Ibidem.
A quibus con-
(ilium quætcrc
•Icbcant.
Verf. i f . &2» .
In obfcutis
tantum, non in
cum fcftinatioplcndx.
Converfi pec-
catoccs,quibus
certaminibus
obnoxii.
'Verf.
quærant. Et, quia fæpe aliens etiam mentis confi-
lia fequuntur, Achias arcam applicate jubetur. Ar-
cam quippe facerdos habet, qui fcicntia fpirituali
mencem vacuam non habet. Saül ergo arcam applicate
Achiam jubet, quando fummus dodor con-
filium à minoribus fuis, de eruditis quærit. Ibi enim
font poftulanda confilia, ubi fpiritualis fcientiæ gratia
corufcat. Unde & fubditur :
E r a t enim area Dei in die ilia cumftliùifrael.
zy. Quafi dicat : Hoc applicare præcepit, quod
efle cognovit. Ab irreligiofis quidem religionis
confilium,aut fapientiæ à ftultispetere, non eft con-
filium accipere> fed præcipitare. Bene ergo dieitur :
E rat enim ibi area Dei : quia in rebus dubiis illos
debemus confulere, quibus apertè feimus fpiritua-
lia dona non deefle. Sed quædam' funt, quæ per
confiüum, quædam verb, quæ per auxilium melio-
rantur. Ubi enim aperta de indubitata neceffitas
eft, illic non eft idonea mora confilii, fed celeritas
fubventionis. Ambiguaquidem, de obfcura meliùs
confulendo peragimus : fed aperçai cognita, fub-
veniendo de feftinando fublevamus. Unde de fubditur
:
Cum que loqueretur Saü l ad facer dotem, tumultus
magnus exortus eft in caftris Philifthiim: crefcebatque
paulatim, dp clariüs refonabat. E t ait S aül ad facer-,
dotem : Contrahe manum tuam. Conclamavit S a ü l ,
dp omnis populus, qui cum eo erat, dr venerunt ufqu>
a d locum certaminis.
z6. Quid enim aliud fignat, quod priùs Saül applicare
arcam petiit, deinde facerdotem contrathe-
re manum juflit : nifi quia &: obfcura debemus confulendo
difponere,& quæ clariùs innotefcuntjcüm
feftinatione complere ? Sed prædicatori tumultum
crefcentem paulatim audire, eft converforum pec-
catorum devotionem cognofcere. Quod paulatim
çrefeere dieitur: quia dummentemnoftramad bona
opera fpiritus dirigit, hanc ad meliora per quoti-
dianos profedus leniccr ducit. Quid verb eft, quod
Saul de omnis, qui cum eo eft, populus clamat : nifi,
quia fe præliatoribus fociant ? Sed de ufque ad locum
certaminis venfunt. Locus certaminis cor eft
verbum Dei audientis. Certaminis verb locus dici-
tur,quia verbum,quod recipitur, cum præterita
converfatione præliatur. Placent enim ei jam cæ-
leftia, quæ audit ; fed vêtus confiietudo infurgit,
de ut audita contemnat, fuggerit. Fit pugna item
gravior, quia quod prædicator laudat, hoc maligni
fpiritus difluadendo vimperant, & quafi præliando
fe contra Sandos erigunt, dum illud bellando de-
ftruunt, quod iftorum voce prædicatur. Quid eft
ergo venire ufque ad locum certaminis, nifi per ex-
quifitionis aditum, pervenire ad fecreta cordis au-
ditoris , ubi hoftes celeriter inveniat, de potenter
cædat ? Nam qui difeutere interna ncfciunt,ld locum
certaminis pervenire non poflunt. Vel locus
certaminis eft ^ ubi crebra fama magnæ religionis
eft. Illuc quippe dum ab innumeris curritur, qui de
vitam deponere veterem, de induere nôvam con-
cupifcunt, certaminis locus redè nuncupatur :
quia quotidic illic fpiritualium virtutum exercitus
pugnat cum numerofitate vitiorum. Illic quidem
quanto graves pugnæ, tanto gloriofæ vidoriæ. Illic
quo frequentiùs accefliis hoftium, eo de lauda-
bilior numerus triumphorum : ubi non folùm ma-
gnorum alta virtus extollitur, fed communis omnium
ftrenuitas mira fortitudinis oftenfîone mon-
ftratur. Unde& fequitur :
E t ecçc verfusfuerat gladius uniufcujufque ad pro-
A ximum fu um , & cades magna nimis.
zy. Quis eft hic glUdius, nifi gladius fpiritus , W. . .
quod eft verbum Dei ? Qui enim innumerabilibus giadio,’!,
locis ad omnipotentis Dei fervitium converfi font, njut|>is l.
quia verbo Dei infeparabiliter inhxrenr, quafi jux-
ta fe quifquis gladiüm tenet. Gladius ergô uniufcujufque
ad proximum vertitur, quando h i, qui in
monafteriis converfi funt, de viciffim fe verbo Dei
perforant, de carnalitatem in fe penitus necant. Ve-
lut enim alterutro vulnère interficiuntur, dum alter
alterum verbo Dei percutit, & quidquid in fe
carnaliter vivit, extinguit. Q u i, quia nuper converfi,
à feculari vita ceciderant, Philifthinorum typo
fignati funt. Vel gladius alteriusad proximum
B vertitur, quando per Converforum exhortationem,
nondum converfi peccatores ad Dominum conver-
tuntur .-quando non folùm hi, qui præfiinr, verbo
prædicationis alios lucrifaciunt ; fed multitudo fub-
ditorum quotquot poffunt verbis & exemplis in-
ftruere, & præfentis vitæ defideriis conantur velut
interfébtos fiibducere, & ætcrnæ vitæ vivos exhibe-
re. Hæc quidem lucrà peremtorum jam in tota Ec-
clefia-' per orbem univerfum diffufa confpicimus :
quia quicumque per divinam gratiam jam Deo vi-
vunr, alternæ caritatis mucrone huic mùndo mor-
tui videntur. Gladius quippe uniufcujufque ad proximum
vertitur: quia omnes ele£H fe in fanâa Ec-
clefia viciffim roborant,& ad çæleftem patriam ftu-
C dio alternæ prædicationis inflammant. Et quia in-
numerabilis popülus quotidie Deo acquiritur,bene
illic fubditum e ü .E t cades magna Magnum u-
tique nimis eft,quod in magnitudine poteft quomo-
documque dignofei, fed excellentia non valet com-
prehendi. Ad hanc quidem magnam nimis cædem
oculos extulerat, qui dicebat : Mihi autem nimis ho- Pfahfl
norifteati fu n t amici tut B eus, nimis confortatus eft
principatus eorUm 1 dinumerabo eos, dr Juper arenam
multiplicabuntur.Vote&L etiam magna nimis cçdes in-
telligi,non folùm ut multi,fed etiam ut bene inter-
feâi videantur. Quod quidem in converfione pec-
D catorum fieri cernitur : cum fie præterita deferünt,
ut ad eadem dele£lamenta numquam revivifeant.
Cædi utique peccatoribus, eft ad tempus à turpi
vita feparari. Vehementer ergo, five nimis cædi, eft
temporalis vitæ illecebras perfe&è deferere, & fii-
turæ gaudiis inhiare. Ipforum verb,qui convertun-
tur, quia multa diverfitas eft, fequitur :
Sed dp Hebrai, quifuerant cum Philifthiim heri & Verf». J
nudiuftertius, afcenderantque cum eis in caftris, rever-
f i funt, ut effent cum Jfrael, & h is qui erant cum Saül
dp Jonatha.
z8. Qui font Hebræi, qui fuerant cum Phili-
fthæis, nifi peccatores àreligiofa converfatione la- maçon'
E pfi ? De quibus non valde fupra di&um eft : Hebrai
tranfterunt Jordanem. Hebræi quidem funt ordine JJ1“ 1"1'
religionis, fed cùm Philifthæis font, & cum eis af- sif >
cendunt,quamdiu per fuggéftiones noxias illudun-
tur,& in prava operatione proficiunt.Cum malignis
quidem fpiritibus font propofîto de voluntate pec-
cati j fed cum eis afeendunt, quia ipfis impellenti-
bus, in audaciam fe extollunt iniquæ operationis.
Vel cum eis font, cùm peccata fua operando perfi-
Ciunt : cum eis verb afeendunt, cùm pravitatis foæ
exempla aliis imitanda proferre non metuunt. Quid
eft ergo, quod reverti de elfe cum Ifraële dicuntur,
nifi quia taies etiam plerumque refipifeunt ? Reverti
enim, amorem religiofæ vitæ refumere eft. Et
cum Ifraële efle, eft intra famftam Ecclefiam in ca-
ricatis unitate perfifterc. Ad hoc quippe reverten-
313 in primum R e gum . C ap . I V . 3x4
dum, ut cum Ifraële efle proponatur : quia nulla eft A corde foo minime recondunt. Debiles Verb font,
jnimobus
ÜareUuconverfio
peccatoris, fi converfos perfeverantia ca-
reat boni operis, 6e unitate caritatis. Sequitur :
Omnes quoque ifraelita , qui f e abfconderant in
monte Ephraim, audientes quod fugijjent Philifthiim,
fociaveruntfe cum fu is in proelio.
19. Hoc quidem tôties fit, quoties remotiori vitæ
dediti, ad quærenda animarum lucra intorque-
re ftudium dignantur. Cum fuis namque fe in præ-
lio fociant, cùm vera æternæ vitæ gaudia Cum fan-
<ftæ Ecclefiæ doftoribus prædicant, pariterque à
peccatorum cordibus malignos fpiritus fugant.Sed
qui laborare fatis pro æterna vita non poflunt. Cæ-
ci verb,idiotæ ac fimplices defignantur ; quia dum
cæleftia nequaquam vident, lumine mentis carenr.
Claudi verb funt, qui greflum boni operis perdi-
derunt. Sed, Pugna pervenit ufque Bcthaven, quia
fæpe inutiles perfonæ dum fermonis Dei bello'ca-
piuntur, in ejus redaâ:æ fervitium, utiles fiunt. Pu-
gnatur quidem cum cæcîs, ut videant : cum clau-
dis,ut fubfiftant : cum pauperibus, ut morum the-
fauros accipiant : cum debilibus, ut ad robur boni
operis convalefcant. Ufque ergo Bethaven pugna
quærendum valde eft, quo modo dicatur: Audien- B perducitur, quando illi Sandorum prædicatione
tes quod fugijfent Philifthiim. Prxclara quidem vi-
doria non eft, fugientes infequi, fed refiftentes ef-
fugare. Quid eft ergo quod dicitur: Audientes,
qtiodfugijjent Philifthiim, fociaverunt f e cum fu is in
pralio : nifi quia his verbis ejufdem remotx vit«e
convenientia lucra fignantur ? Mos namque illorum
virorum efle folet, ut verbum potius confulenti-*
bus fe, quam fibi obfiftentibus proferant: quia nifi
devotum cor auditoris agnofeunt, prxdicationem
fuam quafi in vacuum perituram emittere dedi-
gnantur. Prius ergo quain fe fuis in pradio focient.
capiuntur, qui utilitatem alieui neceflariam habere
nullam videbantur. Unde de fubditur :
Et omnis v ir ifraelfociatus eftfibi in die ilia. yerf 2jf.;
31. Omnis quidem vir prædicatori conjungitur, Nulla conver-
quando conditio hominum nulla relinquitur , ex 1‘oni’s & faiutis
qua converfi ad bonam converfationem minime ®*oPcrs con .
perducantur. Sed qui Saül fociantur, viri didi font:
quia qualefcumque in feculo fumus, in Dei omnipotentis
fervitio efle fortes admonemur. Nifi viri
etenim prædicatoribus nequaquam fociantur : quia
cum eis non convcniunt, nifi fortia ipfi agant, quæ
Philifthæos fugifle audiunt: quia non tarn fceleftis Q illi docendo laudant.Sed jam devidis hoftibus, jam
Jodo infirmi
impccfe£li
convertendis in vigilant, quam converfis ad perfe-
dioris vitæ faftigia fublevandis. Ipfa ailtem fubli-
mitas vitæ perfedioris, quia fuaderi magnæ exhor-
tationis laboribus folet, qui fugifle Philifthæos audiunt,
præliari merito dicuntur. Hoftes itaque fu-
giunt, fed nuper abfeonditi præliantuu : quiaremo-
tæ vitæ viri non dignantur loqui, nifi devotis audi-
ditoribus, fed loquentes, vitæ, quam ipfi tenent,
altitudinem magna verborum atque exemplorum
pugna foadere vix poflunt. Et quia magna lucra
prædicationis infirmi, de imperfedi colli gere non
poflunt ', fequitur :
• Erant cum Saül quafi decern millia virorum.
Non ait decern millia, fed quafi decern millia.
fibi fortibus conjundis, quid rex agat, attente con-
fiderandum eft. Sequitur:
E t adjuravit Saü l populum, dicens : Male diffus ibidem,
v i r , qui comederit, ujque a d vefperum, donee ulcifcar
de inimicis meis.
3z. Inimici pra:dicatorum illi funt, de quibus Pr^dfcatorc
Pfalmifta obfecrat, dicens : Eripe me de inimicis laudibus PK
meis, Deus meus, dp ab infurgentibus in me libera me. /Hsmod^nc
Inimici quidem Sandorum rede immundi fpiritus pafeamur.
dicuntur : quia mundi blandimenta, qux illi fug- Pf«1-*8-1'
gerunt, ampledi ifti magno ftudio deteftantur.
Nam quibus adhuc aliquid de maligni fpiritus con-
filiis placet,ejus utique inimicus non eft: quia odif-
fe nondum novit, cujus blandimenta non refpuit.
Hujus denique numeri perfeda perfedio in terra D Inimici etiam Sandorum dicuntur : ut ex facroelom
lux dt
prscedit.
non invenicur, fed in.cxlo. Quia enim novem font
ordincs Angelorum, &: ad illorum foqietatem ele-
dorum ilia hominum multitudo fuftollitur, decern
millia virorum ilia funt, qua: in fandis Angelis, de
eledis hominibus in ilia xternae: gloria: fede gratu-
lantur. Quafi ergo decern millia virorum ilia funt,
qux in iftius adhuc feculi exilio pofita, iTlius beatx
focietatis formam in moribus fufeeperunt. Quia
item illius fupernx vitx amore peccatorum tene-
brx relinquuntur, fequitur:
E t fa lv a v it Dominus in die ilia Ijra el. ,
Contemplatio quidem internx lucis fplendida
quio detegantur. Nam per omne quod fuggerunt,
per omne quod blandiuntur, eas animas quibus
deledabiliter favent, perdere conantur. Quid eft
ergo, quod populum adjurat, ne ufque ad vefperum
comedat, donee de inimicis fois ultionem fumât?
Sednotandum, quia jam devidis hoftibus ifta
loquebatur. Quid verb eft comedere vidoribus,
nifi de perado virtutis opéré cibos vanæ laudis de-
ledanter excipere ? Male diffus, inquit, omnis, qui
ante vefperum comederit : quia qui modo vanas laudes
gratanter excipit, tunc ætérnas Creatoris laudes
amittit. Adjurattir ergo populus, ne comedat :
valde atque clariffima dies eft, in qua Dominus E quia dodorum præcepto conftringitur, ut de bono
Ifraëlem falvat : quia quorum corda luce intimi opéré inaniter numquam glorietur Fortiabene vi-
fplendoris irradiat, in celfitudinem perpetuæ falu- vendo agat; fed quamdiu vixerit, âppetere de for-
tis levât. Salvare quippe in die ilia Dominus dici- titudine laudes caveat : ut laudari poft mbrtem æ-
tur, quia ad æternæ vitæ amorem nemo fuccendi- ternaliter non amittat.Qm enim ante vefperum po-
cur, cui intimæ lucis fplendor occultatur. Ad hanc pulum manducare prohibuit, ad vefperum utique
falutis gratiam non folùm eleda, fed etiam defpe- efle comedendum conceflit. Et quia in vefpere fi-
»iiquan-
W majora
iperaclcgic.
nis diei eft, in vjjperum comedunt, qui abftincre
ante vefperum poflunt : quia qui laudari modo de Ut æterpa glq.
magna adione défpicit, cùm ad vitæ finem dneitur, r!f «““ ‘ut
æternis dignus laudibus invenitur. Hoc eft, quod “
Dominus fe daturum eledis in Evangelio repro-
mittit, dicens : Euge fe rv e bone & ftdelis, quia in Mauh. zs.sj,
da, quæ videntur mundi, perveniunt.Undc dc fubditur
:
Pugna autem pervenit ufque Bethaven.
30. Bethaven dicitur, domus inutilis. Hanc
quippe inutilem Dominus in parabolis oftendens,
regem fervo in nuptiis a præcipientem introducit,
dicens : E x i citb in plate a s , & in vicos civitatis, & pauca fuiftiftdelis, fupra multa te conftituam, intra in
pauper es ac debiles, cacos ac claudos intro due hue. gaudium Domini tui. Hinc iterum ad judicium ve-
Pauperes quidem funt, qui verbi Dei thefauros in niens, dicit : Ventte benediffi Patris met, percipite re- Md. 3+,
* Gufianv. cum Yacic. prtcipiendum introduce.