53 6 San £ti G re g o r ii E xp o fitio 537
ccnfu. f-iinc namque Propheta dicic : Beatm vir eu- A afeendentem fiiper Cherubim, Si fuper pennas ven- Pfil r?.
ju s efi auxilium abs te, afcenßoncs in corde fuo difi-
torum volantem Déum confpiciat, vel quanta fit
pofuit. Dixie afcenfiones in corde beau viri difpo-
ejus potentia divinitatis agnofeat. Unde per Johannen!
ficas : & unde afccndcrc debcamus oftendir, cùm
dicitur : Deum nemo vidit um quam. Et 1
ait : In valle lacrymarum. In ea namque exilii no-
Moyfi Deum videre quxrenti, refponfiim cil à Domino
ftri damnationcm dcplangimus, Sc innumcrabiles
: Non videbit me homo & vivet. Quod fi tanta
corruptionis humanx deflemus moleftias. Quis
enim immunis à molcftiis > Hinc etenim Job dicit :
claritas efl folis, ut oculis in eum corporalibus
non valcamus intendere ; quanta eft illius claritas
S i impitts fuero,vx mihi eft : f i amern jufius,non leva- qui fecit folem, ut eum poflimus in hac qua fumus
9 caput, fiaturatus afflidione dr miferia. Et iterum
Tentatio efi vita homines fuper ten am. Quia enim in
hac vita omnia vidit cite plena laqueis Sc tentatio-
nibus, non in ca tentationes efle dixit, fed ipfam
cflc tentationcm memoravit. Laboriofa enim eft
corruptionc videre ? Ipfum verb per fpeculum in
xnigmate intueri, quod humili adventu Sponfi ac-
ccpit Ecclcfia, illius xternx vifionis fignum eft, Sc
niturx perfeflionis imago, in qua non jam per fi-
dem, fed per fpeciem ambulabimus , Sc revelata
vita temporalis;, lcvior fabulis, vclocior curfore, B facie ipfam divinx majeftatis gloriam irreverbera-
inftabilitate flu&uans, imbecillitate nutans : cujus tis oculis confpicicmus. Quia ergo hi quindecim
habitatio in luteis domibus, immo ipfa in luto fub- Pfalmi quamdam fpiritalis aTccnfiis continent for-
fiftens, cui nulla eft fortitudo, nulla propofiti con- mam , rede fub eodem titulo omnes prxnotati
ftantia, nulla a turbationibus requies, nulla a labo- funt: ut ficut ad illud materiale templum per gra-
-ibus rcclinatio. Quis denique eft quern non ex- dus afeendebatur lapideos, ita cxleftc illud temcrucict
dolor, follicitudo non urgeat, non fubruat
timor ? Rifus fictum fequitur, gaudium triftida co-
mitatur : efuriei fucccdit faturitas, faturitatem itc-
rum cxcludit efuries : in no£te dies optatur, in die
nox quxritur : in algore calor, in xftu refrigerium :
ante cibum fufpiria, poft cibum tribulatio : irx, in-
dignationcs exagitant, Sc innumerabiles miferos
homines motus perturbant. Hxc eft vallis, dc qua
. fantti viri mentis affe&ibus indefinenter cxire dif-C
ponunt, Sc ad illud ineffabilc bonum, ad illud in-
xftimabilc gaudium afeendere, quod nec oculus
vidit, nec auris audivit, ncc in cor hominis afccn-
dit. Qui etfi corpore quidem inter homines cftc
videantur, animas tamen fuas ad cxleftia devant :
plum hxc nobis cantica prxferant, per qux in Deo
exultans anima, quafi per quofdam gradus afccn-
dat. Afcenfiiri ergo non corpore fed fpiritu, non
paflibus fed affedibus, hunc Pfalmum dccante-
mus, Sc in eo ftudeamus Dei meditatione appro-
pinquarc, diccntcs cum Propheta :
E X P O S i T I O
P S A LM I S e x T I P oe N I T E N T I A L I S .
E profundes clamavi ad te, Domine : Domine, 1
JL-/ exaudi vocem meam. f
i. Attendat unufquilque in quo profiindoja- 1
ceat, Sc quàm longe à Deo perverse agens effeótus c
Sc illi puro Sc fummo bono at que immortali Sc per- fit. Clamet ad cum totis viribus qui intuctur abyfpetuo
adhxrcntes,temporalia Sc corruptibilia defe-
runt,& mundo fuperiores fa£ti, in finu divinx con-
templationis quiefeunt. Ibi in illo cxlefti templo
cordis oculis Deum confpiciunt, immo Sc in ejuf-
Quot & qui- dem rempli ftm&ura ipfi quoque lapides fiunt. Per
ad^lhin af <lu^n<^cc‘m vcl'o illius rempli gradus, fpiritalis San-
cenduidum* " üorum fignatur afcenlus. Numerus enim ifte in fo
Sc fedet fuper Cherubim, donee dc profundi 1
tenebris crutus, fuperno illuftretur Iumine, Sc cla-
ritate perfruatur cognitionis divinx. Clamavic Jo- :
nas ad Deum de ventre ceti * de altitudine maris,
de profundo inobedientix, Sc ad aures Dei oratio
illius pervenit : qui cum cruit à flu&ibus, cripuita
beftia, abfolvit à culpa. Clamet Sc peccator, quern
ptem Sc 06I0 dividitur, & ideo per eum geminaD à Deo rcccdentem cupiditatum tempeftas cflntrifos,
juftorum vita fignatur, adiva vidclicet, Sc contcm-
plativa. A&iva namque in mundo verfatur, con-
tcmplativa vero ad cxleftia erigitur. Quia vero
feptenario numéro temporalis, oâonario vero perpétua
vita fignatur, refte per eofdem numéros Sc
contcmplativa vita exprimitur Sc adli va.Hinc namque
prxdi&i rempli au&or Salomon Dominum
exorans, ait : Da mihi, Domine, partes fieptem, nec-
non & odo. Optabat enim regix dignitatis potentia
prxditus,ita fibi fubditos populos regere,ut
tamen contcmplationis divinx non dcfraudarctur
perfe&ione. Ipfa namque officii adminiftratoria ne-
ceflitate conftriâus, cogebatur temporali a&ioni
vit, quem malignus hoftis ablorbuit, quèm prxfen-
tis feculi fluflus involvit j agnofeat fc efle in profundo
, ut ad Deum fua perveniat oratio. Quia
vero Pfalmus ifte » ad alcendentes pertinet, videa-
mus qualiter ad Deum juftus de profundo elameti
Quomodo enim non profundus eft, qui afcenfiones
fiias in corde fuo difpofuit, qui intentionem
cordis ad Deum dirigit, qui laboris ftudium ad cx-
los attollit ?7Scd feiendum, quod fanfli viri eo fe
magis infirmos Sc abjedos fentiunt, quo per mentis
defiderium creâi, viciniùs ad Deum accedunt.
Tune enim primùm miferiam fuam incipiunt per-
fe£tc cognofcere, cùm Dei prxlèntiam cceperint in
infifterc, fed fuavis eum contcmplationis divin* E corde fendre. Hinc eft quod Abraham quicollo-
dulcedo reficiehar mmrn Pnrnft cutionis dulccdo reficiebat in mente. Poteil etiam intelli- divinæ gratiam meruit, pulvèrem fe effe
gi quod ille quindecim gradus ad illud divinx il-
luminationis tcmplum afeendit, qui fempiternx
virtutis Dei amore correptus, temporalibus , qux
per leptenarium numerum defignantur, gradatim
contemtis, per fealas o£lo bcatitudinum ad fiibli-
mia provehitur, donee Deus deorum in Sion mends
oculis videatur. Sed videmus nunc, ficut ait Apo-
ftolus, per fpeculum in anigmate. Impoflibile eft
enim ut quis lutei hu jus corporis ergaftulo inclu-
fus, aut mortalis carnis circumfeptus volutabro,
Sc cincrcm memorat, dicens: Loejuar ad Dominum,
cum fim pulvis & cinis. Hinc Jacob poftquam Dominum
vidit, nervo femoris emarccfcentc, uno
pede claudicavit : quia profc&ö debiles fe efle Sc
infirmos reputant, qui fe ad videndum Deum per
ftudium fan&x contempladonis levant. Qui dum
fpem fuam in cafne ponere definunt, quafi unius
cruris vires amittunt. Eoquc afliiefcunt cxlefti
dumtaxat defiderio inniti, quo fenlcrint fe a fpc re-
rum temporalium debilitari. Et quafi nervum nön
* Quia cft dc numero Pfalmorum gcaduum.
Gen. it. 2j.
Gen. j2.
habent
habent in femore, dum non confidunt in carnali ^ mb libenter audire cccperit, Sc aliis'poftpofitis ne-
gs ^eenneerraàttiioonn ee .. OO mm nniiaa qmui ax»' ff iui hb cr vx\lon ffuu nnrt. -3 vanita- I R H H _ _ l : . / * . « .......S I • v
tern xftimant:& cùm prxfentis vitx miferiis plenos
fe efle Sc obfitos circumquaque confpiciunt, qua*
flde profundis ad Deum clamant. Magna profun*
diras vita mortalis, in qua nihil eft certuin, nihil
vitale, nihil tutum, nihil tranquillum. Magna, in-
quam, profunditas, in qua peccator o.bruicur, im*
pius immergitur j juftus turbatur. Ideo namque
clamat Sc dicit : De profundis clamavi ad te,Domine.
x. In quo notandum, quia non ait , clamo, led
clamavi. Habes in hoG perfeverantix documen-
tum, ut fi primo non exaudiris, ab oratione non
deficias, immb precibus Sc cl amor i infiftas. Vult
gotiis, verbis folummodo rogantis intendere, com
tinuo ille qui rogaturus advenir > quamdam con-
cipit impetrandi fiduciam, Sc ipla quodammodo
fpe animatus, fuam liberiùs proloquicur caufam.
Magnum quippe bonx voluntatis fux dominus illi
dedit indicium, cùm loquenti fe prxbuit incun£lan*
ter intentum. Sic Sc nos cùm dari nobis veniam à
Deo quxrimus, &: cxleftis gratix vitalia dona con-
ferri, fi nobis E>eum prxfentem aliquibus fuavita-
tis Sc dulcedinis fux fenferimus indiciis, ad ipfius
defiderium ftudiofiùs animamur, fuper his qux eu-'
pimus adipifeendis aliquatenus certiores cfFeâi,
cùm ille quem anima noftra dcfidcrac* defideranti-
Deus rogari.vult cógi, vult quadarn importuniti B bus nobispermifcricordiam appropinquat. Afcente
vinci. Icfco tibi dicit : Regn'um Dei vimpatitur,
d" viotenti rapiunt illud. Elio ergo fedulus in oratione,
eflb in precibus impottunus, cave ne ab oratione
defiçiàs. Si diïïimulat audire quèm togas,
ello raptor,.ut iegnum cælorum accipias : clto vio-r
lentus, üt vim etiam ipfis inféras cælïs. Quid bac
rapina iocupletius ; quid hac gloriofiüs violentia î
Bona violentia, qua.Deus bonoffénditut,-fed pla-
catut : jrbximus non latditur, fed juvatur : pecca-
tum mmûitur, non multiplicatur. Boita, inquam,
violentia, qua non quxritur lucrùm cito petitu-
rum, fed regnum acquititur line fine m.infurum.
Difcant qui res aliénas,divino poilpofito timoré,didens
igitur ifte, qui ad illius, incortuptibilis celfi-
tudinem mentent levare propofuit, aures Dei deprecation!
fux intentas depofeit : ut quia oratio fua
ad Deum per rectæ ftudium intentionis dirigiutr
circa eum quem rogat, velociter exaudiatur. A fl
ceridenti aucetn.&.provefto vito à Domino per
Ptophetam dicitur ; Adhuc locpiientc te dicam : Ecce
udfitm. Inter orationcm & dcprccationem hoc in-
teteft : quia oratio pro yit.tute perfeverantix, de-
ptecatio vero fit pro peeqatorum impunitate. Ideo
qui ad celfitudinis arcem afeendere contendit dicit
: Fiant aures tua intendentes in vocem deprecations
mea. Deprecatur enim Deum ut peccatorum
ripiunt, & rapiriis pauperum magi's pcccàta cornu- c fuorum oblivifeatur, ut pater effe vclic-i non iu-‘
lare quam lucra augere nonceffant, aliquid rape- dex. Ideoque fubjuiigit, dicens: . . .
re quo &c veras fibi vindicent divitias, Oc glori'am
laudis pcrpètux acquirant : ne in hoc quoque ftul-
titix arguanmr, fi cùm poffiirt pretiofa & xterna
diripcrc, vilia folùm Sc rranfiroria videantur aufcr-
re. Inférant & ipfis cxlis .violcntiam, ®uum
cxlorum quadam orationis vi rapiant. Sint’in precibus
importuni, ut ex longo clamoris ufu dicere
poffinr : De profundis clamavi ad te, Domine . 'Domin
e , exaudi vocem meam. Nominis venerandi f epe-
titio, prccandi adauget affeâum. Moveturcrnm
defiderium „fi nomen quod diligitur ; replicatur.
Vidctur hic qui loquitur qilamaam exauditionis
caufam prxtendere, cùm fe infinuat clantaffe, ut
. Si iniquitates obfervavcris, Domine, Domine, quis
ßtßinebif?
4. Nomen repetit, ut affeâum exciter. Iniquh
tarent Deus obfervaret, fi peccatoribus veniam ne.
garée. Si folnmmodo oftenderet feveritatem, non
etiam adhiberet pictatem. Quod fi faceret, nemo
xternx gloriam felicitatis expeâaret : nemo ad pa-
tiendùm jufti exàminis poenam fufficeret. omnes
enim peccaverunt, ut. ait Apoftolus , ü-egent eratïu
•Dei. Verùmçquia poenitentibus px corde ignofeit ,
& péceatote converfo omnium iniquitatum ejus
oblivifeitur, quis jam de mffericordia dubitec.;
quis jatft^de veniadefperet; HxcetenùnperProi 7 r --------- ----- > w ...*. i im u u a i v i a u i d l l C , UL ^ . . . .
quafi jure debeat exaudiri, qui dudum inftitit cla-D p h e ^ Dominus p o llice tu r ,d icen sV Ä ?Ä 'e^
•mon. Hanc fc^Apt^oh c mfam Dommo-dediffe fum, qui deleo ut nebulam iniquitates tJL .n rÙ Â .
. lcguncur, cùm, Chananxa rogante, dixerunt : Di- ceri.t. A rrp n ü i“ m n l iW „ ______
mitte earn , quia clamatpofi nos. Ideo namque à Domino
exaudiri meruit, quia prima Domini rcfpon-
fione repulfa, clamare nequaquam çeflavit. Fide
quippe Sc dileâione accenfa, à clamore non antea
dcfticic, quàm optatam filix falutem acquifivit.
Fiant aures tua intendentes in vocem deprecation
s mea.
3. Afcendens ifte majus aliquid rogare aggredi*
tur, Sc in ipfa etiam fua orationeralcendit, cùm
hoc à Deo expoftulat, ut quafi quodâmmodo aures
ceris.Attende quäl iter pcccati confefllo pèccata
oblitteiet, qux jüftificat iriiquum,tollit ä Deo me-
moriam peeqatorum. Confiteamur ut döleantur
.noftra pcccata, nec poft confcflionem ad ca rever-
tamur, led juxta Apoftolum j in anteriora nos ex-
tendentes, qux retro funt oblivifeamur. Non <rC-
ftiamus reverti in ^Egyptum, aut federelupere>l-
las carnium; nec fimus concupifcentes malorum
nee idola mentis veneremur, nec Deum tentemus’
nec in deferto mundi hujus murmuremus. Confi-
teamur de prxtericispcccacis nos.accufantes, coninclinans
orationi fux^Dcus mtendat.: neTortè fit E fiteamur de peccatorum indulgentia Deum laumora
in exauditione, fi longé fint aures ab oratio*
ne. Videtlir enim quemdam divinx miferationis
prxcipuum precari affeâum ,cùm rogat cum quo-
dammodo ad audiendum aflèdari : ut cùm vocem
velit audire fupplicantis,opus non différât exerceré
milèrentis, humanx in hoc fequens locutionis mo*
dum : quafi hujulmodi Deus aîfe«ftiohe indigeat,
quem non eftiigit cogitatio, non Jatct voluntas,
dum ei nec intentio filet, nec defiderium tacet.
Nam dum potèns quilibet fupplicantcm aliquem
audire ncgîigic, quafi primo aditu repulfus, exaudiri
qui fupplicat diflidit. Si vero qui rogatur pri-
Tom. 111.
darites. Eft namque confeflio peeçati ,8c confelfio
laudis. Si enim confeflio laudis non efler, Salvator
nofter ncquaqiiam dixiflet : Confiteor tibi, Eater Do-
mine cali & terra. Nam quomodo peccatum confi-
teretur, qui peccatum non fecit ? Prxcedat itaque
confeflio,'ut laudatio fcquatur, ficut feriptum eft;
Redos decet collaudatio. Habemus ienim Pontifi-
cem, qui poflit compati infirmitatibus noftris dc
quo Sc aperte fequitur :
I B p apud te propitiatio efi, & propter legem tuam
fufiinui te . Domine. ■
y. Quis eft propitiatio nifi Chriftits Jefus qui
' M m
V*- so. p.
Quî différant,
oratio Sc de*
prccatio.
rerf. i.
Confircnda
pcccata &
cxncndanda.
Rom. j, 23.
If «fi 4-i. 2 f, -
Philip. 3;
Exod. 16.
I . Cor. id.
Matth, it, 2}%
i. Petr. 2.
Pfal. 32. 7.
Hebr. f,
Verf. 4,
Htbr. p.