O R A T I O POST GLABIUM. A ßcteiktuf pUmniy mip/dfior p8p , SlSißpoy $iru8iV «fet “Gy t’f«
Jio ^ tJ/JCA« * W*'*! 1, 0 »
P 9 I
iVoM /'/04. O r a t i o p o s t q i A «>Un.
Exeat in officio ad Ducem conftituendum. Abeft ab
Ordine Romano. ,
N o t a n o j . C h r i s t i a n i s s i m o R e g i
N O ST R O .
Chriftianimmi appellatm Regum Francorum eft pro- ,
pria, 8c fànè antiquiffima. Ita appellatur Pipinus Rex
Francorum ab Anaftafio Bibliothecark/in Stephano III.
Q u o p ir a E lo , d r eo in v en e rab ili monafierio cum ja m
fa t o C h r iftia n ijfim o P ipin g conjungen te , D om in o annuen-
t t , p o f i a liq u o s die s id em ChriftianiJJimus P ipin us R e x
a b eodem fa n f tijf tm o P a p a C h r iß i g r a tia cum d u o b u s fi-
li is f u i s Reges u n ä i fu n t F rancorum . In Stephano IV .
cùm agit de Carolo, & Carlomanno : D ir ig e â t e s fc il i c e t
ip f i C h r iß ia n ijf im i Reges duodecim E p ifcopos e x elfdem
Fra n co rum regionibus. Idem videre eft in capitulis Caroli
Calvi, cap. 35. §.3. V t e x e ju s ore audiam us q u o d _
d C h r iftia n ijfim o R eg e f i d e l i , d r unanimi in f e r v i t io i l - “
liu s p ovulo un icu iq u e in fu o ordine c o n v tn it audire. In
Epiftola Carlomanni apud palatium Vernis : P ra c ip u c ilia
q u a co n tra malum ra p in a & depradationis a fa n f t i s P a -
t r ib u s f u n t p r om u lg a ta , & a C h r iftia n iffim is R e g ib u s
a uSloritate confirmera.
N o r a 1 1 0 6 . H i e c o r o n e t d r .
Nulla eft impofitio corona: in officio ad conftituendum
Ducem.
N o ta 1 1 0 7 . C o r o n e t t e D evs C o r o n a
G L O R I E , &C.
Hæc formula non extat in Ordine Romano. Habetur
in coronatione Ludovici II. & Henrici IV. Rcgum Francorum.
Extat etiam in confecratione Caroli Calvi, fed
contradior. Corona: impofitionis meminit Petrus Damia-
ni ferm. citato : P o n itu r d r corona aurea fu p e r caput
f a rm u d im i Melropoliram eft 9 M R coronam, utvi- I I m I M N ? c? onf nfem à fo r t itu d in is ,Metropolitani imponere u t ,. ReSjc "»minatus, hanc
dere eft in Ordine & Pontificali Romano. Sic a Remenfi
Metropolirano Guiilelmo imponitiir corona capiti Philippi
Augufti Regis Francorum, ut docet Guillelmus Brito
loco fupra citato:
H o c & non alio p e r fu d it membra liq u o r t
C a r o lid a noftro G u ille lm u s prafiul in urbe
R em en fi, p a trum fe r v a to more fiuorum.
Jm pofuitque fa c r o c a p it i diadem a verendam.
A Papa Leone III. Romz impofita eft corona Carolo
Magno cüm Imperator creatuseft, ut teftatur Theopha-
n Chronico: ififiy <wd, ti( & * * * { « bnxS yaJ
. 3 n Ksm/MKptt equifSit
oiev opalm^ •£ npupty , £ 0vt/M^tTcy fi/ufMt, id eft
Nofle autem oportet quod nunc appellatur ftemma, id
8 M > . eile Diadema. Id autem erat textile purpureum
cum lapillis & margaritis pofitum ad Imperatoris
frontem & ponö revindum cerebrum versus ; quamobrem
dicitur Diadema : quod ex eo paulatim mutätum effedum
quale videtur hodie, & nominatur ftemma.. Ex quibus
pofterioribus verbis intelligi damr ftemma non omnino
ene quod Diadema ; fed aliquid immutatum fuifle. In hoc
textu ßnariov, Interpres reddidit textile aureum, ego verb,
textile purpureum. Nam blata, feu blatta eft purpureus
color. Gloffie veteres Mfs. Bibl. Corbeienfis, b la ta p u r p
u r a : b in e blatca, carnifia linea. Sidonius carm. j.
P o n t us C a fio r ea , b la t tam T y r u s , ara C o r in th u s ,
Et carm. n. ,
T a n tu s h o n o r , g en iu fq u e com is , colla ta ru b or i W
P a ll id a b la t ta la te t .
Unde apud eumdem in carmine epift. ultimz lib. 5. di-
citur B la t t i f e r fe n a tu s . Eft genus exquifitiflimz purpurz.
ied > hc redeamus unde digreffi fumus, in fecunda coronatione
Caroli Calvi, quz Metis celebrata eft in regno
Lotharii, corona capiti ejus ab Epifcopis iir pofita eft, uc
habetur in ejus capitulis; A d ifta v e r h a , coronet te Do-
minus, miferunt i l li E p if co p i coronam in ca p ite . In co-
ronanone Henrici IV. qua: fafta eft Carno»; corona im-
pofita eft illi a Nicolao Thuano ejufdem civitatis Epifco-
po, qui univerfum celebritatis hujus ritum perfecirdefedhi
Archiepifcopi, feu Metropolitani, Senonenfi tunc fede
vacante : etfi Reginaldus de Beaune Archiepifcopus Bitu-
:dem .*Jpnr>npn/pm u n an« R R im l 1 .
ctyou ünvçBMu ni i f o v , id eft, Coronavite
Romanorum in templo S- Petri Apoftoli. Et paulb port,
Ksq -db-Canay ßaemxlu/ i S m g , id eft, Cum pofuif-
fet ei regiam veftem & coronam. Idem teftatur Conftan- .
tmus Manaflcs in Chronico: '
f i f t f fdbit%9jy , 01 Papiafoy ylput.
Eumque corona cingit more Romano. At verb in coronatione
Imperatoris Conftantinopolitani olim,fi novi Regis
feu Imperatoris pater adeflet, ipfe pater, & Patriar-.
cha ei ftemma imponebant; quod fi pater abeflet, folus
Patriarcha, ut teftatur Codinus lib. de officiis Aulz, ti ouy
d f Gpoum/fy , topifiy 0 ßan/dJ; £ ittrnp cu/rJ , aiiif 71 £
0 im'KMfxe M & y n f 7» fi/upa, 'fkmßiam m yutpann n vtov ß a-
, &c. id eft, Si igitur, ut diximus, adeil Imperator
& pater ejus, ipfe & Patriarcha accipientes ftemma impo-
nunt capiti novi Imperatoris : & pronuntiat Patriarcha r
hanc vocem, dignus. Quod fi non eft pater ipfius, hoc
faciat folus Patriarcha. Quemadmodum autem prius in
unguenti applicatione vocem p fa n t tu s , excipiebant i fie
etiam hanc vocem\ y d ig n u s , qui in facro fuggefto funt, &
reliquapopuli multitudo acclamant tertib. Hzc file, quid
“Ia ««™ ftemma, docet idem Codinus fupra eodem libro :
J il A yvaomy op imp yvy orofdt(in m u uSJgi
Jh/sa. w n J i Uu ßwnor pum a/5toy g putpytpay %jjnu 71 n
----- ------icui a jv.cge nominarus, nanc
confecrationem ad fc fpe&are contenderetj fed quia non-
dum a Papa confirmatus fuerat, Epifcopo cedere coa<ftus
eft Nec Rex poterat hujus rei gratia ft Remos conferre,
urbe tunc a fadiofis occupata. .
N o t a 1 1 0 8 . A c c i p b s c e p t r u m r e g i e
m a j e s t a t i s , & c.
Hzc formula habetur in coronatione Ludovici II. &
in coronatione Henrici IV. Francorum Regis. Sed in
Pontifical! Se Ordine Romano non extat, fed feqyens;
R e c ip e v irg am v i r t u t i s , 8 c c . ut in codice Ratoldi ad
porredionem virgz.
N o t a t i o n A ccipb virgam v i r t v t i s , & c.
n x c formula extat in coronatione Henrici IV. toties
memorata. In Ordine Romano pronuntiatur ad traditio-
Regem D %Pm .& ba«d'- Notandum eft hie tradiiiohem vir-
1m0 UOir, m tiomne Hs emnrin TT Rr Hr I n « in. corona- none Henrici II. & Henrici IV. videre eft, & in coronatione
Ludovici Regis filii Philippi I. apud Aimoini con-
tinuatorem hb. 5. cap. 5. Q jd >„ d i , in v , r a„ a i
r r ° "m * r , y n s f i e r a , m lU m is d,UbML W k
g t n t .M t J ia t g ra u a rum « g tm , ab jiH oqH t f tm l a m mU i-
n a g la d io ,E c c l t f ia f l i c o a d v in d iS A m mAltfAElorum turn
Accmgcm dta d tm a tc regn i, g rA U n t c r c o rm a v it : m c nm
e r Jc tp trum & v i r g am , & f i r U c E c c ltf ia rm n &
f a u f tram d e ftn fiem m , & yuacum q u t r i r a i in firm a
approbante e h r , & p ,p u h , d t v m j fm i c n l r a d id h . H x c
autem virga eft quam vocamus manum juftiiii ; & jtl
appellatur in coronatione Henrici II. & Henrici IV. ei-
que paima manus præfixa eft, quod innuerevidentur "hæc
verba hujus formula: : E r r a n t i v iam dace, lapfi/q uc manum
fm i g e . Atin coronatione Caroli Calvi non traditur
ei virga fed paima cum feeptro, ut in ejufdem Caroli
capitulis habetur : A d ,fta v e r b a , Del tibi Dominus veile,
ded c ru n t i//< palm am & fa p t r u m . In lignum videlicet
victoria: perfeverantis quo perveniat ad palmam giorii
lempirernx : quod fignificatur in formula ejufmodi tradi-
tioms : D e t ttbt D omm us v e ile & p a ß , q u a p ra c ip it : &
m regn i r e gm in t Jtcund'um v q lu n ta ttm fu am praticiens
cum p a im a p e r fe v e ra n ,is v iB a r ia a d pa lm am p ,m e m
os g la n a fem p ite rn a , g r a t ia D om in i n a firi J e fu C h r ift i,
5-93 San&i Gregorii Papa:
q u i v iv it- Nam paima tnanus hoh eft vi&oriz ptrfève- A N o ta
rantis fymbolum, fed paima arbor, ut omnibus notum
eft. Alius fiipercft ritus qui non extat in hoc codice Ra-
toldi, per quem Rex five Imperator fuis veftibus exutus,
regiâ purputâ à Pontifice induitur, ut notum eft ex Theo-
phane in Chronico, ubi agit de CaroliMagni coronatione
in Imperatorem à Leone III. w j 'zfedta/fiy
id eft, Et cùm induit eum vefte regia; & Petro
Damiani fèrm. fupra citato : In d u itu r den iq u e purpura,
q u o d e ft r eg i’a rnajeftatis infigne.
N o t a m o . Extendat omnipotens D eus ,
ICC.
Hzc benedi&io extat in Ôrdine mf Monafterii fanâi
Germani à Pratis in coronatione Henrici IV. & in coronatione
Caroli Calvi, quz faéta eft Metis; fed ei interji-
citur hoc membrum : Coronet te D om in a s corona g lo r ia ,
8 c c . ad quod inungitur ab Archiepifcopo Hincmaro, &
in fine benediâionis adjicitur hoc membrum : Cle rum a c
p opulum quem f u a v o lu it o pitulatione tu a fu b d e r e d itio n i,
8cc. Excat alia benedi&io in Ordine Romano. Primus hic
articulus extat in benediâione coronationis Ludovici II.
cujus cft hoc initium, D om in a s D e u s omn ip otens, paucis
verbis immutatis, juxta fupra citatam benedidtionem, quz
exeat in coronatione Caroli Calvi.
N o t a m i . A c B. Pe t r i A p o s t o i o r o m
P r i n c i p i s .
Hzc verba defiint in coronationibus fupra cicatis Caroli
Calvi, & Ludovici II.
N o t a 1 1 1 2 . S a n c t i q j j e G r e g o r i i .
Ica in Ordine fupra citato monafterii S. Germani a.
Pratis. Défunt in coronationibus fiipra memoratis. In
coronatione Henrici IV. loco iftorum verborum legitur :
S a n ü i D io n y f i i , B . M a r t in i & Remigii.
N o t a i l 1 3 . A n ge e o r u m A p o s t o I i c i .
Lege, A n g lo r um A p o f t o l i : quia S. Gregorius Papa cft
Anglorum appellatus Apoftolus, quibus mifit fidei przdi-
catores Auguftinum, 6 c quoldam alios fui monafterii mo-
nachos.
N o t a i i i q . . E t t r i b o a t t ib i g r a t i a m ,
ô c c .
In coronationibus Caroli Calvi 8c Ludovici II. hic articulus
incipic à liiperioribus verbis : In d u lg en t t ib i D om in
a s omnia m ala q u a g e jfift i.
N o t a m s . I n im i c o s t u o s a d p a c i s
C A R I T A T I S QJJ E B E N I G N I T A T E M CO NSu
G G É S T ÎÔ N E.'
Lege i fu c c e jf io n e , uc in Ordine Rotnano.
N o t a i t 2 i . R e ct i t u d o R e g i s , &c.
Hzc verba titulo carcnc* quz nihil aliud funt, quant
fiimma eorum quz à Rege in reéla regni adminiftracionc
præftanda funt. Extant in Ordine mf. Monafterii fànbti
Germani à Pratis; défont in coronatione Henrici IV.
Habentur in officio ad Ducem conftituendum, fed fob
. forma juramenti in hune modum : H a c tr ia populo C h r i -
f l ia n o , & jn ih i fu b d ito , in C h r if t i nomine ju r o . f n primés
u t E c c le f ia D e i , & omni populo C h r ift ia n o v eram pacem
meo arb itr io omni tempore fe r v a b o . A l i u d , u t rapacitatts.
& omnes in iq u ita te s omnibus g ra d ib u s in te r d ie um. T e r -
t iu m , u t in omnibus ju d ic iis aq u itat cm & mifericordiam
p ra c ip iam : u t m ih i & v o b is in d u lg en t mifericordiam Clemens
& m f c r ico r s D e u s , q u i v i v i t , & r égn ât : ubi 7»
u t , ad quodlibet jiirameritutn pro particula q u o d , ufor-
0 patur.
N o t a i l 2 2 . E t tonc o s c u i e t u r omnem
C LERUM POPÜLUMQUE.
Datur ofculum pacis ad imitationerti Samuelis,qui Saü-
lem à fê unétum ofculatuseft lib. i.Regum cap, io. Il-
ludque videtur in Ordine Romano : P o ftq u e d e t e i ofcu la
p a c i s , nempe Mccropolitanus , ut illic habetür, nulla
mentione fada cleri & populi. In coronatione Henrici
IV. Rex ofculatur tamùm Pontificem & Pares Franciz.
Ordo mf. Monafterii S. Germani à Pratis cum Ratoldi
codice convenir.
N o t a 1 1 2 3 . E t d i c a t unus q j j i sqj ie : Vi-
V AT R e x .
Ita habetur in Ordine mf. Monafterii S. Germani à
Pratis ad prifeorum imicationem. Si quidem in foblima-
tione Salomonis ad regnum Judzorum acclamatum eft,
C P ' i v t t R e x S a lom o n , lib. y Regum c. 1. Similem accla-
mationem videre eft in coronatione Juftini minoris apud
Gorippum lib. 2. de laudibus i l liu s , ut primùm çoronatus
..a i patriarcha Conftantinop.
In to n u it p a trum fu b itu s fr a g o r , in d e c lie n t um
Clam o r e s c r e fc u n t , clarnoribus adfonat aquor.
L a u d ib u s innumeris regn an tum nomina tollun t.
J u f lin o v itam t i r centum v o c ib u s optant.
A u g u f t a totidem So p h ia p leb s a lta r é c lam â t ,
M i l l e can u n t la u d es v ocum difcriminc mille.
Ju f tin um S o p h iam q u e p a r e s duo lumina rnundi
F f i e f t r u n t : r égn ât e p a r e s in f e c u la , d icu n t :
F e lic e s annos D om m is fe lic ib u s o ra n t.
In fo n u it 'V ox illa * d iu ,
eft à
Ita in benedidionibus fupra memoratis. In officio ad
Ducem conftituendum corruptè legitur : Inim icos tuos ca -
r ita t ifq u e b enignitatem co n v e r ta t. Ubi hzc benedidio
ab hoc articulo initium ducit, hocque articulo & duobus ®
poftremis contenta eft.
N o t a 1 1 1 6 . B e n e Di c , D o m i n e , &c.
Hzc benedidio extat in Ordine mf. Monafterii S- Ger-
mani a Pratis. Habetur eciam in coronatione Henrici IV.
Francorum Regis, fèd prolixior in coronatione'!udûh Anglorum
Reginz filiz Caroli Calvi. Prior articulus tfnedi-
dionis hujus primus eft in benedidione ejufdem Reginz
in hune modum : B en ed ic , D om in e , fam u lam tuant | q u i
régn a regum a fe c u lo moderaris. A m e n .
N o t a 1 1 1 7 . H U N C P R Æ SUL EM P R I N C I-
V E M.
In coronatione Henrici IV* loco iftorum verborum legitur,
Regem moftrum.
N o t a I I I 8 . S TA ET R E T I N E A M O D O, &C.
a B M Ü defignariq extat in codice. mf. fupra in loties citato Ordine mf. Monafterii S. German!
Henrici I V l J I u 'T 3" ' “ i ô E à canendo videlicet Hyftuium, T , D e a r , la u d a- •k ci k V ‘ 'ed Pal“ o brevior m Pontificali Romano ■ ~ J
quibufdam verbis mutatis : pronuntiaturque cùm Rex in
folio collocatur. Extatque etiam in Ordine Romano, in
quo ante hzc verba, in h o c r egn i f o l i o , hzc habentur:
I n h oc loco D om in a s M e tr o p o lita n u s fed e r e eum fa c ia t
Ju p e r f td em fu am d icendo : in h oc regn i f o l i o , &c.
H o t * i i 1 9 , A u o t t o .
AddeT.' lo cum , Ut habetur in Ordine Romano.
Tom. ///.
e q u iev tt.
Idem obfervareeft in coronatione Philippi Augufti Francorum
Regis apud Rigordum in ejus vita : C um omnibus
A r c h i c p i f c o p ü , E p if c o p is , c e te rifq u e regn i P r in c ip ib u t
0 “ univerfo clero , & populo clam a n tib u s , V i v a t R e x ,
v iv a t R e x . Similes acclamationes extant ip corottatiohfc
Henrici II. & Henrici IV. Regum Francorum.
N o t a 1 1 2 4 . O f f e r t R ex a d m a n u m ;
A r c h i e p i s c o p i o b l a t i o n e m .
Panem 8c vinum, ad communicandum videlicet. Idem
eft in Ordine mf. Monafterii S.1 Germani à Pratis.
N o t a i i 2 s . E t s i c r e f e r a n t D é o
g r a t i a s.
Ita i
N o ta
1 Ôrdine Romàno.
1 2 6 . I t d R e
d i c e n d a m .
In eodem codice Ratoldi Abbatis Regis coronarionem
excipît Reginz benedidio.
N o t a 1 1 2 7 . A d e s t o , D o m i n e , s ù p p e i -
c a t i o n i b u s n o s t r i s , & c.
Hzc Oratio extat in coronatione Claud iz Reginz
P p