<*■ — m m s am m sum m s s^m m
xij V. Hugonis Menardi Troefatio
(pedant ad fuperiores ordines conftituendos, exceptis quibufdam rubricis, quorum nulla eft
mentio in toto codice Grimoldi. Secundo in fecundâ parte Rodradi habentur ea omnia quae
fpedant ad inferioresordines confcrendoscum eorumrubricis: fed nihilhorumfimilerepe-
lire eft in codice Grimoldi, etfi in ejus praefatione hæc verba legere (it -.Necnoncy illud quod,
inprafato codice BeatiGregorii ad gradus infriores inEcclefiî conflituendos non habetur.Tertio in
codice Rodradi, in Sabbato Cmdo dcfcribuntur ritus, qui baptifmum præcedunr, fed con-
tradius, quàm in codice Grimoldi, cæterisin fecundam partem rejedis, quibufdam tamen
fub finem prxtermiflis. Quarto fub fincm primæ partis codicis Rodradi continctur baptif-
mus infirmorum, & nonnulla alia, quæin codice Grimoldi Abbatis defiderantur. Quinto
Benedidioncs Epifcopales in fecunda parte Rodradi funt fere in omnibus feftis Sandorum ;
in Dominicis verô habentur duntaxat ufque ad diem Pentecoftes inclufive : at in codice
Grimoldi, in Dominicis extant benedidioncs Epifcopales ufque ad Dominicain undecimam
poll Pentecofteninclufive;in folemnitatibus veto Sandorum pauciores, videlicet de fanda
Cruce, in natali fandi Joannis Baptiftx, in natali Apoftolorum Petri Si Pauli, in nativitate
fandæ Marix, in martyno fandi Joannis Baptiftæ, & in commemoratione omnium Sandorum.
Sexto, in fccunda parte Rodradi habentur praefationes, quae abfunt à codice Grimoldi,
etfi in fua praefatione illarum mentionem faciat. Pamelius tamen, qui primus hunc Grimoldi
librum in lucem edidit, multas fubjurixit praefationes ex libro Sacramentorum Alcuini.
Tandem in codice Rodradi fecundae parti fttbjiciuntur appendicis inftar multæ Miffx cum
apologiis, & ratione conferendi extremam undionem, qux neutiquam extant in codice Gri>-
moldi. Ex his omnibus facile colligitur Rodradi librum alium effe à Grimoldi codice, & hos
audores feorfim feripfiffe, Sc collegiffe fuum Sacramentorum librum. Quis autem fuerit
hie Grimoldus Abbas non fatis confiât. In vita fandi Notkeri Balbuli apud Henricum Cani-
fium tom. 6. antiquae ledionis mentio fit Grimaldi cujufdam, qui fuit Abbas Canonicus
celeberrimi Ccenobfi fandi Galli, Si Archicapellanus Ludovici pii Imperatoris, fed an hie
idem fit cum Grimoldo quxrendum eft. Vemm, ut ad eundem Rodradi librum noftra
revertatur oratio, fi fidemhabemus Micrologo, fimilem librum contexuiffe videtur Magifter
Albinus, qui vulgo Alcuinus dicitur. Sic enim ait cap. 6, de Ecclefiafticis obfervationibus.
Fecit tamen idem Albinus infanBa Ecclefia non contemnendum opus. Nam Gregorianas orationes
in libris Sacramentorum, collegiffe ajferiturpaucis aliis adjeclts, quas tamen fub obelo notandas ejfe
indicavit: deinde alias orationes, finie prafationes, etfi non Gregorianas, Ecclefiafhca tamen celebri-
tati idoneas collegit, ficut prologus teflatur, quern pofi Gregorianas orationes in medio ejufdem libri
collocavit. Qua: fané verba indicant Albinum feripfiffe librum Sacramentorum fimilem Rodradi
& Grimoldi codicibus. Nam utriufque codicis fupra notata præfatio eft in medio
operis inter primam & fecundam partem. Nec poteft elle error librarii, utvultPamelius ,
qui feripferit Albinus, pro Grimoldus. Nam cùm videamus Rodradi librum diverfüm effe à
codice Grimoldi, fieri poteft, utfuum etiam Albinus concinnarit. Sed miror, cur hæc diftin-
dio, feu divifio Officiorum, Si Miffarum his audoribus in mentem venerit, ut una pars
.paucis quibufdam exceptis, vidcatur effe fandi Gregorii Papæ, altera verô minime. Siquidern
in vita fandi Gregorii a Joanne Diacono feripta, cùm agit de Sacramentorum libro colledo
à fancto Gregorio, dicitur fimpliciter: Sed & Gelajiamm codicem de Mtfjarum folemniis multa
fubtrabens, pauca convertens, nonnulla fuperadjiciens in unius libelli itolumine coarblavit. Idem
profert Walfridus Strabo lib. de rebus Ecclefiafticis cap. n . Neque eft fimile vero Gelafia-
num codicem,etfi in quibufdam corrcdionc indigeret,fuiffe adeo mutilum, ut Miffas qua per
totius anni curriculum dicendæ erant, non cornplederctur. Quod etfi concederetur, non
crcdibile eft fandum Gregorium, qui Gelafianum librum recenfuit, nonnullis detradtis, quibufdam
verô aliis adjedis, librum Miffarum qua: per totius anni circulum dicuntur, adeô mutilum
reliqueritjUt major pars Dominicarum, feu Miffarum, qua: in Dominicis dici debeant,
in eo defideretur. Nam juxtadochinam fupra citatorum feriptorum in hoc Gregoriicodice
Miffx Dominicales, quae inter jed x funt à Nativitate Domini ufque ad Adventum, exceptis
Septuagefimæ, Scxagefimæ, Si Quinquagefimæ, Pafchæ Si illius odavae, Si Pentecoftes, non
funt S.Gregorii, quod diccrcahfurdum eft.Nam incredibile eft in illis Dominicis tempore
Gelafii & S. Gregorii nullas Miffas celebrari folitas : quod fi celcbrarentur, detur ratio quare
non effent in codicibus Gelafii Si S. Gregorii deferiptae. Noftram opinionem confirmât
inferiptio libri Sacramentorum tamin editis quamin codicibus noftris manuferiptis, imô in
ipfis codicibus Rodradi, Si Grimoldi, quae eft ejufmodi : Incipit liber Sacramentorum de circula
anni expofitus à fantto Gregorio Papa, qualiter Miffa Romand celebratur. Cujus tituli veritas
ad Lfbrïm Satrarnentofiim,' #UL
ftare non poteft Cum adverfariorum opmionc, cùm in eorum codicibus major pars Miffarum
Domimcalium défit, Noftramopihjonem fuadent codices manufcriptiifandi El,™ &
Remenfis, antiquiores ipfis Rodradi & Grimoldi volqmimbus, qui ejufmodi codicis Grc-
gonani leparationem non admittunfii Confirmât côdex manuferiptus Ratoldi Abbatis de
quo ftatim agendum eft,etfi pofterior fit codicibus Rodradi,&forfan Grimoldi, qui ejufmodi
divifionem non agnofeit, quemadmodum nec liber Sacramentorum tempore Clementis
VIII. ex Bibliotheca Vaticanaeditus. ,
I \ eruui llber g Sacramentorum manuferiptus quo ufi fumus, eft etiam Bibliothecae a
Corbeienfis, quern nomine Ratoldj Abbatis indigit3mus,quôd ejus juffu feriptus fit,ut clarunv
eit ex Calendano ejufdem. libri, in quo idibus Martiis hic diftichus reperitur:
Abbatis domni ßat memo fanfta Ratoldi ; j „ ;. ,
Ifium qui fecit ßribere quippe librum.
Ratoldus autem fuit Abbas Corbeienfis vigefimus iextus, qui Si mortem obiit anno Domini
nongentefimoodogefimofexto Idibus Martiis : ex quô apparethunc librum feriptum
tuifle ante hunc annum. Hic codex optimus eft, Si corrediflimus, plures’ habet cærano-
mas dies feftos, benedidiones epifcopales, & præfationes, quàm alii: quia recentior eft.
Ad hos codices acccffit liber manuferiptus Bibliotheca: Tilianæ, qui eft ordo Romanus
cujus mihi copiam fecit vir clarilïimus Joannes Tilius. Sunt tamen quædam in eo, quæ in
ordine Romano non extant;ut in ordineRomano quædam reperire eft, quæ in hoc codico
Tiliano defiderantur. Hi*libpr initio caret, priore quaternione avulfo. Vidturolim fuiffe
Eccjpliæ Sagienfis in Normania fub Metropoli Rothomagenfi. Nam in eo codice ubi
agitur de ordinibus, hæc habentur. : Salarienfis Ecclefia atque Epifcopalis auÜoritas tibi conce-
dunt,& c. Salarienfis enim Ecclefia, & Sagienfis idem funt, Si Sagium didum fuit etiam
Salanum,ut darum eft exQrderico Vitali,qui libro 8. hift. Eccl. Serlonem antea Abbatem
Monalterii Sandi Ebrulphi ubi nominavit Epilcqpum Sagienfem Iib. n . ejuldem hiftorix
inEpitaphio Rogeri, qui fucceflïtSerloniin Abbatiam fandi Ebrulphi,ait:
Proe/ùlejamfaâio Serlone Salaribus> ific
CoenobiiJanEli regimen ßtfeepit Ebrulphi.
Etinfra:Eodem menfevenerandus Serlo pofiquaip Salarienfem xxxij.annis rexitEccleftam, & c.
Adde quod in hoc codice Tiliano paffim habetur Celebris memoria fandorum Martyrum
Gervafii Si Protafii, Si in commemoratione Sandorum,poll orationem Dominicain his ver-
bis, Atque Andrea, fubjungitur: neenon beatis Martyribus tuis Gervafio & Protaßo. Quod qui-
dem fadum eft, quod Ecclefia Sagienfis dedicata fit fub titulo Sandorum martyrumGervafii
& Protafii : ut planum eft ex Orderico Vitali libro citato, Si Guillelmo Gemcticenfi Hb. 7.
hiftor. cap. 13. & ij. Sub finem hujus codicis eft fucceffio Romanorum Pontificum, quæ
definit in Sergio tertio. Sequitur Chronicon ab ortumundi in cujus fine hæc habentur ;
E t a Carlo, (y Carlomanno ufque ad Carlum anni quatuor, & deinde domnus Carlus folus regnum
fitfcepit, & Deo protegentegubemat, ufque in prafentem annum féliciter, qui eflregni ejus quadra,
geßmus fecundus. Sunt autem. totius fumma ab origine mundi, ufque ad prafentem annum IF . M .
D C C . L X E In eodem codice feries habetur Regum Francorum, in cujus fine hæc feripta
funt : Mortuo Roberto Rege Henricus filius ejus, adhuc juvenculus, multas infidias & calamities
perpejfus efi a principibus regni : auxilio Dei munitus omnes inimicosfuos fubjugavit fu a fervituti.
Ex quibus^ planum eft hunc codicem Icriptum fuilïè, Henrico illo, qui primus appcllatur,
in Francia régnante, qui regnum iniit anno Domini m . x x x i i . juxta Sigibertum in
Chronico, quod etiam videtur forma charaderum hujus Jibri fuadere.
Ufi etiam fumus ordine Romano vetuftiffimo manuferipto Bibliothccæ Corbeienfis: fed
quia magna ex parte lacer eft, pauca ex illo haurirc potuimus.
Non mihi etiam parum profuit Ordo quidam manuferiptus Bibliothccæ MonafteriiS.
Germani à pratis propè Lutetiam Parifiorum fiti , in quo præfentcm lucubratiunculam,
Deo juvante, compofui. Codex làtis antiquus videtur, & feriptus ante quingentos annos : ad
eu jus ealeem eft ordo ungendi infirmi ; fed feripturæ à toto opéré diferepanns, nec adeo vc-
•Specimen fciiptur«hujus librihabes in lib.de re Diplom.p.3^7.
c iij