'per'Martliam
& Mariam cjuf
fororcm utra-
<jue adunibra-
*. Ar», i t .
Ac per Liant
& Rachelem.
Gen- *s>.
Ad contempla-
«ionis amplest
« raro prse-
lati admittun-
In quibus con-
vemanc, aut
dÜTonent aüio
& coq tempi*'
ü p j
mentis , cxIeftibuS jungat. Quompdo igitur Saül A Emerunt atom at a, ut venkntes ungercntfefum. Oua-
filia: dicuntur, nifi quia a utraque vita ftudio boni £ dicat : Steterunt in opsre, ut currere valerent ad
sT»—n.__.,-ft-« J..... J | contemplationem. Aromata quidem emere,eft per
laborcm boni operis, bona: opinionis odorem cir-
cumquaque dilatare. Et Jefum in fepulchro ungc-
re , eft per mortificationem carnis, addevotionis
intimæ pinguedinem pervenire. Nam velut in fe-
pulcro ungitur * quando à confepultis ad gaudium
inrimx claritatis fax devotiflimc pcrvenitur» In
tranfitu ergo Operationen! habent : quia ctfi ali-
quando operantur, quafi currendo hoc déférant,
qui ad 4ocum dileâæ folitudinis, magno fpiritus im-
petu impelluntur. Nam quia totis defidcriis in x-
Re&oris oftcnditur?Qm cnim nos docent bona age-
re, æcernæ vita: ftudiis vacarc,ab illo nobis gcncran-
tur, cujus magifterio in corde noftro difcuntur.
Quod quidem quia de a&ivæ vitæ operibus conftat,
mirum de contcmplativa vidqtur, qua: per Mariam
Martha: fororem, qua: ad pedes Domini federe, 8c
verbum ejus audire defcribitur. Sed facile refpon-
dctur : quia dum fcdet Maria, perfc&os in contem-
platione fignat. Filia tarnen Saül Merob rede did-
tur : quia ctfi fedcns ad pedes Domini, qua: vult
ab co audit 8c difcit ; tarnen priùs difccrc débet,
quomodo federe poflit. Hoc nimirum quia fapien
cfle filiam Merob rede memoratur. Quam profe-
&b in conjugium David dare promifit, fed ei mino-
rem dedit : quia nonnulli contemplativæ vitæ pul-
chritudinem diligunt, ad cujus amplexus acccaere
nequaquampermittuntur. Quia enim regendis fi-
delibusgregibus foris ncccflarii funt, fiimmusrex
fic ordinat, ut Michol minorera accipiant, & Merob
. . * x x ternorum amorc requiefcunt, viderc magis, quàm
Tis 8c eruditi dodoris eruditionc cognofcitur, Saül B miniftrare appctunt. Rari ergo funt in publico opee
fte fiham Mrrrth rrfl-r tn^rnnramr H i iim nrnfp- rîc »(TiJ.» _• • . ...
majorera numquam comprehcnaant. Plcriquc
autem poft minorem, majorem accipiunt; quia poll
devota caritatis opera, ad intimi fecrcti amorem
recipiuntur ,• quod bene Jacob infinuat, qui Rache-
lcm amavit, fed priùs Liam acccpit, 8c fic dcinde
Rachelem in conjugium fumfit. Quid eft hoc,quod
Aqiiibu,
ftpulcro '
Rari f3!(
ris, aflidui in fecrcto contemplationis j foris parum,
fatis intus immorantur. Nam 8c fornicationem cfle
folent judicare, vcl ad momentum a Chrifti con-
templatione difeedere.
69. Econtra autem a&iva vita, qux frequens
circa minifterium fatagit, rara eft in fccreto contemplationis.
Nam qua: xterna fibi prxparare non
fedendo, 8c audiendo, fed fatagendo& miniftran-
do propofuit, non damnum, fed difpendium putat,
fi fibi vacans, 8C fua petens, Sc non qua: aliorum, i
folita obfequiorum oblatione requiefcat. Plus igitur
operando laborat, minus obfecrat. Unde 8c
_ M a r th a ,^ cirta frequens minifterium fatavebat,
Jacob utramque lororem habere licuit, David au- C ßetit, dr locuta eß. Quag enim ftetit, ei nimirum fefcrvitnttjj
fcdcnlg,
tem ad majoris thalamum non pervenit, nifi quia
David rex fuit, Jacob vero rex non fuit ? Qm ergo
regimen animarum fufeipit, hunc cenfiira Ecclefia-
ftica fufeeptum gregem dcfèrerc, 8c remotæ vitæ
otiis vacare non finit. Sed Merob David promitti-
tur, 8c numquam datur : Michol fola datur, quia
nonnulli cum curam animarum fufeipiunt| putant
dere non licuit : quia fi ad audiendum federet, im-
paratum fortaflc minifterium, & infufficicns impen-
diflet. Et notandum, quia tranfeundo Dominum
Martha vidit, non tamen tranfeundo, fed ftando
loquitur. Nam Evangelifta cautè expreflit,dicens .-
Jh>uaftetit, dr ait. Quo profeâb cxemplo inftruimur, ,
ut quifratribus miniftcria cxhibcmus,fi permoram
fc fic aliorum follicitudinem gerere, ut fibiipfis va- federe ad Redemtoris pedes non poffimus, per alil^
anf . Sr romon /ltiiMrnrn ------- 1____ leant per follicitudinem vacare;8c tamen quictem, ___ I . n 1 - ern 1 . .
quam in prarlationc quxrunt,numquam inveniunt:
fitque ut dum impetrarc a Domino gratiam tanta:
puritatis nequeunt, quafi iram incurriffent Domini,
pertimefeunt. Quafi ergo irato rege promiflam
quantulam morulam Redemtori afliftere • debea-
mus.Scd bene ei afliftimus,fi tranfeundo,& fervicn-
do videamus.Quid eft autem tranfeundo Dominum
ccrncre, nifi in omni noftro bono operc, ad ipfum
cordis dirigereintentionem? T ranfimus enim,quanfibi
primogenitam perdunt : quia eum, quern fe pu- D do hue iliuc difeurrendo in membris fuis Domino.
tab ant in prælatione habituros amorem quietis intimæ
, ample&i non pofTunt. Hæc autem breviter
per cxceflum diximus, nunc ergo ad dimiffa rc-
deamus.
68. Ambæ ergo Saül filiæ dicuntur, fed nomi-
na diverfa fortiuntur : quia Sc différant 8c convenant.
Conveniunt quidem : quia ad æternam vi-
tam, quam diligunt, per amorem tendunt. Item
conveniunt : quia bona opera, quibus hæc indefi-
nenter extenditur, ilia quomodolibet operatur.
Quia igitur ambæ amant, quæ vident æterna, ambæ
ad ilia per bonam operationem pervenire defi-
derant, quomodocumquc conveniunt : " différant
autem, quia plus agit una, plus videt altera. Nam *
ÔC Lia non dicitur fuiffe cæca, fed lippa. Et Rachel
fi non tantos peperit, omnino tamen fterilis
nonremanfit. Nam fi altera vita alteram contem-
plando aut operando fuperat, nulli autem corum
yifionis claritas demitur, nulli fecunditarisglori^
dencgacur. Videndo tamen 8C agçndo différant ;
.quia aâiva vita vifionem habet in tranfitu, opus vero
in intentione : contemplativa verb opus in itir
ncre, intentionera in quicte. Undc .benc Eyange-
lifta Marcus, cùm fub illarum triummulierumfpe-
çie contemplativæ vitæ amorem oftenderet, ait^
p Cilot, Je Vatiç. qui# Mtraqueijln.
miniftramus. Scd tranfeundo Dominum cernimus,
fi per omne, quod agimus,præfcntem nobis ipfum,
cui placcre cupimus, contemplamur. Quo in loco
notandum eft , quia confidentcr Marthaîoquitur,
diccns : Domine, non efitibi curt, quodfor or me a re- -
liquit me folam miniftrare ? Quod ccrtè perfe&is
quibufdam operariis fanclæ Ecclcfiæ convenir i qui
omnipotenti Deo preces tanto fiducialiùs offerunt,
quanto laboriofiùs ci in membris fuis fe miniftraf- 1
fe meminerunt. Scd quia in ipfis etiam, quæ adlivæ ]
vitæ deferviunt,nimietas follicitudinis cohibenda
eft: Marchareprehenditur, quæ tam fbllicitaaffe-
ritur, ut erga plurima tùrbetur. A£tionis quidem j
fervor tunc re£lè difponitur, cùm fic infiftimus 1
operi, ut tranquillo corde eum, cui opera noftra 1
confccrarc nitimur, videamus. Quid eft ergo ni-
mictas follicitudinis i nifi confufio fupernæ inten-
tionis ? quia .dum fe erga plurima dividit, divifà
jam ad fupernorum inraitum non affurgit. Illud
enim æternum, 8c fimplex bonumætcrnæ vifîonis,
anima quia vix unita comprehendit, fe nimirum
ad id divifa non erigit. Dicit ergo óperum noftro- i
rum difpofitor 8c receptor : Unum eft necejfarhm : '
ne fe mens ad multa diyidat,ut per tranquillita-
rcm unita, ad fummi boni incuitum potenter fùrgat.
D u æ
P c r f c f f i f .
o p c r a i ii
:i fiera Scri-
a intelli-ï
mixlumea,
’ uritatis
■ 337 in primum R e gum . C a p . I V . 338
Duæ igitur filiæ Satil.^etfi pariter régis fiint filiæ, A minatur : quia illi in fànifta Ecclefià luccre per
nominibus differunt: quia vita a£tiva, 8c contemplativa
nobilitatc religionis gencrofie funt, fed non
funt pares pro diverfitate officii. Sed quia earum
patrem oftendimus,matrem pariter demonftremusi
Sequitur j
Etnomen uxoris Sat 'd Achinoe, filia Achimaas.
70. Qua: eft enim prardicatoris uxor •, nifi bona
voluntas ? Qm enim per amorem bona: voluntati
conjungimr, ei unique qudfi ex nobili conjuge filii
oriuntur. Nam cum bonorum operum fructus pro*-
ferre volumus, neceffe eft, ut prius eos in bona vo-
luntate feminemus.Ufide bene Achinoe, fratris re-
quies interpretatur. Frater quippe nofter ille eft
exempla aliis poffunt, qui eruditionc Scriptura-
rum , 8c claritatem acceperunt luminis -, 8c oleum
perfe&æ caritatis. Sed per Johannem non peccarc
dicitur, ut prædicatorum robur infinuet, qui fic
pcccatoribus manum porrigunt, ut tamen ipfi pec-
catorum tenebris non feedentur. Sed quid eftj qiiod
patruelis Saül dicitur î Patruelis autem dicitur* qui
nafeitur ex fratre patris. Unde 8c hicquoque fub-
jungitur :
- Cis fueratpater Said, dr Nerpater Abner filius AbU. i l *
72,. Et cum eligendus rex peteretur, didum eft : Legis afperi-
E t er at v ir nomine Cis filiu s AbU. Quia verb ifta ,ws » 'Pfius &
ftirpis regiæ nomina quid fignificent, plenius expo- J“ ab uno d«
qui à mortuis refiirgens, Mariæ Magdalenæ locu- ßfiiimus* hoc tantummodo expriçiamus, quomodo fun'
rus eft, dicens: Vade> dr diefratribus me is': Afcendo A1 ’ ’ ^ ^ r ~ ~ ...
ad Patrem meum dr Patrem veftrum. Hinc Paulus
nobilitatem eleâorum afferens, ait : Heredes autem
Dei, cohere des chrifti. Quid eft qüod dicitur* fratris
requics, nifi quia Redemcor humani generis in bona
coheredum fuorum voluntate requiefeit ? Et
quia ab ipfo nobis bona voluntas impenditur, à quo
inhabitatur, filia Achimaas effe perhibetur. Achi-
Abner patruelis Saül elfe referatun Sed Saül filius Su?K 9‘ 1
CiSjideft duri effe cognofcitur: Abner etiam lucer-
næ filius perhibetur. Durum hunc, aufteræ nimis
converfationis viros oftendimus defignare ; Ner,
lucernam interpretari. Quid eft igitur, quod lueer-
na, 8c duras ejufdem patris efTe filii dicuntur : nili
quia à Deo eft, 8c quod Scriptura fanbla aufterum
præcipit,& virtus exterior duræ converfationis?
maas enim, fratris decor, vel, frater decor interpre- Frater quippe lucernæ duras eft i quia gratiam im.
tatur. Frater quippe 8c decor Rcdemtor nofter di- plendæ legis ab co habet, à quo ipfa lex ortum ha-
citur : quia humana natura per peccatum primi ho- bet. Unde 8c Pfalmifta confidenter repromittit, di-
minis dignitaris fùæ vigorem perdidit, fed in per- cens : Etenim benedUlionem dab it, qui legem dédit.
fona Redemtoris, au£to fibi fplendore, radiayit. Legem quippe dare, eft præcepta vitæ ele&is pro-
Decor quippe. nofter eft: quia quicumque infândta'^ ferre : benedi&ionem etiam dare, eft gratiam im-
Ecclefia virtutum claritate fulgefcunt, de plenitu- plendæ legis impendere. Quia ergo ab uno funt
dine lucis illius omnes accipiunt. Hinc Paulus ait:
E i f e infudit omnis plenitudo divinitatis corporaliter.
Dum ergo bonam prxdicatorum noftrorum
voluntatem Propheta Samuel refpicit, typis vifaex-
primit, dicens: Achinoe f ilia Achimaas: quia nimirum
magna eft pulchritudo bona: voluntatis, fed
de infiifione nafeitur Redemtoris. Debet namquc
amari ut conjux ; fed fi pater afpicitur * ex nobili-
tateamplius amatur.
E t nomen principis * ejns Abner, filiu s N e r, patruelis
ejtts.
71. Abner dicitur,pater meuslucernajNer etiam.
lucerna dicitur. Quid ergo Ner, nifi fcrmo Scriptu-
rarum accipitur ? Littera quidem fan£te Scripturx
quafi hujus lucernx tefta eft,: intclledus verb, fpi-
ritualis clatitas luminis; oleum verb ejus , devotio
amoris. Filius ergo lucernx eft, qui verba Scriptu-
rarum libenter audit, 8c fapienter intelligit; 8c qux
per intellcdum colligit, per affectum caritatis ap-
prehendit. Cur itaque dicitur filius lucernx, nifi
quia quod de lumine nafeitur, lumen eft? Quid
enim peccatum, nifi tenebrx ? Quid item bonum
opus, nifi lumen? San&i enim viri dum ad ducatum
Scripturarum greflus operum dirigunt, quafi ex lumine
lumen accipiunt fpiritualis eruditionis. Hoc
tam lumen Scripturæ-, quàm afperitas vitæ noftræ,
Cis & Ner unius patris filii eflfe referuntur. Abner Cura. anim^,
ergo filius N er, Saül regis patruelis cfle redè di- mm pripô-
cicur : quia qui ad curam animarum eligitur, duræ WfÈ
8c afperæ vitæ debere cflejudicatur.Sea qui prædi- ftetux.
catorum adjutores èfle cupiunt, numquam agunt,
quod cupiunt, fi lumen Scripturæ fàn£tæ, in quo
per cognitionem conccpti funt, in bona operations
arque fan&a prædicatione, velut nafeendo* non
perficiunt. Cum verb Scripturarum fan&aram co-
gnitio magis fiimmis doâoribus, quàm eorum adju-
toribus fubditis adferibatur, 8c exempla converfa-
^ tionis fequi magis minoribus, quàm majoribus con-
venire videantur : quid eft, quod duri filius rex dicitur
; lucernx verb filius dicitur princeps régis ?
Sed his verbis non fignificat, quod fummi do&ores
8c eorum adjutores habent; fed fuppreflo quod habent,
exponit quod fingulis agendum eft. Rex quippe,
videlicet fummus 8c ele&us prædicator, quia
jam per altiflimæ eruditionis feientiam, Scripturæ
lumen habet ; non fie confidat de feientia, ut aliorum
exempla minime fequatur. Princeps quoque,
ideft magni doefcoris adjutor, quia exemplis ejufdem
fin præpofiti fubditur, ad lumen innitatur : uc
qui exempla fequitur, in doâxinæ altioris eruditioquippelumen
de lumine Johannes exprimera, ait: £ ncm, quafi in magna luçernæ luce nafeatur. Qui
Omnis qui natus ex Deo eft, non peccat : quia genera- ergo cruditus ad majoram exempli per humilita-
tio uleftis fe rv a t eum. Quid eft nafei dc D eo, nifi tem reducitur, exemplis inftrU&us ad Scripturarum,
cognitam in fanftis Scripturis ejus voluntatem di ' r *
ligere ? Et quid eft non pcccare, nifi in duce ju.fti-
tix femper confiftere ? Quafi enim de luce nos Iu- ,
cem facere volebat beatus Petrus Apoftolus, cum
dicebat: Habctis propheticum fermoncm, cui bene fa -
citis attendentes, tamqttam lucerna lucenti in caligi-
nofo loco, donee afpiret dies, dr lucifcr oriatur in cor-,
dibus 'veftris. Meritb igitur Abner, pater meus lucerna
dicitur, ipfe quoque pater ejus lucerna nofplendorem
difeendo fublevatur | bene rex filius
duri* 8c princeps lucernx filius effe perhibetur.Ta-
lcs viri, quia ele&is fidclibus utilitcr prxeminent : .
quia fubjeftos ad vircutum viftotias fortiter prove-
hunt; fequitur:
. Erat autem helium potens aduersits Philifthaos om- yerf. u ,
ntbus diebus Saiil.
73. Dcbile 8c omnino infirmum bellum illorum Debiicsadbcl-
doâorum eft, qui nec lumen habent divinx cogni- I“m Cnca
Legendum yidetur, principis militlt, ut «tit in facró cotit«tu. cipofitionc niinj. fc^ucnti : Lucernt. vtro films, dicitur princeps régis.
Atumcn Gregorium legifle principis eins, conftat cx rcibotum illorum
Tom. III. Y