tit continuo
pugnemus,
Deus nobis
aliquos hofles
fupcrftiçej XC-
iinquitj
Verf.3* .& 3f ■
* Fottè leg.
vctraäatione
h îc& infra.
Ordo in judi-
ciis feryandus.
bimus, continuare pridra fequentibus debemus. A quia fit Domini, fi pro cjus amore fratri, proximo,
47 Verbum quidem Saül fait,ut fie Philifthæos vel amico non parcit. Dicit ergo Saül dc filio,
vaftaret, ut ex iis virum non relinqueret. Quod fic
abfque retratfione morietur : quia nobis jam Tub
cciam intclligi poteft j quia ira volebar Philifthæos
perimere, ut eorum nullus ultra movere bella po-
tuiftet. Magna quidem hæc dies mentis eft, qua fic
æterna quæruntur, ut temporalis hoftis nullus à cæ-
de relinquatur. Sed quia nulli conceditur fic tem-
poraliter vincere, ut non debeat omni tempore puguia
Redemtoris gratia viventibus, etfi mors non dccer-
nitur corporis, peccati non debet vita dilatari. Abfque
retra&ione quippe Re£tor intcrficit, cùm affe-
&us carnis non afpicit : fed cùm crimen invenit,
velociter ferit. Retra&at quidem, qui ne fcelcftum
acriter pungat, obfequia ab eo fibi impenfa, aut
gnare, merito dicitur : Non ref pondit ei Dominus in confanguinitatis afte&um cogicat. Qua in renoue
ilia. Refponderc Dei non folùm intimi verbi tandum eft, quod non omnes culpæ acriter ferien-
ejus eft, fed gratiæ Sc muneris. Quando enim beni- da: funt. Nam levés pulveris macula: melius excu-
gnè concedit, quod pie petitur, refpondere perhi- tiendo, quam lavando, aut ignem apponendo, ter-
betur. Non ergo refpondet Dominus in die ilia, guntur. Graves etiam culpa:in omnibus æquaaf-
quia permittit quidem cle&isut vincant:fed de ho- g peritate infequendæ non lunt.: quia .vulncra cor-
ftibus quafi viventes deferit,ut cum quibus femper porum pro ipforum corporum natura,& roborc, vipugnent,
inveniant. Quod tarnen fi ideo dicitur,
quia Jonathæ culpa celatur, magnus timor prælatis
incutitur.Filiiis quidem peccat,&: patri ejus refpon-
fionem negat. Unusetiam deliquifte cognofcitur,
fed pro unius culpa infequi hoftes fuos cun&i per-
timefeunt. Quid in hoc fafto fignatur, nifi quia
peccata fubditorum, non folùm fibi, fed etiam prælatis
, Sc fecum communiter viventibus noccnt î
Quia verb latens hæc culpa à rege difeutitur, vi-
deamus jam, qua fublimitate latentia quæque per-
quirantur. Nam fequitur :
Applicate hue univerfos angulos populi, dr feitote,
dr videte per quern accident peccatum hoc hodie. Vi-
vit Dominus falvator Ifraelis, quia fiper Jonathans
faitum efi, abfque * retraftione morietur.
gorem exigunt medicinæ. Plerumque tarnen præ-
lati Ecclefiæ , cum culpas audiunt, plus jufto infer-
vefeunt : Sc dum vindi&am metiuntur, nec vulne-
rum qualitatem, nec perfbnarum delinqucntium vi-
gorem refpiciunt. Qui nimirum tolerandi funt,
cùm minantur : fed ab ultione, bonorum confilio
fedandi funt. Unde Sc hie fubjungitur :
Ad quod nullus contradixit ei ex omni populo. -
Quia enim majorum minæ humiliter ferendæ
funtTdicitur : Nullus contradixit ei. Et quia eorum
nimietas falubri piorum confilio refrenanda eft,
non valde inferiùs cùm camdcm mortem filio in-
ferre rex tentât, omnis populus clamat : Ergo-ne
morietur Jonathas, qui fecit falutem hanc in J Jr aïl ?
Liberavit ergo populus Jonatham, nc moreretur;
Quonimi
Prdatomi
feveriiasi
confidcii'
48. Quibus nimirum verbis ordinatum valde C Sed quia nondum inventam culpam non ferire, fed
judicii ordinem demonftravit : quia culpa priùs in- invenire fatagit latentem, fequitur :
venienda eft, deinde poena irroganda. Nam judicii
ordo confunditur, fi ante invents: culp* difeuflio-
nem proferatur. Ne enim ante difeuifionem feriat
dicit: Applicate hue univerfos angulos populi ,d r v i
dete, dr J'citote per quern accident hoc peccatum hodie
Et quia cognita culpa aufterius fcrienda eft, jurat
Et ait ad univerfum ifiael: Separamini vos in parte
una,dr ego cum Jonathafilio meo ero in parte altera.
50. Quid eft, quod regis præcepto populus à rege
, Sc cjus filio feparatur : nifi quia dum culpa la-
tens, &ffufpe£ta quæritur,&:fuperiores Sc inferiores
perfonæ difeutienda* funt ? Sæpe quidem populus,
Qui in K
dicens : Vivit Dominus, quia f i per Jonathamfilium fæpe eorum Re£tor delinquit : Sc aliquando ipfa
tneumfaftum efi,abfque retraftione morietur.Tra£tari fubditorum culpa prælato adferibitur, quo negli-
quidem diutiùs débet, ut inveniatur culpa : fed gente impleri perhibetur. Cum ergo oftenfis fupc-
poftquam inventa eft' in ea vivus aliquis relinquip) riùs indiciis, quia lateat in populo culpa cognofci-
non debet. Abfque retra&ione perimitur, qui vi- tur,& in quo fit abfeondita nefeitur : fe rex admif-
vcrc in pcccato, ftatim ut innotuerit, prohibe- ccat, ut an fua fit culpa, vel populi, Paftor feiat. E-
tur. Sed iftud abfque retra&ione, fcilicet périmé- quidem rex Saiil confcius culpæ non erat,quam ipfe
re, abfque retra&ionc non eft : quia multa confide- nec confenfu, nec opere perpetraverat : Sc tarnen
rationc Paftor utitur, ut culpa, quam retra&ando difeutiendus mifcctur, ut fi in fe etiam latet, inve-
invenit, feriri abfque rctrattione, Sc extingui velo- niatur. Quafi enim fe peccati infeium perquirebat,
citer poflit. qui dicebat : Nihil enim mihi confcius fum,fed non
451. Quod fi juxta hiftoriam hfijus paterni jura- in hoc jufiificatus fum : qui autemjudicat me, Domi-
menti ponHus attendimus : Sc illius temporis fervo- nus efi. Quafi dicat : quærere meipfum, Sc invenire
rem, Sc hujus teporem pariter contuemur. Anti- non defino : quia fi mihi latco; cui nuda funt omnia,
qui ctenim patres, ut Deo placèrent, ad mortem non latebo.Dicat ergo rex peccati illius,quod dif-
filiis etiam non parcebant. Nos autem cos, quos fe- cutiebatur, non confcius, Ego cum Jonatha filio meo
cundùm carnem diligimus, etiam tenui afperitate ero in parte altera : quia eletti doâores, cum in aliis
verborum infequi non audemus. Eccc,qui ad re- £ per rectitudinis zclum fæviunt, fibimetipfis Sc fuis
gnum filium nutriebat, dicit, guia f i per eum pec- familiaribus nequaquam parcunt. Quafi enim in
catum fa ll urn efi, abfque retraSHone morietur. Nos
una parte populum féparant, Sc femetipfos nop fe-
peccantes cernimus, Sc objurgarc peccantes aut no-
parant, qui fubditorum culpas difeutiunt : Sc ut
lumus, aut timemus. Cur ergo hoc facimus, nifi
femetipfos inveniant, inveftigarc non curant. Magnum
quia Deum, ficut illi nequaquam diligimus ? Nam
quippe eft humanæ ignorantiæ pclagus.Nam
Möyfes, ut bene peccatum idololatriæ vindicaret,
Levitas viginti triamillia virorum juflit occidcre.
In cujus nimirum exercitatione cædis dixit : Si quis
efi Domini y jungatur. mihi. Ponatvir gladium fuper
femur fuum. Ite & redite de porta ufque adportam,
dr occidat unufquifque fratrem fuum y dr amicum, dr
proximum. Quafi dicat : In hoc oftendet quifque
fi nofmetipfos quærere, & quales fimus invenire vix
aut numquam pofliimus, alios quando pofTumus ?
Quid eft enim, quod Prophcta déplorât, dicens :
Cor meum dereliquit me. Quid eft, quod Scriptura
facra- denuntiat : Ignorât homo, utrum odio, vel amore
dignus fit. Item quæftionis fua: fru&um Prophe-
ta denuntiat, dicens : invenitfervuus tuus corfuum.
immenfc
humans !■
V-’î in primum R e gum . C a p . î V /
Si'vixinvenire dbr S^ffi Eoffuntp,ofmctipf0sin. K r 0r,io m * , Quod. W „ f.
ire quirere, qua temeritatc ceflamus > Sed foftafic nec
Prophcta potuir, quia fubjunxit : ut timeat te. In-
venirec utique cor fmim , fi pleniter cognoviflec '
odio an amore dignus exiilerer. Qui ergo' non invenit,
ut coram Deo fecurus eiTets mvenic utique
uttimerec. At nos nec iftud facilè poffumus : quia
dum invenire peccata noftra,& inventa penfare
negligimus, quafi perdito corde fccun fumus. In
parte ergo altera hi, illi in altera ftacuuntur ; ut fin-
gulorum occulta ednfiderentur, Sc inventa culpa
digna poena feriatur. Quod quia laudandum valde
non diftuadendum eft, lequitur • -
. Refponditpopulus Saiil : <puod bonum eft in oculis
tuis,fac. ‘
1j yi. Quid eft autem, quod populo Saül, ut fein
partem unam fepararet pratcipit, & populus face-
re regem rogat quod pnreipir : nifi quia inquirere
fcmetiplps fimplices nefeiunt, etiam cum juben-
tur ; Dipit ergo : Fac tpuod bonutn eft in oculis tuis.
Quafi dicat : Tu melius agere noftra potent , qui
lumen cordis non lolum tibi, led etiam noftris pne-
videndis itineribus fufeepifti. Sed Reftor de interna
illuminatione laudatur, quam per gratiam habet
, per æftimationem non habet. Laudatur quidem
,. quia cognofcere fecreta aliorum poflit, fed
ipfe femetipfum pofle feire diffidit. Quia ergo lu-
Jnen fibi tantx gratix non adferibit,^aDeopoftule
rn n n r r\r»/-î k n r «. .. 1. . 1. r T 1 . c ‘ .
etiam Paulus denuntianSj ait : Nofira converfatio in pk;hp. s. t*.
calis efi. Doctor ergo quafi fingulorum fortes tenetj
dum uniufcujufque converfationem videt. Et duni
culpa nofeitur, Sc rei perlbna nefeitur, quafi förtei
mitdt,dum modum facinoris comparât perfonæ
negligent«.-Sed Sc fortè cùlpam deprehendit,durn
quodam figno conjedur*, petvenit ad evidentem
cnmims ventatem. Neghgenter quidem præemi-
net ,qui commifTorum fibi fidelium nefeit & forti-
ttldiiiem & infirmitatem. Noffe enim debet fortes
fubditos j quibus fint virtutibus apti, quibus infir-
mi fint vitiis per negligentiam proximi. Noffe de-
bet , quæ virtutum devotio iftosexciter, quæ illo-
B rum negligentiam qualitas vitiorum turbet. Quafi
ergo m exterioribus fortes fingulorum tenet, dum
prævidet quibus illi pofliint vitiis obrui, quibus
lfti virtutibus exaltäri. Caufa igitur cognita, quail
fortibus figna imprimit, dum patentis culpæ no-
tam illius converfationi aferibimus, qui per ne-
ghgentiam promis, & vicinus adillud facinus per^
petrandum ante fiiifle videbatur. Sed conjectura
hæc habeatur ad indagandam veritatem, non ad
rei invent* certitudinem : quia illic ftatim fubdi-
tumeft:
fece lXlt aUtmSa“ ^ Jonatham : Indica mihi quid yer^
54. Quid eft enim, quod captus interrogate, CuJ x
lare hoc precibus non omittit. Ünde &feauitur-/-nifi Ain* r l - 1 . .. v . / — **■ ----
Et dixiuad Dominum Deum rfreï/vn* ; C f » Ï 1* fi?ms a“ c conJe^Et dixihad Dominum Deum J frail: Da indicium, uris depre- dum^fuffideng
u id efi y quod non refponderis fervo tuo hodie ? Si in
me aut in Jonatha filio.meo hac iniquitas efi, da ofien-
fionem : aut f i eft in populo tuo hac iniquitas, da fan-
fiitatem. ' ?
, j i. Indicium ergo dari petimus, quando nobis
abfeondira revelari flagitamus.Sed quxrendum eft
^ quid fibi vült tança verborum diverficas ! Nam in fé
Si filio oftenfionem dari petit j fi in populo eft ini-
. quitas, fanaicatem. Quod tamen dici breviter po-
teft: quia eleai dcaores feiunc propriam foptiriidi-
nem, feiunt populi fubjeaiinfirmitacem. Pro fe ergo
folam oftenfionem culpæ petunc : quia aufteri-
■ hénfe videntur, feriendx adhuc non funt > Quafi " r
emmjam vulnus tenetur,fed adhuc teddm eftTgif- “end*"' '
cooperiatur ergo,ut mederi valeat,ai curarh Co-
gendus quidem aut admonendus e ft, ut culpam-
qux jam velut palam ccrnitur, confiteatur. .Dicit
■ ergo : Indica mihi quid feceris: quia crimen ■, quod
-apertis quibufdam indiciis nofeitur, ante judican-
dum non eft, quam apettiflin.è demonftretur. Et
-quia eledorum eft peccare Sc refipifeere ; culpas
perpetrate, & perpetratas confitendo detegere fC-
■ quitur: " °
Et indicate ei Jonathas, & ait -.GuftantguftavHn nutott
Jummtute wrga, qua er at in manu mea.paululum me lpopulo
■ tare poenitentiæ hanc foleant infequi, feiunt. Prop)’/«, tjr ecce moriir.
autem fanaicatem quatrunt: quia culpas
fubditorum folum feife appetunc; fed quos inve-
niunt prava agere , rogant ad veniam per lamenta
pervenire. Quid eft enim dicere : Da fanttitatem :
nifi, San&ifica, quos demonftras ? Mihi eorum occulta
detegis, fed detegendo nihil agitur, fi quos
oftendis, gratiam refundendo, non operis. Quia
vero f*pe ftant fubditi, Sc pr*lati caaunt fequitur:
- ^
Et deprehenfits eft Jonathas dr Saiil.
Et quia ipfa etiam culpa non facile,a quo fit per-
petrata, cognofcitur, fequitur:
Et ait Saiil : Mitt ite fortern inter me & filium
meum. Et captus eft Jonathas.
IS' Qui fortes mittunt, per vifibilium rerum
ut conjeduras latentia fatpe deptehendunt. Sic nimi-
rum Jonas fugiens nofeitur t fic Matthias Apoftolus
Apoftoiica cclfitudine dignus invenitur. Sortes ergo
fpirituales ponimus, quando pet exteriora figna
operum, ad occultorum notitiam pervenimus. Sots
enim uniuicujuique propria eft converfatio. Unde
ui Sapiencia reprobi dicunt: Coronemus nos rofts, an-
tequam ntarcefcant: nullum pratum Jit quod non per-
tranfeat luxuria noftra : uhique relinquamus figna la-
tta; quoniam hac eft pars noftra, dr hac eft: Jars no-
Jhra. Econtra autem Pfalmifta precatur , dicens ■
Tom. III.
yy. Qmd eft quod ait : Guftans gufiavi?Quare ptlfeam:.
-non dixit lupenus : Guftansguftavipaululum de mel- mi*"' foiccte
le tjlo t cum dixit : yidiftis quia illuminati funt oculi '
mcl\ eo Joodguftaverim paululum de me/le ifto l Sed 'XtmI>
quidam dum peccata confitentur, ea nimirum quibufdam
voci bus minuunc, dum fenon ex toco ammo
commififle oftendunt: Econtra autem eleai vi-
ri quando fe de minimis accufant.ea utique non
quafi patva, fed quafi magna pronuntiant. Quid eft
-dicere: Guftans guftavi : nifi quod foris peccatum
exercui, magno concupifcentiæ ardorc complevi !
Et quid eft poft peccati confeffionem dicere, Mo-
rior, nifi mortem à fe pcenitendo Sc confitendo ex-
E pellere, &expulfam timere > Quod quidem propric
<ft eleftoram,qui peccata fuadeferunt : Sc tarnen
hæc, quafinon deferta, pertimefeunt. Et quidem
puris confeffionibus, Sc aufteris poenitentiæ crucia-
■ tibus delent : fed, quafi non deleta, vehementer ti-
ment. Sed quid eft, quod ait : in fummitate virga ?
-nui quia dum nos confitendo infequimur, pro ferre
contra nos mendaciiim non debemus^' Peccatum
quidem in confeflioneprodendum eft, fed augmen-
tandum mendacio non eft. Tale quidemjdebet eflTe
in confeffione, quale fuit in opere. Ut ergo ardor
concupifcentiæ bene prodatur, di cit : Guftans gu-
Jlavi: Et ut qualitas cjus appareat, fubditur -. In
x 1