Quads m de
Opère obfèr:
vi De Commentariô S. Gregorii Magni in Librum I. Regum.
I ' Ratwnum pofidèri flöh iiïvïtï èïdiMUs. At quid ex his contra fententiam quant tttemur * militât ?
'u* Negatne Guffanvillaus Gregorium fuiffe Monachum 3 Monachorum Abbatem * eut proinde
ït incumbebat frequenter de difiplina m'onafhcà fermonem habere t Si verb qua de monaflicd vita
dieu hic Scrip tor, cum Regula fanéh B'enediêli confer ant n r , v ix fuberit dubitandi locus, quin ejufr
dem Régula obfervationi fuerit addiBus. Etenim col. 78. legimus3 fervore novitio ; quod Inventur
S. Bènediéli Regula cap. 1. Sab initium col. PfS occurrit, in malo inobedientix mors præva-
luitj quibiis verbis aUuditur ad hâc Régula S.Benediéli cap.z. tunc demum inobedientibus poena fit
eis pl'Xvalèns ipfa mots. Col. yj. dé obedientia differens au6lor,ob oculos habere videtur qua deea-
dein 'virtate docet fanélus BenedïÜns turn cap. f . Reg. turn c. 7 . Lib. 4 . cap. 4. nurn. 17. legitur:
Q u i ariStiflimam converfationis viam noviter accedentibus facile non impendanr, qua fere
ad verbtim ex Regula S. Bened. cap. j8. eruuntur. Imo S. Benedittum laudare minime dubitan-
dim eft, qiiando a it *Quare & ejufdem ar£tiflimæ vitæ magifter optimus fummx veritatis dû
fcipülus eruditus præcipit,dicens: Probate fpiritus, fi ex Deo Tint. E t item :Nunticntur ei dura
& afpera, per quæ itur ad D eum , ut feiat ad quod intrat j qua capite j8. Reg. totidem fieri
verbis extant.
. E x his non levis fuboritur con je blur a , Gregorium non ad populum, ut gratis fingit Guffanvil-
taus, Homilias daj lib. Regum habuiffe, fed ad Monachos fibi fubditos , eo dumtaxat tempore, quo
pofl reditum ab tirbe regia, majori otio in monafierio fruebatur: qua* ejus filius 3feu alumnus &
difcipulus Claudius excipere curavit.
X L I. Compofta qua de Commentant au flore erat controverfd 3 de ipfb opéré quadam , etfi
patted, fuperfuHt obfervatida. Mutilum illud effe 3 alifjua licet minima ex parte liquet, 'quod lib.
1. cap. z. fium: 5. memintrit firiptor explicationis nomints Helcana fupra allata3 qua nullibi tarnen
legitur. Lacunam fufpicamur effe inter num. 4. & 8. cap. 1. lib.i. ubi ab explication verbot
ruin illorum : D e Ramatha Sophim, de monte Ephraim, tranfitur ad ißa : Q u i habebat duas
uxotes-, omiffis illis & nomen ejus Helcana filii HieroboaiUj filii Heliu, filii T h a u , filii Sup. de
qtiibus He minimum quid in Commentario delibatur.
foiulia öccurrunt de nominibus Hcbr. qua notis illufirari potuiffent. A t verb qua de iis dicehda
fefc öjfrrtbaHt ihtrà met as bis in nôtis nobis praferiptas, contineri vix potuiffent. Praterea qui de his
iYudiri volent3 numquam Commentarium hune leéluri funt3 fed potiüs conjulent Origenem & Hie-
YonyMürfï, prafertim in libris de nominibus Hebraiçis & de fitu ac nominibus. locorum Hebr. Ce-
ttrùm3 lôquenao de Hieronjmo in nota b. ad prooemium col. 1. incarné nobis excidit quod dix:-
tnüs de lïbro Samuelis ab ipfb expofito : nam qui ex noßris edendo huic fanblo Doélori ßrenuam
navani öperafn 3 Expößtionern libri Samuelis Hieronjmo abjudicant. A t hac . nondum vulgata
rrànt quando ad novam Gregorianorum operum editionem fhedas noßras difpofuimus.
X L 1 I . Quid verb no fir a opera hac in editione collocatum fit nunc breviter aperiendum. Cum
alicujus codicis mamferipti, in quo contineretur hic Commentante copiam habere nobis non fuerit
integrum, quavis licet adhibita diligentia : ilium tantum recenfuimus ad meliores editiones3 Gilotia-
nam prafertim & Laticanam, quarumope non paucos errores expunximus3 omiffaque nonnulla refii-
tuimus.rXlliquando quoqueubiediti omnes vitiofi fu n t3 non dubitavimus eos emendare. Sic lib.i.c.t.
n. I . legebatur priifS : h u n c ...............per manus iniquorutn affligentes j ubi proculdvibio legendum,
affigenteSj quam leélionem amplexi fitmus. Libro quoque z. c. 1. mm. 2. priàs legebatur, ejus fe
oculis itihàmflè ; at feries firmonis ofieYidit legendum , ofeulis pro 3 oculis y ut etiam nunc legitur.
Quanao Verb Jolts conjeiluris affecuti fumus qua ratione medendum corrupta orationi foret 3 leélionem
qua nobis vifa fuerit melior 3 tfifcnbeve margini fans habuimus.
Noftro quoque more capita 3 ut pote longiora, plures in articulos appofitis notis numeralibus di-
flihximus, adhibitis in margine brevibus riotis, quibus articulorum ftimmaria comprehefiduntur.
Similibus etiam notis qnidquid obferVationt dignum occurrit indicavimus. At aliis in notulis pagina
fubjeéhs,vel varias leéliones exhibuimus 3 vel quadam Commcntarii loca illufiravimus. Litinam
lâbbris nofhri fane improbi optimos & jUcundos fruélusy leélor carpere poßit & deguftaret
De expofitiôHè in CaHtica canticorum qua excipiet h Une Commentarium, & de aliis operibus
fiibfiquentïbus hîcdicere nihilattinet, cùm fingulisprafationes3aut admonitiohes prafixerinïüs. At in
prafàt. âd Expofitionem Cantici non debuit omitti tefiimonium fenéli Columbani 3 qui inter fan a i
Gregorii Opera earn recenfet cum Libro Regula Pafior. Homiliis in E%echiekvn 3 Ut videre efi
in ejufdem Columbani Epißola inter Gregdrianas.
m
« • a s *
SANCTI
S A N C T I
GREGORI I PAPÆ
I N L I B R U M P R I M U M
R E G U M ,
Q U I E T S A M U E L I S D I C I T U R ,
V A R I A R U M EXP O S I T IO N UM
L I B R I S E X .
P R O OE M I V M.
O st Moyfi, 8i Jefu'Nave li-
bros, 8c Judicum, a o&aviis five
nonus in canone fan&arum
Scripcurarum, primus liber Regum
oftenditur. Qui profe&o
liber, ficut 8c pleraque volumina facri eloquii,
quod à b fan&æ Ecclefiæ Do£toribus nondum lie
expofitus, nonnulli fimpli dores hunc non efife
myfticum arbicrantur, 8c eo fublimiora per fpiri-
tum nulla dicere, quo planiora per litteram vi-
detur enarrare. Sed fi ea, quæ in aliis explanatio-
num libris do&ores fan&i locuti funt, legerent,
hujus quoque hiftoriæ quàm fie immenfa profiin-
ditas, invenirent. Nam plerumque in illorum ex-
pofitionibus, quod hîc planum per liteeram dici-
tur, valde elle arduum per fpiritalem intelligen-
tiam declaratur : 8c apertè infinuant, quia longé
fiiblimiùs de facra hiftoria ineelligune, quàm in
ejus fuperficie foris legunc. Planum namque eft,
quod Helcafia vir Ephrathæus, uxores duas ha-
builfe defcribicur : quod Heli facerdos, dum à
cenfura correptionis filiorum aflfe&ione diflolvi-
tur, de fella cadit, 8c frada cervice.interit : quod
rex Saül obedire Deo in Amalechitarum demo-
litione noluit, fed non multo poft 8c viram 8c re-
gnum amific. Sed hæc nimirum plana, ficut pla-
* Libfr primus Regum'five Samuelis, fi liber Ruth à Judicum libre)
diftinguarur, eft nonus in Canone. Si vero hiftoiu Ruth pro appendice
libri Judicum habeatur, cft oftavus.
Tom. J I L
A eet fimplicioribus, Doftores fandi, ut digna fu-
blimitate perciperent, eorum intelledum non in
fimplicitate quxfierunt litterje, fed in volatu allegoric.
Hinc eft enim, quöd cum fandus * Au-
guftinus duas Helcanc uxores per hiftoriam lege-
ret,inplanitie le&ionis fpiritalemaltitudinem in-
tuens, fynagogc typum una, altera verb, quia fi-
guram fan£tc Ecclefic haberet, expofuit. San<ftus
quoque * Hieronymus Heli facerdotis 8c Saiil
mortem, non ad hoc folum in facra hiftoria pofi-
tam, ut inobedientes prepofitos eorum terreret
poena, fed etiam ut dum veterum 8c tranfgreflo-
rum re&orum repulfio legitur, antique Legis 8c
facerdotii interitus defignetur. Sacra igitur Re-
B gum hiftoria non idcirco fpiritalibus facramentis
vacua credenda eft, quia a venerabilibus patri-
bus feriatim non eft expofita j fed eo altior 8c
profiindior , quo velut immenfi vaftitas flumi-
nis, ex parte quavis exigua hauriri exponendo po-
tuit, 8c repletis eorum vafeulis, fuc plenitudi- '
nis impetu quotidie implendis aliis decurrir. Dum
ergo quedam hujus facrc hiftoria: ad robur fuo-
rum operum tollerent, plenitudinem verb illius
in fuc fublimitatis fecreto indifeuflam preteri-
rerit, quid aliud agere vifi funt, quam de im-
menfo amne aliquid capere, quod fitientibus fi-
1 Si Qaasfiiones in Libros Regum quse inter opera S- Hieronymi ha£le-
nu* vulgata funt, verè effent Hieronymi, mirum eflet id excidifle huic
Scriptori; fed has epueftiones S.Do&ori etiam abjudicat editio rccentior.
* Aivtrf. p»-
Ug.lib. 1.C.ÏÏ.
&contrajovi*.
HaC Scripra