Nullum tam
gratum Deo
facrificium,
quim anima
per gratiam Dei contigerit a peccatorum vinculis
cripi, ipfc ex zelo juftitia: ttudcat ad fpem venia:
dclinqucntcs hortari. Nullum quippe tam gra-
tum Deo eft facrificium , quam zelus animarum.
Excrceat ergo fe in via Dei, cui Deus peccatadi-
mifit, & exemplo fuo pcccatorcs quofque ad pce-
nitendx confugere remedium admoneat. Non fit
arbor infruftuofa, aut otiofus operarius; feiens
quia non fblüm manè venientibus ad vineam mcr-
ces promictitur, fed ctiam circa undecimam ho-
ram vocatis vica: a:tcrna: denarius prarbetur*
L i b e r a m e d e f a n g u i n i b u s y D e u s D e u s f a l u t i s m e a t
& e x u l t a b i t l i n g u a v i e a j u ß i t i a m tu a m .
mus, quàm expédiât; fed examinemus verba no-
ftra, fi taccndum hoc., fi dicendum adversùs hunc,
fi tempus fit fermonis hiijus, poftremo fi à virtutc
modeftiæ non diflentiat» Nihil indeccns, nihil in*-
honellum, nihil invidum fonans erumpat. Verùm
quia ad hæc omnia idonei efle non pofliimus, nifi
hoc à largitore omnis gratia: percipiamus , excla-
mandum eft nobis cum Propheta : D o m in e la b ia
m e a a p e r i e s , d r o s m e u m a n n u n t i a b i t la u d em tu a m .
N o 'H e j l f p e c i o f a l a u s i n o r e p 'e c c a to r is . IdeoqucPro- j
pheta inaulgentiam peccatorum primùm à Domino
expetit, & poftmodum laudem fe Dei annuntiaturum
eflfc promittit ; nobis patenter innuens, quia
18. Nifi primitus m c l peccatis liberaveris, non g illi foli laudis Dei poflfunt fentire dulcedinem, qui
à peceato fuut
I B B l
do, ubi, & c
Ipcjucndum.
Pfal, 14.9. /.
potero aliis efle cxcmplum converiationis. Libera
ergo me de fanguinibus, defideriis videlicet car-
nalibus, qua: militant adversus animam. C a r o enim
& f a n g u i s r e g n u m D e i n o n p o f s id e b u n t . D e us D e u s
f a l u t i s m e a . Nota in repetitione nominis magnum
afFedtum cordis, quafi dicat: Merico te ut me halves
invoco, quia tu folus es audtor falutis mea:.
Nam D o m i n i e j l f a l u s . A té folo eft (alus, quia ab
omnibus aliis eft infirmitas, vanitas vanitatum, &c
omnia vanitas. N o n f a l v a t u r r e x p e r m u l t a m v i r t u -
te rn y d p g i g a s n o n f a l v a b i t u r i n m n l t i t u d in e v i r t u t i s
f i x . Dcnique y f a l l a x t q u u s a d f a l u t e m . Ex quibus
verbis colligitur, quod nec ex divitiis temporalipeccatorum
fiiorum merucrint percipcrercmiflio-
nem. Undefcriptum eft : R e t t o s d e c e t c o l la u d a t io .
Quid autem laudabilius in Deo, quam mifcricor-
dia i Scriptum namquc eft: C o n f i t e a n tu r D o m in o m i -
f e r i c o r d i x e ju s . Dcnique m i j e r a t io n e s c j u s f u p e r o m -
n i a o p e ra e ju s . Quamvis enim laudabile fit quod
hominem dc limo terra: condidit: laudabilius tarnen
eft, quöd perditum proprii filii morte rcdc-
mit, Denique illud poteftatis eft, hoc gratia:. E t o s
m e u m a n n u n t i a b i t L a u d em t u a m . Sunt enim plerique
qui non fuo ore laudant Dcum. Numquam fuo
laudat ore Deum avarus: numquam fuo ore lau-
dat luxuriofiis.Nonne quafi alienum os tibi videtur
bus, nec ex corporali fortitudine falus acquiratur. p aftumere, dum ca conatur quæ in corde non fen-
E t e x u l t a b i t l in g u a m e a j u f l i t i a m t u a m . Juftitia Dei,
fidcs eft,ficut feriptum eft : C r e d i d i t A b r a h a m D e o y
d r r e p u ta tum e j l i l l i a d j u j l i t i a m ; quia J u j l u s e x J i d e
v i v i t . Si ergo jufti vica fides eft, confequcns eft
eamdem fidem efle juftitiam, fine qua quifque efle
juftus non poteft. Hanc itaque Dei juftitiam ille
cum exultationc enuntiat, qui nec nmndi hujus
copiam cupiens,.nec inopiam metuens, omnem ha:-
rcticam pravitatem impugnat. Vel jufticia Dei eft,
quod non vult mortem peccatoris. Homini nempe
juftum videtur,ut fuamulcifcatur injuriam : Dei
verb juftitia eft confitenti relaxare offenfam.
D o m in e la b ia m e a a p e r i e s , d p o s m e u m a n n u n t ia b
i t l a u d em tu a m . ■
19- Non alicer juftitiam tuam proferre potero,
nifi ut labia mea aperias. Tu es enim, qui ora fu-
. perborum ob ftruis&: linguas infantium difertas
i facis. -Ha&enus os meum ego ipfc aperui, & ideo
ex vaniloquio peccatum contraxi. Nunc vero ut tu
tit proferre ? De quibus profc&o feriprum eft : C o r
e orurn lo n g e e f t a d i f c i p l i n a , p r o p t e r e a n o n e x u l t a -
b u n t : quia nimirum eorum laus ad omnipotentis
Dei aures nequaquam extollitur, quorum cor à fc-
mita juftitia: per pravæ intentionis ftudium elonga-
tur. Tales erant illi, dc quibus Dominus diccbat:
P o p u lu s h i c l a b i i s m e h o n o r â t , c o r a u t em e o r um lo n g e
e f t a m e .
J j u o n i n m f i v o l u i j f e s fa c r i f i c i u m , d e d i j f e m u t iq u e :
h o lo c a u f i t s n o n d e l e t t a b e r i s .
20. Sciebat Propheta per fpiritum, quia ilia le-
galium infticuta facrificiorum, ad invifibilis eflent
oblationis intélligcntiam transferenda : quia illud
j) verum & acceptable eft facrificium,quod aliquis
puro corde laudat Deum* Unde & alio in loco di-
cit : I n m e f u n t , D c u s , v o t a t u a q u a r e d d a m y la u d a t io -
n e s t i b i . Et iterum : Im m o la D e o J a c r i f i c iu m l a u d i s .
Et rurfum : S a c r i f i c iu m l a u d i s h o n o r i f i c a b i t m e . Cum
ergo dixiflet : O s m e u m a n n u n t i a b i t la u d em t u a m ,
Multi ad lu-1
dandum Dm I
alienum os afJ
fumunc I
Job 17.4.
ceprabiHiaij I
ficium quill I
fit. I
Pfal. iS.ik
Pf*l.4tao
aperias defidero, quia nihil nifi quod fuggefleris illicofubjunxit : g u o n i a m f i v o l u i j f e s fa c r i f i c iu m ,d e ~
loqui concupifco. lllius labia Dcus aperir, qui non
folùm quid loquitur,fed ctiam quando,& ubi,&
cui loquatur, attendit. Sapicntia namque Dei dicit :
D o m in u s d e d i t m i h i l in g u a m e r u d i t a m , quando fei-
licét oporteat fermonem dicere. Merito ergo fà-
piens eft, quiaaccepit 2 Domino quo tempore fibi
loquendum fit. Unde non inconvenienter ait Serid
i j f e m u t iq u e . Ac fi dicat : Laudis tibi offeram facrificium,
feiens quia carnalium nolis obfervantiam
ca:remoniarum. J> )u o n iam f i v o l u i j f e s f a c r i f i c i u m ,
d e d i j f em u t iq u e : h o lo c a u f i i s n o n d e l e t t a b e r i s . Ideo
nolo confiderc in carnalis ritu facrificii, quia fcio
tehircorum & arietum occifione non deleófari. Tu
es enim qui dixrfti : N o n a c c ip ia m d e d om o tu a v i t u - 1
ptura : H o m o f a p i e n s t a c c b i t u f q u e a d t em p u s . Hinc jt - lo s , n e q u e d e g r e g i b u s t u i s h ir c o s .
rurfum feriptum eft: O r i tu o f a c o f i iu m dr v e t t e m ,
d r i n v e r b i s t u t s j u g u m d r f i a t c r a m . Et fortafic hoc
oftium fibi Propheta poftulabat a Domino, cum
diccbat: P o n e D o m in e c u f io d ia m o r i m e o , d r o f i iu m
c i r c u m f i a n tU la b i i s m e i s . Debemus enim os noftrum
claudere, & diligentius obfervare, ne quis in ira-
cundiam cxcitet vocem noftram, & contumcliam
rependamus contumelia:. Jugum etiam in verbis
noftris efle & ftatera pra:cipicur, ut omne quod lo-
quimur,& humilitatc condiatur,& menfura ponde-
retur. Proferamus ergo fermones examinatos libra
juftitia:, ut fit gravitas in fenfu, modus in verbis,
S a c r i f i ç iu m D e o y f p i r i t u s c o n t r i b u l a t u i : c o r c o n t r i -
t u m d r h u m i l i a t u m D e u s n o n d e fp i c i e s .
21. Nequaquam verè pcenitcntiam agit, qui ex
peccatorum fuorum recordatione quamdam fpiri-
tus tribulationem non fentit. Quod quidem reprobis
familiare eft; quia etfi aliquando pcccata fua
confiteantur, ca tamen diftriâæ animadverfionis
fletibus non pcrfèquuntur. Elccti vero etiam fi mi-
nima fint quæ infc punienda inveniunt,zelore«fti-
tudinis contra fe ere&i, ad pcenitentiæ fc lamenta
ftudiosè fucccndunt. Qiii dum fanftæ contempla-
tionis pemiis ad cæleftia fe intuenda erigunt, eo
fubtiliùs
tetur fpiritui
tribulatio-
■ H B j D H Ade dmbolka potefhte ctipit, M M fibi U c J
quo UB di^n* lucis damaretn v.cm,ùS acceduut. .fiam in unitace fpiricus confoederavit. De quo j t
TancoquCTis difplicct quod infirmum ex came tolerant,
quanto cos dcledat quod cx incorruptibiiis
vitæ fuavitate, deguftant. Unde fit quod gtavi in
ficipfos vcl pro otiofis verbis, vel pro vanis cogita-
tionibus iuvcaione defieviant ; & quæ levia ante
crcdidcrant, mox ut gravia Sc mortifera;pcrhotreC
cant. Bénéficia fibi divinitus collata conlpiciunt,
culpas nihilqminus antcaftas ad memoriam redu-
cunt. Vitæ hujus corruptibilis ærumnolàs neceffi-
tates enumerant, quanta fit cælcffisgforiæ félicitas,
in meditatione pcrcraftant. A qua quia per carm
e fr a n ’iliM fi.m . / .r r a l i ! m3 f « . . - i . i ; J ; /TZ :
hannes ait : gu ihabe tffon fam .fponju s cfi. Quida
tem benignius, quant Filium Dei fervilem fomiam
inducrc, mortis degibus fubjaccre, proprio (anguine
nos redimere, æternæ vitæ aditum , quem culpa
obfttuxerat , aperire s corpore fuo nos pafeere
& de tenebrarum potcilate erutos, ad cælellan glo-
riam & ad regnum nos lucis transferee! Quid denique
beriignius, quàm qubd Deus tradidifflium
ut redimeret fervum ; Benignitatent nihilominus
Dei quotidie fentit Ecclefia, cùm illam Deus cla-
ritate luæ cognitionis illuminât, inter feculi turbi-
Philif!
nis firagilitacem rctrahi fe fentiunt, validiffimi fe- _ nes fluftuanKm fpititusVuï vittute confomat ’7Ü*
lpfos littenusvulnercdoloris transfigunt. Dum er- B vitatis intimæ deliciis reficit, atque per eam'pcc-
- I • --- — r - a - c a n t ih n s n e go hæc omnia ante mentis oculos intenta confide- r r a r o W irm mr __ _ x / . "
ratione recolligunt, vehementiflimæ tribulationis
igne^tntrinfeciis inardefeunt. Hrec eft ilia fpiritalis
Sandorum tribulatio , quam in cordibus eorum
générât pcenitentiæ & defiderii dilati amaritudo.
Hanc nimirum Job fentiebat, cum dicebat : L o q u a r
i n t r ib u la t i o n e f p i r i t u s m e i . Elector um etenim linguas
tribulatio fpiritus commovet, utreatum pravi
operis vox confeflionis impugnet. C o r c o n t r i tu m d r
. h u m i l i a t u m D e u s n o n d e fp i c i e s .
22. Multi habent cor contritum, qui non habent
cor humiliatum. Sunt enim plerique, qui etfi peccantibus
peccata dimittit. Et notandum qubd ait ;
In bona voluntate tua, ut intelligas nihil perfeâum
haberi poflfe ex meritis, fèd tantùm conferri gra-
tuito munere divinæ miferationis.Dr oedificcmur mûri
fcrufiilcm. Per Jerufalem , quæ vifio pacis inter-
precatùr, fancfca anima accipitur, quæ futuram San-
fitorum pacem mentis intuitu confpicit, & omnibus
in femottificatis hoftibus, illicitorum motuum
lmpugnationem non fentit. Cujus muti virtutes
funt i quos ille, nimirum ædificat, qui ex operîbus
juftitiæ & pietatis, fpiritale conftruere ædificium
non celfat. Unufquifque autem Jerufalem, aut Ba-
Non cx incri-
tis, fed gtatnin
n i • 1 1 5 1 r w v u u iu u u u u c dutem jeru iaiem ,fia- 1
c a ta lua fletibus pumanc, pauperes tamen opprime- C -bylonis civis eft. Sicut enim per amorem D e i San
re poteftatis fuæ dominât one non c r fT a n r ü , A ,,, „„.-c-..- , ___r . i____ ■ BSBI ainurcm rvei oanimcPfalm1
dominationc nonceflant. Hi nimirum
nequaquam purum facrificium Deo offerunt j
quia deteftabilis fuperbiæ illud admixtione cor-
rumpunt. Vel ficuc beams Hieronymus hune locum
exponit, illi cor conterunt, fed non humiliant, qui
peccata quidem quæ commiferunt deflent, fed tamen
eadem committere etiam poftflems nonti-
ment. Dum enim etrorum fuorum confideratione
revocati, ad ea quæ dimiferant redeunt, fe contra
Conditorem fiîum per opéra pravitads extollunt.
Ex fuperbiæ namque vitio.eft, timorem Dei con-
temnere,Conditoris præcepta pravæ aflionis tranf-
greflionc caicare, cæleftis vitæ gaudia manfiira neâus
quifque jerufalem civis efficitur j ica per amorem
leculi, omnis iniquus in Babyloniæ ftruflura
operatur.
14. Ad conftruendum autem hujusTpiritalis Ba- 1
byloniæ ædificium, perverfi quique illius antiquæ J
Babel imitanturexemplum.Cujus, telle fanaaScri- c
pmra, civitatis auftores, & pro faxis lateres, & pro
cæmento bitumen habuifle leguntur. Per quodin-
.tclligitur qubd mundi amatores carnalis vitæ con-
.ftruunc municipium, quod ad vim ventorum, SC
-impetus fluvii, facili impulfu vclociter eft fubruen-
,dum. Notandum verb eft, quia illi de quibus agi- il
.tur, de Oriente venifle, & in campo Sennaar haBighgere,
damnatioms perpetuæ infinita fupplibiaD rafle perhibenmr. Cùm enim Chriftus verè fie
non timere. Illorum ergo facrificium Deus non ac-
cipic, qui lacrymis quidem fe compunflionis ab-
luunt, fed eifdem, a quibus ante mundati efle vi-
dentur, peccacorum maculis in idipfum reverten-
^14.30. res Ibrdefcunt. De talibus Icriptum eft: £ > u i b a j i t i -
\ a t u r a m o r t u o , & i t e r u m t a n g i t e u m , q u i d f r o d e f i U --
v a t i o e j u s ? Ille,quippe lavatur a mortuo,qui per
poenitentiam mundatur a peccato. Quem fi conti-
gerit eadetn qua: punicrat, iterando peccata com-
mittete, nihil contulifle videtur adhibica fatisfa-
flionis lavatio, quem maculavit inhoneftiüs icerata
facinoris turpitudo. Quia igitur feriptum eft: D c u s
f u f e r b i s r e f i f i i t , h u m i l i t ie s a u t em d a t g r ati a m : illos
Oriens,Propheta atteftante qui ait .• Eeccevir orient .
nomen ejus,- de Oriente veniunt, qui à Chrifti cpn-
fortio malè vivendo recedunt. Sennaar autem in-
cerpretatur exeuflio dentiiim., five foetor eorum. In
campo ergo Sennaar habitant, qui pofitinon in cel-
fimaine virtutum , fed in planitie vicioruin, S c de-
craclionum morfibus proximos lacérant, S c in odo-
fæ vitæ volutabro jacentes, infamiæ lùæ eircum-
quaque foetorem exhalant.. Quotum dentes tunc
omnipotent excutit, cùm illorum faélafimul& ver-
ba confondit. Unde per Prophetam feriptum eft :
Sentes feccamum tontrivijit. Et itetum : Dominus i
content dentes eorùm in ore ip forummoins leonum i
qui fujierBiendo ad peccata redeunt” divin* jufti. E e b n f r in g e t D o m in u s . Nam dïfoetore eorum per aîi.
v rv . D .------1______ r_i_____ - n - *
¥■ n . 19.
B “ 8»
onlaiIi Eccletia
refpuic. Illos verb qui continendo &: humilian-
do poft ccrgum non rcfpiciunc, dementia Dei non
defpicic ; quia feriptum eft : P r o p e e f t D o m in u s h i s
q u i t r ib u l a t o J u n t c o r d e y d r h u m i l e s J p i r i t u f a l v a b i t .
B e n i g n e f a c D o m in e i n b o n a v o lu n t a t e tu a S i o n ,
u t x d i f i c e n t u r m û r i J e r u fa l em .
23. Sion fpeculatio interpretatur, per quam fan--
fia fignificatur Ecclefia. Quia in eminentioribus
virtutum &: feientiæ locata veftigiis, &: cæleftem
patriam a longe profpicit, & irruentes fpiritalium
inimicorum cuneos interiori intuitu deprehendit.
Cui Deus tune benignè fecit, quando filium fuum
inmundum mifit, Veniens autem Filius Dei, quam
Tom. III.
lium Prophetam feriptum eft C o m p u t r u e r u n t j u m
e n t a i n f i e r co r e f u - j . Computrefcere jumenta, eft
carnales homines in feetore luxuriæ vitam finire.
Et Ifaias ait : E t e r i t p r o f u a v i o d o r e f oe t o r , p r o %on a
f u n i c u l u s . Quia nimirum hi pravi operis foetorem
emittunt, qui abjedto cingulo caftitatis, funiculum
intcxuntlafciviæ. De quibus dicitur per Prophetam
: V a q u i t r a h i t p e c c a ta f i c u t r e f t e m lo n g a m . Me-
r i t o ergo qui in Sennaar. habitant, de lateribus ci-
vitatem ædificant : quia qui terrenis dediti funt,
voluptatibus carnis inferviunt, de fragili materia
mentis mutationem attollunt.
zy. Ceterùm qui contemta terrenarum opum
K V
»
Qui Jcmß-
lem.