eftfe dicitur, nui; quod impletum vidcmus, quia jam A
ipfæ exceliiores perfonæ in Chriftum credunc 9 8c
ejus præceptis per Ecclefiæ prædicationem obe-
Reges & Im- diunc? Reges enim 8c Imperatores Chrifto fcrviunt,
cluifto* '.coronas deponunt, 8c per poenitenciam in Ecclefia
poenitcnuam veniatn petunt. Si icaque per capita montium fum-
fub(ectt. mas perfonas intclligimus, bene per cubilia leo-
«ura, 8c montes pardorum, principes quique 8c mi-
•niftri defignantur,qui crudelitati inferviunt, 8c do-
lofitatibus fuis,qiios vi non polfunt lædere, deci-
tcones & pat- piunt.Pardi quippemaculas,in cute Temper portant,
dos <fcunuit. per qUOS qUj quàm hypocritæ, vel difcordes fi-
gnificantur ? In illis quippe qui crudelitatem feëtan-
tur, dæmones tamquam leones cubant. In illis ve- g
ro quafi pardi montes ædificant, quos dum vitiis
fuis aliquas virtutes admifcere confentiunt, pro
omnibus bonis fuis laudis gloriam affe&are com-
pellunt. Hi itaque verè pardorum varietatem imi-
tantur ; quia dum cum virtutibus etiam vitia fc-
ârantur, quafi in vario corio coloris difiimilitudine
dividuntur. Sed de cubilibus leonum, 8c de mon-
tibus pardorum Ecclefia coronatur ; quia dum per
ejus prædicationem 8c crudeles ad pietatem, 8c hypocritæ
ad vitæ humilis unitatem convertuntur,
pro his omnibus præmium percipiet quod meretur.
Cui iterum dicitur :
Verf. g. Vulnerafii cor meum for or me a fponfa, vulnerafii
cor meum in uno oculorum tuorum, dr in uno crine col- C
li tui.
sup. toi. cap. . iz. Per oculos fponfæ, fan&æ Ecclefiæ prædica-
adverf.t.&i. tores, ficut ditftum eft, defignantur. Per crines ve-
uniratcm inter ro> populi multitudo figuratur. Per collum aucem,
Ecclefiæ mem- fantftr capitis 8c corporis conjun&iô demonftratur ,
^^confirfian‘ dam, mortem q*u æ fides Ecclefiæ intel. li®gitur. Per hanc enim capaffus.
’ put & corpus çonjungitur, dum Chrifto quilque
eo tenaciùs inhæret,quo fidelior in bona converfa-
tione habetur. In uno ergo oculorum 8c in uno
crine colli Iponfæ Sponfus vulneratur ; quia pro-
fecto ufque ad mortem crucis afficitur, ut uniras
prædicatorum 8c plebis in Ecclefia confirmetur.
De cujus dile&ione erga fponfam iterum fubdit
Sponfus : 1 ;
vtrÇ.ie. Jj)uam pulchrx funt mammoe tua,foror me a fponfa ?
Dileûio Dei 13. Quid per mammas convenientius in hoc lo-
& proximi, co -quàm ipfa diledio Dei 8c proximi ,'de qua fu*
mæ, quibus periùs diximus, intelligitur ? Per quas mens fanda
Chnftus dele- omnes fenfus fuos in diledione nutrit, dum Deo
tur" fuo caritatis tenacitate conglutinatur, & proximis
fi quid utilitatis habet, quando licet, libenter ,im-
pendit.Has mammas fponfæ quantum Sponfus dili—
gat,in repetitione laudis apertè manifeftat, dicens :
ibidem. Pulchriora funt ubera tua vino, dr odor unguentorttm
tuornm fuper omnia aromata.
Bonorum ope- 14. Quod fiiperiùs de Sponfi uberibus diximus,
ïum cx hoc 8c hîc cum de fponfa loquitur, inteilisi poffe
fiunt, fragran- «eltunamus. Et odor ungucntorum tuorumjuper om-
tia. nia aromata. Per unguenta quippe ipfæ virtutes quæ
ex caritate oriuntur, intelliguntur. Habent quippe
etiam réprobi aliquando aromata quibus redolent :
quia virtutes quafdam poffiden^ 8c bona opera
perpétrant; fed quia fine caritate vivunt,in cqnfpe-
du Dei nulla quæ faciunt placent. Unde in judi-
Matth. 7.22. cio cum dicent : Domine nonne in nomine tuo pro-
phetavimui, dr in nomine tuo virtutes multos feci-
mus? Refpondebitur eis : Numcjuam novi vos, dif-
cedite à me omnes operarii inicfuitatis. Bene ergo unguenta
Ecclefiæ fuper omnia aromata redolere di-
* In recent, ed. inlcritiir : quia dum virtutes nutrit, flores gignit ; &
mm virtutum exbilaratione fe reficit.f racists quos genuemt eadem cssftocuntur
: quia etfi opera reproborum aliquando ho-
minibus placent, hæc quæ fanda Ecclefia ex caritate
conficit, in divinis naribus fine cclfatione redolent.
Sequitur :
Favus difillans labia tua fponfa : mel dr lac fub ytrp. t,
lingua tua ; dr odpr vefimentorum tuorum ficut odor
thuris.
15. Prædicatores Ecclefiæ bene labia fponfæ effe Cur fana«!
dicuntur ; quia per eos populis loquitur, 8C per eos
ad fidcm parvuli quique erudiuntur, dum per eos tus.0™1’111
occulta divinæ Scripturæ quafi cordis latentiama-
nifeftantur. In favo autem mel latet, 8c cera vide-
tur. Redè ergo labia fponfæ favus vocantur ; quia
dum in carnis' fragilitatc fapientia magna habetur,
quafi mel in cera abfconditur. Quando verb ele-
dus quifque prædicat, quando cæleftia gaudia nef-
cientibus révélât, tune favus diftillat : quia quanta
dulcedo fapientiæ in corde lateat, per oris fragtli-
tatem audientibus manifeftat. Unde fcriptum eft :
Habemus thefaurum ifium in vafis fittilibus. Ideo x c«r.*.J
fubditur : Mel dr lac fub lingua tua. Nimirumfalfi Mcl&|jCj/
prædicatores mel in lingua portant, quod fub lin- alllsProPj
gua non habent : quia cæleftia gaudia aliquando ferrai
prædicant tamquam veri fint, cum ipfa- terreftria
bona totis defideriis appetant. Sanda verb mens
mel in lingua prætendit ; quia fapientiæ dulcedi-
ncm loquendo oftendit, quam veraciter prædicans,
audientës tamquam mellis dulcedine reficit. Lac
gerit, quia congruenti fibi dodrina parvulos quof
que in Ecclefia nutrit. Sub lingua autem hæc omnia
fibiipfi refervat ; quia internam dulcedihem af-
fiduè fecum portât. Dum enim terrena abjicit, dum
vitiorum amaritudinemrefpuit, in interioribus fèn-
fibus fapientiæ dulcedine fe pafcit, qua robur colligit
, ut ad æterna gradiens, in labore viæ laffcf-
cerenon poffit.
16. Cui bene dicitur : Et odor vefiimentorum tuo- Bona ojeij
rum ficut odor thurü. Quid per veftimenta hæc, ni- ™mnm‘
fi fanda opera defignantur, quibus præcedentium
malorum turpirudo operitur, ne videatur ? Hinc
enim fcriptum eft : Be at us qui vigilat, dr cufiodit 4poc.iU
1 vefiimcnta fua ne nudus ambulet, dr videatur turpitu-
do ejus. Thus verb per fignificationem pro oratio-
ne ponitur, ficut fcriptum eft : Afcendat oratio me a, pfll.tA
ficut incenjüm in confpeftu tuo. Sanda itaque anima
in hoc mundo,quanta poteft,bona opera operatur,
& bene operails dcfiderio 8c intentione fanda ad
æterna fe extendit ; nihilque boni agit, nifi ea intentione,
ut ad cæleftia quæ diligit, quandoque
pervenire poffit. Bene igitur odor veftimentorum
ejus ficut thuris effe perhibetur : quia in omnibus
operibus fuis orat, dum perveniendi intentione,
ea quæ poteft bona operatur. Sequitur :
Hortus conclu fus for or mea fponfa, hortus conclu- Vtrf- »■
fus ifons fignatus.
17. V- Hortus fanda Ecclefia exiftit ; quia durn Honus»,
populos multos in fide gignit, quafi flores pulchros
bona terra emittit. Qui hortus eonclufus bene effe
dicitur ; quia ëaritatis vallo circumquaque muni-
tur, ne intra numerum eledorum reprobus âlïquis
ingrcdiatur. Unaquæque anima fanda etiam hortus
eonclufus effe intelligitur,: a quia dum- bona a
fua, intentione vitæ æternæ abfcoridit, dum huma-
nas laudes omnino çontemnit, ipfa bona intentione'fècirçumfcpiri,
ne ad interiora rapienda hoftis
antiquus irrumpere poffit. Fons etiam dicitur ; quia
dum cæleftia affidüè cogitât, dum feientiam Scripdit.
Conclu fits enim hortus efle dicitur ; quia dum bona. Hujus addî-
tamcnn nulla extant veftigia in mff. aut in yec. ed. Parif. *
r etiam fi-
Kfanftafinxtanun
fq npet m remcemmemmi congregat, a gnatur ï qua: fie aquam fapientiæ générât, ut & p o
quafi aquas viventes fanda mens in fe gignere rmtrr-c fr r n n p r e . ------------------------------ î r
non ceflat, quas fitientibus proximis prarbere utre-
ficiantur valeat. Unde fcriptum eft diccntc Domi-
Jio: Jpui biberit ex aqua quam ego dabo ei, non fitiet
in Merntim : fed aqua quam ego dabo ei ,fiet in eo fons
aquafalientis in vitam at cm am. Et alibi: ^ u i credit
in me, ficut dicit Scriptura, flumina aqua viva
fluent de ventre ejus. Sed cur dicitur fbns illc fi<ma-
tus,nifi quia fenfus fpiritalis mentibus indignis abf-
conditur ï Infideli enim homini a Domino dicitur :
Spiritus ubi vult fp irat, dr vocem ejus audis, dr nefi
tantes Temper reficiat, & tarnen manarc non defi-
ftat. Qu« bene hortorum effe perhibetur; quia il-
lorum fpecialiter eft fanda Scriptura, in quorum
mentibus virtutum femina oriuntur. Sed quarren-
dum nobis eft, quare fons8c puteusutrumque fi-
mul Scriptura dicatur, cum fons in fuperficie appa-
reat, puteus vero in imis latens, omnes fc quarren-
tes^ majori labore exerceat. Sed feiendum eft,
quod divina Scriptura in quibufdam manifefta exi-
ftens., in quibufdam verb locis obfeuram fe pra:-
bens, & aliquando leviter ficut invenitur, tarn-
CIS unde -vernat, am quo vadat. Et iterum fcriptum B quam fons potatur, & aliquando magna inquili.
eit : Stgnamm efijufer nos lumen vultm tm Bomi- tione b: eget, ut inventa fumatur. Qu6d vero fan
are. Quod emm ibi lumenjignatum.hochîcpro- ü x Scripturæ intelleftus per aquanTdefignetur
culdubio Eons fignatus efle .perhibetur.- Sahdlus oflenditur alibi :cdm divina voce de reprobis di’
emm Spu-itus mentem quam replet, & illuminans citut -t Mittam eu (him aqua, & famem panù Et
M M — : « & de luce ejus per Ifaiam d.ckur: ulafcm Bom iLabjcLfalcm àv
i t o q m d appetat, & de rore ejus fe refngerer, Juda omne roburfanh, & omne robur aqua. Ubi no.
nelalTcfcat. sequitur i . tandum, qubd robur panis priùs, &poftea robur
hmtjstones tua paradijus malorum punicorum cum aquæ aufertur. Dum enim gravia dida Scripturæ
pomorum fruólibi
18. Quid emittit fanda Ecclefia, nifi cum Tandis
operibus fanda verba, quibus filios gignit &
nutrit ? Quorum dum alios ufque ad martyrium
perducit, alios in fanda converfatione erudit; hos
a& sH S IsS B ____ . . . •: . . . r ______ 1
non perquiruntur ut mandanW, pâulatim àfeien-
tia decidit mens, ut aliquando levia etiam intelle-
du non capiancur. Sed aquæ iftæ bene de Libano
flucre cum impetu dicuntur : Libanus enim, ut di-
dumeftjdealbatio interpretatur.In Baptifmo quip-
I f * i î , z .
Ejus aquæ
Quanto impcjii
fanguine martyrii rubentes ad æternam patriam C pe deaibamur, dum aniffa nigredinc peccatomm
tranlmittic, îllos vero in Tandis operibus viven-: ^ j :-:— ---- c ^ *
tes, proximis in exemplum fanditatis tradic, quid
nliud quàm mala punica & pomorum fruâus emittit
! Maia enim punica fub rubeo cortice multi-
tudinem granorum continent i. fru£l:us veto pomorum
in fe refeâionis dulcedinem habent. Sic fie
Martyres dum fub igné ttibulationis laboran^dunv
pro Chrifto. fanguinem extetiùs fundere non du.
bitant, :muititudinem. virtutum interiùs fibi congregant
in mente. Sancti etiam quique qui in pa-
. ce Ecclefiæ vivunt, fructus pomorum gerunt : quia
ftum lâneta opéra faciunt , proximis exempla triad
munditiam novae vine teformamur. De Libanó
ergo aqua:c putei cum impem fluunc i quia in Ba- «
ptifmo elcfli quique donum Spiritus fanfti acci-
piunt, quo illuminati Scriptura: facra fenfum in-
telligunt.Qua: Scriptura: fanfkefcientiatanto fluit
impetu, ut eleftos dum tangit, ab hujus vita: amo-
re fubmoveat, Sc ad a-terna gaudia vi impetus fui
quofque adha:rentes trajiciat. Hinc eft enim quod
in Pfalmo fetipmm eft : rluminis imfetus latißcat rf.l, ,
civitatem Dei. Impetus enim fluminis civitatem
Dei lattificat, cum pet donum fanfli Spiritus forti,
ter inündäns Scriptura: fapientia fanftam Ecclefiam,
buunt, quorum exhibitione fe quivöluntteficiunt. n vei cuflibet capiêntis meutern, infufione fua exhi-
Quotquot enim funt in Ecclefia Sanâi, five igné,
paffionis ardeant, five in pace Ecclefiæ quiefeentes
fuccrefcant, fan&arum virtutum odorem tamquam
paradifum fuavitatis 8c deliciarum conftruere in fe,
dum vivunt , non ceffant. Cujus paradifî uberta-
tpm Scriptura dcmonftrat, dum fub voce Sponfi
per arbuftorum nomina, quafque virtutes defignat,
dicens : .
.., ■ larar Ad min« ^nirirnc o/'Erptvt-iir»-.
promata,
jium odor
“Mus.
larat. Ad cujus Spiritus adventum malignus fpiri-
tus increpatur, cùm hîc in fubfequentibus dicitur :
Surge Aquilo.dr veni Außer rferfla hortum meum,
Ó" fiuent aromata illius.
11. Quid enim per Aquilonem qui in frigorc
conftringit, torpens facit, nifi immundus Ipiti-
tus defignatur, qui reprobos omnes dum poflidet,
à bono opere torpere facit > Per Auftrum vero, ca-
iidum fcilicet ventum, Spiritus: fanûus figüratur:
qui dum mentes cleftorum tangit, ab omni torpo-
Cypri cum nardo, nardus dr crocus, fifiula dr ein-
namomum cum univerjis lignis Libani, myrrha dr
alo'è cum omnibus primts unguent is.
- , . , ... ; ' O j r : - te relaxat,& ferventes facit, = ut.bona quæque de.
I Oft1“ enun pet bas diverfas aromatum fpe- fideranter operenmr. Hinc enim dicitur • Conner-
Cies dpfignatut., nib ftnaarum virtutum a odor & te Domine caftwitatem mßrarn, ficut torrent in Au-
proreiftus, qui in Sanûis habetur! Ex lus quippe ftro. Surgat ergo Aquilo, Sc veniat Aufter & pet,
Ipeciebus regalia unguenta conficmntur, ex his E flet hortum Sponfi,& fluant aromata illiust ut vi-
corpotum (amtates invemuntitr. Bene igitur vir- delicet fpiritus malignus ab Ecclefia vel ab una,
fUtCS animarnm df“nfrnanr nniKnc o, ______ .. • i « r. • . r- „
rtrfl ta.
d
Ut (pojifi Lof»
tus flores Ae
fruâus ferat,
flaru Spiritus
(ànâi jndigcf,
r/4 , i z f .
l&cra Scri-
? fens fi-
* puteus
fûtes animarum defignant, quibus congregatis 8c
çonfctftis, 8c bonus ôdor opinionis egreditur, 8c æ-
gris animabus.competens fanitas repauacur. Sed ad-
«uc laus Ecclefiæ à Sponfo repetitur,cum fubditur :
Fons hortorum, puteus aquarum viventium, qua
fluunt impetu de Libano.
%o. Re&è in emiflîonibus, fons hortorum 8c puteus
aquarum viventium defcribitur. Quid cninj
per fontem 8c putcum, nifi fan£ta Scriptura defi-
* Val-ci. & Rotora. honor. .
^ In exeufis, fi excipias vct. cd. Parifi additur, tamquam puttuc,
poft eget. Gloflcma eft quo carcnt mlT.
* Jy vulgatis omiflujn, cum impetu.
Tom. III.
quaque anima difeedat, & Spiritus fanftus gdve-
niat. Qui veniens caritatis ignem cogitationibus
infundat, & ä torpore negligentia: dum fe infufte-
rit, folvat. Quod dum agit, aromata fluunt i quia
dum adveniente fanfto Spiritu, cor quod prius tor-
puerat, ad opera (e excitar, mox fanffce opetationis
opiniones per proximos quofque fuavitcr difeur,
runt, ut quique audiences ad eadem fe accendanr
Sc Auftro flante, ideft Spiritu fanfto fe infundente
* In- Rotom. & Val-cl- .& fluant aromata, quod etiam in Vulgata,
legitur, habeturque paulo infra .- furgat ergo Aquilo ... & fluant, See.
• Sic reftituimus ex nrif. In cdicis legitur, 'tu bona qua dt lid front
operentur.
E e ij