&ava eo-
lumdem Sanftorum.
mN o t a 4 9 1 . As s u m t o k o t o f i d e i ,
&c. I R
In codice Remenfi hæc aliter leguntur ; Q u i adjumens
Centum f i d t i quo inim ic i ja c u la ig n ea e x t in g u e r e t &
g a le am fp em jd lu t i s , & g la d ium jp i r i t u s , qu o d eft v e r b
um tuum , fo r ü t e r oppugnan tibus p ajfton ib us v it io rum
r e f t i t i t . Id e o q u e precam u r , e x e r c itu um D om in e , q u i
eum poft mortificationem corporis , f t igm a ta pe r fe r en ttm
r em m e ra fti | t ju s tr ium p h alib us & informemur e x em p lis ,
çjr meriris ad iu vem u r . P e r Ch r iftum .
N o t a 4 9 2 . M a N a y i T. Mano hoe loco lumitur
tranfitivè.
N o t a 4 9 3 . N o s e o r u m e x e m p l i s i n f
o r m e MUR , &c.
In codice Remenfi hæc aliter leguntur : I ta nos etiam
q u a ex e rcu e re [ t ü antes con ven ien tius eorum n a ta lit ia ce -
lebremus. E t ideo cum A n g e l i s , Scc.
N o t a 4 9 4 - Q oæ t u a p o s s i m u s , 8 ic .
In codice Remenfi aliter : Q u a andere poffts pro nobts.
T e r Ch r iftum .
N o t a 4 9 3 . N a t a l e S. C æ s a r i i .
Hoc feftum extat in excufis, 8c in codicibus noftris
mfs. Remenfi 8c Ratoldi.
b' Hujus S. Cæfàrii afta b extant apud Surium eodem
die. Ubi dicitur pallùs tempore U lo , quo C la u d iu s neca-
v i t matrem. Quæ verba, fi fana funt, "de nullo alio Im-
peratore , quant de Claudio Nerone intelligi pofliint.
Fuit natione Afer, dignitate Diaconus ; paflus eft Tarra- (
cinæcum Juliano Prefbytero, ut eadem aóta teftantur.
Martyrologia Uluardi, Rabani, Adonis, 8c illud quod
nomine Beate circumfertur, dicunt ilium fub Claudio lm-
peratore pafliim eflè.
Difficulcas eft tarnen non mediocris in aftis SS. Nerei,
Achillei, 8c Domitillæ , in quibus Cæfarius Diaconus
dicimr fèpelifïè Tarracinæ corpora fanftæ Domitillæ, 8c
fociarum ejus , quæ Tub Trajano paflæ funt. Ex quo
quidam efficiunt S . Cæfârium nonfbiflè paflum fiib Claur
dio Imperatore, five intelligas Claudium Neronem ma-
tricidam, feu intelligas Claudium ilium Impetatorem,
quem mirum in modum laudat Trebellius, qui ejus vitam
icripfit : eoquod vixerit S. Cæfarius fubTraiano Impe-
ratore. Quod fane mihi vix ac ne vix quidem perfiiadere
poflùm. Quia auftoritas vicæ S. Cæfàrii 8c aliorum au-
ftorum citatorum, fi me non fallit animus, non videtur
poftponenda folis aftis SS. Nerei 8c Achillei, quæ fi nonl
funt hac in parte mendofà, duos olim Cæfàrios Tarra-
cinæ floruiflè diverfo tempore dicendum eft.
Quare cùm apud Surium dicitur S . Cæfarius paflùs tempore
illo q u o C la u d iu s n e ca v it m a tr em , credendum eft
nunc locum ab ignaro quodam homine fuiflè corrup-
tum.
N o t a 4 9 6 . D e u s q j j i n o s , 8cc.
Huic orationi in codicibus Remenfi 8c Ratoldi hie ti-
tulus præfigitur : A d M i j fam . In quibus huic orationi
prxponitur altera cujus titulus eft in codice Remenfi :
A d C o lie f t am , a d fa n f tum Cofmarn & D am ia n um . In
c codice Ratoldi, c Co lie f t a a d fa n f tum Cofmarn & D a mianum.
Reftiùs : A d C olie B a m , &c. Oratio autem eft
ejufmodi : A de f t e , D om in e j M a r ty r um deprecation's
fa n f to r um : & quos p a t i pro tuo nomine t r ib u if t i, fa c
tu t s f id e lib u s fu j fr a g a n . P e r . Ubi per fandos Martyres
intelligendi funt Coftna & Damianus, in quorum
Ecclefia recitabatur hæc oratio ad Colledam feu procef-
fionem, juxta rationem à nobis fupra explicatam.
N o t a 4 9 7 .' N a t a l e o m n i ü m S a n c
t o r u m .
De hac folemnitate nihil d extat in codicibus Rodtadi d
& Remenfi. Hoc feftum inftituit Gregorius tertius Pon--
tifex maximus , ut feribit Ufuardus in Martyrologio :
'T er tiu s v e r b Gregorius P o n t i fe x poftmodum d e c r e v it
eamdem in honore omnium S a n fto rum fo lem n ite r obfer-
v a r i pe rpe tub ab omni E c c le f ia . Quod in Gallia celebra-
tum eft fub Ludovico Pio, ut teftatur Ado in Martyr
rologio mf. M o n e n t e fa n f ta recordationis Gregorio
Pon tifice p iijfim o , L u d o v i c us Im p e ra to r omnibus regn i
& im pe r ii f u i E p if co p is eonfentien tibus , f ta tu it u t f o -
■ lemniter fe ft iv itt t s omnium S a n fto rum in p ra fa ta d ie a n -
n u a tim perpetub ageretur.
* Hie autem Gregorius quartus eft hujus nominis, ut
teftatur Sigebertus ad annum Chrifti 853. Quod tamen •
decretum non ftatim ubique tenuit. Etenim in codice Ro-
dradi , qui feriptus fuit tempore Caroli Calvi Impera-
toris, nullum extat hujus folemnitatis officium.
Dicendum eft tamen ante Ludovicum Pium Impera-
torem hoc feftum in nonnullis Galliæ locis fuiflè cele-
bratum. Siquidem illius officium aflignatur ab Alcuino
in libro de divinis Officiis, qui tempore Caroli Magni
floruit in Gallia 3 quamvis fub Catolo Magno nullum ef
fet de hujus folemnitatis obfervatione decretum. Nam
in Concilio Moguntino, quod eodem' Carolo imperan-
te, celebratum eft , can. 36. in quo de feftorlim obfervatione
agitur , nulla eft fefti Sandorum omnium men-
N o t a 4 9 8 . Q u a t u o r C o r o n a t o r u m
f> N O M I N A HÆC S UN T , &C.
n Ita in editis. In aliis codicibus noftris mfs. & apud
Pamelium hie titulus defideratur c. c
Nota 4 9 9 . Q_U O RUM DIES N A T A L I S P ER
IN CUR I AM NEG/LECTUS, &CC.
Ita in editis. Aliter in Ordine Romano : Q u a tu o r Go-
ronatorum nomina p e r incuriam n e g le f ta , D e o r év éla n t
e h a c f u n t : S e v e r u s , S e v e r ia n u s , T i t lo r in u s , & C a r -
pophorus ; fo lem n ita s tamen eorum n t f ta tu ta f u e r a t , in
a lio rum S a n fto rum nomine Celebris p e rm a n f it > nempe
quinque Martyrum, qui in hac Mifla nominantur. Ita fere
Ufuardus in Martyrologio hac die : H o r um nom ina cum
minime po tu ijfen t rep e r ir i ( q u a D om in o r év é la n te inter-
j e f t i s annis po ftea oftenfa f u n t ) f la tu tum e f t , u t a n n i-
v e r fa r ia dies ipforum f u b nominibus fu p r a difto rum
q u in q u e M a r ty r um recoleretur.
His fuffragatur Martyrologium Romanum : H o rum
) autem nomina ( q u a poftmodum , in te r je f tis a n n is , D o mino
r é v é la n t e , oftenfa f u n t ) cum m in im i r e v e r ir i tu n c
p o tu ifien t , S c c . Ira etiam Ado in Martyrologio apud
Surium : Cum a u tem nomina m in im i rep e r ir en tu r , f t a tu
i t B. M e lc h ia d e s E p if c o p u s , u t ann ive r fa r ia qu a tu or
Coronatorum d ie s f u b nominibus fa n f to r um qu in q u e
M a r ty r um recoleretur.
Sed qui fieri poteft, ht hqrum quatuor Coronatorum
nomina oblivioni mandarentur tempore Melçhiadis Pa-
pæ, cùm turn illorum recens eflèt Romæ memoria ? ll-
Ii enim paffi funt fiib Diocletiano, quo imperante B. Melchiades
fedebat , eorum adis extantibus falvis & inte-
gris : multis præterea fuperftitibus Chriftianis, qui eo*
noverant. _ 1
Alcuinus cap. 31. de divinis Officiis aliter, qui nec fo-
lum mentionem oblivionis nominum , fed etiam diei
paffionis facit : Q u a tu o r Coronatorum nomina h a c f u n t ,
• H«ec vigilia in duobu« Theod. tc Calcnfi notatur 8. idus Oc-
tobris. in Gcmct. nulla affignata Vigilia legitur, 7. idus Oitobrif
Mat. SS. Martyrum Dionyfii Scc.
b Dc his aâis male fentit dodiflimus Tillemontius tomo x.
Comnaentariorum ad .hift- fccclcfiaft. pertinentium pag. <14. nota
4. de S. C ajar io. Santo» non judicat alia ada SS. Nerei, Achill«,
See. unde in illis conciliandis fruftra laborari cenlet. :
c Ita in edit. Pamel. confenticntc cod. Reg. Suec.
a Habetur in Calenfi , Gcmet. & Theod.
• Legitur hic titulus in utroque Theod. In omnibus vero tarn ex-'
cufis quam manu exaratU iibris Mifla SS. 4. Coronatorum ex-.
S e v e r u s , S e v e r ia n u s , V ifto r in u s , & Carpop hùrus :
q uorum nomina & d ie s n a ta lis p e r in cur iam negleftus
m in im i r eperiri p o te rat -, ideo f ta tu tum e f t , u t in eorum
E c c le f ia qu in q u e ceterorum M a r ty r um , q u i in M i f i a
r e c ita n tu r , n a ta lis ce le b r e tu r , i d e ft C la u d ii, Nicoftra>-
t i , S y /np horiani, C a f t o r i i , a t q u e S im p lic it : u t cum iftis
eorum qu oq u e memoria p a r ite r fie r e t , Quæ fane defiiri-
pta videntur ad verbum ex libro Sacramentorum. Unde
ilia vocabula , n om in a , & , videntur ab aliquo ofeitante
interpoflea 3 quæ fi ampurentur, locus foloeco carebit :
qui etiam ad calcem hujus capituli dubio procul hæc ad-
jecit : P o ftea ve rb eorum nomina r e v ela ta f u n t : fo lem n ita
s tam e n , u t f ta tu ta f u e r a t , in aliorum S a n fto rum nom
in e Celebris permanfit. Quorum membrum ultimum
exferiptum eft ex Ordine Romano.
At in vereri Martyrologio mf. Biblioth. Corb. quod
videtur eflè Adonis, nihil ae ejufmodi nominum, & diei ;
natalis oblivione reperitur ’ Ip fo d ie n a ta le fa n f to r um quatu
o r C o ro n a to rum , i d c f l S e v e r i t S e v e r ia n l , C arpop ho-
r i , & F ï f t o r in i. H t cùm impe/lerentur a d fa c r ifica n d um
r e lu f ta n te s , n ec omnino confenfum im piis p ra b en te s , p e r -
f t i t e r u n t in f id e . N u n t ia tum eft D io c le tia n o Im perato-
r i : quos illico j u j f i t , u t ante fim u la c rum A J c le p ii ifti-1
bus p lumb atarum ca fi deficerent. Q u o rum corpora ju f -
f i t in p la tea canibus ja f t a r i , q u a ja cu e r u n t ib i diebus
q u in q u e . T u n e p i i C h r ift ia n i v e n e r u n t , & colle f t a corpo
ra fa n fto rum M a r ty r um fe p e lie r u n t in v ia L a v i c a n a p
•miliario a b urbe t e r t io , in arenario ju x t a corpora f a n ftorum
M a r ty r um C la u d i i , N i c o f t r a t i , S ym proniani ,
C a fto r ii & S im p lic ii. Nihil etiam tale reperens in Martyrologio
mf. ejufdem Bibliothecæ tories à nobis citato :
ïp fo a ie fa n f to rum qu a tu o r Co r o n a to rum , i d e ft S e v e r
i , S e v e r ia n i , C a r p o p h o r i, & V i f to r in i . Quemadmo-
dum nec in Martyrologio mf. S. Hieronymi : E t q u a - *
tu o r Coronatorum S e v e r i , S e v e r ia n i , C a r p o p h o r i, &
V ifto r in i.
Ex quibus omnibus planum eft le&ionem codicis nof-
tri S . Eligii, 8c Sacramentarii ex Vaticano edi ri non eflè
omnino rejiciendam.
Circa hos Martyres exurgit altera difficultas ex Ana-
ftafio Bibliothecario, qui in Leone IV. diftinguere vide-
tur^quatuor Coronatos à fânétis Severo, Severiano, Car-
pophoro , 8c Vidorino. N a m ( inquit ) & corpora f a n ftorum
M a r ty r um q u a tu o r ■ Coronatorum fo le r t i cu ra in -
q u ir en s repe r it -, pro quorum d e f id e ra b ili amore b a fili-
cam q u a S a n fto rum nom ini fu e r a t co n fe c ra ta , quam
ip fe , dum a d P o n t ific ii de du f t us eft a picem , pru d en t i f
fim o moderamine r e x i t : q u a p e r olita n a cu r r icu la tem-
p orum qua jfa ta v e tu fta t is d e f e f tu , & pene ru in is confira
fta ditt a n tiq u itu s v id e b a tu r & co n v u lfa , fu p e rn a
v i r tu t i s annuente d em en tia jp lendidiorem p ulchr ior em que
fta tum à fu n d am tn tis co n f lru x it : & a d la u d em D e i eorum
fac ra tijfirn a corpora cum C la u d io , N ic o f tr a to , S im -
p r o n ia n o , & Caftorio , & S im p lic io : neenon S e v e r o ,
Sev er ia n o , Carpop hore , & V ifto r in o , 8c c . co llo ca v it.
Sed cùm hic liber mendis feateat, de hujus loci depra-
vatione nihil dubitandum eft, his quatuoaultimis nomi-
nibus à nefeio quo perperam additis.
N o t a s 0 0 . C l a ud i um , N i c o s t r a -
T U M , & c .
Ita in editis & in omnibus codicibus noftris mis. juxta
hujus fèfti rubricam ; Ideo fta tu tum e ft u t in eorum E c c
le fia horum q uinq ue fa n f to r um , q u i in M i f i a recitantu
r , n a ta lis celebretur.
N o t a SO I . S Y M P H O N I A NU M.
In codice Remenfi legitur, Simphronianum. In co-
dicibus Rodradi 8c Ratoldi , a S im phor ian um . In Mar- '
tyrologio S. Hieronymi appellatur Sytnphronius. Apud
Anaftafium, & in Martyrologiis mfs. Ufuardi Bibliothecæ
S. Germ. 8c Adonis Biblioth. Corb. dicitur Sympro-
* Sic etiam legitur in mfT noftris, prxfcrtim in cod. Reg. Suec.
cui concinit editio Pamel.
Tom . m .
Il nianus.
N o t a 3 0 2 . C u l t f s MüNERÈ b é A t ü s
M a r t i n u s , 8cc.
In codice Remenfi extat alia Pratfatio in hune mû-
dum : T e in B . M a r t in i P o n t ific is atqu e Con fe jfor is tu i
lait dibit s adorare : q u i fa n f t i S p ir itu s tu i dono fu c c t n -
f u s , i ta in ipfo tyrocinio f id e i pe r fe ftus in v en tu s eft u t
C h r iftum tege r e t in paupere , & veftem quam e g e n u s
a c ceperat , m u n d i D om in u s in d u e r tt. D ig n e ei A r ia n o -
rum fiu b ja c u it f e r i t a s , d ig n e tanto amore M a r ty r i i p er-
fe cu to r is tormenta non tim u it. Q u a n ta pu tam u s e r it glo-
r ia tio P a f f io n is , qu a n d o p a r s ch lam y d is f i e e x t i t i t g lo -
r io fa ? Q u i d e r it pro oblation e in teg r i corporis receptu-
r u s , q u i p r o q u a n t ita te v e f lis e x ig u a , & v e ft ir c D om inum
m e ru it & v id e r e .
Porro his verbis : E t v e f t em , q uam e g enus a c ceperat |
8cc. fimile eft illud Ennodii Hymno 20. de S. Martino:,
■ Qua v e fie nud um f i x e r a i ,
H a c R e x n iteb a t a ther is .
Per hæc verba, D ig n e ei A r ia n o rum fu b ja c u i t fe r i ta s 3
fignificatur ab 'eo fuiflè Arianorum tormenta fuperàta, a
quibus flagellatus eft. Unde Ennodius Hymno citato :
F la g e lla p a ß u s eft lib e n s ,
Q u ib u s coronam n e x u it .
N o t a 3 0 3 . I I I . K a l e n d A s D e c e m b r i s
N a t . S. S a t u r n i n i .
In cod. Rem. additur, b & C h ry fa n th i ; & commu*
nés funt utriufque Martyris colle&æ : 8c re&è quidem.
Nam ita habetur in Martyr, mf. Biblioth. Corb. ad ter-
tium Kalend. Decembris: Ip fo d ie Roma N a ta le fa n f to rum
Ch ry fa n th i & D a r ia V ir g in is . In Martyrolog. mf.
S. Hieronymi : ht . K a len d a s D e cem b r is Rom a A r o fo -
n is , S a tu r n in i , C h r y fa n th i , D a r ia , M a u r i , & a lio rum
l x x n . In Adonis Martyrol. adeumdem diem :
Ip fo d ie , Roma N a ta le S . C h r y fa n th i, & D a r ia V i r g
in is . In Kalendario codicis Ratoldi Abbatis ad eum-
dem diem : Roma pajfto S . S a tu r n in i , C r i fa n t i , D a r ia
V ir g in is . In parvulo Martyrol. mf ad calcem codicis
Remenfis - .i i i . K alen d a s D e cem b r is N am n e t is c iv i ta te
N a t a l e fa n f to rum S a tu r n in i , C r i fa n t i , E u la l ia , D a r ia .
Ubi miror feriptumeflè, N am n e t is c iv ita te . Quod extac
etiam in Martyrologio Rabani : N am n e t is S a tu rn in i E -
p ifeo p i & M a r ty r i s . Ubi continué narratur paffio S. Sa-
•tumini Tolofàni Epifcopi, quæ eodem die contingit,uc
) planum eft ex omnibus Martyrologiis. Sed putoutrobi-
que mendum eflè, 8c poft -n N a n n e t i s interfèrendum eflè
nomen alicujus fanéti , qui ad hanc Aremoricæ regionis
civitatem perrineat.
Præterea riotandum in omnibus his Martyrologiis no-
minatis, Rabani excepto, fiihil de SS. Chryfàntho & Daria
annotari viii. Kalendas Novembris 3 qui eft vulgaris
eorum dies.
Quod autem fpe&at ad officium hujus fefti, cliver fie
funt in codice Remenfi orationes à codicibus S. Eligii,
Rodradi, 8c Ratoldi. Sed in codice Ratoldi habetur hæc
Præfatio : C u ju s g r a t ia B . Sa tu rn in um e leg it in fa c e rd o -
tium , d o ftr in a a d p radicandum e r u d i i t , pot tritia a d
per feve ran d um -con firm a vit : u t p e r fa c trd o ta lem in fu lam
p e r v en ir e t a d M a r t y r i i palmarn, docenfque fu b d ito s pra-
d ica n d o , in ftru tn s v iv e n d i exemplo, confirmans pa tien d o .*
u t a d te coronandus p e r v e n ir e t , q u i p tr fe cu to rum minas
in tr ep id u s f u p er a ß et : cu ju s in te r v en tu , nos qu a fum u s ,
à n oftr is m un det d e l i f t i s , q u i t ib i p la c u it t o t donorum
p ra r o g a tiv is . P e r q u em , 8cc. Quæ Præfatio extat etiam
inter Præfationes codicis Rodradi. Ex qua fo ie clariùs eft
b In Theod. poft Natale S. Saturnini legitur : eodem die Nat. SS.
Saturnini Chryfianti.
D d ij