2.31 Sati&i Gregorii Liber quartus 232
Benjamin, qui filius dexteræ dicitur, Redemtor A Si ergo ad fummam noftræ eruditionis afpicimus
Conttmplatio- humani generis defignacur. Fines ergo Benjamin
■ nis niodi& regulæ fan&arum Scripturamm funt : de quibus
it. profettö finibus fcriptum eft : Ne tranfgrediaris ter-
' minos, quos pofuerunt patres tui. Qui? ergo fandri
prædicatores, cùm fumma contemplando vident,
à fidei régula non difcordant ; fepulcrum, juxta
quod ftant, eflTe in finibus Benjamin redtè dicitur.
Alu fecuiidcf- Qui, profectô viri in meridie magnas foveas fa-
«idencfo tran- Hunt, quia per fervorem perfe&æ caritatis, in qua
aflumti funt, cundfca, quæ videntur, feculi alta def-
piciunt. Quidquid.enim in hoc feculo altum cer-
nitur, hoil eß vera altitudo, fed fovea, quæ omnes,
quos in fua àmbitionc recipit, ad inferna deponit.
filii Redemtoris fumüs. Pater ergo nofter, dimif- Alternis«,
fis afinis, follicitus eft pro nobis: quia Redemtor
nofter fic vult nos querere falutemalienam,ut non fcat) ut j|
negligamus noftram. Vult,i#Vocentur peccato- «at.
res aa pcenitentiam, fed non vult ut pereant ii,
qui ipfos peccatores vocant. Vu lt,ut converfus
peccator juftitiam, quam non habuit, habeat: fed
non vu lt, ut juftus earn quam habet, juftitia: pal-
mam perdat. Intermiffis ergo afinis pro filio fbllicitus
eft, quia prxdicatores fuos vult adhoram ab
aliorum follicita intentione quiefcere, ut fibi ipfis
per quietem valeant melius providerc. Et quia ipfa
follicitudo fandhe Ecclefia: a bono Redlore refu-
Alta ergo feculi viris fpiritualibus vitanda, non ap- ß menda eft, intermittitur quies noftra : quia prx-
Dc nobis
dcnduiil.
petehda font : quia ex occulto fe aperiunt, & quos
abforbendo recipiunt, ad inferna perducunt. Viri
ergo fpirituales foveas faliunt : quia dum fe per
cælefte defidcrium erigunt, terrena contemnunt.
Velut eniiii vifis foveis falturri dant,quando ut ter-
rena contemnant, ad æterna bona concupifcenda
x. fe devant. In meridie ergo foveas faliunt : quia fe-
culum non poflunt contemnere, nifi qui plenam
lucem 8c ardorem fupernæ caritatis habent. Tune
ergo Saül undhim à Domino in principem fe intel-
ligat, quando iftf fibi dicent : Inventa funt afin* ,
quas c fn .e r eb a s . Inventas quippe afinas Saül dicunt,
quando ad colligenda animarum lucra idoneum
çernunt; Quafi aliter dicar.Eledtum te à Deo in mi-ç
riifterium prædicationis non ab hominibus credas, ^
fi illi hoc de te indicant, qui dum Dei fpiritu pleni
funt, quæ dicunt, non humana, fed divina effe
ion fenciuntur. Quia ergo de nobis non nobis, fed no-
te* bis melioribus credendum eft, apte Saül à viris in
meridie magnas foveas falientibus, fe à Domino
undtum in principem recognofcit. Sed alius eft à
quo ungitur, alii qui ipfam undtionem à Domino
efTe atteftantur : quia omne negotium fandtæ Ec-
clefiæ, ficut collatione fandtorum patrum magis
probatur, ita 8c magis robuftum eft.
Vocatîonis j. Quafi enim fignum fuæ undionis beatus Pau-
fuæ quæfigna jus tune qüæfivit, quando videre Petrum Jerofoly-
ihs. mam vemt, 8c cum eo, 8c ceteris Apoltolis Evan-^
.gelium contulit. Non enim ab homine neque per
Gai. z,■ hominem, fed à cælo, vocante Domino Jefu, Apollolatum
fofoeperat:& tarnen minifterium undlionis
fuæ per coapoftolorum fuorum collationcm protzal.
2.2. babat.Nam de feipfo ait :Contuli cum illis Evangelium,
ne in vacuum currerem, aut cucurrijfem. Præ-
curfor etiam Redemtoris difcipulos unxerat, fed
ut ligna fuæ undionis agnofeerent, quafi ad falien-
tem magnas foveas mittebat,diceüs : Tu es,qui ven-
turus es, an alium expefiamus? Sciebat enim Johannes,
quem prædicaverat, quern baptizaverat : fed
difcipulos mittebat, ut vifis-fignis, quo firmiùs cre- £
derent, eledionis fuæ indicia fecuriùs tenuiflent.
Qui ergo ad prædicationis ordinem idonei provi-
dentur, in fignum fuæ eledionis inventas elfe pec-
catorum,quas quærunt,animasrecognofcunt. Et
quia omnipotens Deus non folùm prædicatione,
fed etiam converfàtionë eledi dodoris gaudet,fub-
dit, atque ait : Et intermifsis, pater tuus, afinis, fol-
licitus efi pro vobis, dt“ dicit : £)uidfaciam de filio
meo ? Patrem Sàül Cis, qui durus noftro eloquio dicitur,
eos defignare diximus, qui verbo 8c exem-
plo docent terrena defpicere, 8c ad cæleftem pa-
triam per duram 8c afperam converfationem fefti-
nare. Hanc quoque cæleftis vitæ duritiam tarn in
verbo, quàm in vita noftri Redemtoris agnovimus.
M S
1 1
venir hanc follicitudo prior, comitatur pofterior.
Eledus ergo prædicator vacet utilitati fubditorum,
vacet fuæ : fed fic fuæ curam habeat, ut ftatim ad
eam, quam deferit, alienam tecurrat ; quia tune
Conditor nofter nos,quafi filios diligit, cùm 8c fub-
ditos noftros, tamquam fratres diligimus, 8c ipfum
quafi patrem amamus, dum per aftedum fol-licitu-
dinis iftis jungimur, 8c ad ilium per quietem noftram
, quam diligit, quafi ad patrem feftinamus.
Hæc namque diledio quietis noftræ exprimitur in
hoc, quod dicitur : Jj)uidfaciam de filio meo ? Hoc
profedö pater dicit, qui tenerè filium diMgit. Hoc
igitur non dicitur de præfente filio, fed abfente.
Sed quia perditas afinas patris quærit, ei valde di-
ledus eft : quia qui peccatorum animas convertere
prædicando nititur, Redemtori noftro jam in magna
catitate copulatur. Qui certè per aliorum fol—
licitudinem ab eo quafi longe eft, per quietem con-
templationis, 8c affedum orationis propè. Quia ergo
nos fibi vicinos effe 8c per contemplationem, 8C
orationem appétit, quafi dîli gens pater dicit : JQuid
faciam defilio meo ? Quafi dicat : Quomodo abfen-
tem ilium, mihi præfentem exhibebo ? Quia verb
prædicationis noftræ follicitudinem magni fandæ
Ecclefiæ viri laudant, fed follicitudinis nimietatem
vitupérant, illi qui inventas patris afinas dicunt,
follicitum patrem pro filio aflerunt. Signum ergo signm
fuæ undionis cognofcere eledi poflunt: quia nimi- «onis
rum tune à Deo ad fandæ Ecclefiæ culmen per- ^Ju) u
ducuntur, cùm per verba 8c exempla idonei font prix fis*
ad fàlutem alienam, 8c per quietem ftudiofi ad flu(lc1,
foam : 8c cùm peccatores ad eælum quærunt, fe-
metipfos ad fèculum non relinquunt. Sequitur :
Cum indc abieris, dr ultra tran fier Is , & veneris yerfi-b
ad quercum Thabor, invenient te très ibi v ir i, afeen-
dentes ad Dominum in Bethel, unus portans très hoe-
dos, dr alius très tortas panis, dt“ alius lagenam vini.
Cumque te falutaverint, dabunt tibi duos panes.., - dt“
accipies de manu eorum.
6. Cùm bene proficere in fanda converfatione Profi«1'
volumus, necelfarium nobis eft, ut eledorum plu- lenSjcsx3a '
rimorum nobis exempla colligamus : nam &: apes fibi ob 1
componere mella nequeunt, fi ea in floribus variis P0“ 1,
nequaquam legunt. BeneergoSaùl à viris aliisad
alios pervenit : quia exempla Sandorum, quo co-
piofiùs cernimus, meliùs edocemur. Flores quippe
æternorum fruduum, font opera Sandorum,
quæ dum fuperni amoris rore perfunduntur, ex eis
carpimus, unde ad noftram dodrinam, 8c ad aliorum
utilitatem repleamur. Inde etenim abit, 8c ultra
tranfit Saül : quando rudis prædicator per eledorum
exempla proficit, 8c à confpeda vircutê
unius, ad explorandam alterius converlàtionem
vadit. Quem fiepe deledat in aliis mirari laben-
233 • inprimum Regum. Cap. V. 2^4
rem prædicationis, fæpe in aliis fortitudinep bo- A totum corpus à prava operatione euftodiunt, très
X fccre-
5s umbra.
ni operis : illos loquentes veneratur, iftos opérantes
imitari nititur.Illos afpicit,qua pulchritudi-
ne foris folgeant, iftorum fplendorem non in ex-
teriori converfatione, fèd in intima perferutatur.
Unde 8c bene cùm tranfit, ad quercum Thabor venire
perhibetur. Quercus eriim umbrofa eft arbor,
8c fortis. In qua profedô arbore fècretior conver-
fatio Sandorum exprimitur. Hujus namque con-
verfationis viri ,.dum ad exteriora opera adivæ vitæ
non exeunt, quafi in umbra funt : quia incendia
tentationum fentire non poflunt. Quia enim in cæ-
lefti defiderio requiefcimt, quo longiùs amotifünt
ab amore mundi, eo 8c quietioresmanent in umbra
funt:viri autem,quia eamdem euftodiam fortiffimè •
obfervant. Très ergo viri nobis apparent : quia
cum taies cernimus, in eis robur virtutis intuemur.
Qui certè in umbra venientis font luminis: quia in fccretovi-
viaëre internam lucem Conditoris tanto clariùs venti^us Dcuî
poflunt, quanto ftudiofiùs mundum cor à mundi
inquinationc euftodiunt. Xalibus quidem à mot-
tuis refurgens appatuit Dominus, talcs replevic
Spiritus fandtus. De illo etenim fecteto dicitur :
Cumfero tjjetunafabbatorum, & fores ejfentcUufe,
ubi erant difiifuli proper, metum Judæorum. Et rur-
fum : Poft dies ocio iterum er ont difeipuli ejus intus}
à" Thomas cum eis, venir Jefusjanuü claufis, ejr ftetit
refiigerii. Sed umbra hæc fortis eft ârboris ,.quia g in medio, & dixit eis : Pox vobis. De alio' item fe-
converfatio Sanaorum tanto validiûs terrena def- ereto fcriptum eft : Dum complercntur dies Penteco- mi
picit, quanto puriùs in amorem cæleftium furgit. ftts, eront omnes difeipuli poriter in eodem loco, & ''
Fortis eft etiam, quia feculi adverfa potenter tôle- foShts eft repente de colo fontes odvenientis fpiritus
rant, qui fola cæleftia, quæ vident, amant. Et quia vehementis,dt“ replevit totam domum, ubi erant feden-
in magno lumine interni fplendoris font, qui terre- tes. E t apparuere iüù difpertiu lingu,e,tamquam irnü,
na refpicere per amorem dedignantur, quercus ipfa feditque fuper fingulos eorum, & repleti fun t omnes
Thabor efle dicitur. Thabor quippe veniens lu- Spiritu fantlo. Claufas quidem januas habent qui
men interpretatur. Lumen etenim venit, quando contra humani lapfos negligentiam officia corpo-
eledæ*menti fe interna Conditoris claritas aperit. ris, fob forti euftodia ftrida retinent. Intus etiam
Quercus ergo Thabor dicitur : quia fecreta con- font; quia in interna diledione fupernæ vitæ re-
verfàtio, terrena defpiciendo agit, quo intimam quiefeunt. Quibus profedô refurgens Dominus
Conditoris lucem clariùs afpiciat. Secreti namque apparet, quia ejus gloriam tanto clariùs afpiciunt,
fomus, quando f enfiis noftros in Dei timoré eufto- quanto per mundi contemtum paffionis ejus my-
dimus.Æt tune quidem veniens lumen cernimus,C fterium ftridiùs fequuntur. Hi etiam repleri Spi-
quia cum bene reguntur membra corporis, menti ritu fando, quafi in domo poflunt : quia illi per-
noftræ refunditur gratia Conditoris. Etnotandum, cipiunt abundanter gratiarum ejus dona,qui ad
quia ad quercum Thabor venire dicitur, qui à fa- ea percipienda fefe, vifibilia contemnèndo, pa-
lientibus foveas follicitum pro fè patrem efle foie- raverunt.
bat. Nam prædicatores fandæ Ecclefiæ plerum- 8. Qui bene ad Dominum in Bethel afoendere Ab ilk fecre-
quç virtutes. laudant, quibus ipfi vacare non pof- dicuntur. Bethel quippe dicitur domus Dei. Do- t'ori Vlta >a<^
font. Contemplativæ quidem vitæ fecretum præ- mus vero Dei quæ eft, nifi domus ilia, quam’inha- S T ” afccndi'
dicant ; fed dum folliciti font pro fubditorum eu- bitat lux inacceflîbilis i Lux etiam inacceflibilis eft,
ftodia, illius vitæ adhærere fecretis vitant. Quafi revelatio divinitatis ejus. Lux quippe eft ; quia à
ergo Samuel dicat : Viri illi tibi contemplationis mundis cordibus qualitercumque videri poteft.
ftudium laudant ; fed quia quod laudant, tenere Pleniffima quidem in femetipfa replet omnia, fed
non poflunt, in aliis quærendum eft. Inde ergo ad D abundanter replens univerfa, non capitur. Capitur
quercum Thabor tranfimus, quando à fanâis præ- quidem, ut repleat, fed replens non capitur, quæ
repletis omnibus,non expletur. Revelatio itaque
Conditoris, quia tanta immenfitas lucis eft, ut illuminer
omnia, & anguftetur in nullo ; dum videtur
8c non eomprehenditur, lux eft inacceflibilis. Vidicatoribus
contemplative vite ftudium laudabi-
le nofeimus: fed perfe&ioncm ejus in illis quxri-
mus, qui ad eam fpiritualiter intendunt. Trcs ergo
viri, qui un&um regem ad quercum Thabor inveniunt,
illos defignant, qui in contemplativæ vitæ ri ergo hi très ad Dominum afoendunt : quia qui fe
ftudio perfe&i font. Qui bene non inveniri à re- in fecretiori vita euftodiunt,in divine lucis contem-
ge, fed regem illic invenire perhibentur.Non enim
inveniuntur : quia abfconditi font. Ipfi verb nos in-
veniunt : quia lucem fuæ fecretæ converfationis
nobis aperiunt, cùm dignantur. Non inveniuntur ;
quia vitam foam ab omni hominum teftimonio a
p u vi-
|f>iocu!o-
i tordis, 8c
I non
.flnnt n,i.
E M
platione fublimantur.Sed quia ad ipfam Dei omni- Non tamen ad
potentis fpeciem adhuc pertingere non poflunt, in jPram De1|,vi'
Bethel afoendere dicuntur. Quidquid enim de pemnimD
omnipotente Deo humana mens poteft cogitare,
n . . . ---------- Deus non eft.Sed dum cogitando cunfba tranfeenrerunt.
Sed nos inveniunt ; quia per afleclum cari- E dit, dum quidquid poteft intimæ lucis, quidquid
taris nobis ad imitandum aliquid fuæ lucis often- internæ fuavitaris 8c dulcedinis, quidquid fpiritua-
dunt. Qui item imitandas virtutes flias non profe- lis deleffcationis fibi fingere, minùs ilia efle credi-
runt, nifi iis, qui magno defiderio eas obtinere, 8c tur, ad quamdam lucem tamen pervenit, quæ non
exercere concupifcunt. Priùs ergo nos oportet ad eft Deus, fed quam inhabitat Deus. Et quia tune
quercum Thabor venire, ut a viris illis tribus va- ele£ti anima mirabiliter inflammatur, mirabiliter
leamus inveniri. Nam velut jam in umbra venien- refïcitur, ineffabiiiter deleftatione firuitur, côgita-
tis lunfinis fomus, quando » magnis fummæcon- re compellitur quàm inefFabilis lux, dulcedo, 8C
tcmplauonis defideriis inflammamur. deledatio fit, quæ ipfe eft, fi tam immenfa lux eft Neque adm
7. Tunc ergo nobis très viri apparent : quia qui ilia, quam inhabitat, 8c non eft ipfe. Ad Dominum c'm,3uæ Dcus
fe nqbis defiderantibus dignantur oftendete, in eu- quippe in Bethel Moyfes afoenderat, quando cum p Ä ä & T
ftodia locutionis, cogitationis,& operis,fortes fiint., eo in mönte-loquebatur. Sed qui ad lucem perve- tat*
Nam fccretioris vitæ efle non poflunt, fi oculo- nerat, quam inhabitat Deus, liicern, quæ ipfe Deus
rum, cordis, 8c oris ôftiaaperta tenuiflent. Quia er- erat, quærebat, dicens ; oftende mihifaciem tu am. Exod. 33. ry.
go cor ab inepta cogitatione, os ab otiofo fermQne, De quo etiam fcriptum eft, quia, Loquebatur Moyfi
• CufTanv. 8c Vatic* magnifitmm, ©ra
P iij