pu iicaU,SiikM a tum , nihil profead fignificattvum fona-A C t l .2 } 4 - B . Inter alias novarum fiugrnhenediaiones
re poteft, nifi vo* corrupta clTe dicatur, duabus .particulis
Grxcis conftans, hoc eft, Biathanaton, vel Biat hanatorum
: nam Biathanatos, vel Biathanatus eft, qui violenta
occubuit motte, di&us à |i/*, quae eft violentia i & Swtvnç,
mors. Hunc locum cum aliis Sacramentariis Vaticanis
m(T. confèrre non potui, cùm hxc Prxfatio, ad exorcif-
mum pertinens, in iis non extet. Vidi tamen ipfum in Sa-
cerdotali fuperiùs citato ad Scholium * p. 243. ubi loco di-
btionis Bithonatum,\nvcni Biotanatorum fine adlpiratione:
fed quia etymologia hujufee di&ionis fenfui exorcifmi contra
(piritus immundos, 8c contra invocationem magic* ar-
tis fatisfacere non videbatur ( ei etiam adlpiratione addita )
ob temporis inter imprimendum anguftiam, rclida fuit
Vox Bithonatum, hoc loco maturiorem poftulante confi-
dcrationem j quia etfi mea de voce B iat hanatorumcon je- g
tftura eft rationi confentanea, & certitudini, ut fic dixerim,
proxima s earn tamen abfque alicujus Scriptoris, aut exemplars
au&oritate, dido in loco apponere aufus non fui,
prxfertim vero ob frequentem Scriptorum ufum, qui voeem
Biot hanatorum pro iis qui violenter occubuerunt,
contra vocis etymologiam frequenter ufurparunt : Biotha-
natus cnim à /5/oçqux eft vita: &Sarcwjf,mors,di<fi:us,mor-
talem fonat vitam. In paflione S. Andre* Apoftoli apud
Surium die 30. Novembris Tomo 6. à Prefbyceris 8c Dia-
conibus Ecclefiarum Achai* confcripta , invenio Ægeam
Proconfulem, qui S. Andream cruci affigi mandavit, ex
hoc Decrcto à axmone ftatim arreptum, & in medio fbro
civitatis volutatumexpiraflè.Hinc Stratocles Ægeæ frater,
ad Chriftumconvcrfus, juffit fervis fuis, ut inter Biothana-
tot fipelirent cum. H*c ex Surio in fine did* Paffionis.
Caffianus item in Coll. z. c. 5. de morte Heronis fenis
extat benedidio uv* vel fob*, 8c yetufto more feriptum
reperitur/<*vw, ptofaba. Veteres enim illi, B. feilicet Gre-
gorii feculo, v pro b, 8c b pro v, ad arbitrium uti fb-
lcbant i modo ufum Grxcorum, led inepte quidem, modo
Gothorum 8c Longobardorum cetcratumque nationum ex-
tcrarum feribendi pronuntiandique formam ac barbariem
imitantes, ut eruditi viri 8c permulti lan& affirmant, hujus
generis in Latina lingua jaduram fatentes. Scribebant au-
tem contra venerandx antiquitatis uliim, lav or pro labor,
veneficium pro btntficium, vonum pro bonum, & alia id
genus permulta: ita etiam vivcrc pro bibere, 8c bibere pro
vivere, necnon bit a pro vita. Qui profedb feribendi pronuntiandique
modus in Hilpania, prxfertim veto in Pro-
vincia Caftelli, 8c alibi apud multos in hanc ulque diem
remanfir. De aliquot exemplis fuperiori loco appofitis lu-
culentiffimum extat teftimonium per Tabulam illam la-
pideam fatis grandem, Romx in Xifto, five in Porticu
S. Petri ad parietem Ecclefix affixam, & ad ealeem Scho-
liorum appofitam: in qua rccenfentur multa oliveta, qux
B. Gregorius SS. Apoftolis, 5c ad eorumdem SS. Apo-
ftolorum luminaria concinnanda dicavit: in qua feilicet
Tabula, olibetum pro olivetum, 8c femper quidem, necnon
parba pro parva, 8c filbula proJylvula, 8c uveribus
pro ubtribus, 8c devitorem pro debitorem, ulurpantun
Hinc nos ad Codicis Vaticani vetuftatem gomproban-
dam, voeem Fava, pro Faba retinendam cenluimus.
Id quod etiam a Pamelio fadum elle conftat, cum hanc
eamdem ledionem retinuerit, 8c in margine feriptum re-
liqucritdicens: Adore veterum cenfeo fava, pro faba legi.
Hujus autem generis feribendi pronuntiandique ulus
varius, ortum fortafle habuit a vario ulu feribendi proulus
eft hac didionc Biothanatos, pro iis qui violenta oc- ç nuntiandique fecundam Alphabeti Grxci litteram. Ætas
cubuerunt morte. Hic enim Hero quinquaginta annorum
fpatio ineremo fingulari continentix rigore commoratus,
diabolica tandem illufione deceptus, in puteum fefe prxci-
pitem dédit : indeque illæfus à fratribus extradusy fed pene
exanguis, ac deinde in fu* deccptionis obftinatione perfe-
verans, tertia die obiit. Hinc Caffianus de Herone ait : Vix
d Prefbytero Abbate Paphnutio potuit obtincri, ut non
(inter Bioihanatos reputatus) etiam memoria & oblatione
Paufantium judicaretur indignas. Lampridius in Helioga-
balo lmp. adolefcente impuriffimo,qui à feurris anno xta-
tis fux 16. occilûs fuit, hunc in modum de eo lcribit>£f
pradiSlum eidem trat d Sacerdotibus Syriis Biothanatum
fe futur um. Hac denique voce in eumdem item fenfum ufur-
pata Julius Firmicus luis ad res Aftrologicàs pertinentibus
ufiis eft, 8c quidem frequentiffimè. Ego itaque cùm hac in
' e perplexus forem, num Icilicct vox Biothanatorum, vel
enim Latinorum ilia grxciiâns, hoc eft Grxcorum lin-
guam imi tari affedans, mulcas voces à fonte Grxco ori-
ginem trahentes, Grxcis litteris feribere folebat, 8c frequenter
quidem hunc in modum : IHC XPC , IH2 XP2 ;
Latinas item nonnullas ad imifationem Grxcorum pro-
nuntiare ftudebant, ut patet per exempta lùperiùs affigna ta,
in quibus utebantur littera b pro v ,8c v pro b. Hxc
autem varieras, fiebat ob varias opiniones, ficut didum
eft de littera Beta, Grxci Alphabeti lécunda. Veteres
enim Latini, ficut ad hanc ulque diemjnulti, opinantur
B fecundam Alphabeti Grxci litteram vim ac naturam
habere quam littera v apud Latinos , eamque per v
exprimebant, vocitabantque Vita, ratione forlân ducti,
quöd Grxci feriptores cùm fcribuntnonnulla Latinorum
nomina, ut Valerius 8c Virgilius, modo B, modo OY
re rorem,icilicct niotnanatorum,vei uti folent, utBazeexof, 5c <r OooMe/oy, *& -Bmip*y**lmWs§, 8c Oi!ip“-
Biathanatorum didum in locum reponenda elïèt, pertra- yMoç• Quod faciunt necemtate compulfi, nullam habentes
dans Tertulliani librum de Anima, (led aliud agens)
litteram, ut redè ait Adolphus Mekerchus, vir quidem
cidi in cap. 33. non proeul a libri fine, in quo dilceptatur,
eruditus, qux noftram confonantem reddat 5 cùm V vo-
an demorentur hie animx poft mortem, vel ab inferis com-
calis , 8c V confonans apud nos unum nomen & unam
meent j 8c prxlèrtim in eum deveni locum, in quo de ma-
habeant figuram. Ob id Ptolomxus in omnibus nominibus
gica invocatione, necnon de exorcifinorum antiquitate
difputacur; bifque dido in loco de violenta morte prxre-
ptis mencionem facit: quos non Biothanatos, nee Biatha-
vatos, fed BUothanatos didos, hoc eft, violenter mortuos,
a fiiajuf, adverbio Grxco, quod eft violenter, appellat in
hanc verborum formam: Itaque invocantur quidem u4bo-
ri & Biaothanati fub illo fidei argurnento, quod credibile
videatur, eas potijfimum animas ad vim & injuriam fa-
cere, quas per vim & injuriam favus & immaturus finis
ext or fit, quafi ad vicem offenfa, damones oper'antur fub
obtentu earum, &c. Hxc Tertullianus. Tertulliana ica-
que ledio cum propria 5c genuina ellè videatur, iplam
voeem Biaothanatorum, didis omnibus in locis reftituen-
dam efie reor : vel Biathanorum, ut mea fert opinio. Si
autem vox, Biothanatorum, reponenda cenlcatur, hanc
per figuram fyncopam, ac diphthongo detrada, feriptam
8c pronuntiatam ellè dicas oportet.
Col. 233. A. In exorcifmo falis, ut videreeft in titu-
lo, 8c in exorcifmo ipfb, fit mentio de vetufta Ipargcndi
falis conliietudine ad quxque noxia eifuganda.
apud Latinos ab V incipientibus, ut V trôna, où»pom ;
Vicentia,oJ/w«fli, vel Oututm, 8c id genus alia, per où,
quod fonat V Latinum, non per B, feribit. Suidas item
quando V , pronuntiare ftudet, non per B, fed per OY
id facit, ut Ooäaho Valens Romanorum Imperator, 8c
Ovawnvicu'tf, Valentinianus Romanorum item Imperator:
necnon Outtpot, Vatus, Laodicenfis Sophifta ; atque hunc
femper in modum alia id genus nomina ab eo feribuntur.
Eodem quoque modo interjedio dolentis v a , fcripta re-
peritur apud Matthxum 18. dicentem : Oi/a) <nf o/lSpdonp
- ótulta, Si oJ -ra mctiJbw hoe eft, Vx hominiilli,
t per quem fcandalum venir.
Idem alibi apud eumdem, 8c apud alios Evangeliftas
non femel, 8c aliis locis novi Tcftamenti. Hincnonnulli
Latinorum, fedperpauci, rediùsfentientes, exiftimave-
runt b Grxcum eamdem habere vim 8c pronuntiationem,
quam b Latinum, 8c beth Hebraïeum habent 5 8c Grxcè
ß>7m, bita, vél Latinè beta, juxra Hebraïcam fbrè pronuntiationem,
beth, quam fibi Grxcus ab Hcbrxo non
mutavit, non v ita , dicendum, rciplâ demonftrant. Quo
in genere funt Juvenalis Satyra 14. 6c Martialis lib. j. A
Epigram. Quibus in locis Beta pro V ita leriptum reliquerunt.
Idem fenfit Plautus, qui in Pfeudolo interjedio-
nem admirantis, BdSai, pro qua Latini Papa, Grxcam
retinuir diccns: Baba, nunc mihi demum animus in tu-
to efi loco. Et in Afin. pro eo quod Latini dicant, in-
cedit, vel v a d it , ulurpavit hanc voeem badiz.ati dir
cens : Demarn Hercle jam de horde0, tollutim ni badiz.as.
Nondum lingua fuum, dexfra peregit opus.
Quamvis autem hoc in loco hujulmodi lignum didi verbi
intelledum habere non queat, illud tamen iplum rclidum
eft ad codicis item antiquitatem comprobandam, nifi di-
camus notam hanc additamenti elle lignum: qux cnim
poftnotam hanc ad verbum ulquctformafti, exclufive,
leguntur 5 in cereris codicibus mfs. 8c impreffis non repc-
Quod autem b Grxcum habeat eumdem Ibnum, quem riuntur. Hoc item lignum àd hanc rem prxftand;
habet b Latinum, non folùm deverbo badiz.0, verum ulu olini fuifleB. Hieronymus ceftatur, feribensad Pauctiam
ex ipfo ovium balatu, luce clariùs dignofci polie te- lam, 8c Euftochium, 8c Suniam, 8c Fretellam : & hujus
ftantur eruditi viri, Johannes feilicet ChcKus Anglus, 8c generis lignum, obelus ab eo nuncupatur : qux fane vir-
Adolphus Mekerchus Brugenfis in commenrario de vera gula à Latinis veru vocitatur, quo oftenditur jugulandum
ac reda lingux Grxcx pronuntiatione, dum Eultathii in elfe 8c confodiendum quod in authcnticis libris nonin-
Homerum opinionem Cratini referunt dicentis, b yocis venitür.
aut foni ovium imitativum 8c fignifiçativum ellè : citant- Ibidem G. in oratione admodum prolixa varix fiint 1c-
e ex eodem Euftathio hunc ejuflem Cratini verfum, 8c ^ diones, qux brevitatis caula prxtermittuntur. Illud cainterpretantur
:
CM* HA/Siof uèatp <ofSCtrnr fi» zojyr fictJbfa, hoceft,
Hic.fatuus tamquam ovis, Be Bc fonans badizat.
Inditum eft enim ovibus à natura, ut belatum lùum
(quem Latini, e in a vertentes, balatum vocant) non
per hunc fonum, ve, ves fed per ilium be, be, labris
per fpiritus impetum reclufis, oreque aperto exprimant-,
& B Latinum optimè omnium déclarent. Hinc Pierius
Valerianus\6. Hieroglyphicorum libro,cap. de litteris
lèptem, B Latinum per pidam pecudem repræfentari
pollè ait. Eodem modo voces illx, quas Latini à Grxcis
fibi mutuarunt, fçribuntur, ae pronuntiantur per be Latinum
, ut brachium , balneum , boo, bos , barbants,
baptiz.0, 8c alix id genus innumerx > non Vrachium,
Valneum, voo, isos, varvarus, nec vaptixio. Ex qui-
bus omnibus liquido conftat, cur b pro v, 8c
apud veteres reperiantur.
fubticenduïn non eft, urgueo pro urgeo, 8c contre-
mefeo pro contremifeo olim dici lolitum, ut non femel
dida in oratione 8c alibi, unguo pro un go feriptum repe-
rimus, ac retinuimus eamdem ob ca'ufam affignatam. De
primo extat Parmx infcriptio marmori incilà, in qua Icgi-
tur y urguente fato. Et Gaper grammaticus audor fatis
antiquüSjDe Aud.Latin. verb.tinguere non tingere dicendum
affirmât -, quoniam eft verbum tinguo,uis\ 8c ut ipfe
ait de ufu loquendi fua ipfius xtate, 8c a verbo unguo, unguent
um, 8c unguentarius derivari affirmât. Unguenta-
rius autem à verbo un go, un gts, ut legitur in' lapideis in-
feriptionibus. Idem dicit Conradus dfe lingua Lat. De fe-
cundo autem,hoc eft de littera E pro / multa extant exem-
pla ex lapidibus, Ut videre eft in orthographia Aldina.
Antiquitus enim fene pro fine, & febi pto fibi, 8c pertenet
pert inet, 8c alia id genus innumera diccbantur.
pro b C c Col. 1 s 62. E. In oratione lûper feminas, multa
delùnt,qux in mf. Bibliothccx Montis Regalis Panhormi,
Col. isS4. & fequenti. Multarumrerum benedi- 8 c in SacerdotaliRomano imprellb, leguntur. Incodicd
diones videre eft, qux nunc in ufu frequenti-non funr. Vaticano hxc ita jacent: Deus Abraham, Deus Ifaac-,
Sed pag. 1558. extant in Lardario, & in Caminata bene- Deus Jacob, qui tribus JJrael monuifti, & Sufannam de
didiones. Lardarium autem , ut aiunt, vox eft delumta falfo crimine liberafti, 8cc. In codice Montis Regalis j
a Gallis qui rem iplam Lardier, vocitare lolent. Cami- Deus Abraham, &c-. Deus, qui tribus putris Ifraël da
pat a vero pro camino ab iifdem uliirpatur Gallis, qui
fervitute Mberafti, per Adoyfem famulum
nunc in modum feribunt, Cheminée, adlpirationem haudtÆgyptiaca
tuum de euftodin mandatorum tuorum in deferto rnonuifii,
& Sufannam de falfo crimine liberafti, &c. In codicc
Montis Regalis, didio ( Pueris ) vacat, cùm tribus, ao
culàndi calum ellè fatis confier •, 8c didio ( Pueris.) cum
verbo rnonuifii, ftare non poffir. In Sacerdotali autem
Romano recenter impreflb hxc oratio in ordine baptizan-
di legitur hunc in modum : Deus Abraham, &c. Deus,
quaquam pronuntiantes.
, b Col. i S S 9 . D. Extat hujus generis nota -*—quam
olim Librarii pro eft, uliirpabant, 8c frequentiftime quidem
, ut in codicibus mf. quingencis abhinc annis videte
eft. Vidi olim ego hanc notam in multis codicibus ma-
nuferiptis antiquis; fedpoftremo in Bibliotheca Vaticana,
in qua extat antiquillii
Grammatici ac Senecx inferiptus. In hoc enim libro
ter plurima diverfarum notatum genera reperitur not
iplä, de qua nunc habetur fermo, ad varias liibftantivi
verbi voces conferibenaas, modo cum uno tantüm puncto
fubferipro, modo cum uno tantüm fiiperferipto, vel ad
linez fincm appofito cxcogitara. Hoc feribendi genus per
notas , quas dicunt per iplas, vel per litteras commutatas,
feu perfiturn litterarumimmutatum, hoc eft, <ipt>ft b,
8cc. tarn apud Ciceronem, Senecam , quam etiam apud
alios, five hodie multis modis fieri folet, inventum fuir,
ut res confcriptx , fi litter* ad abfentes miff* intercipe-
rentur, ab aliis non intelligantur. Compendiolo autem
feribendi genere tarn Notarii, a notis ipfis nunclipati,
quam Amanuenfes ac Librarii velociter feribendi caula
utebantur. Hanc feribendi vclocitatem deNotario, vel
Amanuenfe ac Librario ,qui calamo verba didantis exci-
piebant, aperte indicat carmen illud Martialis dicentis:
liber antiquiffimus nötarum Ciceronis qui tribus Ifraël de tAïgyptiaca fervitute liberafti: & per
ï_ 1 — 1:1 Adoyfem famulum tuum de eufiodia mandatorum tuorum
D 4 f- u in deferto monuifti : & Sufannam de falfo crimine libera*
fti, te fupplices exoramus, ut, &c. Hxc oratio quamvis
integra 8c perfpicua fit y leétionem tamen Vaticanam, etfi
mutilam, retinuimus, ne tanta fieret mutatio in codice,
qui in Écdefia public* ledtioni defervirc non poteft.
^ Col. 1562. B. Quern ad fontem Baptifmatis donum
vocare dignat us eft. Hie locus in codice mf. Vaticano de-
pravatUs videtur, 8c ex Sacerdotali Romano imprellb cor-
re&us eft hunc in modum •..Quem ad fontem baptifmatis
dono fua gratia vocare digttatus eft ( feilicet Chriftus )
qux fané corredjo a codice Pamelii non eft aliéna.
Col. 15 6 4. C. In rubrica extat vox ifta, Excarp fatum
; qux quid fibi velit, feiri haud potuit : fed vox corrupta
vitio Scriptoris judicatur. Verba enim rubric* fiint
hxc : Et reliqua ficut in illo fuperiori ordine excarpfatum
eft, 8cc. Sed videtur probabiliter legendum,pro ( Excar-
* Scilicet ineditioneGuflänvil. Hujufmodi Benediftiones pluri-
nas legimus, turn in editis, turn etiam in vat 1 is mis. fed eas non
admittit noftcr codex Eligianus ; quod cjus antiquitatis eß argumentum.
b Nimirum ejufdem edit. GulTanv. Oratio vero ubi hoc extat,
eft fccunda fuper datmoniacum : Et Dcus couditor Si dcfcnl'or gcacris
humani , qui hominem ad imaginem & fimilitudinem tuam
4. manibus tuis lanftis, & proprio tuar divinitatis ore formafti.
c Hare vide inédit- Guflanv. loco afïïgnato-
d Hxc requirc loco indicato in edit Gullànv. necnon verba
■ Excarpfatum, & adjeend» de quibus funt dux notx iequentes.