le tG lo c c a ( l e g e , C lo c c a ) ab fq u e humano motu fo n a r e A . N u m q u id & in t alia, -poft pa r tum F i r g in i s n il um
cocpit. Mentio fit in Epiftola Gutberti ad S. Lullium, quæ _ . . . . _ ,
vI vvtv „ft ;„ r„ CniAnl^ c p * ■ eft inter Epiftolas ejuftlcm S. Bonifacii: E t F a * ™ s ) * m ß p e r e f t .
C lo c c am , qualern a d manum b a b u l $ tu a p a t em i t a t i mit-
tere curavimus .
N o t a s 8 8 . I n V i g i l i a A p o s t o l o -
R V M.
Sequitur Commune Sanctorum, ut vocant, in cujus
initio hate reperire eft in codice Remenfi : D tn u n t iu t io
N a ta lia uni us M a r t y r is , N o v e r i t v e ftra d e v o t io , f t n -
c lijftm i f r a t r e s , q u o d B . M a r ty r is i l lim A n n iv e r fa r iu s
d ie s in tra t : q u o d d ia b o li tentationis e x u b e ra n t ( lege,
quo d ia b oli tentationes e x u p e ra n s ) u n iv e r fita t is Creators
g lo r io fa pajfion c conjunBtts e ft. P e rp lu ra lita t em (ideft,
fi folemnitas plurimorum fit denuntianda ) q u o d ( lege,
q u o ) d ia boli tentarntnta vin cen tc s u n iv e r fita t is C reators
g lo r io fa pa jfion c co n ju n t il fu n t . Id coq u e D om in um co n - uu ^
la u d cm u s , q u i e ft mirabilis in S a n B is fu s s , u t q u i 'tilts ® pella._..
v iB o r ia coronam c o n tu lit , nobis eorum m e n t is d e liB o rum N o t a 6 0 0 . V E
1 ilia
Et infra :
N t c m ea p o f l M a r ia m p otis es confringere ju r a .
N o t a s p S . E t i n q u o f u i t p e c c A n d i
f a c i l i t a s , & c. Eleganseft paronomafia.
N o t a s 9 9 . A l i a M i s s a .
Deeft in codice Remenfi. In cod. Rodradi legitur :
M i f i a in N a t a l i F i r g in i s ConfeJfa. Ubi nota Confeffam
appellari fandam Virginem , quæ non fit Martyr, quern«
admodum appellantur Confe(lores viri fandi non Martyres.
Quod tamen vocabulum aliquando Tandis mulieri-
bus attributum fiiiflè videmus : nam in Concilio Toletaquarto
editionis Garfiæ, fanda Leocadia Confeflbr apin
d u lg en tiam la rgia tu r . I n illo ig itu r lo c o , v e l in Hi,
v i l l a , i l i a f cr ia b a n c eamdem fe ft iv ita t em fo l l i c i t a de
votion e eelebremus.
Hate eft antiqua formula fefti alicujus annuntiandi an-
tequam Martyrologia publicè in Ecclefia legerentur : eu-
jus ledionis mentio fit in additione prima Capitularis Lu-
dovici Imperatoris tit. 69. XJt a d capitulum p r im itu s
M a r ty r o lo g ium leg a tu r : d r d ica tu r v e r ju s , deinde rég
u la , a u t h om ilia q u a lib e t leg a tu r : d e in d e , T u a utem
D om in e , d icatur . Sed vix ante hujus Ludovici Pii xta-
tem, ledionem Martyrologii in ufu fiiiflè crediderim ; ut
patet ex his, quæ ex codice Remenfi, qui tempore Carols
Magni fcripeus eft, produxi j in quo, ut obiter id no-
tem, a nihil extat de Communi Apoftolorum.
N o t a s 8 9 - M a r t y r i s a n t b c e d i t .
In codice Remenfi legitur : M a r ty r i s Con fejfor a n te -
ced it. Sed 7» Confr.fior redundat.
N o t a s 9 0 . R e s t a u r a n t u r , Ineodem codice
corruptè legitur , reftaurator.
N o t a 3 9 1 . P r e t i o s a p a s s i o n e q j j A m
PRiEl M US.
In eodem codice mate legitur : P r etio fa p a jfio n c , &
fo lem n ia . Sed legendum eft, ut in codice Rodradi, P r e t
io fa paffion e d r folernnitate.
N o t a s 9 2 . V o t i v o j .
Id eft , devotos, Papias : F o t iv u s , d e v o tu s , id eft,
promtus & alacris ad Dei cultum.
N o t a s 9 3 - I t e m a l i a P r ;e
tertia Prxfatio eft pro Martyre Pontifice.
N o t a s 9 4 - I n V i g i l i a p l u r im o r
M a r t y r o m . t
Hxc Vigilia deeft in codice Remenfi. Sed & alia M if-^ N o t a 6 0 V b i
la eft in Natali plurimorum Martyrum. SC f l *
N o t a S 9 f - I g n i a n t u r '. Id eft, inflammen-
N o t a s 9 6 - C o n f e s s o r i s .
Confeflores illos vocat Ecclefia, quipietate infignes,
virtutibus & miraculis illuftres, fine Martyrio tranquilla
^ pkeida morte in Chrifto quieverunt. Sidonius lib. 4.
cpift. 18. B a filicam fa n E li P o n t ific is Confejforifque M a r t
in i , P e rp e tu u s E p ifco p u s dig n ijfim u s tanto p ra d e c e fo r e
fu c c e fio r , mult um p r io r i , q u a f u i t h a B e n u s , cap actor em
n o v a v it . Et infra:
Hate verba non extant in editis. De vidua: profeflione,
& veftis impofitione ab Epifcopo, hxc habet Concilium
Arauficanum primum can. 27. F id u i ta t i s fe r v a n d a p ro -
ftjfisonem coram E p ifcop o in fe c r e ta r io h a bit am , impofita
* b Ep ifcopo v e fte v id u a li in d ica n d am , &c. ' ^
N o t a 6 0 1 . B e n e d i c t i o Vi r g i n i s .
Virgines Deo (acrare antiquus mos eft Chriftianorum,
quem etiam tangit Ammianus Marcellinus, licet paaanus,
lib. 18. fub finem : In v en ta s tatn en a lia s F ir g in e s C h r i f -
tiano r itu c u ltu i d iv in o fa c ra ta s cuftodire in ta S la s , &
religion's f e r v i r e , fiolito m o r e , nullo v e t a n t e , p ra cep it.
N o t a 6 0 2 . . A b E p i s c o p o d i ,c e n d a.
Epifcopi eft Virgines conlecrare. S. Hieronymusepift.
ad Demettiadem lib. 1. S c io q u o d a d imprecationern Port-
q tific is flamm eum F i r g in a le Ja n B um o peruerit ca p u t. Et
epift. 83. ad Oceanum lib. 2. f i e r i Ca te ch um en u s , hodie
P o n t ife x t v e f t ere in c ir co , nu n c in a lta r io ; dudum f t u to
r hiftrionum , n u n c .F irg in um confecrator. Id etiam patet
ex.Concil. Carthagin. 2. can. 3. A b u n iv e r fis E p if c o -
p i s diü u rn e f t , u t C b r ifm a t is confe B io , & pu e llarum con-
fe c r a t io a P r c jb y tc r is non f ia n t . Quod fi aliquando fa-
ciant Prefbyteri, id inconfiilto Epifcopo facere non debent
, ut habetur in Concil. Carthag. 3. can. 36. V t P r c fi
b y t e r , inconfulto E p if c o p o , F ir g in e s non confecret.
N o t a 6 0 3 . Q ua f i t i n Ep.i p h a n i a .
Ita in editis, in cödice Remenfi, & in Ordine Romano.
Ita etiam ftatuitur in Epiftola Gelafii Papx ad E-
i. Hzc pilcopos Lucanix : D e v o t i s qu oq u e D e o F ir g in ib u s n i f i
a u t in E p ip h an ia rum d i e , a u t in a lb is P a fch a lib u s , a u t
in A p o fto lo rum n a ta li t i i s , fa c r um m in im i v e lam en im -
po n a n t. ,
c u n d a F e r i a P a
In Ord. Romano , F e l in alb is P a fch a lib u s . Ita
Præfata Gelafii Epiftola. Apud S. Ambrofium in ipfa R
fiirre&ionis Dominica: folernnitate. Lib. ad Virginem la
fam cap. 5. N o n e s rtco rd a ta d ie ifa n S la D om in ica R
fu r r e t t io n is , in quo d iv in o alta r s te obtulifts welandat
'N o ta 6 0 s . A u t q u a n d o A p o s t o h
r u m N a t a l i t i a c e l e b r a n T u r .
Juxta decretum Gelafii Papæ Epiftola fopercitata.
N o t a 6 0 6 . E t v e s t i m e n t a n i g r a fc
INSECUS G E S T A N T .
Hæc défont in Ordine Romano, & in codice Remen!
Olim Virgines Deo facræ pulla vefte induebantur. :
Hieronymus epift. 15. lib. 1. de laudibus Afellæ ; E t tu n
Q u a C orfejfors non t r a t a q u a fu o .
N o t a s 9 7 . U t p o s t q .u a m V i
y JRG - - -TQj iAM V i r g o d e çam fu fe io r em quam a matre impetrare non p o t e r a t , h
TJ a N E a R ° I.^ * &<? , E wd ï ïm Et Epiftola ad Gaudentium lib. 2. S o ien t qûida:
id ett, poftquam Chriftus Virgo de Maria Virgine c um fu tu ram F ir g in em fto p o n d e r in t, p u lla tu n ica earn e
prodiit, turn Virginis partu vi«fta eft libido, ut præclarè f u r v o operire p a llio s ut videlicet à teneris unguiculis ?
^lvchotnarhia • _a:__b
N o ta 6 0 7 . Q uorum dam b o no r um. /
Nempe caftimoniæ , cujus excellenria' in cælo magis
perlpeéta erit •, ut fcquentia lacis indicant.
N o ta 6 0 8 . I n n o v o .
Ita in codice Remenfi, & in Ordine Romano. In editis
legitur , in h o c, malè.
N o ta 6 0 9 . Q^ü ÆT I B I D E V O T I O N EM
S U A M OFFERT .
I4eft, quæ tibi propofitum & firmam tibi perpetuo
ferviéndi voluntatem offert.
N o ta 6 1 0 . V otum. Id eft, defiderium & voluntatem.
N o ta 6 i i . I n jhjunio ci bus.
Spiritalis videlicet, quo mens pafeatur, dum caro jeju»
nat. Nam devotis virginibus olim fùere :
E t r a r a tenuefque epula, & mens fobria femper. ^
Inquit Prudentius de illis feribens lib. 2. contra Symma-
chum.
No ta 6 1 2 . Qu a te nu s CE NTESIMIFRU«
CT US , &C.
Ita Prudentius lib. citato, de Virginibus agens :
N in e decies deni rediguntur in horrea fruftus.
Vide foperiùs annotata.
N o ta 6 1 3 . A d an c i l l a s D ei v e l a k -
d a s .
Olim Virgines Deo focræ folemni ritu velabantuf.
Præter locos fopra citatos, id etiam videre eft apud S. Hie-
ronymum lib. 1. epift. 48. ad Sabinianum •• Poft Apoftoli
Petri bafilicam, in qua Chrifto fiammeolo confecrata es.
Et Prudentium lib. citato :
1
Sunt & Firginibus pulcherrima pramia noftris.
E t pudor, eft fanfto ttftus vclamine vultus.
Id autem fiebat poft diuturnam Virginitatis probationem :
eo quèd in ejufmodi velatione propria quæaam fit Virginis
confccratio , & ftrittiflima cum Chrifto Sponfo con-
junâio. Quocirca olim Virgines ante annum ætatis foæ
quadragefimum non velabantur, ut ftatuitur in Concilio
Agachenfi can. 19. Sanftimonialcs, quamlibet v ita ea-
rum, & morts probati f in t , ante annum atatis fiua quadragefimum
non velentur -, & in Concilio Cæfar-Auguf
tano can. 8. Item leElum eft non velandas efie Firgines,
qua f t Deo voverint, nifi x t. annorum probata at ate 3
£c in Novella Majoriani : Sancimus filias quas pater ma-
ttrv e a feculari permixtione tranflatas,Chrifliana fides
fervare pracepta continuata Firginitate cenfuerint, non
ante fufeepto honorât0 vclamine confecrare, quam q u a -.
draginta annos atatis emepfa, talibus infulis inofenfa1
meruerint obfervatione decorari.
Ncc obftat id quod ftatuit S. Bafilius epift. 1. ad Am-
philochium can. 18. ut Virginum id eft, profeffio
excipiatur anno ætatis 16. vel 17. S iquidem fufceptio
veli à profeffione feu voto Virginitatis diftinda eft : nec
femper eodem tempore ifta agebantur, fed aliquando di-
verfis temporibus, ut clarum eft: ex Concilio Cxfarauguf-
tano fopra citato, in quo votum Virginitatis , & fufceptio
veli diftinguuntur. Et ex epift. 1, S. Innoccntii Papx
ad Vi&ricium Rothomagcnfem Epifcopum cap. 12. &13.
Item qua Chrifto ftiritualiter nupferunt , & velars à
facerdote meruerunt , f i poftea v e l publicè nupferine,
v e lfe clanculo corruperint ; non eat admittthdas ejfe ad
agendam poehitentiam, nifi is , cut f t conjunxerant, de fe -
culo decejfcrit, &c. H a verb qua nondum facro vclamine
teBa, tamen inpropofeto Firginitatis femper manere pro- ■
miferint, licet velata non f in t , f i forte .nupferint, his
agenda aliquanto tempore pcenitentia eft, See.
■ Præter velum folebant mitra feu mitrella Virgines or-
nare caput, quæ crat ex lana, auro , purpuraque contexta,
ut videre eft apud Optatum Milevitanum lib. 2. adversùs
Parmenianum ; Inttrea fupra mtmoratus F e lix inter cri-
1 m in a jh a eft fa c in o r a n e fa n d a ,a b eo com prehtnfam p u e l-
la m , cut m itram ip fe im p o ju e ra t , d q u a p a u lo a nte
P a t e r v o ca b a tu r , nefarie inceftare m in im i d u b i ta v i t , Et
lib. 6 . Id em i l lu d qu am f tu l tu m , quam v a h u m , q u o d a d
v o lu n ta tem , & q u a f i a d dig n ita tem v e ftram v o ca r e v o -
l u i f t i : u t F i r g in e s D e i agerent pcenitentiam d i f e e n t t s ; u t
jam d u d um p ro fe fia f ig n a v o lu n ta tis capitibus poftea, v o b it
ju b en ts b u s , s inm u ta r en t : u tm itr e lla s aureas p rojicerent
a lto s ac c ip e r en t. Et paulo poft • N e c u lla fu n t pracepta
c o n ju n B a , v e l d e q u a la n a m itr e lla f i e r e t , au t de qua
p u rp u ra p in g e r etu r 3 non enim in panno h oc po te ft r i r g U
m tM A d ju v a r i. Idque facicbant ad fponfarum imitation
s ; Ut repudiatis feculi viris ft Chrifto nupfifli indica-
rent, ut conftsc ex eodem Optato ibidem: E t tam tn V i r -
g tm ta t p i iu p t f i t , p m m i t r t lU t u t a t ß e f u n f t . S p in .
taU n u b tn d i h u e g em s e ft t i n n n p tin t S p o n f t ja m v t n t -
j ram v ,Inm a t e & p rtfe jftone f iu e , & n t fe cn la r ib u s ntt-
ptsss fit ren u n tiajfe monftrarent.
Aliam caufam profert S. Ifidorus lib. 2. de Offic. Eccl.
cap. 17. ubi & velum ä mitra diftinguit: Q u a r i td r cu r
fe rn in a F i r g in e s in benediBione v e le n tu r , q u o rum h o c
caufa eft. I n g ra d ib u s enim v e l Offic iis E c c le f ia f tic is f c -
mtn a n u lla ten u s p ra fe r ib u n tu r . N a m neque p e rm it t itu r
e is lo q u i in E c c l e f ia , v e l docere ; f e d neq u e tin g er e ., v e l
offerre a liq u id y i r i l i s m u n er is , a u t fa ce rd o ta lis o ffic ii fo r -
tern f ib s v in d ica r e . Id co q u e hoc ta n tum , q u ia F i r g o eft
Ö “ carnem fu am fa n B if ic a r e p r o p o fu it , id c ir co v e n ia f i t
silt , u t in E c c le f ia n otabilis v e l in fig n is in lr o e a t , &
honorem fa n B if ic a t i corporis in lib e r ta te ca p itis oftendat,
a tq u e m itram q u a f i coronam F ir g in a lis g lo r ia p r e fe r a t
in vert'see. Qux omnia fcr£ fumta font ex Tertulliano lib.
de velandis Virginibus, & male apud S. Ilidorum legi-
tur : C o n tin g e r e , p r o , t ingere .
2 De Virginum mitra illud ejufdem Ifidori lib. 19. Ori-
ginum cap. 31. intelligendum eft: M i t r a eft p ileum p h r y -
g tum ca p u t p r o te g e n s , q u a le e ft ornament urn ca p itis dev
o t arum. Ubi devotx font Virgines Deo dicatx &r con-
fecratx, quemadmodum in Concilio Toletano 1. can. 16.
D e v o tam p e ccan t em non recipiendum in E c C lt f iam , n i f i
pec car e d e fie rs t. Et can. 19. E p ijc o p i , f i v e P r e jb y te r i J iv
e D ta co n i f i l i a , f i d ev o ta f u e r i t , & p e c c a v e r it , &
m a r i t urn d u x e r it , &c. Unde Virgo devota, & Virginias
devota Aufonio dicitur in Parentalxbus epig. 7.
tA im il ia H i la r ia matertc ra F i r g o d ev o ta :
Femine's f e x u s o dium t ib i f em p e r , d r inde
C r e v i t d e v o ta F i r g in i ta t is amor.
Quia vero mitra appellatur p ileum p h r y g ium , inde fa-
dum eft, ut mitra, fcu tiara Romani Pontificis appellata
) fa fr s g s u m , vel potius p h r y g ium , juxta corrediorem or-
thographiam. Sugerius Abbas S. Dionyfii in vita Ludovici
Groffi Francorum Regis agens de Alexandra Papa fc.
cundo \ C um q u e T u ro n is a p u d S . M a r t in u m , u t mos e ft
R om anis , F r ig ium f e r e n s , L a ta r e H ie ru fa lem ce lebraf-
f e t . Ubi male legitur, F r igu um . Et infra agens de Cal-
lixto II. Papa, ubi defcribitur ejufmodi phrygium : I b iq u i
more Romano fe ip fo s p raparantes multo & m ira b ili om a -
t u , circum dan tes ca p it i ejus Fu g ium ( leg. F r ig ium ) ornament
urn im p e r ia le in fta r g a lea circulo aureo circutncin*
B um imponunt.
Tandem Virginum crines Iparfi & foluti eratit inftar
Iponforum, utmanifeftum eft ex eodem Optato lib. 6 . S p ir
it a li Sponfo fo lv e r a n t crinem , ja m calefies ce le b ra v e -
ra n t n uptias j & infra : In v en ift is ig itu r h u ju fm o d i F i r g
in e s q u a ja m f t i r i ta l i t e r nupferant ,• q u a f i fe cu n d a s coe-
g ift is a d nuptias j u t crines iterum fo lv e r e n t ,■ imperaftis,
Nam Schifmatici Catholicas Virgines ad foas partes ra-
ptas vel alledas, pcenitentia prius impofita, iterum confc-
crabant. Ex hoc Optati loco manifcftum eft olim Virgines
non fuiftc ronfiis, quod etiam confirmatur ex S. Am*
brofio cap. 8. lib. ad Virginem Iap/am : A m p u t e n tu r c r i -
nes q u i p e r v a n am g lor iam occafionem lu x u r ia p r^ ft ite -
ru n t. Ibi enim injungit Virgini lapfx pcenitentiam adu-
E iij