Notæ & Obferv. in aä.4.3 IN O C X OC W U Librum Sacramentorum 1C IV . I l l I j IU IU IH 444
„ Je peccato crinium tonCtmetn, juxta prifcgm moreta, A jane Mud Pauli z. ad Cor. cap. 1 N m q u i d ju ß c i 'm j
<^uem cciam obfervatee eefftt eexx lliibb.. <6>. .OOppttaattii,,qquuoodd_ ffiiggnnuumm eefftt fim u s cogitare a liq u id a » » b is , q u a f t ; / e dM ~
ante lapfum intonfam fiiiflè \ Sc ex S. Hieronymo
epift. ad Sabinianum, ubi refert dequadam Virgine Ro-
mas profeflà, quæ cùm Bethlehem vcniflec ut morem gen-
tis 1er va ret, tonfa eft, crinemque amatori Sabiniano de-
dit. Et ex Concilio Gangrenfi can. 17. « v ; ywam-r
7iio yopu(lpSplw imweiv Xnm'ipyn vd wpm;, &C. MfttSt/Mi i&>.
id eft , fi qua millier propter earn quae exiftimatur cxerci-
,ratio id eft ob vitam monachicam tondeat comam, &c.
excommunicetur.
f™ * , , - - I
f ic ie n t ia noftra e x D e o eft. Ubi in his verbis, r,
eft anaftrophe, pro, q u o d non. Nam reddit caufam cur
fiduciam aebeamus habere per Chriftum ad Deum, eo
quod non fimus fufficientes cogitare aliquid re&i vel fan-
d i , videlicet a nobis, quafi ex nobis. Ita diffinitur in
Concilio Arauficano 2. can. 7. S i q u u p e r n atura v ig o -
rem bonum a l iq u id , qu o d a d fa lu t em per tin et v i ta a ter -
n a , c o g ita r e , u t e x p e d i t , attt e lig e r e , f i v e f a l u t a r i , i d
e ft E v a n g e lic a p ra d ica tio n i confentire p o f ie affirm a t, abf-
que illuftratione & in jp ira tio n e S p ir itu s fa n E li , q u i da t
omnibus fu a v ita tem in confentiendo, & credendo v e r ita -
t i , haretico Jp ir itu fa / litu r .
At contrarius ufusfuit in partibus ./Egypti Sc Syria::
liquidem illic olim fan&imoniales leu virgines feu vidua:
tondebantur, ut docetS. Hieronymus epift. citata : M o r
is eft tA B g yp ti & S y r ia mon afte r iis, u t tarn V i r g o ,
q u am v id u a , qua f t D e o v o v e r in t , & f t c u lo renuntian tes
omnes d e lic ias fe cu li co n cu lca r in t, crinem monafteriorum R N o t * 6 2 4 . S u b R
N o t a 6 2 3 . P E R T 1 n e r e . Id eft, pertingem
a tr i offerant defecandum. .Refertque caulam, ne a pedi-
culis opprimantur, quia balnea non adeunt, nec oleo un-
guncur. Quod hodie apud nos obfervatur , etiam apud
Grxcos, ut feribit Theodorus Balfamon in canoncm citatum.
N o t a 6 1 4 . O r a t i o a d A b b a t e m f a -
Ritum ordinandi turn Abbatis, turn Abbatiflae, quxre
in Ordinc Romano.
N o t a 6 1 s.. H e b d o m A d a s e c u n d a .
Sequitur Ordo Hebdomadarum per annum a Pente-
cofte ufque ad Adventum Domini. In editis legitur:
D om in ica I I . I I I . I V . Sc lie deinceps.
N o t a 6 1 6 . P o s t x e m p o r a f e u c i t e r
Id eft, poll vitam longam feliciter dudam.
N o t a 6 1 7 . E t s o l u m s i n e p e g c a t i m a c
u l a S A C ER DO TE M .
Juxta illud Apoftoli ad Hcbrxos. 7. T a l i s enim dece-
b a t u t nobis e jftt P o n t ife x fa n t t t t s , in n o c e n t , impollu-
tu s , feg r eg a tu s a peccatoribus , &c.
N o t a 6 1 8 . Cu ju s e s t t o t u m ; q j j o d e s t
To optimum hoc loco bonum fignificat, eftque phrafis
Græca, fuperlativum pro pofitivo. Etenim omne bonum,
in quocumquc gradu Sc differentia confideretur, Dei eft,
S c à Deo eft. Unde Jacobi cap. 1. juxta textum Græcum,
omne datum bonum, Sc omne donum perfedum defur-
fum eft ;
nSurt Sim; dyafy, xg] rai lûpnput tea joy cttuStr ’fh - id eft
in verfione communi, omne datum optimum, pro pofitivo,
uthabeturin textu Græco. Et optimè S. Jacobus pbat.
datum bonum, Sc datum perfedum,id eft optimum, Deo N o ta 6 2 9 . E t qu
attribuit. Quia omne bonum, qualecumque fit, Dei eft,
Sc à Deo eft. Unde Marcus Philofophus Imperator dice-
re folcbat mtlvx ttradtv. id eft, omnia defurfiun, ut refert
Dio Prufæus.
N o t a 6 1 9 . T i b i L i t a r e .
Litare eft facrificare hoc loco à aw, id eft, oratio, ut
docet Feftus.
N o ta 6 ,2 0 . S a n x i s t i .
Hoc eft , landificafti. Sancire aliquando eft fandifica-
re. Tertullianus libro de refurredione carnis : A n im a
non la v a t io n e , f e d rejponfione fa n c itu r . Et lib. de jeju-
nio , ex Jpële : J o ë l e x c lam a v it : fa n c it e je ju n iu rn . Nam
lacrificia veteris Legis luam dignitatem & landitatem
emendicant ab Éuchariftico novæ Legis làcrificio, ut figura
à fuo prototypo.
. N o t a 6 2 t . U t q u o d . s 1 n gu l r o b t u l e -
Pro 75 fu b r ep en tium , quod palïim occurrit in veteri-#
bus codicibus manuferiptis.
N o t a 6 2 3 . O pus n o s t ræ R e d e m t i o -
NIS E XE R CE T UR .
Turn quoad reprxfentationem , quialàcrificiumalta-
risincruentum,eft rememorativum lâcrificii cruenti, quod
in ara crucis confiunmatum eft : turn quoad applicationem,
quia per altaris facrificium,nobis applicatur palfionis Clui-
fti meriturn.
N o t a 6 2 6 . E t t e r r o r e c o g a s .
Non quod Deus per terrorem inférât vim voluntati ,
tollatque liberi ufum arbitrii : fed juxta vulgarem loquen-
di modum hxcdicuntur, ut cùm minitando alicui dici-
mus : nifi id fponte feceris , invitas facies.
N o t a 6 2 7 . . E t . f a c t um e s t v i s i b i l e
QUOD L A TE B A T .
C Ncmpe mundus , qui cùm in divinis Ideis lateret, à
Deo creatus, vifibilis fadus eft.
N o t a 6 2 8 . E c cl e s i a m tu am i n t e r a d-
V E R S A C R E S C E R E T R I B U I S T I .
Id tot Martyriorum experientia patet, teftaturque S.
Juftinus Martyr, in dialogo cum Tryphone Judxo, ubi
Ecclefiam puchrè viti comparât , ex qua fi quis excidat
fruticantes furculos, ut alios virides Sc frudircros palmi-
tes proférât, efficiet. Tertullianus ad Scapulam : N e c ta rnen
d e ficiet ha c j e £1 a -, quam tu magis a d ifica r i f e i a s ,
cum cadi v id e tu r . Et S. Nilus homil. 2. de Chrifti Al-
cenfione : 1k n e E««»««« wmtodli'n K^»putm , xm « n e
mçtcoç ftoMov imSlJbu xsspmç, HS4 cirât; d fu t^ rm itpipi. id
eft , Ecclefiæ palmites fuccidebantur, & frudus fidei
magis progrellùs eft , Sc florem immarcelfibilem feret
O B l S TRIBU
Ita loquituf, quia fideles in Miflarum folemniis com-
tnunicacuri, finguli panem & vinum in fuam communio-
nem olferebant; qua de re infra.
N o ta 6 2 2 . S p . IRI TUM C O G I T A N D I QJJM
R e c t a s un t .
. Rede Spiritum cogitandi qua: reda funt petit Ecclefia,.
quia nulla eft fine Dei auxilio in homine bona cogitatio,.
£ Supplicandi -affedus a Deo tribuitur , quia fine Dei
gratia Deo fupplicare poteft nemo. Quo fpedat illud Con-
cilii Arauficani II. can. 3. S i qu is a d invocationem h u -
tnanam g ra tiam D e ip o j fe co n fe r r i, non autem ip fam gra-
tiam fa c e r e u t in v o ce tu r a n obis, co ntradicit I fa ia P r o -
p h e ta , v e l A p o fto lo idem d icen ti : in v en tu s J km a non
q uarentibus me : palam ap p a ru i h i s , q u i me non interro-
g a b a n t .
N o ta 6 3 0 .. Mu n e r e . Id eft , gratia.
N o t a 6 3 1 . N o s t r i s s e n -s i bus .
Id eft , noftris opinionibus plerumque fallacibus Sc
erroneis.
N o t a 6 3 2 . U t n o n n o s t e r se ns u s i n .
n o b i s , S e e.
L Id eft, utnonducamur noftris cupiditatibus, led c x -
leftis gratiae operatione. In n o b is , id eft n o s : phrafis He-
braica.
N o t a 6 3 3 . U T QUO D I M M E R I T I S CON-*
t u l i s t .i , &c.
Id eft, ut bonam voluntatem tibi lerviendi, quam no«
bis contulifti per tuam gratiam, ad effedum redigas.
N o ta 6 3 4 . M e r i t o.rum. Id eft, peccatoruma
Vide fupra in Canonis Milfae expofitione.
44y Sancti Gregorii Papâ^* 44^
N o t a 6 3 f . G e R 1 m u s. Id eft, adminiftram'us, o- .
peramur.
N o t a 6 3 6 . I n d e m n e s .
Id eft, nulli damnationi ob aliquod crimen aut rcatum
obnoxii, hujulce mundi adverfis patienter propter Deum
roleratis.
N o t a 6 3 7 . P e r h u j u s s a c r i f i c i i v i -
n e r a n d a c o m m e r c i a .
Hæc mëtaphoricè dida funt. Et iènlus eft per lacrificia,
vel pro facrificiis qux Deo offerimus, veluti mutuo quo-
dam commercio, illenos lîimmæ lux diyinitatis participes
facit.
N o t a 6 3 8 . E t p r æ s e n t i æ c o r p o r a l i s
M Y s TE R U S NON D E S E R A T , SCC.
Hæc duo verba dé fé rât S c r e lin q u a t , videntur hoc
loco lùmi pro, deftituat, privet.
N o t a 6 3 9 . . R e Qi. B e n .
Id eft, require benedidionem, nempe in Hebdomade
præcedente.
N o t a 6 4 0 . H e b d o m a d a V. a n t e N a t
a l e D o m i n i .
Ita in exeufis. In codice Rcmcnfi habentur etiam quin-
que Dominicæ feu Hebdomadæ de adventu Domini eo-
dem numerandi'ordine, de quibus hæc habet Amalarius
lib. 3. de Offic. Ecclefiaft. cap. 40. de Adventu : In a n t i-
q u is lib r is M i f ta lium , & L eü io n a r io rum , r eperitur f e r i -
p tum : H eb d om ad a q u in ta a nte N a ta le r n D om in i. T o t i -
d tm enim leü io n e s ha b en tu r in L tÜ io n a r io , & tot idem
JEvangelia a tempore memorato p e r d ie s D om in icos ufque
a d N a t iv itd t em D om in i. In codicibus Rodradi & Ra-
toldi, Sc apud Pamelium funta quatuor dumtaxat Hebdomadæ
Sc Dominicæ de eodem Adventu Domini, converlo 1
rumerandi ordine : itaut ea quæ remotior eft à Natali
Domini prima Dominica, lêu Hebdomada appelletur j
quæ vero proxima eft, dicatur quarta. Et Berno Augien-
lîs cap. 4. libri de quibuldam rebus ad Milïàm fpeâranti-
bus,feribit hanc elïè Dominici Adyentus ratiohem in-Gre-
gorianis codicibus : quod tamen vlx mihi perlùadere pof-
Jum, cùm editi ex Vaticano, Remenfis, Sc S. Eligii codices
, qui Gregoriani lùnt, reclament. In Miffis Ambro-
fianis apud Pamelium lèx videre eft Dominicasde Adventu
Domini : quia ibi Dominica prima Adventus proximè
fèquitur feftum S. Martini. Quod etiam teftatur Radul-
phus Tungrenfis propofitione xvi. Am b r o fia n u s A d v e n -
tu s h a b e t f e x S eptim anas , & in c ip it D om in ica p o ft
M a r t in i . Hoc oflicium inftitutum eft pro reverentia Natalis
Domini, quemadmodum Sc jejunium, quod varium
fuit pro diverfitate temporum Sc locorum. S. Perpetuus
Turonenfis Epifcopus,inter cetera jejunia per anni curriculum
inftituit : A depofitione domni M a r t in i ufq u e N a ta
le D om in i tern a in fep t im a n a j e ju n ia , ut refert S . Gregorius
Turonenfis lib. 9 . hift. In Concilio Matifconenfi
I. célébrât© fub Guntranno Rege, anno 581. can. 9.- S ta -
t u i tu r , u t a f e r ia S . M a r t in i a d N a ta le D om in i fecuri-
d a , q u a r ta , & f e x t a fa b b a ti je ju n e tu r . Lib. 6 . Capitul.
Regum Caroli & Ludovici tit. 183. ftatuitur jejunium
quadraginta dierum ante Natale Domini : Q u a r t admo-
n ta n t fa ce rd o te s u t je ju n ia tr ia légitim a in a n n o ag an -
t u r , id eft- qua d ra g in ta die s a n te N a t iv ita t e r n D om in i ,
& q u a d ra g in ta a nte P a fch a , u b i dteirnas a n n i f o lv i -
m t t s , & poft P entecoften q u adraginta dies. De eodem
jejunio agit Rabanus lftv 2. de inftitutione Clericorum
cap. 22 . .H a c ergo auEloritate div in a S c r ip tu r te E c c le f ia
morem o b t in u it , & un iv e r fa le je ju n ium h a c o b ferv a tio -
7te célébrât. Q u o d tamen je ju n ium incipiens a nonomen-
f e in decimum e x ten d itu r , id eft ufq u e a d N a ta le rn .
C o n gru a ita q u e d ijp o fitio n t à magiftris E c c le f ia h oc loco
je ju n ium quadragefimale co n flit utum e ft , u t a nte d iem
N a ta l is D om in i je ju n io & abftin en tia nos caftige-
mus.
In Kalendario quod præfigitur Sacramentario Ratoldi
,• In vet. Sacram. Gallic., funt cautummodo tre*.
. Abbatis xvni. Kalendas Novembris nota tur Quadragefi-
ma ante Natale Domini. S. Cutbertüs Lindisfarnenfis E-
pifeopus quadraginta ante Natale Domini dies jejunare
lolcbat , ut feribit Beda in ejus vita cap. 42.
Eamdem etiam jejunii conlùetudinem obfervanr Græci*
ut manifcftum eft ex Georgio Codino, libro de Officiis
palatii Conftantinopolitani , ubi agetis de cæremoniis
menfæ Imperatoriæ in Natali Domini fie feribit : vnwt
n ; TfcLm(»ç Sfe. t» tiw •noMcgstMçilv ,
w S i Kfioipctyr a clGSv , M/xCeu/a ctpm njt} pur am. id eft , Sc
fadta oratione ad menfam j quia præterita Quadragefima,
principium temporis quo eduntur carnes aclvenit, acci-
pit panem Sc millùm. Ad cujus diftin&ionem ab eodem
Codino infra Quadragefima Pafehalis appellatur àya.
KîM /uythM nosaçyaum. id eft, làn<fta & magna Quadra-*
pefima. Quod tamen jejunium Quadragefimale ante Na-
talem Domini non eft apud Græcos adeo antiquum. Non
eratenim tempore Concilii Trullenfis, imànec Theodo-*
ri Ballàmonis ætate , qui floruit anno Domini 1191. Ita
enim feribit ad can. 52. præfati Concilii : mpulacni ou2 xg\
dyro m mpoytt; km/ovoç, cv w ts a ; pua ’oh •n63ctytMv9npupo;,
See. id eft, N o t a autem e x hoc canone , q u o d p ro p r iè
e ft un a Q u a d ra g e fim a . S i enim a lia e ffe t , cautum j i t i f -
f e t n e in ilia f ie r e t fa c r um myfterium p e r per fe ftum f a c
r if ic ium , f e d p e r prafanElificata ; quemadmodum q u o -
q u e ca u tum eft -n e f i a t in m agni P a fch a Q u a d ra g e fima.
Hæcille, quæ fané non feripfiftèt, fi turn Natalis
Domini Quadragefima apud Græcos in ufu fuiflet,
Aliter ohm monachi in Gallia. Siquidem in Concilio
Turoncnfi celebrato anno 567. feb Chariberro Rege, de-
cernitur ut monachi, juxta antiqua ftatuta, de D e c em b r i
u fq u e a d N a t a l e D om in i omni a ie je ju n en t . Romani o-
C lim exordium Adventus à Dominica poft feftum làntftx
Catharinæ Virginis ducebant, ut teftatur Radulphus Tungrenfis
propofitione 16. A d v e n tu s D om in i a p u d Romanos
in c ip it D om in ica p r im a p o f t craftin um Ç a th a r in a . Quod
etiam de jejunio intelligéhdum eft. Nam paulô poft fub-
jungit : A p u d Romanos etiam in A d v e n tu D om in i j e ju nium
a g itu r . Sed hoc Adventus fpatium non adeo antiquum
eft apud Romanos, cùm feftum S. Catharinæ non
reperiatur in antiquis Sacramentariis : ut nec hodiernum ,
quod confiât tribus Hebdomadibus integris Sc aliquot die-
dus fequentis : quodque proinde fruftra quidam putant ita
foillè inftitutum à S. Petro. Huic enim fententiæ adver-
fantur amiquiora Sacramentaria fupra citata , in quibus
Adventus Domini eft quinque Dominicarum.
Nec audiendus eft quidam rcccntior, qui, ut probet
Dantiquitatem Adventus Domini, hune producit locum
S. Johannis Chrylbftomi ex homil. 3. in epift. ad Ephe-
. fios : S i in g r u e r e t , in q u i t , fo lem n is E p ip h a n ia d ie s : ad.
do etiam f i tempsu A d v e n tu s D om in i f a c r i , rtedum E -
p ip h a n ia , & Q u a d ra g e fim a . Sed ifta nihil efficiunt,
nec lènlùm auétoris aflèquuntur, ut conftabit ex textu
Græco : un S h ç ii, (pn«n, 0 n ç Ùym tiosa&uuidii; xpypo;, 01 oç
<ur h 71 f, p**tey£ t ÿ 1 puivie/uy où/ ’ffrtçn Emçcuiiuv nputçyt,
rstfpiç ou* 71(1*7* <5jefooi/W. iv Empareicc, itj 7iw«gjt>con|
m iS aç/oii m agçstnt rat, «Ma ÙMnfima k&) Wfapévif,
id eft, fi advenerit, inquit, tempus Quadragefima:, qua-
lifeumque quifpiam fuerit, myfteriorum fit particeps. Si
advenerit dies Epiphaniæ. Atqui hoc in tempore acceden-
di minimè fitum eft. Non Epiphania, non Quadragefima
dignos faciûnt, qui accédant. Hoc in loco inyehitut
E in illos, qui raro Euchariftiam fumcbanc, dicebantque
fe earn in Epiphania & Quadragefima fumturos : quibus
refpondet hoc in tempore quo acceditur ad facram menfam
, fitum non eflè *, cùm ejufinodi homines quales fue-
rint five in Epiphania five in Quadragdhna, ad commu-
nionem accedere foleant : & Epiphaniam , Sc Quadrage-
fimam non facere dignos , fed finceritatem Sc purirarem
animæ. Eft ergo hic dialogifinus inter defidem qui moram
trahit in fiimenda Euchariftia , Sc S . Johannem Chryfbf.
tomum. Piger enim ait, fi venerir tempus Quadragefi