227 San£H Gregorii Liber quamis 228
co d ic e s h a b e n t : Cumque mane furrexijfent, ante- A paulifper fu b fiftit, q u i âd prâîceptufn majoris ilia
n prodcant.
quam dilucefceret ; quod nimirum intelligi conve-
nienter poteft. Mane ell quidcm, antequam dilu-
cefcat, quando quodammodo afpiraredies incipit,
8c tarnen plena lux diei non eft. Pr«edicatores au-
tem famfta: Ecclefia:,dum eorum bonam conv.erfa-
tionem conliderant quos ordinäre difponunt, qua-
fi mane eft. Sed quia eorum futura fcire non pof-
funt, mane eft, fed antequam dilucefcat. Quod
bene in ejus ordinatione dicitur, qui omnipotent!
Deo poftea difplicuiUe memoratur. Quafi enim
mane,antequam dilucefceret,Propheta vidit huric,
qui ei in luce bona: converlationis apparuit. Sed
etiam, quæ putat fpiritualia, deferit : deferit, ut ea
qua: fibi injunguntur, efficere convenienter poflit.
Quod certè ordinando prædicatori convenit : nam
dtim pondus paftoralis curæ confiderat 8c infirmi-
tatem fuam, hoc fibi fe præcedcns fpiritus dicit :
quia tantum onus tarn infirmus indigné fufcipit.
Prætcrmittat ergo non folùm, fed tranfire faciat
puerum : ut non arbitrium fuum fequatur, fed il-
lud fiifcipiat, quod ei melioris provifione dccerni-
tur. Et de fubfiftente protinus additur.
C a p u t V .
plena diei daritas nondumerat, quia in eofaturas n p U / f t autem Samuel knumUm o ld , <£■ cffudit
tenebras per przfentem cognitionis lucem videre B X fuper caput ejsss. . raff
Verf. 27.
Cap. to,
Vtrf. 1.
non poterat. Quod nimirum toties fan£be Ecclefia:
agitur, quoties boni lunt,qui eliguntur in pra:fenti,
fed in eodem bono perfevcraturi non Hint. Quafi
enim mane, 8c ante lucem egreditur, qui lucem
boni operis pncfentem monftrat, caliginem vita: fu-
turam celat. Sed quid inde a£tum fit, fequitur:
Cumque defenderent in extrema parte civitatis,
Samuel dixit ad S a u l: Die puero ut antecedat nos,
& tranfeat : tu autem fubfifie paulifper, ut indicem
tibi verbum Domini. Tulit autem Samuel lenti-
culam olei, dr ejfudit fuper caput ejus, dr ofculatus efi
cum.
63. Quid eft enim, quod in extrema parte civita-
Hoc profedd hac undione exprimitur, quod UnflicJ
in fanda Ecclefia nunc etiam materialiter exhibe-
tur : quia qui in culmine ponitur, facramenta fuf-
cipit undionis. Quia verb ipfaundio facramentum
eft, is qui promovetur, bene foris ungitur, fi intus
virtute fàcramenti roboretur. Ipfas ergo olei vir-
tutes priùs videamus attendus. Oleum quippe li-
quoribus aliis fuperfertur, oleum ignem fovet, o-
leum vulnera curare confuevit. Per illud ergo mi-
fèricordiæ bonum fignificat, quia feriptum de Domino
eft: Miferationes ejus fuper omnia opera ejus. J
Quia ignem fovet, præaicationis gratiam defignat, * |
quæ eledorum mentes illuminât. Quia veld vultis
rex duc?tur,& ungitur?Sed extrema pars civita-C nera per oleum curantur, hoc profedd infinuat,
Pafiorcs pro
peccatoribus
podnsprdinan-
ir quam pro
juftis.
Matt. 9.13.
Ibid. 1t.13.
Prppr.io fonfui
non credat Paflor,
tïec fuum
ur arbitis
eft ultima pars populi fubjedi. Qui ergo ultimum
locum tenent in fanda Ecclefia, velut in extrema
parte civitatis limt. Ipfius autem Ecclefije
in ultima parte, ednverfi peccatores elTc videntur.
Nam jufti quique in fuperiori vel prima funt parte.
Aut fortafle primum locum virginitas tenet,
iecundum conrinentia, terdum conjugalis vita, ultimum
converfio peccatorum. In extrema igitur
civitatis parte rex ungitur : quia fan&a: Ecclefije
Redor ordinatur, pro peccatoribus, non pro ju-
ftis. Hinc enim per femetipfum Veritas dicit: Non
veni vocare jufios, fe d peccatores ad poenitentiam.
Hinc iterum dicit: Non opus h ab entfant medico,
fe d male habentes.
64. Sed puerum Saiilis fpiritualem fenfum defi-
gnare diximus. Quid eft ergo, quod præcedere &
tranfire à Samuele imperatur ? Sed præcedit puer,
quando hoc agitur, quod à fpirituali fenfu nobis
fuggeritur, non quod à motu carnali imperatur.
Sed quofdam præcedit 8c tranfit, quofdam præcedit
8c non tranfit.Non tranfit quidem præcedens
puer arrogantes, tranfit humiles : nam dum arrogantes
magna 8c fpiritualia agunt, in oculis fuis
magni funt. Quafi enim fecum habent puerum ,
quem fcquuntur,qui in fpiritualibus ,quæ agunt,
fpirituales fe efte gloriantur. Quibus profedd Propheta
exprobrat, dicens : Va qui fapientes efiis in
oculis vefiris, dr coram vobifinetipfisprudentes. Eie- ^
d i ergo in omnibus quæ agunt, elle quidem fpiri-
tualcs curant, 8c tenere fe fpirituales vitant. Magni
quidem funt merito, humilcs æftimationc : quia
temper magna agunt, fed in eifdem magnis fema-
gnos numquam afpiciunt. Quafi ergo puerum,
quem præmittunt, tranfire faciunt,cum fpiritualem
fenfum præfentem habent in opere, fed longe
ab æftimatione. Quid verd eft, quod paulifper fub-
fiftere præcipicur, ut ei verbum Domini indicetur?
Sed paulifper fubfiftir, præmilfo puero, qui ad ho-
ram fc proprio arbitrio fubtrahit, 8c alienam vo-
luntatem facit. Tranfire ergo facit puerum, &
quod derergenda funt vulnera peccatorum. Unnatur
ergo caput regis, quia fpirituali gratia mens eft
rèplenda dodoris. Habeat in undione fua oleum I
habeat mifericordiam abundantem, qua: fibi vir-
tutibus aliis pra:feratur. Habeat oleum, ut dum
ardorem fandi Spirims in fe nutrit, lucere vehementer
aliis per verbum poflit. Habeat nihilomi-
nus oleum medicina:, ut fapienter difponat, quarter
peccatorum feetores tergat, Sc jegras mentes fa-
luti reftituat. Sed lenticula Saül ungitur, non pro
prcfignanda dodrina, fed ad exprimenda futura.
Lenticula quidem parvum eft vas : quid ergo
eft, quod lenticula olei Sai.il ungitur, nifi quia in fi-
D ne reprobatur ? Nam quia obedire Deo poftea noluir,
a Samuele au divit : Jjjuia proje ci f i fermonem >■
Domini, projecit te Dominus, ne fis rex. Veiut enim
lenticula olei parum habuit, qui fpiritualem gratiam
projiciendus accepit. Quod ih Redoribus quo-
que landæ Ecclefiæ convenienter accipitur. Pie- pr2illw
rumque enim oilmen prælationis accipiunt, qui in qui in a
caritate Dçi & proximi perfedi non furit. Quem- gjj*'
damnamque affedum caritatis habent, fedpleni- E S
tudinem ejus non habent. Ilia ergd radis 8c imper-
feda mentis affedio, quid eft nifi lenticula olèi >
Nam dum ungit caput, 8c non replet : tota quidern
effiinditur, fed parum exhiber. E contra autem
cùm eledus rex, ungi præcipitur, eidem Prophetæ
Dominus ait : Impie cornu tuum oleo, dr veni niittam 1. ru *
te ad Ifai Bethlehemitem :providi enim in filiù ejus
mihi regem. Hinc eft, quod idem eledus rex pleni-
tudinem undionis fuæ Deilaudibus imputans, ait:
Impinguafii in oleo caput meum, dr poculum me um
inebrians quàm pr.eclarum efi. Qui ergo gratiam undionis
non perfeveraturus accepit, difpenfantc.
Deo, per. illius vafis liquorem ungitur,quo tindi
defedio fignaretur. Sequitur:
Et ofculatus efi eum, dr ait : Ecce unxit te Deus fu- 1
per hereditatem fuam in principemy & liberabis po:
pulum ejus de manu inimicorum ejus , qui in circuits*
ejus funt.
2 2 9 iû ptimuïn y *■ Rëgpu fft. C--a-pr .■ V■ ,• I30
Ad eulmen fanajê Ecclefiæ Reâor dacicur, A nundaus,dicte!/» circuit« împii amLlant.'Hinc bea-
ut hpcc oofmficciiuumm hnaabbeeaatt.,oquuoo iinntteerr IDeumj 8chfomit
i m — - . ~ ^ .
nes pacem ponat. Peccando etenirn, inimicitias
Creatoris incurrimüs, Dum ergo ad peccatorum
correptionem Re6wt pornoir* illud de medio tol-
lit, quod Dei nos inimicos fecit. Bene ergo Samuel
Saül caput ofculatus fîiifle perhibetur. Pro--
phetæ namque ofculum defixum ille portât in ca-
pite, qui reconciliationis noftræ fuffragium portât
in mente : cum videlicet in fe nulla gerit fomenta
divinæ difeordiæ, qui in mente paci reddere dif-
cordes ftudet.Ofculato ergo principe, dicitur : Unx
it te Deus in principem fuper hereditatem fuam.
Quafi rebus eum admoneat, dicens c Qm te ad hoc
pofitum nofti, ut peccati inimicitias deÎBe;
tus Petrus exhortans, ait: Adverfarius vefier diabo
btSy tarn quam leo r-ugiens, circuit quarens quem devo-
ret, cui refiftite fortes infide. Inimici igitur noftri in
circuitu noftro hint, quiaimmundi fpiritus cogita-
tioni noftri, verbo, 8c operationi femper infidian-
tur. Nam dum prava nobis fug'gerere appetunt, ab
una parte flint: cum ad mala pertrahunt, eorum
pradio ab alia parte pulfamur : cum ad mala opera
invitant, ex parte reliqua bellum excitant. In cir—
cuitu ergo holies habemus, qui in omni, quod co-
gitamus, loquimur 8c operamur, malignoram fpi-
rituum bella patimur. Sed quia non a bello ,fed
de manibüs inimicorum liber are populum dicitur |
Pfal.s
prædicatoribus
tribuumur.
7^ n- . . r . . . ----- — -v uuciaic popuium dicitur
policiinvnolh, ut peccan immiciaas debeas folve- B magna virtutis infignia prædicatoribus adfetibun
r e , quod in alas deftruis, in re non debes retine- tur: quia non foiùm liberos, ne capiantur debenc
■ ;!'.:::0nnu!u etemm & “ ng“ “ “ . & ofculumnon protéger.', fed etiam captos do conmi fervitute liberate.
Hoc autem tunc à régi bus noftris agitur ,• R=g= rml qu
flnnnnr» Î1H n rw t'n -n — ___ . . W m Ê tiî/Ê
„„
1----------* -------. . . . v», VU U1V.UXU1UUU11
accipiunt ; liberare populum Domini fatagunt, fed
fe inimicorum jùgoïiibjicere non pavefeunt. Nam
Biijjg» ' *1“ ’ a,iis Bona prédicat, quæ non agit, quafi ofeu-
ium dac, quod non accipit. Amicos etenim Dei
alios facete quærit, & ipie inimicus elfe non définit.
Inimicitias peccati in fe ædificat, quas in aliis
deftrueire per verbum tentât. Quia ergo ille folùm
præeminet utiliter, qui per affeâum magnæ carita-
tis Dei amicüs eft, Samuel caput regis ofculatus
fuifie diàtur. Hinc ipfa Veritas priùs ofculatur
qùos ordinat : deinde ad liberandos’alios mittit.
V o s . a ir . /rmirr. -mpi zX/=>ir»rlr» orl/Xi'/X;»- I H B
quando illi per eomm prædicationemrefipiicunt,qui per aqdaciamtranfgreflionis fubjeftifunt jugo
diabolicæ poteftatis, Quod profefto agere illi fo-
iummodo prædicatores pofiunt, qui ad culmen re—
giminis divina ordinatione perveniunt. Nam quos
omnipotens Deus ordinat, ad toleranda prælia an-
tiqui hoftismittit, fed eos inter ipfa bella non deferit,
c|uia milites fuos protegit,& viftores facit.
Sed cùm fanfti viri ad primarum fanflæ Ecclefiæ
fuftolluntiir,vehementer expavefeunt,onus
libérant.
A Deo dûî t
ordinavit ro
borat i.
îLULuuuncui, venementer expavelcunt, ne onu
V°SJ .ait. ™ deinde addidit, dicens :c tanti ordinis fibi judicio hominumfit impofimm
PPocfluuii vvooss,, umt eeaattiiss,, dér4 f\rTuttlldluumm aaffffeerraattiiss ,. d&r ffrruuiStt.iuMs non nrrlinarinnf» --------- 1___ •
veßer mancat. Hinc item refurgens à mortuis dicit :
Pax vobip, deinde fubdit : Jjtuorum remiferitis peil
cata, remittentur eis : & quorum retinuerïtis, retenta
funt. Ut velut ofculum pacis in eorum mente fixerer,
quos peccati odiafolvere præcepilfer. Ofculatus
ergo rex fuper hêrêditate Domini conffitui-
cur, quia eleâus doftor eligitur, ut fidelibus fubdi-
tis dignitate præemineat, fed de prælatione fua non
fuum, fed Domini Iucrum quærat. Quare ad hoc
conftitutus alferirur, ut qui fub eo funt, de inimicorum
manibus Iiberentur.Hereditas Domini mut-
titudo fidelium eft. Omnis ergo fécularis intentiô
removemr,cùmrex fuper hereditate Domini un-
rA._ __/rT_- _ __’ __,_ ___-_ __H____i_ “ “r^ nn ate uiornmi Ui l - an lit ex Deo hoe, quod de te aflumeft, nefcis,
a. flus afferitur. Undioms ergo fruflus eft, cultus di- D fed quia hoc fcire f trepidarenon debes. H o i
«• vviinnxx hhccrreeddiittaattiiss.. IIHllee èerrfgfoo ooffffiicciiuumm 1u1 mnAftiinonnJics ^exe- ___ M i n
quicur, qüi fola quxrit lucra animarum. Super hereditate
quippe Domini in principem fe iin&um
meminit, qui hoc folüm de terrena dignitate qux-
rit, quod per fuum minifterium Chriftus qiijefivit.
Hoc igitur verbo negligentium Reft or um intentio
reprobatur.
$. Audiünt namque , quia fuper heredicate Do-
t I mini un<äi funt: quia de terra Dominus nonnifi ele-
L f v | «ftos qu^rit; norunc, quod non ccrne latitudinem |
non auri copiam, non divitiarum affluentiam fed
fideles fuos hereditatem fuam dicit, 8c tarnen ten
/ --------- —----— *———— . «.c lu j i iu ium i j .
non ordinatione Conditoris. Ad robür ergo humi-
lium dantur figna, quibus fe à Deo, non ab homi-
nibus, eledos fciant.Quare 8c Samuel fubjungens,
ait { 0 9
E t hoc tibi fignum, quia unxit te Deus in principem.
Cum abieris à me hodie, invenies duos -Viros
juxta fepulcrum Rachel, in finibus Benjamin , in
mcridiefalientes magnas foveas, di cent que tibi : Ina
venta funt afin a, ad quas ter asperquirendas, dr inter-
mifsü, pater tuus, afinü,foUicitus efi pro vobis, dr di*
cit : Jpuid faciam de filio meo f
4. Quafi enim humili Paftori, 8c dë taiito mini-
fterio trepidanti dicat: Tu idcirco trépidas, quia
fie hoc,aftum eft,nefcis ;
i fit herc-
I Domini
igitur ribi fignum, quia te non homo, fed Deus in
principem unxerit : duo videlicet yiri illi tibi di-
cenc : Inventa funt aßna, ad quas ieras perquirendas.
Quafi dicar : Si illos duos viros inveneris, & hoc
tibi dixerintjfcito, quia te Deus principem, non
ego, conftitui. Quid ergo duo viri ifti nobis,nifi
perfe&os quofque iànftæ Ecclefiæ prædicatores désignant!
Duo quidem font, quiaperfefti in ucroque
præcepto caritatis i viri, quia in lanfta couverfatio-
ne robufti. Qm juxta fepulcrum Rachel inveniri
perhibentur, quia per contemplativx vitæ ftudium
divififuntab intentione feculi : &: dum animarum
m t .
Paftor humills
& de fufeepto
miriifterio tre-
pidans, quæ lient
ioni s lia-
----- -— uivmluiiE aD in t e n t io n e le c u li: 8C dum animarun
renum quxrcre, & quod pent congregate non de- E-lucra quarunt, non funt fepulti. Per Rachel quid
fiinnuunntt.. AAdd iidd qquuoodd DDoommiinnuuss nnoonn qauuæxrriitt., taonta ffo„li-- HiGliWMHIl ? Pf
licitudine intendunt ; 8c quod folùm quærit, quæ-
rere negligunt. Dicitur ergo, in quo fe negligen.
tes afpicianc ; dicitur, in quo boni meliores fianr
JJnxit t e , inquit, Deus in hereditate fua in principem
pe contemplative vite fpeciofitatem fignari, ve-
nerabilium patrum indubicata fententia eft. Juxta
fepulcrum ergo Rachel ftant viri, quia fie fuper-
ne concemplationi perfe<fti doiftores vacant, ut
famfte Ecclefie follicitudinem gerant. Juxta fepul
Ira contcmjilatus,
ut Ecclefia:
foil ici tudi-
7 u J - S trâ frL i . r lanctæ n.caeiiæ lolllcmidinem Juxcafepul
Qusfidicaci Hereditatem fuanrtuamfecit,virent crum Rachel ftant, quia ftamm boni operis diri
1 ea aliter non regnes. Liberabis ergo populum gunt per virtutem concemplationis : Sc quianiliii
de manu inimicorum ,qui m circulru ejus funt. gerunt in opere, nifi quod contemplando difpo-
Orandis labor prxdiratori præcipicur per hoc.quùd nunc. Et quia in ipfa altitudine fupernæ coiitemmici
m circuitu eifereferuntur, Satis enim grave plationis non præmmtionem fuam, fed racionem
fanfiæ Ecclefiæ cenere ftudent, fepulcrum Rachel
in fiuibus Benjamin elfe deferibitur. Utjamdiid
P I
--- -... vuvuiu.r vui.i.v.u.iuiHUL, oatis cnira grav<
prælium effet, fi in una parte malignoram fpiri-
çuum fævitiam tolérèrent. Hinc per Prophetam die-
Tom. I ll.