adfcribcn
viöoriaiy.
Quifquis nititur magna agere, hæc bene pen- A te,dr operiet multitudinem peccatorum. Sequitur :
fare novit, fi fèmper ftuduit divinis laudibus im-
putare. Bene ergo Jonathas de confequenda visoria
confidens, noil in manus fuas, fed in manus
Ifraël tradendos inimicos afleruit : ut triumphum
oftenderet, be qualis elfe debeat triumphator pari-
ter defignaret. Ifraël quippe, videns Deum inter-
pretatur. Cui ergo- in manus hoftes tribuuntur,
videns Deum dicitur : ut non ei ea quæ in manu
data funt, doccatur attendere ; fed tenens datum,
ad largitorcm munerum cor levare. Aliud cnim
tenet manibus, aliud ocülis videt : ut triumphi pal-
mam fortiter teneat, fed videntem Deum retenta
palma victoriæ non extollat. Hæc autem quia con-
E t f a f t a eft plaga prima, qua percujßt Jonathas dr
armiger ejus, quafi viginti v irorum, in media parte
ju g e r i, quam p a r boum in die ararc confuevit.
18. Plaga prima hæc dicitur : quia fan&i percu-
tere noxios etiam poft,in ultimo judicio deferibun-
tur. Unde 6c Paulus Gorinthios excitât, dicens:
An nefeitis, quia Angelos judicabimus? Hinc Pfal-
milla vaticinans, ait : Exultabunt f an ft i in gloriay
latabuntur in cubilibus f u i s , exult at tones Dei in f t u -
cibus eorum, a d faciendam vindiftam in nationibus,
increpationes in populis. Plaga prima ifta conver-
fionis eft, fecunda damnations, quia modo fanëtt
converti nos ad Dominum rogant, fed non conmm
Prima p(
torum pU J
convetfiopi
cunda danm>
tio.
r- Cor. g.
iîdendo, non poflidendo loquitur, qualiter ad ea- B verfos tune duriùs damnant. In qua vigintiviri
n r f : t a
Feccatoribus
multum compati
difcanc
pailoxes.
dem poflidenda veniat, audiamus. Sequitur
Afccndit Jonathas reptans manibus } dr armiger
ejus pofi eum.
16. Quid eft reptare manibus, nifi corpus omne
curvare, nihil in fe fublimerelinquerc, fuperiora
membra ad inferiora officia peragenda inclinare ?
Quid autem in hoe fa&o nobis infinuatur, nifi
quia multa pra:dicatorum compaffiqne indiget
converfio peccatorum ? Quid enim aliud, quam
reptare manibus videbatur Rcdemtor nofter, cüm
publicanorum amicus fieret, be peccatores recipe-
rct, &cum ipfis manducaret ? Manibus quidem
reptabat, cümdicebat: Non habent opusfani memortui
referuntur, ut quinarii.numeri mÿfterium
commendetur. Quinquics enim quatuor repeçiti,
aut quater quinque viginti fiunt. Et quia vigore
quinque fenfuum omne tempus peccati perficitur,
& in quatuor Evangeliftarum libris remedia noftræ
falutis invenimus, viginti virorum typo omnes
falvandi peccatores exprimuntur. Qui in media
parte jugeri interfefti perhibentur , quam par
boum in die arare confuevit. Boves funt prædica- Bo v e s fJ
tores Ecclefiæ, qui dum prædicant,arant : qui dum prædicai«!
yerbis cæleftibus corda auditorum aperiunt, quafi ,ui Ecc'n
in bona terra fernen fpargunt. Sed in die arant bo- gtUm j
ves , quia Dominus comminatur, dicens : Veniet J
dico, f e d male habentes. Hinciterilm dicit : NonQ n ox , quando nemo poteft operari. Item duo boves
veni vocare ju fto s , fedpeccatores. Hanc etiam in- arant, Jonathas videlicet be armiger ejus. Quibus
curvationem reptandi, in facro eloquio cameli ap-
pellatio defignat. Quia ad hoc Salvator ufque ad
ima noftra fe voluit humiliare, ut nos ad alta fux
divinitatis extolleret. Hunc namque reptantem
z.cer.p. 22. manibus, Paulus fequi fe infinuans, ait: Omnibus
ipfis ad con- omnia f a f t usfum , u t omnes facerem fa lv o s. Sed be
verfionem quia in manibus opera folent fignificari, reptat ma-
cxemplo potids n r j V - r
quäm verbo nibus paltor, quando peccatoribus viam, quam te-
prxiuccant. nere converfi debeant, non profert fapientia verbi,
fed exemplo converfationis. Reptare quidem manibus
pradicatores fuos docebat Dominus cum di-
Mutth. s. 16. eebat: Sic luceat lux vejhra coram hominibus, ut vinimirum
bobus , autfapientes & fimplices intelli-
gendi funt, aut minores, be altioris ordinis facerdo-
tes. Poflimt autem generalitcr in duobus bobus
omnes fan&æ Ecclefiæ prædicatores intelligi : quia
& geminæ caritatis gratia pleni funt, be fe privato
amore non diligunt. Media ergo pars jugeri ifta,
eft vitapræfens. Ifta quidem temperata ad cultum
imbribus mollefeit hiemis : ilia ad fterilitatem pi-
grorum caloribus torretur æftatis. Iftam partem jugeri
boves ararc pofliint, illam verb non poftunt :
quia in hac vita bona opera feniinanda funt, in ilia
vero non feminanda opera, fedoperum retributio
deant vejhra bona opera, dr glorificent Patrem v e -D metenda. Bene ergo in media parte jugeri, viginti
Jbrum, qui in calis eß. Bene autem reptans afeen-
dere ad ftationem Philifthinorum dicitur : quia ad
deftruenda peccatorum vitia pervenire ille doctor
poteft , qui ipfos peccatores magna humilitatis
oftenfione, be magna caritatis affe&ione demulcet.
Nam dum convenientiam gratiæ foris porrigit,
manum intus ad incidendum mentis languorem
mittit. Unde & bene fubjungitur;
E t cum vidijfent faciem Jo n a th a , alii cade bant
ante Jonatham, alios armiger ejus interßeiebat.
17. Facies Jonathæ cernitur, quando qui ver-
bum prædicatoris audiunt, caritatem etiam mentis
ejus agnofeunt ; cum videlicet hunc audiunt be
viri interfe&i perhibentur : quia converti peccatores
hie folùm falubriter poftunt, ubi magnitudo
criminis purgari creditur per lamenta converfio-
nis. Sed nonnulli in fubita peccatorum converfio-
ne mirantur : quia cis propter ufum curæ exterioris
quotidiana tot, quæ agit Deus mira, viluerunt.
Unde be fubditur :
E t faftum eft miraculum in cajhris per agros. Verf.u.
19. Perfedi quique in omnibus, quæ fatta funt, pcrfcöi in-
five fiunt, omnipotentis Dei virtutem be fapien- namvinw«
tiam mirari non definunt. Unde be Pfalmifta divi- J jS ! "
nis laudibus infiftens, ait : Mirabilis Deus infan ftis finunt.
- ~ -- f a 5 i Ecus Ifrael, ipfe da bit virtutem & fortitudi- Jpfal-lS7'ii
cælcftia prædicare, be eos, quibus ipfa pandit cæ- £ nemplebi fu a, benediftus Deus. Hinc Moyfes eidem
leftia.rarirarc* anr,.m onf, A Domino confitetur, dicens : gu is fm ilts tui in diis * "
Domine, quis fimilis tui in fan ftis gloriofus, mirabilis
in majeftate, faciens pro digiaf Infan&is quidem
mirabilis dicitur, quia, quo altiùs divina con-
fpiciunt, eo &: mirabilius obftupefcunt : quia nimirum
altiffima contemplatione vident, quibus
ftupeant, non quæ ratione comprehendant. Quo-
ties ergo præter quotidianum ufum nova quædam
accidunt, quæ carnâles, ac fimplices admirentur,
miraculum per agros fieri dicitur. In comparatio- secuscin»!<*
ne namque fan&orum velut agreftes homines funt, ac filBPlicti'
qui totConditoris antiqua opera, tot difpofitiones
leftia, mira caritate diligere. Bene autem ante faciem
cadere dicuntur : quia dum bona, quæ funt
in mente prædicatoris agnofeunt, ftatum pravitatis
deferunt. Sed be dum ad remedium poenitentiæ
plures veniunt, alii in magnorum, alii in minorum
exempla confiigiunt. Apte igitur diâum eft : Alios
armiger ejus interßeiebat. A vita quidem reproba
privari, interfici eft : be cujus exemplo, vel monitis
malum quis deferit,ante ejus pedes quafi interfe&us
cadic. Generali quippe fententia,fingulorum viflo-
rias exponens Jacobus, ait : g u i converti feceritpec-
catorem ab err ore v i a f t a ,fa lv ab it animant ejus à mortemporam,
ii tot ordines creaturarum mirari nef-A lum juxta hiftoriam fic aedpitur, quia plures
ciunt. Bene igitur in cadem rufticitatis hebetudinc
omnes generaliter concluduntur, cum fubditur :
Sed dr omnis populus ftationis eorum, qui ter at
a d pradandum, obftupuit.
rdpec- 10. Quam ftationem nominant, nifi Philifthino-
I «rfio- r u m ? 9 ^ eft crg°, quod Philifthiim admirancur,
Kuando qula aliquando convcrfionem peccatorum alii
1 peccatores obftupefcentes afpiciunt, be dum boni
tatem Dei in illorum vifitatione intelligunt, ad
fimile converfionis propofitum accenduntur ? Ad
prædandum quippe ftationis populus pergit, quan-
do agerc perverfa non metuit. Quod enim, prohiterficiebantur.
Nunc verb in fanifta Ecclefia ad rc-*
ligiofam vitam peccatores convertuntur, quos alii
ad virtutis exempla fequuntur. Spiritus quidem
fanftus illos trahit, be quia trahuntur aliis oftendit *
ut tra&os trahat, be videntes tradlis inferat ; quate-
nus per largitatem fuæ gratiæ utrofque compre-
hendat. Quando enim hoc fine homine per feme-
ripfum operatur in cordibus fidelium, utique miraculum
non fit quafi à Deo, fed à Deo. Quando
autem prædicantibus hoc æternæ vitæ doSbribus
z&t > quafi à Deo eft miraculum : quia mirabiles
fuos miniftros oftendit, ut qui eos afpiciunt, devobrace
Deo, feripturis minantibus, concradicenti- B tè valeanc imicarii Sed quia fumnios facerdote’s
busdo&oribus, quis audet agerc, quafBi per vi* o- ___J: _ T 1 . „
lentiam nititur fiiis ufibus ufurpare. Si quis per
hunc populum dæmonia intelligcre voluerit, poteft
: quia ad prædandum pergunt, cùm violentas
tentationes ingcrunt, &: captivas animas peccatorum
ducunt. Qui certe populus obftupefcere dicitur
: quia cor poenitens, quod dæmones habere
non poftunt, qua gratia converfi peccatores reci-
piant, non intelligunt. Sed dum peccatores refi-
pifeunt, tarn fibi, quam aliis profimt, quia nonnulli
eorum exemplo corriguntur. Unde be fubditur :
E t conturbata eft terra.
xi. Dum populares viri nova'mira confpiciunt,
^ terra turbatur : quia fæpe contingit, ut dum per
Satil fignare fuperiüs diximus, Jonatham verb fi-
lium ejus fubdiras prardicatorum perfonas : fi fe-
quentia attendimus, follicitudinem Apoftolicam
in fummis pontificibus, quam retinent, invenimus.
De quo nimirum beatus Paulus loquitur, dicens:
g u t s inftrmatury & ego non infirmor ? g u i s fc an d a * ■
li\atur> dr ego non uror ? Prater ilia , qua extrinfecus
fu n t , inftantia me a quotidiana ,ftollicitudo omnium
Ecclefiarum. Qm verb omnium Ecclefiarum foHi-*
citudinem gerebat, non folurn parvulorum, fed
etiam ad difeutienda majorum fa6Ia vigilabat.
Unde be hie fubjungitur:
E t refpexerunt fpeculatores S a u l, qui er ant in G a- t
baa Benjamin, & eccc multitudo proftrata hue illucexteriora
miracula alii convertuntur, aljorum du- C P * difugiens. E t a it S aril populo \ qui erat cum eo :
ritia incitamentis quibufdam äd propofitum boni
operis moveatur. Male etenim tranquilla eft terra:
quando vita carnalium in mundi jacet dcle&atio-
nibus fecura: quando peritura, qua; ardentcr de-
fiderat, hanc dulciter obleiftant. Terra verb tur-
hatur, quando carnalis mens a mala fua foliditate
concutitur, be cogitare fludtuando inchoat, inter
mala, qux refpuit, be bona qua: amat. Turbari
etenim menti tunc eft, ferenitatem mala: deledla-
tionis propofito Chriftiana: religionis obducere.
Sed carnalis affe&us concutitur, utfpiritualis vita
reveletur. Unde be fubditur:
E t accidit quafi miraculum a Deo.
n xx. Quando namque mens hominis , carnali dessptiftat,
tur,ut fpiritualia bona ignorare mereatur. Sed
nines,pcr in fiuis carnalibus infirmari incipit, paulatim
in fpiritualibus convalefcit,ut fuperna proficiendo
videat, infirma oblivifeendo derelinquat, profe£tus
quidem converfte mentis oftenditur : quia prius
terra turbari dicitur, deinde miraculum quafi a
Deo accidifle memoratur. Miraculum verb a Deo
eft, quod fine homine facit Deus. Quod enim
i,e' manna in deferto filiis Ifrael pluerit Dominus ,
"<• quqd concupifcentibus volatilia prabuerit, miraculum
utique fine homine Deus fe c it: fed dum
mare dividere voluit, virga hocMoyfen tan^ere
prxeepit: ut miraculum oftenderct, quod per ho-
Requirite, & videte quis abierit ex nobis. E t reper-
turn eft, non adejfe Jonatham, dr armigerum ejus.
23. Pugnam Jonathæ, Saiil fpeculatores afpiciunt
: quia fummi pontifices, non folùm fubdito-
rum faâa difeutiunt, fed do&rinam prælatorum.
Iftos quidem explorant., fi bene agant : illos autem
an re£te doceant. Sæpe converfàcionem aliorum
audiunt, fed ne fint bene eruditi, pertimefeunt.
Quid enim eft aliud, quod quis abierit, quæritur :
nifi quia qui ad prædicandum mittitur talis efte
debet, ut onus minifterii ei fècurè imponatur ; ut
mens mittentis nulla dubitatione fluëhiet, quod
re&è doceat, be dodrinæ verba operibus oftendat.
Et quia innumcri funt Ecclefiarum præfules, à fpemen
univerfalisEcclefiæ, fic per orbem prædicatores
ordinat, ut circa fe miniftros habeat, per
quos illorum dodrinam difcutiat,&opera diligenter
inquirat. Sed qui fummi culminis minifterio &:
legatione funguntur, in alta vitæ & feientiæ fede
fublimantur. Unde be bene iidem fpeculatores in
Gabaa Benjamin efte memorantur. Gabaa quidem
Benjamin collis filii dextræ nuncupatur. In colic
quidem filii dextræ funt, qui jam per fublimem
vitam, & per altam fçientiam, ad conformationem
videmur pertingere Redemtoris. Hi nimirum vi-
âorum a6ia de fublimi confpiciunt : quia bonorum
vitam probare, be malos difeutere, ex vitæ meren-
Sammi pontifie
« non foltim
fubditorum vitam
explorant,
im do-
n prælaleft.
none deprimitur, ejus utique vifus obtundi-D culaWibus Jonathas afpicitur : quia^iummum c u t ptr orkm
mprntat, t n r . tit inirirnolia n om imiovor» c _I _î_ . /* i • r-’ > i o1 « •* . . . . .. 1
przdicatores
ordinanc.
minem populo demonftraret. Sic nimimm virga E tur' ceïfitudine, &: fumnue feientiæ perfefta eru-.
petra percutitur, ut aqua: fluenta producantur:
quia nimitum miraculum, quod oftendere voluit,
per hominem, non per femetipfum fecit: ut dum
hominem venerabilem redderet, huic Ifraeliticus
populus humiliter fubjici, be devote obedire de-
buiflet. Qiiid eft ergo, quod miraculum quafi ä
Deo accidifle afleritur, poftquam terra turbamr:
nifi quia dum fanóhis Spiritus mentem ad convcr-
fionem commovet, common menti eleftorum
exempla infinuat: qua: be venerabiliter videat, bc
inutari dev ote concupifcat ? Hoe quidem miracu-
Tom, III.
ditione. Qui Jonatham non adefte reperiunt : quia
lucra prædicationis tune optima efle confiderant,
cum prædicatoris laudabilem perfonam probant.
Sequitur :
E t ait Sa iil a d Achiam : Applica arcam Dei. ;
24. Cur Achiam facerdotem Saül applicare ar- 5
cam præcipit, nifi quia modum certaminis à fpe- t
culatoribus audiunt ? Quod quidem à fummis fà- 1
cerdotibus benefpiritualiter agitur, cùm ea, quæ
à relatoribus audiunt, non ante dijudicant, quam
corum rationem in confilio internæ meditationis
V ij
n finc prarci