In nomine Parris, 6c Filii, & Spiritus fandi : accipe A ...
fàniratem in nomine Domini. Amen. A l t a O r a t to .
A d aurem ßnißram.
ln nomine Patris, 6c Filii, & Spiritus fandi: ungo au-
res tuas facrati oléi liejuore, ut quiequid pcccati deleda-
tione nocivi auditus admiflum eft , mediexna fpiritalis eva-
cuet. Per Chriftum Dominum noftrum. Amen.
A d oculos.
In nomine Patris, 6c Filii, & Spiritus fandi: ungo
oculos tuos de ojeo fandificato, ut quiequid illicito vifii
deliquifti, hujus olei undione expietur. Per Chriftum
Dominum noftrum. Amen.
Unxi te de oleo fandificato, ficut unxit Samuel David
m Regem 6c Prophetam, * opérante creatura olei : in nomine
Dci Patris omnipotentis : ut non lateat Spiritus im-
munduS, neque in membris tuis, neque in medullis, &c.
ut in aliis codicibus noftris manuferipris.
Sequuntur quædam alise O rationes, fèptem Pfalmi, Li-
tania, cum multis fuffragiis, quibushæc iubjunguntur :
P o ftea communicet tum h is v e r b is , f i cornmunicare in fir -
mus v o lu e r it ; f i n a u tem , pra term ijjis h is qu a tu o r oratio-
n ibus , qua, fe q u u n tu r , d ica t iftas d uos ; Bcnedicat te Deus,
&c. Propitietur Dominus. Corpus Domini noftri Jefu
Chrifti confervet animam tuam in vitam aetemam. Amen.
&c.
A d nates.
In nomine Patris, 6c Filii, 6c Spiritus fandi :.ungo has 1
nares de oleo fa c t o , ut quiequid nox* contradum eft
odoratu fuperfluo, iftaevacuet medicatiö. Per Chriftum
Dominum noftrum. Amen.
A d labia.
men quid fignificent ill* particul* f u s , 6c t a , littcris ru-
bris exarata, non lacis capio.r
N o t a 9 2 4 . Q j jæ S ü MU S , OMN l F O T E N S
D e u s , u t f a m u l u s t u u s i l l , & c.
Hxc Miflà celebrata eft in coronatione Caroli Calvi
Imperatoris : lèd fingulis unguiis nhiiss ttrrmibuuss oorraartiioonniiDbuuss fnlnngguuila*
In nomine Patris, 6c Filii, 6c Spiritus fandi : ungo la- præmittuntur orationes de S. Gorgonio Martyre : quia eo
bia ifta confècrati olei medicamento : ut quiequid otiofa
f u s , vel etiam locutione criminofa fu s peccafti, divina
dementia mifèrante, expurgetur hac undione. Per Do-
minum noftrum Jefiim Chriftum, qui te, &c. Oremus.
O r a t io .
Dominus Jefus Chriftus apud te fit, ut te défèndat.
Refpondeat. Amen. In te fit f , ut te reficiat. Amen.
Circa te fit t , ut te confèrvet. Amen. Poft te fit t » ut cu-
ftodiat. Amen. Super te fit t» ut benedicat. Amen. Qui C
cum Patres & Spiritu fando vivit & regnatDcus. Per
omniafècula fêculorum. Amen.
A d feftus.
In nomine Patris, 6c Filii, & Spiritus fandi: ungo
pedus tuum de oleo fando, ut hac undione perun-
dus t a , fortitcr certare valeas ad versus aereas catervas.
Rer Chriftum Dominum noftrum. Amen.
A d fiafulas.
In nomine Patris, 6c Filii, 8c Spiritus fandi: in uno
quoque loco, ungo has feapulas, five. medium feapularum
de oleo facro ut ex omni partc fpiritali protedione mu-
nitus ta , jacula diabolici impetus viriliter contemnere, ac per M
procul poffis cum robore fiiperni juvaminis repellere. Per 1
Chriftum Dominum noftrum. Amen. D in
Nota 9 3 4 . S and a
A d man tu.
dem die nempe v. Idus Septembris Carolus Calvus Metis
coronatus eft j ut videre eft in ejus capitulis.
N o t a 9 2 s . O m n i u m .
H *c voxdeeft in Mifla citata.
N o t a 9 2 6 . E t i l l . R e g i .
In Mifla citata legitur : E t Carola R e g i n o ftro , quia
in ejus coronatione dicimr.
N o t a 9 2 7 E t p e r a g e n d u m i n j u n c t u m
O f f i c i u m .
Ita in codice Ratoldi Abbatis. In Mifla citata h*c vo-
cabula defiderantur.
N o t a 9 2 t . O r a t i o .
In Mifla citata ex Capitulis Caroli Calvi legitur, C om -
tn u n io, rediüs, ut arbitror. *
N o t a 9 2 9 . V i a S a n c t o r u m , 6cc.
Hsc Oratio in quibufdam Ecclefiis recitatur poft pro-
ceffionem Dominic*.
N o t a 9 3 0 , I s t i i n t e r c e d e n t e s .
- U t e ifi t e credent e s , ut in quibufdam libris editis.
N o t a 9 3 1 . A r m a .
Id eft, ornamenra, veftimenta.
N o t a 9 3 2 . S e c r e t a r i i ,
Id eft, fäcrarii.
N o t a 9 3 3 . M i n i s t e r .
Per Miniftrum, intelligit aliquem minoribus ordinibus
utiatum.
In nomine Patris, & Filii, & Spiritus fandi: ungo has
manus de oleo confecrato: ut quiequid de illicito vel no-
a o opere peregerunt, hac undione evacuetur. Per Chriftum
Dominum noftrum. Amen.
A d pedes.
In nomine Patris, & Filii, & Spiritus fandi : accipe
Horum meminit Alcuinus lib. de Officiis divinis cap,
de veftimentis, & Leo Oftienfis infra citandus.
N o ta 9 3 s . S u p e r h u m e r a l e .
Meminit Alcuinus cap« citato. Gr*ci dicunt,
de quo vidé fûpèriùs annotata.Sed hoc humerale" Ut ex ra-
tionali,quod ei infra anneditur, non eft fimile omophorio*
N o ta 9 3 6 . A l b a m .
Talare eft veftimentum lineum quod poderis dicitur,
Alcuinus cap. citato. Alb* mentio fit in Concilio Carfanitatem
in nomine Domini noftri Jefu Chrifti, Curve & rnarr «« °r-3Spï. ‘ C. IC<f ,°'r^ Arlb.a..:. .m...e..n. t i. o. fic \n» ,C o•ncilio Car
am bula. In nomine Domini, ungo hos pedes de oleo be- C^n‘ V ta c o n u s tempore oblation is tantum
lerunt, ifta aboleat perundio. Per Chriftum Dominum
noftrum. Amen,
Alia Oratto.
N o t a 9 3 7 , D e l e n d a m a i j e .
Legendum videtur : D e le in d e mala.
N o t a 9 3 8 . C i n g u l u m .
Cinguli meminit Alcuinus cap. citato.
N o t a 9 3 9 . B a l t h e u m .
Proprie cingulum eft militare, de quo Varro lib. 4.
Ungo te oleo benedido, in nomine Patris & FilH Z s L n ' " Z *■ ' “1 * “ ,
Spiritus fandi, ut hac undione corroborate ta i/m*. a ProPnc cingulum eft militare, de quo Varro lil
valeas fiiperare catetvas. Pet Chtiftum Dominim no! cap‘! f aLilImi‘ ' & finaU! Ifid° IUS‘ib’ ° riB"
ftrum. Amen. K ? * ' ^
N o t a 9 4 0 . T un
• Significant proculdubio, quando ungitur mafculus, Icgcndutn
flic ottojus ; quando femina, 0Ù0J4, Item in unftionc Äafculi, legendum, perunfÏHS, munitus ; in Onftione
unit à , munit a. femin*, per-.
JJ7 Sandi GregorH Pap*.
Qoam Alcumus, fc^AnMlarias lib. »..rap.17. Dal- A R . f i i d * r t g f i c o , c u i f u l f i l m u r ic c ,
F e r e fu o pin gen s germ ina q u a v o lu i t ,
jry 8
maticam appellant, Mifla ab Illyrico édita Palmaticamj
fed legendum, D a lm a ticam .
N o t a 9 4 1 . I n t i n t i n n a b u l a
Ad fimilitudinem Sacerdotis Aaronici.
N o t a 9 4 2 . M y r i c e .
Lege, A li r i f i c è .
N o t a 9 4 3 . M a n i c æ .
Sunt chirothec*. Nam infra in eadem Miflà Pafchali :
jE t e x u a t manicc.<, la v e tq u e manus. In Miflà ab Illyrico
édita legitur : A d in d u tn d a s manus. Meminit Leo
Oftienfis lib. z . Chron. Cafin. cap. 82.
N o t a 9 4 4 . D e t u r e i a n n u l u s .
In Miflà Illyrici, a d annulum. In codice Ratoldi,
quemadmodum & in Sacramentariis editis in ordinatione
Epifcopi datur ei annulus. Quod etiam videre eft in Concilio
Ncc fane magnum fiiit Ambrofio laud is argumentum
gemmatam in capite geftare coronam: quod erfi convenirc
poific aliis Mediolani Epifcopis, quos poftea laudatEn-
^ hodius, nihil tarnen fimile illis attribiiit. Ncc obftant ilia
Toletano iv. can. 27. S i E p ifco p u s e ft, orarium, a n - _
n u lum , & baculum. Mentio fit in vita S. Birini Epifcopi a
qu* ex Eufebio producuntur lib. 10. Hift. Eccl. cap. 4.
in oratione panegyrica : A m i c i D e i & Sacerdotes , q u i
fa c rofahSlo podere indumento c te le f ti, g lo r ia corona d iv
in a u n ü io n e , & fa n f ta f a n d i S p ir itu s fto la circumve-
f t i t i . Et in Apologetica fandi Gregorii Naziauzeni: I d -
c ir co me Pontificern u n g is , & podere c in g i s , ca p itiq u e
c id a r im im p on is , a tq u e Jp ir itu a lis holocaufti a lta r i a d -
moves . Nam ifta commemorantur ad veteris Sacerdotii
fimilitudinem. Nec nos morantur lamin* ill* aurex,
qüas in fronte geftaflè ferunt SS. johannem 6c Jacobum, '
quia nonfunt coron*,nec cidaris, j
Dorceftrenfis apud Surium 3. Dccembris de ejus corpo- > ut in eis incospere, fic in eis defiere. Ad illud verô
ris detedione : In v en tu s e ft qu oq u e a n n u lu s , item que quod objicitur ex Ammiano Marcellino lib; 19 . ubi feri-
c r u x plumbea. Mirum tamen de eo filentium eft apud Al- Firmum in Africa vidum, ut fibi quodammodo
cuinum, Amalarium, & Rabanum : quodlàtis indicat di- Theodofium Imperatorem conciliaret, figna militaria, &
verfum olim fuiflè ritum pro diverutatc temporum, & coronam facerdotalem cum ceteris manubiis, qu* regio-
locorum. nem illam depopulando rapuerat, reftituiflè, ut prxee-
N o t a 9 4 s . C a s u l a . ptum eft : dico locum eflè de corona Sacerdotis alicujus
De cafula Hugo à S. Vidore lib. 1. de Sacramentis ethnici intelligendum, nondum omnino tum avulfa genti-
cap. 50. C a fu la q u a p la n e t a d i c i tu r , omnibus in ftum tn - litate. Coronatos olim Sacerdotes gentilium in facris
t i s fu p e rp o n itu r , p e r quam ca r itas in t e llig i tu r , q u a om- fuiflè norunt omnes. Id planum eft ex Tertulliano libro
n ib u s v ir tu tib u s em n en t io r v id e tu r . H a c f i tp e r d e x trum de corona militis • Ip fa d en iq u e fo r e s , & ip fa h o f t u , &
b rachium le v a t u r , u t amici in D e o am entur : r ep lica tu r - e t r a , ip f i M in i f t r i & Sace rdote s eorum coronantur. Et
q u e fu p e r f in i f t r u m , u t in im ic i p ro p te r D t u m d ilig a n - 1^ * Spedaculis : A n D e o p la ceb it a u r ig a it le to t
. tu r . Cetera vide in obfervationibus noftris ad concor- animarum in q u ie ta to r , to t fu r ia r um m inifter , to t f t a -
diam regularum. tuarum v e lu t Sa ce rd os coronatus', 6c S. Cÿpriano in ora-
N o t a 9 4 6 ' R a t i o n a l e . C “ one dc lapfis \ P ro n s cum f ig n o D e i p u ra , d ia boli coro- ,
Eft ornamentum quoddam pedorale, ad fimilitudinem num f e r r e non p o tu it ; ibi enim agitur de facris idolorum;
illius quo utebantur olim legales Sacerdotes. ex Concilio Eliberitano can. 55. Sace rdote s q u i ta n tum
fa c r ifica n t ium coronam p o r ta n t , n e c fa c r i f i c a n t , nec
d e f u i s fum tib u s a liq u id id o lis p ra fta n t , p la ç a it p o f t
biennium accipere communionttn. Olim in fàcris Cereris
Hiérophantes, 6c Hierophantides, 6c Daduchus, hoc eft
lampadem geftans, alixque facrificul* myvtea corona cin-
gebantur,ut ex Iftro refert Scholiaftes Sophoclis ad Oedip.
pum Colonxum. Imô ipfeTertul. lib. citato de corona
militis negatprorfus Apoftolos, Evangeliftas, 6c Epifcopos
fiiiflè coronatos, quod concrari* lententi* adverfàtur :
N o n d en i q u e , inquit, P a tr ia r ch e s , L é v i t é s , a u t Sa ce r d
os , a u t A r c h o n . Q u i s v e l p oftea A p o fto lu s , a u t E v a n g e -
N o t a 9 4 7 . M a n i p
Alias mappula apud Alcuinum, 6c phanon apud Rabanum.
Et hxc de ornamentis Pontificum, qu* laris accurate
hie recenfentur, nulla tamen mitr* ftda mentione: cujus
. etiam in Sacramentariis noftris mfs. in Ordinibus Romano,&
Tiliano, in Pontificali mf. quod fervatur in facriftia
Ecclef Rothom. 6c putatur efle Remenfe, Mifla ab Illyrico
edita, apud Alcuinum, Amalarium, Rabanum, 6c
alios antiquos feriptores, qui de Officiis divinis trada-
vere, & ornamenta Pontificalia recenfent, mirum eft filentium
_________ __
li f t * , au t E p ifco p u s in v e n itu r coronatus ? Scilicet tam an-
: itaut exiftimem vix ante annum poft Chriftum na-cum ^ ' ' - - • : —
dedicatione, S. Bernardum Epift. 40. Hugonem à S. Vidore
------ ...llefimum mitrx ufum in Ecclefia fiiiflè, quem _ dquus dodor ignorabat traditionem Apoftolicam} Icaquc
poftea clarè videmus apud Petrum Damiani ferrn. 1. de ^ fruftfa oftendunt quidam nonnullorum prifeorum Epifco-
lib. 1. de Sacramentis cap. 55. 6c multos alios, qui
poftea floruerunt. Quare non aflèntior iis qui dicunt mit
r * ufùm ab ipfis fluxifle Apoftolis, 6c antiquos Epifcopos
corona ufos-fuiflè, quod fuadere conantur ex epigram-,
mate 77. Ennodii de vita 6c moribus S. Ambrofii :
S e r t a r edim itus g e ft a b a t lu c id a fr o n t e ,
D if t in t lum gemmis ore p a ra b a t opus.
Ita enim legendum eft : Qu* fané nemo eft, qui non vi-
deat metaphoricè did depudore, verecundiâ, modeftiâ,
gravitate, 6c fimilibus virtutibus, qu* in ore hujus fan-
diffimi Pontifias emicabant, qu*que inter concionan-
dum obdivinam viri eloquentiam maxime cffiilgcbant,
quod fàtis ex his verbis
D ift in E lum g emmis ore p a ra b a t o p u s ,
manifeftum eft, qu* etiam patent ex fuperiore difticho
porum mitras, quia illorum fuiflè probari non poteft, imo
in quibpfdam apparent figna prxtent* antiquitati dcro-
gantia. Qualis autem fuerif antiquorum mitra fic docet,
audor veteris etymologici: Mi'tfoj twelve o! Xm qameSt £
dae/av ytvoftfoi siytuoi, <* xstTa^n'inj J i -yaf fd'tfa. h i-
» id eft, mitr* proprie coron* funt ex fafeiis 6c ora-
riis compad*; per abufioncm verb omnis corona appella-
tur mitra. Ubi vox WaeA&r corrupta eft,’ pro qua legendum
d & u -o iv , ut legitur apud Euftathium in Iliadem A.
qttfttioi 07i fuTftn KveJas oi ibri tpxoiliat <d<pou/oiid
eft, dicentes mitras eflè ex fafeiis, & orariis compofitas*
Oraria autem flint textilia qu*dam oblonga. Vide quam
difparcs funt hodiern* mitr* Pontificum.
No ta 9 4 8 . F l a m i n e a t o .
Id eft, facris veftibus induto. Ut autem qu* fupra dida
* funt, clariora fint, hie damus veterem imaginem fandi
Remigiia ex codice Remcnfi. j
in H VeUtere m etiam fandiB GBresgSoI!r“ii imaginem, ,v qjuuaaimu mex tucoud. .m . quia elegantior fandi Dodoris effigies initio primi operum omnium
turn nr edit, dehnean curavit Mcnardus, hue revocavimus : voluminis appofiw, hanc in limine hu/u* tomi prohibée incîdi —
qu* dicta funt daritatem quoque cx ipfa accipiaot ; turn pote minds comp tara, fbliufque cxplicationi s gratia depidant*