dat, t<
irridentium
pcriidia.
Verf. 19.
Ut crelceret,
cxChrifiiprx'
fcntia rccepit.
San £li Gregorii Liber tertius 124
cacioncfti precibus addidit : quia ordo prædican- A
tium duin in tanta mi 1er i a poficum Judæorum
facerdotium attendcret, irafci fibi omnipotentem
Dominum timuit, fi non ei verbo fiibveniret. Unde
Sc apte fubjungitur : Indicavit ei Samuel uni-
verfos fermones, dr non abfeondit ab eo. Omnia
quippe eivifa indicavit; ut audito quod meruit,
magnitude) formidinis ad follicitudinem eum con-
verteret impetrandæ divinæ mifèrationis.Univerfqs
ci Domini fermones indicavit : ut dum in vetufta-
te fiia fe projedum cognofceret, per poenitentiæ
lacrymas ad veræ fidei renovationem feftinaret.
Qui profedo refpondit, dicens :
Dominus efi : quod bonum eft in oculis fu is , fa -
ciat. B
z6 . Quibus nimirum verbis, quid aliud, quàm
Judaici populi perfidia clarius agnofeitur ? Nam qui
omnipotentem Deum Dominum vocat, adhuc ei
fervire fe exiftimat. Cùm igitur Judaico populo re-
pulfio fiia à fàndæ Ecclefiæ doctori bus infinqatur ,
dicit : Dominus eft, quod bonum eft in oculis fu i s ,
facias. Quia dum Deo fe placere per veterem in-
ftitutionem credit, fandæ Ecclefiæ nequaquam minas
expavefeit. Quafï enim apertiori voce Judaica
perfidia afferat, Sc comminantibus fibi fàndæ Ecclefiæ
prædicatoribus dicat: Eo nobis minis veftris
terrorem nullum incutitis, quo circa fidem ei nos
minifirare credimus, à cujus gratia nos decidifle
prædicatis. Cùm ergo adjungit : Facias quod bonum C
eft in oculis fuis : fandæ Ecclefiæ dodores fiibfàn-
mat potiùs, quàm fè divinæ fèntentiæ ofFerat. Qua-
fi alia intentione loquatur, Sc dicat : Eo nobis tale
aliquid non facit,quo nofter eft Dominus ille,
quem nobis ad vindidam proponitis. Sequitur : •
Crcvit ausem Samuel, & Dominus eras cum eo.
2,7. Quid eft, quöd poftquam Heli vifionem cx-
pofuit, crevifte Samuel dicitur, nifi quia dodorum
noftrorum ordo, poftquam verbo, Synagogæ filios
repulit,majoris reverentiæ gloriam apua gentilita-
tem invenit ? Crevit ergo,quia qui per verbi mi-
nifterium fè prius in una gente cohibuit, poftmo-
dum fànditatis ,-atque dodrinæ fam^m in univer-
fb mundo dilatavit. Unde Sc per Pfalmiftam dici-D
tur : In omnem serram exivit {'onus eorum, & in f i nes
orbis serra verba eorum. Hinc iterum fàndæ Ecclefiæ
loquens, ait : Fro patribus tuis nasi funs sibi
ftliij conftisucs eos principes fuper omnem serram.Crevit
itaque, cum in univerfo mundo radiavit. Cum
quo etiam Dominus elle perhibetur : quia omne,
quod de. fama fanditatis redoluit, omne quod darum
per verbum luxit, de præfèntia Redemtoris
accepit, quem fccum habuit. Nam etfi verbo Paulus
non fblùm infirma Sc terrena, fed etiam fiimma
Sc cæleftia pénétrât, ex eo hanc dicendi virtutem
obtinet, quem fècum efTe affirmât, dicens : An ex-
perimenSum ejus quaritis, a qui in me hàbisas Chri-
ftus? Qui enim in fe loquebatur, fècum erat. Re- £
dolet omni mundo per vitam, fèdexeovitæ odo-
rem trahit, quem oftendit, dicens : chrifti bonus
odor fumus in omni loco. Omnia efTe de præfèntia
Redemtoris Johannes infinuat, quia dicit ; Deple-
ntsudine ejus omnes accepimus. Samuel ergo cùm cre-
vifTe dicitur, cum eo Dominus efTe memoratur:
quia dodorum ordo cùm magnæ fànditatis, arque
aodrinæ gratia omni mundo refplenduit,ex eo tarn
magnus apparere potuit,qui eum in mundo pofi-
tum non reliquit. Sequitur :
* Forcé Icgendum, qui in me loquitur, ut extat in Grzco fonte ac
IP ycrfionilpu*. Hinc Gregorius cxpUcans hunc locum fubdit : qui enim
Es cognovit univerfus lfrdel à Dan ufque Berfa- faÿ
bee, quod fidelis Samuel Frophesa effet Domini.
a8. Quibus profedo terræ nominibus , Judææ Pr*db
univerfitas defignatur. Quid ergo in univerfa fftfJ ordini 0
dæa, nifi omnis defignatur Ecclefia ? Univerfitas ita- - :
que Ifrael, quia Samuel Propheta eft Domini, re-
cognofcit : quia profpdö omnis, qui fidelis eft &
credit, quod fandorum prædicatorum ofdo vera
de futuris dicit. Prophetæ namque officium eft, Sc Propi,eti
fiitura prædicere, Sc occulta revelare. Prædicato- min'feric
res autem fandæ Ecclefiæ dum latentia quæque vi- 1
tia in mente deprehendunt, dum fpiritalium vir-
tutum fecreta aperiunt, dum fandarum Scriptu-
rarum latentes intelledus ad communem notitiam
proferunt, dum fiitura cæleftis patriæ gaudia ele-
dis fidelibus repromittunt, Prophetæ minifterio
utuntur. Ab univerfo igitur Ifraele Propheta Do-
mini fidelis Samuel, elle cognofcitur, quia omnipotentem
Dominum fidevidere non poteft,qui
fandæ Ecclefiæ dodoribus fidem non adhibet. Et
quia eadem divinæ cognitionis gloria in fanda Ecclefia
remanfit, quæ fe dodoribus primis aperuit,
fubditur :
Es addidis Dominus, ut appareret in Silo. rtf. u
2.5>• Silo quippe mifTus interpretatur. Et quia ipfisM
ufque in mundi finem in prædicationis minifterium 1
mittit, in Silo Dominus apparet : quia fe eis cia- '
riùs oftendit, per quos lucis fuæ gloriam aliis ape-
rit. Bene autem dicitur : Addidis, ut appareret :
quia incefTanter eligunmr, quibus claritas divinæ
lucis infunditur. Unde Sc caufam cur auditam vifionem
afferat, fubdit, dicens :
Jipuoniam revclatus fuerat Dominus Samueli. 1
50. Idcirco enim ut appareat addit, quoniam Dcm*j
qui revelatus fiierat Dominus, fe iterum arque ite- [““ y
rum révélât, Sc fuæ oftenfionis donum à fanda Ec- trahit |
clefia nequaquam fubtrahit, quam ei exhibere ex
ejus exordio non ceffavit. Sed qui Samueli revelatus
afferitur, quoties apparere addiderit, nonre-
fèrtür : quia nimirum ufque in mundi finem fanda
Ecclefia ducitur, cui prædicatores præfunt, qui ex
eo in infimis alta æternitatis gaudia prædicent,quo
fumma quæ prædicant, in alta Dei manifeftationc
vident. Quam profedo apparitionem juxta verbum
Domini fadam perhibetur. Quid eft autem
verbum Domini, nifi promiffio Redemtoris ? Ad-
didit ergo, ut appareret juxta verbum Domini,
quia promiffionis fiiæ veritatem exhibere non definit.
Verbum namque Domini in additione appa-
ritionis eft : Ecce egovobifcumfum omnibus die bus, jmiilJ
ufque ad confummationem feculi. Sequitur :
E t venitfermo Samueli s in univerfo Ifracli. - 9jm
31. Sermo etenim venire cognofcitur, cùm præ- s«n»iw|
dicatorum noftrorum promiffio adimpletur. Pro- 1
miffio enim verbi eft gaudium fine fine manfu-
rum. Univerfo igitur Ifraeli fermo Samuelis venit
: quia omnis multitudo fandæ Ecclefiæ ad gaudium
æternæ beatitudinis pervenit : Sc quod nunc
in fide fermonis à fandis ejus prædicatoribus rc-r
promittitur, per rei veritatem eidem in regnis cæ-
lcftibus exhibetur. Verbum namque dodorumin prooei»,
repromiffione fidelium eft : Omnis, qui credit in g *
ipfum, non peris, fed habebit vitam at er nam. Vel S A
certè fermo dodorum in repromiffione munerum
eft : Jî>u£ oculus non v id it, nec auris audivit, ne ein ifi-0* j
cor hominis afeendit, qua praparavit Dcus diligenti-• '
bus fe . Sermo itaque Samuelis in univerfo Ifraeli
•n fc loquebatur, fècum erat.
xif' in priimim Rc
vénitfquiii quirquisfan£Kspra:dicatoribus)'& yi- i
ta: præfentis religiofam converfationem fuaderiti-
bus, & sterna gaudia juftis promictentibus crédit
adea,quæ piè vivendo expedavit, gaudia ster»
na, carne moriendo tranfivit. Unde & is, in cujus
j. î\- fide promifetat, affirmât s dicens : Amen dico vo~
bis, Çilum & terra tranfihunt, verba autem mea non
tranftbtmt. Vel certc-fermo Samuelis in univerfo
Ifraeli jam venir ; quia per effedum divinæ ani-
madverfioms, generalis impleta cognofcitur rè-
pulfio Judæorum. Unde 8c ordinem, quo idem fermo
in univerfo Ifraeli vcneric , latiùs cxpoUens s
ait; ' f
C A p u t .. I ï .
U T y Grcjfus namque efi jfrael obvïam phtlijlhïim
i frj- I - in proelium, dr çafirametatus eft juxta Lapidem
Adjutorii. PoŸro philifthiim vénérant^ in Aphec, &
inftruxerunt aciem contra Ijrael. Inito autem certa-
mine, terga vertit ifraele dr cafta ftunt in illo certa-
minc paftsim per agros quatuor miüia virortmt. Etre-
verjus eft Ijrael in cajhra..
L i. Elfe fpificalia prælia beams Apoftolus often-
Uim dit, dum fandæ Ecclefiæ caftra ad vidoriam co-
f hortatur, dibens -.TAon eft nobis coUuSiatio advenus
carnem & ftanguinem ,fted advenu s principes, & porn
teftates, & contra ftpiritales ncquitias in calcftibus.
De quibus profedo præliis etiam confequendæ vi-
I.K.' doriæ cpnuiiümpræbens, ait: Eiftcutumftdei, in <
I qu0 poftsitis omnia tcla nequiftsimi ignea cxtingucre,
I éugaleam ftalutit ajftumitt, & gladiumftpiritus,quo’d
1 7, eft verbum Dei. Hinc Petrus exhortans, dicit : Sol-
■ liciti eftptt, & vigilate in orationibus, quia adver-
Jarias vefter diaboLus circuit, quarens quem devoret :
■ in rcfijtitt fortes in ftde. Dum ergo Ifraelitis præ-
I lia per Htteram referuntur, interna 8c fpiritalia deï
fignantur. Philifthiim namque cadentes poculo in-
terpretantur : quo nimirum nomine reprobi An-
geli exprimuntur ; quia per abundantiorem po-
tum fujperbiæ, liacum perdiderunt æternæ vicæ. J Eis quippe velut poculo cadere firit, potum fu-
perbiæ fine omni mora rerradionis affiunere. Nam
qnod poratur, facile fumirur. De quorum pirofe- ]
I do cadentium principe velut de potante Domi-
nus dicit : ftktia in veritate non ftetit. Velut enim
poru corruit, qui fuperbiæ fuæ velocitate ebrius,
in ea, qua fuerat conditus, veritate, nec ad momentum
ftetit.
B ï ï r c v^ e quærendum eft, quomôdo Ifrael
E u- lecundùm carnem egredi in prælium contra iftos.
P : cadences poculo intelligacut. Nemo enim pugnat
cum eo, qui fibi fubjicitur. Judaicus ergo popu-
lus, qui malignis fpiritibus per infidelitatem iub-,
jedus, contra eos in prælium quomodo egredi dicitur!
Pugnare tamen afferitur non veritate for-
titudinis, led fallaciâ æftimationis. Vericace quippe
fortitudinis à malignis fpiritibus vidus eft, fed
tamen dum Patrum veterum traditiones fervar,
cum malignis fpiritibus fe certamen habere exifti-
mac. Unde 8c fub captivitatis fuæ vincülis tanto
firidiùs ligatur, quanto ipfa libertatis, quam non
habetj fiducia ab eotum fibi calliditate fuggeritur.
Verfuti namque advetfatii occulcis fuggeftionibus
ci falfæ libertatis fottitudinem prædicant, ut eam, '
quapremitur, caliginem non attendat : 8c eo fecu-
rius jam cum dece^him poffideant,quo ab eis, qui-
bus tenemr, infidelitatis vincülis folvi, in Redem-
torem noftrum crcdendo non curat.Et notandum,
quia de repnlfo populo dicitur: Egrejftqs eft ifrael.
:gum. Cap. IL xi6
i Tune reftè exiic, cùm facræ fidei monumenta de- Srttfwi ac •
reliquic.Unde &: défis, qui àScripturæ fandæ my- cluînûm àe-
fferiis errando deviaverant, Johannes dicit: : Ex no- dcrc noluc~
bis exicrunt, fed non crant ex nobis. Exire igitur '/Aoban.z. 19.
Ifraeli fecundum carnem eft, redæ fidei cerminos
errando prxterire. Sed quia alium Chriftum expe- vana fiituri
dare non definunt, juxta Adjutorii Lapidém caftra ? rifti Cï/ r
ponunr. Men td igitur terga vertifTe Ifrael dicitur,
quia &: egreflus fuiffe perhibetur. Nam fi intus ma-
neret , vinci nequaquam potuiflèt, quia fi fc intra
munitiones fervarec fidei, armatos fpiritus debel-
laret erroris. Et quia fraude fuperatur, Philifthiim
in Aphec aciem fnftruxifTe perhibentur. Malignis
namque fpiritibus aciem inftruere, eft incautis lu -
5 dæorum cordibus argumenta deceptions ordinarc.
Sed inito certamine, terga vertit Ifrael ; quia dum
mori metuic, malignis fpiritibus non refiftit. Ideo
quippe pugnæ proriigi terga hoftibus vertunt, ne
refiftentes moriantur. Quia verb, fi in Rcdem-
torem Judæi credant, mori trepidant; idcirco non
refiftunt, ut vivant, quia in Redemtorem non crè-
dunt,utin veteri circumCifione faiventur, Refiftc-
renç quippe malignis fpiritibus, fi arma fuæ fortitudinis,
in Redemtoris noftri fide tenuiftènt. Sed
ideo, ne moriantur, fugiunr, Sc ideo quia fiio'iunc,
moriuntur. Hoftis namque infequens eo êciliùs
fugienteminterficit, quo is, qui fugiendo percuti-
tur, imminentis vidoris fui gladio non refiftit. Un-
de Sc in eodem certamine quatuor Judæorum mil—
lia cæfa memorantur; Quæ enim funt hæc quatuor
millia,nifi qui recipere quaruor Evangeliorum veritatem
noluerunt ? Quare Sc in agris mori perhibentur
, quia ïn errorum fuorum latitudine immo-
rantur. Et quia erroris fin latibula adhuc nequaquam
derelinquunt, Ifrael in caftrareverfusaffe-
riturv Nam, ut jam dixi, aim malignis fpiritibus
adhiic habere certamen fe æftimat, cum eorum vo-
luntati pqtius obediat, quàm repugnet.
3. Quia vero etiam in bona ngnificatione pocu- în prædieaitj-
lum accipitur , cadentes poculo, intelligi fandæ
Ecclefiæ prædicatores poffunt. De quo nimirum. eg^futuir.
poculo Prgpheta gloriatur , dicens : Impinguafti in jqal. 32. s.
D oleo caput meum, & .poculum meum inebrians, quam
praclarum eft. Poculum namque inebrians, abun-
dans eft gratia Spiritus fandi : quæ apte poculum
dicitur, quia ejus plenitudine eledorum corda in
momento inebriantur. Unde& de primis fandæ
Ecclefiæ Paftoribus dicitur : Fatfus eft repente de 2-
calofonus, tamquam advenientisfpiritus vehementis,
& replevit totam domum, àbi,crant fedentes. Qua
nimirum poculo prædicatores cadunt ; quia dum
fandi Spiritus gratiam abundanter excipiunt, fta-
tum j^itæ carnalis ex tqto derelinquunt. Quotidie
£ namque per hoc poculum, velut nlmiè potantes ca-.
dunt,quia etfi eos aliquando carnales motus ad per-
petrandas eulpas erigunt, Vircute tamen potati fpi-
ritiis in ftacu peccati non inveniuntur. Cum quibus
profedo,quia Judaicus populus certamenha-
bet fidei contra Philifthæos iftos, carnalis Ifrael
quotidie egreditur ad campum bellu
4. Poffunt autem Philifthinorum appellatione Hcclc/îarprz-
idcirco fandæ Ecclefiæ prædicatores intelligi, quia p*1‘"
de errote Gentilium ad gratiam fidei per Dei mife- paiainurT^'
ricordiam funt perdudi. Cum quibus nimirum
Ifraelpræliansterga vertit,quia loquenti pérora
prædicatorum fpiritui non refiftit.In prælium namque
Ifrael contra Philifthiim exierat, cùm prædi-
cahti Stèphano Judæi obfifterent, Sc de fidei noftræ
ratione difputarent. Sed prælians terga vertir, quia