3 San&iGregorii Concordia.
operatur: ifta defperabilis, ilia laudabilis eft: ifta re- A
* jfcarioth. pletus Judas * Scarioth, laqueo fe fufpendit : illam
fe habuiffe fandus Paulus ad Corinthios fcri-
s.-cor.i. s. pfit, dicens: S i quis contrifiavita me, non me contri-
» f ia v i t ,f c d ex parte ; Ac li apertius diceret : Non
ego foius zelum Dei habeo, fed me contriftatum
cum veftra triftitia ex mea parte cerno. Et nifi ifta
triftitia non vitium fed virtus effct, nequaquam il-
lam Dominus in Evangelio beatificaret,dicens: Be-
Matth. s. s: ati qui lugent, qtioniam ipficbnfolabuntur s Sc feipfum
dixit triftem fecundum humanitatem, profedo non
fecundum impaflibilem divinitatcm.
Ad Rom. ix. De Jacob Sc Efaü.. Cum non- g
dum nati fu ijfcn t, a u t a l ï q u i d egiffent boni aut
malt, ut propofitum qttod per eleftionem D e if a -
ftum efi , permaneret, non ex operibus , f e d ex
••vacante diftum efi, quia major fe rv ie t m in o r i .
In Pfal. Ixj. Jpuia tu réddes unicuique, fecundum
opéra Jùa.
5 6 4
Ad Rom. x. omnis quicumque invocaverit nomen 1
Domini, f a lv us er it.
Et fccûndùm Matthæum vij. Non omnis qui di- \
cit mihi, Domine j Domine, intrabit in regnum
calorum.
I N T E R R O G A T I O V.
X S T a J diflfona videntur, fed feire volumus quo-
mod'o intelligancur. Nam ibi dixit, Omnis : Hîc
dixit, Non omnis; Si ergo omnis quicumque invo-
caverit nomen Domini, falvus crit, quomodo non
omnis, qui ingeminatnomen Domini, falvuserit î
R E S P O N S I O.
I n t e r r o g a t i o I V .
U m non ex operibus, fed ex vocante didum
eft : Jpuia major ferv iet minori, quomodo redder
Deus unicuique fecundùm opera fua? Cur ergo
Paulus dixerit : Non ex operibus ? N os proculdubio
credimus, quia nec utique ex fiituris : ncc eum
quifquam exiftimat tantum dixiffe de præteritis,
qui utique non crant, cùm fupradidi diftindi fue- ç
rant. Si enim hominem præfentem fiitura adhuc
bona juftificant, & fiitura adhuc mala alterius damnant.
Sed hoc credere abfit à nobis : quia quidam
fapiens dixit : Raptus efi juftus, ne m alitia mutaret
intelleftum ejus. Etenim ifte nec juftus dicerctur,
fide futura adhuc malitia damnaretur.
Aliud eft, invocarc nomen Domini, aliud inge-
minare. Namillud femper invocant boni, ingemi-
nant autem mali: quia camdemfidei vocem, quam
loquendo c proferunt, moribus deftruunt. Hinc-
dc quibufdam Paulus ait: Deum f e f confitentur n o f
f e , f a f tü autem negant. Bonis nomen Domini in- :
vocarc , eft in omnibus illi placere. Idcirco omnis,
quicumque invocaverit nomen Domini, fa lvu s erit.
Ad Rom. iv. S i Abraham ex operibus jufiificatus *
eft, habet gloriam , f e d non apud Deum.
In epiftola Jäcobi ij. Abraham, pater noftcr, non- *
ne ex operibus jufiificatus eft ?
I n t e r r o g a T i o V I .
XZ/T s i Abraham ex operibus juftificatus eft,apud
quem habet gloriam, fi non apud Deum, cujus amicus
per Jacobum didus eft i Sc fi nulla vera gloria
eft, nifi apud Deum, & nulla vera juftificatio, nifi
ab illo, quis juftificatus habet gloriam fine Deo >
R e s p o n s i o .
Antequam aliquid de ifta quæftione dicamus i,
Prophetam Sc Apoftolum eodem fpiritu locutos
fuifle credamus. Contrarius enim fibiipfi effe non
poterat idem fpiritus, qui utrumque implebat, Sc
ipfe fpiritus, qui Deus eft, per Prophetam locutus
Malach. z. 2. eft : Jacob dilexi, E faü autem odio habui. Eledio ef-
b go Dei numquam defuerat, b quæ ea qua: in tem- ]
poribus fada fuerant difeernebat : quia futura tem-
pora non eledionis divinæ, fed iplà omnium fu-
Att.t.xs. turorum naturalium caufa erat. Hinc Redemtor
nofter ad Ananiam de Saülo, non adhuc de Paulo
dixit : N oli timere eum, quia v a s eleftionis mihi
eft. Intuere quod dixit : Eft, non autem, erit. Nam
non ided cledus eft, quia Apoftolus effet : fedldeo
Apoftolus erat, quia eledus eft. Deus ergo nofter
bonorum omnium Creator eft, malorum autem ju-
Rom- ». ftiflimus ordinator. Tanto enim bonus omnibus eft,
c c ut benefaciat edam de malis. Nam fi mali non
effent, nullæ rei utique prodeffent. Reddetergo
Dcus unicuique fecundùm opera fua : quia vafi$
præparatis in honorem, reddet vitam æternam : ^
& apds in contumcliam, debitam damnationem.
Nam & mali fi vellenr, boni utique effe potuiffent.
Boni autem qui ex Adam nati funt, contrariam legem
in membris fuis vident : ut ifti non conlèn-
tiendo per milericordiam ad premia perveniâ’nt :
& illi confentiendo per juftum judicium ad fup»
plicium pertrahantur.
* Dccft me in mf.
b Mf. & tu qu*.
* Pr*tcr hanc Icâ. mf. hanc aliatn exhiber ; ut bonos facial.
* Mf dißorüre. . ' . . . "
« Mf. abfirahunt. Fortaffe quia non fpontaneè /Ccd timoré coaâi
R E S P 0 N S I Ö.
Paulus Apoftolus contra Saducaros feripfit, fan-
ä u s verb Jacobus de juftitia fidei dixit. Illi ex
operibus Legis femetipfos juftificabant, namSa-
duesei latino fermone dicuntur juftificati. Per s ju- g
ftitiam autem fidei, qui juftificantur fide; per ca-
ritatem, opera demonftrantur. Nam ut idem Ja-
» cobus a it ; Mortua efi f i des fine operibus caritatis , Jacob. 2.2s.
non Legis. San&us autem Paulus contra habentem
gloriam, fed non apud Deum : & contra Sadu-
crum femetipfum juftificantcm dirigit fermonem,
dicens : xjbi eft ergo gloriatio tu a ? exelufa (fi. Ter tim. 3?7>
quam Legem? fatforum i non , f e d per Legein f id e i :
arbitramur enim hominem juJBficäri fine operibus L e -
gts. Ac fi aperte diceret : Abraham pater nofter,
ante tempora Legis fiierat, fed tarnen apud Dominum
juftificatus erat, quia fidem, quamcordc
tenebat, operibus demonftrabat.
Ad Rom. x j. Sinepeenitentia enim fu n t dona, dr Verf. zn
vocatio Dei.
In Genefi vj. Paenitet me fectjfe hominem. Et in verf. 7.
Samuele. 1. Reg. xv. Pcenitet me unxijfe Sau l ruf. zu
in regem
I n t e r r o g a t i o VI I .
U m unus idemque Dominus in patribus & in
Apoftolo locutus eft, quomodo peenituiffe & non
poenituiffe ab his di£his eft ? /
proferunt.
f Mf Ce eonfitentes.
*. Gilot. per juftitiam ergo fidei qüi jußificabantur fide , per caritatis
opera demonftrantur. Quibus nihil obfeurius.
mm
Job 34. 30.
b
Pftl.Z.lOi
SanéH Gregorii Concordia. 7 6 6
R e s p o n s 1 o.
Solerter intuendum nobis eft, quia patres locü-
tl funt de Deo incommutabili mutabilia Faciente.
Et Apoftolus protulit fermonem de incommutabili
prardeftinationc. Hinc de eodem Domino fan-
fhis Jacobus ait: Apud quem non eft tranfmutatio,
nec vicifsitttdinis obumbratiö.Scd Deus prartcr apra:-
deftinationem mutabilia facit. Per convenientem
etenim ufum loquendi, &: iratus &: peenitens, &
zelans Sc praffeius Dominus dicitur: fed fine ira
iratus, fine peenitentia peenitens, fine zelo zelans,
fine provifionibus prarfeius intclligitur.
Ad Rom. xiij.Non eftpotefias n ifid Deo: qua autem
funt, d Deo ordinata funt.
In Propheta de quibufdam regibus, O fc z viij.
Ip fi regnaverunt, dr non ex me.
I n t e r r o g a t i o V I I I .
S I nulla poteftas nifi a Deo, quomodo diftum
eft veracitet ab ipfo: ipfi regnaverunt & non ex
me ? Item fi ipfi reges ex Deo non erant, quomodo
reges per fe regnafle dixerat: Per me, inquiens,
reges regnant?
R e s p o n s i o .
A in os intrat, in ventrem v ad it, & In fecejfum emit-
titur ? Ergo rudes adhuc Apoftoli Sc needum a
Spiritu fanifto illuminati, fenfu Judaïco ere de bant,
quöd hominem non prohibitiones, fed res coin-
quinarent. Res autem non coinquinant hominem,
qua: in ventrem vadunt,&: exeunt: fed prohibitio-
nis tranfgreflio, Sc qua: de ipfa procedunt. Nam Sc
primus homo non propter morticinum, aut fan-
guinem,aut fuffocatum, fed propter poma itnmun-
dus fadus eft, cüm mandatum Dominicum fua-
denteiua conjuge tranfgreffus eft. Sed fando Pe-
tro qüod didum eft audiamus, ut de his quid fenfire
debeamus, intelligamus. Surge, inquit, Petre, ar.
maft a dr manduca. Huic dido Petrus intuendo
B litteram refpondit, dicens : Abfit d me, Domine, tbid.
quia omne commune & immundum numquam intra-
v it in os meum. Cui fub tcftificationc prohibitions
protinus refpondetur: JOuodDeus , inquit, puri- tbid.
f ic a v it , tu ne commune aut immundum dixeris. Hinc
data eft licentia Chriftianis,exceptis in novo Tcfta-
mento prohibitis, ut manducent quod vclinc cum
moderatione, Sc gratiarum adione. Non ergo per
fc morticinum aut fanguis ex natura immunda
funt, fed qua prohibita lunt, manducata hominem
coinquinant. Et pomum nullam immunditiam na-
turalem habuit, fed manducare prohibitum, hominem
coinquinavit. d <l
Ex illo, Sc non ex illo reges regnant, qui Sc
poteftatem a Deo datam habent, Sc tarnen fe ab C
co accepiffe ftülte denegant. Hinc per Prophetam
feriptum eft: Jpuj regnare fa c it hominem hypocritam
propter peccata populi. Propterea ergo ifti reges ex
Deo non funt, qui non ex böno, fed propter peccata
populi regnare permifli funt. Item, Omnis
poteftas nonnifi a Deo eft: quia non per fc mala ,
led utique bona eft. Mala autem fine bonis,b Sc
nifi in bonis effe non poffunt,&: idcirco nonnifi in
rationabüibus creaturis fiunt. Bonis ergo regibus
Spiritus ländus comminando loqui dignatur, cüm
aa eofdem Pfalmifta: voce dicitur : E t nunc reges
inteüigite, erudimini qui judicatü terram.
1. Ad Corinthios 1. Jpui dr confirmabit vos ufque
infinem fine crimine e in adventu Domini. c
In cpift. 1. Johan. 1. s i dixerimus quia peccatum Votf
non habemus, ipfi nos feducimut, dr veritas in
nobis non efi.
' I n t e r r o g a t i o X.
C-y U m (edudio fit, a:ftimarc fe effe fine pecca-
tq, quomodo confirmamur a Domino fine crimine '
in adventu ejus, maxime cum etiam infans unius
diei non poflit effe fine peccato ? Numquid ergo
Sc crimen peccatum eft, fine quo quis confirmatus
a Domino fieri poteft ?
yerf. Ad Rom. xiv. Scimus autem quia nihil commune
per ipfum.
rtrf. 29. In Adibus Apoftolorum xv. Ut abftineatis vos
ab immolatis fimulacrorum.
I n t e r r o g a t i o I X . S I nihil rcrum per ipfum eft commune, quid
« C dc morticino, Sc fanguine, Sc fuffocato, Sc de
idolis immdlato debemus fentire ? Nam ifta non
folum in veteri teftamento immunda effe legun-
tur, fed Sc in novo Gcntes credentcs ab his abfti-
nere, ab Apoftolis prxeipiuntur. Intelledu igi-
tur fatis opus eft, quo pado ifta diffonantia folvi
poflit.
R e s p o n s 1 o.
Dominus ac Redemtor noftcr fecundum Marcum
dixit quando de his jfcrmonem habere vo-
Marc.7-.ii. luit: N ih il efi, inquit , extra hominem quod pofsit
eum coinquinare; Et hdc Hoh intelligcntibus difei-
ibid, zs. pulis, increpando fiibintulit dicens: An dr vos fine
intelleftu eftis? nondum intelligitis, quia omne quod
• mf. deftinationem.
b Ed. nonnifi in bonis efti pofiunt; leftio mf quam Icquimurob-
Icuritatem loci hujus fanat, ipfique favei Auguftinus.
e GiJot. de mortuo. LcgcridUm, morticino •, 6c fic habetar in ref-
ponfionc : »0» propter morticinum.
I R E S P O N S I O.
Sciendum profedo nobis eft, quia non omne
peccatum crimen eft, attamen omne crimen peccatum
eft: ficut omnis impius peccator eft, non
autem omnis peccaror, impius. Minima ergo Sc
lcvia, peccata dicuntur : crimina autem nifi magna
minimè leguntur.f f
I. Ad Corinth, iij. Dei enim fumus adjutores,Dei
agricultura eftis.
Et in Job xxvj. Cujus adjutor és ? numquid im- 'SSm
bed lit ?
I n t e r r o g a t i o X I .
N u M q^ui D fandus Paulus approbando ju-
ftificat, quod beams Job in Eliu damnat. Cujus
adjutor es ? numquid imbecilli ? Apoftolus autem
dixit, Dei fumus adjutores. Si ergo bonum eft
effe adjutores Dei , quid Eliu reprehenditur de
adjutorio Dei ?
4 In mf. legitur : Explicit epiftola ad Romanos , incipit epiftola ad
Corinthios.
f In mf. adduur. Quia nimirum vita humana, Deo confirmante,
poteft effe fint crimine .-fine peccato verb nuilatemu poteft, ntc uno die.