Coïofi 2' p."
Santti c
eompcd
"Jacob z . 20,
Ephcf. 2. i,
52.8 S ancli G regorii E xpofitio 529
lum vero propter diyinam inhabitationem. In cof^ In Sion ergo nomen Domini annuntiant, qui Dei
enim, ficun teftatur Apoftolus, habitat omnis fL
tudo divinitatis corf or aliter. Et per Prophetam quo-
que Dominus ait : Cxlum mihi Jedes efi. Qux au-
tem major fedes Dei, quam Chriftus ? Cxlum igi-
rur Dei Chriftus eft, de quo Dominus in. terram
afpexit, ut cum peccancibus quibufque fpem per
eum venix tribuic, de cxlo in terram afpexit,ut
cxlum fïeret qui terra fuit. Quod apertè oftendi-
tur, cum illico fubjungicur :
XJt audiret gemitus comf editorum, ut folveretftlios
interemtorum.
2,9. S'andi viri non incongrue compcditi dicun-
tur ; quia ligati vinculis dilciplinx De i, nequaquam
ad ea qux exteriora funtvagantur, quafi ß
grefifum operis immobiliter figunt, dum à Condi -
toris defiderio nufquam difcedunt.Dc his namquc
compcdibus feriptum eft : Injicefedes tuos in com-
fedes ejus, dr in torques illius collurn tu urn. Quia
profedb cujus à pravitatc greftiis compefcitur,
ejus fides fandarum varietate virtutum adornatur.
Collum namque fides eft, per quam Deo fidelis
mifericordiam populis prxdicant. Sequitur : Et
laudemejus in Jerufalem. Unam Ecclefiam propter E c c le fa rjtu
diverfas caufas diverfis appellat nominibus : Sion nomioa-
earn nominans, ficuc qux ad alta fuftollitur: Jeru-
falcm* verb, qux quafi jam mortificatis hoftibus,
veram in fe pacem intuetur. Notandum verb quia
nomen Domini priiis annuntiandum , poftea verb
pofuit efte laudandum. Agnitionem enim nominis,
laus fcquitur confeflionis.Quomodo enim ere- Rm.p|
dent ei quern non audierunt ? Qux autem major
laus Dei, quam quod mundus in unitate fidei col-
ledus, non folum opera ejus annuntiat, fed ctiam
vita eum & operibus laudat ? Unde &c fubditur:
In convenicndo fofulos in unum, dr lieges ut fer- Kerf. Zs,
want Domino.
. Reffondit ei in via virtutis f i x , faucitatem die- Verf z4;
rum meorum nuntia mihi.
H* unum convenerunt populi in Ecclefia per E cclefia«
totum orbem diflufa, qux Chriftum credit efte fi- * *
lium Dei. De hac unitate dicit Apoftolus : Unus 'pphe/™',
Dens, unaJides, unum baftijma. Extra hanc nemo
quifque conjungitur, & quafi per collurn capiti fuo laudat Dcum, nemo annuntiat. Hanc defignabat u an ,
Chcifto Ecclefia, quæ ejus eft corpus, unitur. Un- ille unus qui poft motionem aqux in pifeinam def- 1
de in laudem fponfx in Canticis canticorum dici- cendcns fanabatur. Nemo namque eft qui verx
ficut mmilia.Quu enim,ItemJaco- poffit invenire falutis remedium, nifi ad unitatein
bus ait : Tides fine operibus rnortm efts quafi collurn fidei veniat, & per fanâificationetn vitas Chriftum
fponfx lndnilibus circumdatur, dum fides fanclas induens, unum cum eo fiat. Hinc namque per fe-
amrnx operibus dçcoratur.Gemunt continué com-c metipfam Veritas ait : Hue efimta eterna, m comof- ?«*«». ,7.,
pediti ; quia dum cxilii fui tenebras eledi confide- cant te folum verum Deum , dr quern mifefti jefim
Chriftum. Per reges, cos intelligas qui animorum
fuorum motus fecundùm Dei voluntatem dirigent,
cifque regum more dominantur, dum in ra-
tionis eminentia quafi in regali folio prxfidcntcs,
repugnantia quxque fervituti fubjiciunt, & paca-
tis omnibus, xquitatis leges & innbcentix jura, in
feipfis difponunt : five etiam eqs, qui populis prx-
fe£ti, in rerum culmine ftare videntur, dum divirant,
ad claritatem vifionis Dei indefinenter fufpi-
rant. Sed eorum gemitus nequaquam Deus auai-
rct, nifi Mediatoren! nobis Filium fuum dediflet.
Unde dicit Apoftolus : Per quern accejfim habemus
ad Patrem, & iffe eft frofitiatio fro feccatù nojhrù.
Confiât ergo quia nullius audiret gemitum Deus,
nifi ille veniflet, per quem ad Patrem habemus ac-
ceflum. Utfolveretftlios interemtorum. Filii interemtorum
funt imitatores Martyrium, eorum fcilicet,
qui vel pro teftamento Dei fua corpora tradidc-
runt, &c in fanguine Agni laverunt ftolas fuas : vel
qui membra fua fuper terram mortificantes, cartiis
affluunt, honoribus cumulantur, terreni prx-
cminent dominatione imperii, & gloria mundanx
potentix cxtolluntur, non abfurdum videbitur,
cùm &: illi in ipfa cordium fuorum diredione Donem
fuam cum vitiis & concupifcentiis crucifixe-p) mino ferviant, & ifti religionis Chriftianx docurunt.
PofTumus quoque per compeditos, cos acci
pere, qui mortalitatis & paflibilitatis vinculis fe
aftrictos intelligunt, & miferiis humanx neceftita-
tis aftji&i indefinenter gemunt.
Ut annuntient in Sion nomen Domini, dr laudem
ejus in Jerufi lern.
30, Soluti ä peccatorum vinculis, eo magis in
Ecclefia nomen Dei annuntiant, quo eis dimiftum
eft de peccatorum excefiibus quod timebant.Quid
vero aliud eft nomen Domini annuntiare, nifi Dei
mifericordiam in Ecclefia prxdicarc ? Dominorum
enim eft mifereri. Hinc namque de Chrifto dici-
tür : BenediSlus qui. venit Matth. 21: in nomine Domini. Scie
x p fa l .u y . f i
Chriftus Jefus judex eft humani generis ; juxta
Johan.-s.-22. quod feriptum eft : Pater non judicat quemquam,
f e d oninejudicium dédit Filio. Qui fi in primo,ad-
ventu veniffet in nomine judicis, nemo profecto
foret, qui poenam xcernx evadcrct damnationisi
R°m. 3.13a Ömnes enim, ut ait Apoftolus, feccaverunt, dr egent
gloria Dei. Venit ergo in nomine Domini, qui venit
ut pcccata dimitteret, non ut peccatorcs dam-
naret. Venit, inquam , in nomine Domini primo ,
qui in nomine judicis in adventu veniet fecun,do.
menta tenentes,.orthodoxx fidei jugo mentis colla
fupponant.
yi. In hoc igitur populorum & regum conven-
tu quilibet fidelis refponditDeo in 3 via veritatis
pofitus, videlicet in Chrifto, qui viam fè nobis pro- busrefpona
pofuit dicens : Ego fim V ia , Veritas, dr Vita. Ref-- ?jTM.
ponfio autem hxc non voce xftimatur, fed opere.
Non enim refpondent Domino, qui vocati perverse
vivunt, qui poft illud divinum femen in terra ra- Matth.
tionabili fufeeptum, fpinas perverfitatis, aut tribu-
los producunt nequitix ; fed qui in omni bono fe
aptantes, &: de fua vocationc gratias Deo referunt,
& fru&um Deo ccntefimum, vel fexagefimum, aut
M d U Dei & hominum homo £ etiam trigefimum in cordis innocentia ferunt. Notandum
vero quod dicit : In via virtutis. Virtus Johai
namque Chrifti, eft gloria refurreftionis ejus. Licet
enim opera feccrit qux nemo alius fecit, &
miraculorum figna divinitatis ejus fidem adftruant,-
credendi tarnen in cum nulla potentior aut con-
decentior viaextitit, quam quod mortiius &: fe-
pultus tertia die refurrexit. In via ergo virtutis
Dei refpondet Ecclefia,cum de gloria refurre&io-
nis Chrifti nihil aflerens ambiguum, nihil fentiens
obfeurum, ftudet in membris fuis Chrifto per ba-
* Autumat Guflanv. !
flifeus -, & quidem opcim<
n , virtutis. Sccus legitur in cdicis ora-
ronlcqucntex pro future ; JEgo fum yia,
Veritas, ére: In Pfalmo (àhc legitur, i
locus «plicatur. 1
is ; at nondtun Itic
ptiftnum &£ poenitentiam commori, per novita- A fervit cumfiliis, ( ilia enim voCata nequaquam in
tem vitx Chriftum induens, eidem convivificari. laude refpondet ) fed ilia cui di£lum eft : Lxtare if*,
* S . “ * Cùm enim nihil in fe lucidum, nihil vitale conf- fterilis qua non farts, erumfc & clama qux non farmpiciat,
a folo Deo fe putat pofte acquirere 6c lucu-
lentarum virtutum plenicudincm, & defideratam
vitx indeficientis xternitatem. Qux etiam nonni-
fi per gratiam Dei poteft advertere quot fit obno-
xia .dcfe&ibus, quot infirmitatibus fubdita, quot
miferiis vallata. Idcoque dicit: Faucitatem dier urn
meorum nuntia mihi. Quafi dicat: Qui ex mcis viribus
hoc confequi non valeo, ut quam pauci fint
dies mei intelligam, fac utper gratiam tux infpira-
tionis, & virtutum defe&um, &: hujus vitx brevi-
tatem agnofeam j quatenus vitx hujus velocem
confiderans tranfitum, nullum'
amorc illius affectum.
Ne revoces me in dimidio dier urn meorum, in ge-
neratione dp gencrationem anni tui.
33. Per dimidium dierum, imperfe&ionem vitx
accipimus, in qua fe fidelis quifque non revocari
de mundi hujus exorat exilio; ne fi in die exitus
fui tranfitorix adhuc vitx amorc occupatus fue-
rit, ad illam xternitatis vitam tranfire minus pof-
fit. In hac vita dimidium tantum dierum accipimus
; quia etfi nos aflidue folis hujus materialis
fplendor illuminet, fequitur tarnen nox, qux aflidue
illuminatos obfeuret. Roget ergo unufquif-
que, ut dum in vitx hujus curfu mentis amore de-
figitur, antequam de adipifeendis xternis fatagat,
ru i vocata refpondet Domino pofita in via virtutis
fux. Via virtutis Chrifti, eft imitatio conftantix
ejus. In hac via populus creatus, vel Jerufalem in-
telligibilis refpondet Domino : quia ficut pro nobis
Chriftus animam pofuit, ita conftantiam Chrifti
fequens, pro fratribus animam poncre in filiis
fuis non recufavit. Quid verb refponderit, often- •
dip cum ait : Paucitatem dierum meorum nuntia mi-
hi. Rogat imiovatus populus, vel fecunda filiorum Tribulationis
fpiritalium mater, ut breve fibi videatur hujus tem- IcmPus brc^8
Pu^ tribulationis, comparatione xtcrnx felicitatis : ndeatUf’
corde fentiam de B ne dum nimis extendi quas patitur perfccutiones
autumat, pro dilatione prxmiorum quafi txdio vid
a , quam imitari propofuit Chrifti conftantiam
amittat. Tunc nobis Deus quid fequi debeamus
annuntiat, cum voluntatis fux arcana nobis infpL
rat. Numquid non paucitatem dierum fuorum ille
Deus annuntiaverat, qui dicebat : Exiftimo quod Rom-
non funt condignx fafsiones hujus temforis, ad fu tur
am gloriam, qux revelabitur in nobis? Noverac
enim quia temporalium preflura paflionum veloci
fine concluditur, glorix verb cxleftis félicitas nul-
lo termino anguftatur.
3J. Poflumus per paucitatem dierum, etiam icckta ute
flliud intclligerc. Fucrunr namque hærccici q u i ;,d mwld' a-
dicerenf Ecclefiam non effé generalemj fed in terna Ja" PH,nilnà
Deo pon revocemr. Saudi viri etfi funtmOrtalic pore Donati & ante fipem feeuli confummandam :
carnc circumdati, nequaquam funt in dimidio dic-
rum ; quia perfedi defiderii amorc a terrenis fuf-
penfi ,.;illa beatx vitx xternitate jam in fpe per-
n.s.24. fruuntur. Hinc namque Paulus dicit : Sfe fa lvi
lip.3.20. fa fti fimus. Hinc rurfus a it: Noftra converfatiojn
exlis eft: Sic namque inoifenfo curfu ad xternitatis
ftatum perveniunt: fic, ante hujus vitx termi-
num, in xcernitatis defiderio mentem fixerunt.
Quod quidem evidenter oftenditur, cum protinus
fubditur : In gencratione dr generationem anni tui.
xprafentis Nota quod vitam fuam dierum paucorum appella-
ccernte dif- tione fignificat, xternam vero annorum in genera-
tione & generatione permanentium: ut per hoc
quoque prudens ledor intelligat,& infinitam illius
non attendentes quod ei Dominus in Apoftolis
promifit, dicens : Ecce ego vobifeum f im omnibus Matth.i s . ■.
diebus ufque ad confimmationem fecult. Contra eos
nunc dicitur : Paucitatem dierum meorum nuntia
mihi. Confiât, quia per multiplicitatem dierum,
perennis vita accipitur : per paucitatem verb, cur-
fus iftius feculi defignatur. Scriptum quippe eft :
Longitudo dierum in dexter a ejus. Quid enim per prov. 3. is
dexteram, nifi perpétua vita defignatur ? Quia ergo
Sandorum requies nullo clauditur terminef, rede
in dextera Dei dierum dicitur efle longitudo’.Nam
quod hic dicitur : Paucitatem dierum meorum nuntia
mihi, talc eft ac fi dicat Ecclefia : Sunt qui infi-
pientix fuxj:aligine & perfidix deteftabilis induti
faturæ felicitaps longitudiiicm, & labentem tem- D êrroribus afférant me in brevi finiendam, & ufque
Zeelef X
poralis glorix brevitatem. Quis enim nefciat an-
nos diebus multb longiores ? Quia verb etiam in
annis finis poteft intelligi,in gencratione & generatione
eos permanfuros dicit. Sapientia dicit :
Generatio vadit, dr generatio venit, terra autem in
xternum ftat. Hxc eft namque inftabilis vitx iftius
permutatio, ut decedentibus aliis alii fucccdant,
quibus poftmodum fimili modo deficicntibus, alii
non xquali conditione oriantur. Ex quibus tarnen
omnibus, qux in feculo fuerunt vel futurx funt
generationibus, viva ilia &: divina generatio per-
ficitur, qux in xternum claritatis Dei confortio
perfruetur. In hac itaque nos, id eft xternitatem
Dei permanfuram dicit Propheta : tunc videlicet,
cum generatio qux prxcedit & qux fequitur, una £
fada fuerit, noviflima utpote morte deftruda, qux
t ctr.zsi antequam in vidoria abforbeatur, nihil ftabile
nihil fblidum, nihil dimittit illxfiim.
ggjjgj pro 34. Qux tarnen intelligi & aliter poftimt, ut ad
conipaticndó %cnora^ hoc modo rcferantur. Didum namque
«(ponden- eft fuperius : Pofulus qui creabitur, laudabit Domi-
um- num. Quomodo ergo laudet, oftendit çùm ait:
Cdat- *■ ] Reffondit ei in via virtutis f i x , dr laudem ejus an-
tifffftidwiït in Je r a f alm , Jerufalem verb non qux
in finem feculi inhabitatorem non habituram : fêd
tu, de cujus non diffido promiflionibus, nuntia
paucitatem dierum meorum mihi. Futura dierum
paucitas, inquam, data eft Ecclefix, quia toto iftius
vitx tempore debet fides Chriftiana in mundo vi-
gere. N e revoces me in dimidio dierum meorum. Per
dimidium dierum, imperfedionem accipe tempo-
rum tranfeuntium,in qua quafi Deus revocari pcr-
mitteret, fi huic fententix hxreticorum faverec.
f lo c autem ideo poftulat, ne ab illis annis qui funt
in generatione & generatione, ali cujus earn erroris
perverfitas abducat.
Initio tu, Domine, terram fundafti, dr ofera ma- Verf i.s,
nuum tu arumf in t cxli,
$6, Initium Dei Filius eft, de quo feriptum eft : Apoc. 3.
I ffe eft initium omnis creaturx. Quod etiam ipfc ?Hain cbri'
evidenter oftendit, cum fe principium nominavit. ° undaw-
Denique & in Apocalypfi ad Johanncm idem ipfe Johan, s.
ait : Ego fum a & a , frimus dr novifsimus, ini- Apoc. t. s. é
tium dr Jinis. In hoc initio fundata eft terra, quia zu ’*•
.in ipfo fundata eft Ecclefia. Hinc namque Apoftolus
dicit : Fundamentum aliud nemo foteft fonere n c»r. 3. n.
fr x te r id , quod fofttum eft, quódeft Chriftus Jefus.
Hinc ipfe Dei & hominum Mediator, ad Apofto-
L l iij