ftft. SS. Ord,
Benedict,
fee. 4, Part. X.
tohan.Diac.
ïib. 1. cap. S.
Vide Mabill.
de curfu Gall.
Ÿ*8- 398.
6 f o
rem gloriatur 3 Qnod poft obitum primorum procerum à S. Gregorio diretftorum,
docuiftet totam Ultraumbrenlium gefltem : quomodo, juxta ufum primitivæ Ecclc-
fîæ,confono vocis modulamine, binis aftantibus choris perfultare Refpoiiforiis, An-
tiphonifque reciprocis.
Corruptum lapfu temporis apud Anglo s-3 Gallos, aliofque Occidentales populos Ecclejtafti>-
cum cantum 3 reflituitfohannes quidam Romanus cantor 3 qui fecutus fuerat Theodorum d
Vitaliano Papa in Briranniam miffum3 & Dorobernienfi al. Cantuarienfi Ecclefi* totius Angine
Metropolitan* pr*pofitum. Hïnc dum Romanarum Antiphonarum ufum ex Romana
Ecclejia in Gallicanam inveólum ejfe per Pipinum legimus 3 cui fcïlicet Paulus Papa Anti-
phonale, & Refponfale ex ürbe direxit \ id fortajfeporius de illius ufus refiitutione intel-
ligendum 3 quam de prima infiitutione. Quamquam non difjiteamur plurimas in Gdlliis Ec-
clefias fuos •veteres ufus ufque adCaroli Magni tempora retimijfe.
Hic Imperator 3 dijfonantia Romani & Gaüicani cantus Rom* ojjenfus 3 altercantibus in-
njicem Romanis £7* Gallis, njifb authentico- Gregorii Antiphonario 3 ita litem comp o fu it 3 ui
Romanam cantandi methodum Gallican* longe anteponendam cenferet. Ideoque duos fuorum
iriduftrios Clericos Adriano tunc Epifcopo dereliquit; quibus tandem fatis eleganter
inftruótis, Metenfem Mctropolim ad fuavitatem modulations pnftinx revocavit, &
per iliam, totam Galliam fuam correxit, inquit Johannes Diaconus lib. 2. cap. 9.
Metenfis Antiphonarii fama ufque ad S. Bernardi tempora ojiguit 3 ut liquet ex traólatu
ejufdem y de cantu feu correólione Antiphonarii tomo II. opufeulo x in . pag. 6y$. novijfim*
edirionis. Cum enim priores Patres Cifiercienfes nihil antiquius haberent3 quam in di'vinis
laudibus id cantare 3 quod magis authenticum inueniretur ; miferunt qui Metenfis Ecclefi*
iMntiphonarium (nam id Gregorianum effe dicebatur) tranferiberent & ajferrent3 ut refert
fanéïus Bemardus. Verum ilium codicem & cantu3 O1 littera depra'vatum} ac incompofitum
probarunt.
Rornamm hunc Gregorianumque Antiphonarium jam à Pamelio editum tomo I I . Liturgieën,
& Vatican* poflea operum fanîli Gregorii editioni infertum, atque in Gujfanvill*ana reçu-
fum y denuo recenfuimus ad codices mfs, duos Tbeodericenfis in quibus compendiosè fimul
cum Libro Sacramentorum confinetur 3 ad codicem V allis-dar*, ac pr*fertim ad exemplar
Compendienfe fanfti Cornelii mire depiólum & litteris purpureis ac aUreis3regia munificentia
ornatum. In eo autem multa occurrunt notis muficis f up erfcriptis ad cantum comparâta. In
titulo legitur: Gregorius Præful meritis 6c nomine dignus, fummum confcendens honorera,
renovavit monimenta Patrum priorum, 6c compoftiit hunc libellum, muficx
artis, fcholx cantorum per anni circulum. Incipit Dominica prima de adventu Domini.
Ætatem infighis illius codicil 3 turn ex fcriptura3 turn ex prof à quadam de beata Maria
y quam exhibuimus in Appendice, explorare licet. Scriptura fane nono convenit feculo : ex
profa 'vero eadem manu defcripta liquet tunc Normannos per Galliam grajfatos ejfe ; qu* Ca-
roli Cal'vi Imperatoris 3 Compendienfis Monaflerii fundatoris 3 tempora defignant. Ex eodem
codice fubjiciemus Antiphonas y Verfus 3 Refponforia 3 qu* ad antiquum curfum Ecclefiafiicum
pertinent. Plura de S. Gregorii Antiphonario dicere fuperfedemus, qui a prafationem erudi-
tijjimi Petri Guffan'viüai huic attexendam judicavimus 3 ex qua niulta ficitu digna haurire po-
terunty qui copia & ‘varietate delcétantur.
T E T R I G V S S A N V 1L L J E 1 P TkJE F A T 10.
JOanne s Diaconus trecentis fere poll S. Gregorium annis leribens, lib. t. de
vita ejufdem cap. 6. hunc quern edimus Antiphonarium S. Gregorio tribuit, cujus
codicem , an autographum ? an apographum > Romse in Lateranenfi Patriarchio'repe-
riri teftacur. Sit penes cum ejufque fequaces fides : non aufim egoreclamare, quam-
vis ifta alfertio nonnulHs poflfe videatur nubeculis obfeurari. Aliud porro eft Anci-
phona facere ; aliud ordinäre, diftinguere, rccenfere, quibuldam dc novo additis.
Pletique Audtores de Antiphonis multa hinc inde mendicata non ceflänt obtrudere,
nihil penfi habentes voeem ambiguam explicare, ritufque varios feparare, qui fub
illius vocis cortice latentes, inepte confunduntur. Itaque pauca cum de voce, turn
de ufu vocis annotabo. Vox eft origine Grsca ipTupum, contrafonans, l/j-tiqimia, con-
trafono. Anacreon Poeta, Ode I.
Ka,yv top jiSbv ccÖAsts»
A t‘pn <£e'
Epo)7K$ ^/uTitpcJni' n ;
Ego labores canebam Herculis : Lyra, autem contrafonabat amores. Apud Ecclefiafticos
Audlores GraccOs ac Latinos non idem Temper fuit iftius vocis ufus. Primitus
erat Pfalmos aut Prophetias aut Hymnos alternis vicibus canere, & quafi chorum
choro refpondere. Sic apud Ilai. cap. 6. Clamabant Angeli alter ad alterum. Sic
Pfal. 67. f . 18. pro eo quod vulgd legimus millia latantium INJiV fchinan, Rabbi Salomon
& Eugubinus interpretantur , dternantium, ä radice HSV fehanah, qua; figni-
ficat iterare, duplicate, quafi Angeli alternis Deum cantibus laudent. Sic noftro more
Pfalmos Davidicos & Hymnos quofcumque noftris infertos Breviariis, Profas Milfali-
bus, etiamnum concinimus. Ex Philone apud Eufebium hift. lib. 1. cap. 17. Niceph.
lib. 2, cap. ij. uni ex omnibus furgenti pfallentique, alii circa finem accinebant. Sed
prxftat legere ipfum Philonem lib. de vita contemplativa. Ex hift. tripartita lib. 10.
cap. 7. Niceph. lib. 13. cap. 8. hunc alternandi morem ab Angclis accepit fandus Ignatius.
Theodoretum hift. lib. 1. cap. 14. non laris expenderunt qui de Antiphonis
feripfere; indico, non exferibo: fcilicet conciliandce forent hiftorire, ut quidpiam certi
afferatur.- Equidem reor Antiphonum non verba fuilfe quae canebantur, fed modum
ipfum canendi five Pfalmos, five Prophetias, five Hymnos, five Refponforia, aut
quid fimilc. ApudSozom. lib. 8, cap. 8. xjcto tov 4vsf<pövav vp)7rov > dntiphono~
rum ad inftarpjdllebant: deArianis loquitur, quorum fraudes S. Joannes Chryfofto-
mus prudenti imitatione diffipavit. Haimo ad Pfalm. 7. notat ex diverfis quandoque
Pfalmis vel Laudibus Antiphonas conjungi. Joannes Caftianus de Antiphonis apud
Monachos agens lib. 1. Inftit. veterem eorum morem agnofeit & quafi damnat, c. 2.
rccipit, c. 8. de Mätutinis res erat. Concil^ Turonenfe II. c. 18. ann. 367. de An-
tiphonis quaedam fancit luboblcuriora nobis. Et c. 23. de Ambrofianis Hymnis. Ex
S. Auguft. retradt. lib. 1. cap. n. liquet tunc morem Carthagine coeptum dicendi ad
altare Hymnos de Pfalmorum libro, five ante oblationem, five cum oblata populo
diftribuerentur. Epift. etiam 119. ad Jan. cap. 18.de Hymnis & Pfalmis canendis agitur.
Legimus etiam retracl. cap. 19. Pfalmum & Hypopfalma a lanclo viro facia adverfus
Donatiftas. Quid autem interfit inter Plalmos, Hypopfalmata, Hymnos, Relponlo-
xh. Tract us, Offertorium, Graduate, Introitus, Ephymnia, Typica, Troparia, nec-
non Antiphona, nefcio an quifquam hucufque aperte dixerit : at multi confuderunt
perperam. In Sabs typico obfervare eft diferimen inter Antiphona ac Typica. Idem