S an& i G re g o r ii E xp o fitio 517
nicur. Aut cnim in hac vita générât dolorem poe- Ahomo intclligitiir, qui in cxcelfis habicans, te folitudincm
incolens, pro peccatis fuis clamare non
In nobis Ada-
mum & Ev-
vam habcmus.
Carnalcs peli
canus 8c ny£ti
nitenti*, aut in futuro cruciatum parie vindidx.
Poffumus quoque per voeem gemitus, vocem fer-
pentis accipcre, quia primis hominibus ut de interdido
guftarent perfuafit, cofque dcos futuros frau-
dis fux dolofitatc promifit. Ilia eft enim vox gemitus,
per quam omnes peccavimus ,-per quam mor-
talcs &: pafiibilcs fadi fumus-: vox per quam à cx-
leftibus gaudiis cccidimus, &: in feile lacrymarum
exulamus. Per hanc vocem os carni adhxfit, quia
Adam Eva: confenfic. Habet in« fc unufquifque
Adam te Evam. Sicut enim in ilia prima hominis
tranfgrellionc foggeffit ferpens, deledata eft Eva,
confenfit Adam : fic &: quotidie fieri videmus, dum
fuggerit diabolus, deledatur caro, confcntit fpiri-
tus. Nos quippe cùm tentamur, plcrumque in de-
ledationem, aut etiam in confenfum labimur. Sicut
Ptf-S+.t
ceffat. Prudentis enim te circumfpcdi viri eft, in
alto nidum poncre, te pro peccatis plorare, te fo-
litudinem inhabitarc : quatenus in operc terrena
non appetat, te in lamcntis veniam acquirat, te in
habitationc inanium ftrepitus cogitationum effii-
giat, ut poflit dicere cum Propheta: Elongavi fu gle
n s , dr manfi in folitudine. Vel etiam caput no-
ftrum, pelicanus fuit folitudinis, quando natus eft
in Judxa, qua: erae fola civitas plena populo, Pro- Thun.
phetis videlicet te juftis orbata, &: Spiritus fandi
virtute deftituta. Nydicorax extitit, quando his
qui in tenebris crant, regnum Dei evangelizavit.
Dc illo namque feriptum eft: Lux in tenebris lucet, Johan.
& tenebra earn non comprehenderunt. S i e n i m co- i.eor.
gnoviffent, numquam Dominum gloria crucifixijfent.
autem, pcccatum illud fubfccuta eft mors, fie te B Per domicilium, Judxos intelligimus, qufex parte
peccato confcntiens moritur anima : quia à vita diruti crant, & ex parte ftarc videbantur, pro co
iu a , qua: Deus eft, feparatur. Mortui enim fumus, quod circumcifionem tenentes, Legem te Prophc-
quando implemur oflibus mortuorum. Mortuus eft tas habebant, fed in cum quern Prophet* in carnc
fermo malus., qui ex ore noftro proccdit. Scriptum venturum prxdixcrant, nequaquam credcbant.
namque eft : Sepulcrumpatens guttureorum. Habe- Stabant quidem incis paricteS carnalis obfervanmus
autem portas, per quas mortui efferimur, corporis
videlicet fenfus, de quibus ait Propheta : Jj)ui
exaltas me de portis mortis. Ha: funt enim porta:,
per quas mors ingreditur, te per quas mortuus ef-
fertur. Nam quod per illas mors ingrediatur, te-
ftatur alius Propheta, qui ait : Intravit mors per fe - ,
nefiras nofir as. Qifi enim vidit mulierem ad con-
cupifcendum earn, mortem per oculorum feneftras
admifit. Qm verb feminat inter fratres difeordias,
te iniquitatem in excelfo loquitur, per orisportam
mortuus effertur. Et quidem mihi hoc fignificare vi-
detur juvenis extra civitatis portam dclatus, quern
fufeitavit Jefus. Signât enim homincm deledatio-
ne mortuum te per pravi operis judicia jam extra
portas pcrlatum. Oblecro, Domine Jcfu, ut cun-
das me* civitatis portas juftitixfacias,Utingrcffus
in eas confitear nomini tuo, tuxque majeftati, cùm
juftis per cas intrantibus, ut mors ibi aditus ingref-
fum non habeat, paffio non dominetur, fed occu-
pet falus muros ejus, te portas illius laudatio.
tix, fed corruerat tedum fidei te difciplinsc. Occi-
derunt ergo vitam mortui, & lucem tenebrx cx-
tinxerunt. Scd quid ultra fccerit audiamus : Vigi-
laviy & fa f t us fum ficut pafferfolitarius'inteffo. V i - chriflus in
gilavit, quia à mortuis refurrexit. Qm enim dor- B B f t j
mivit in morte,vigilavit in refurredione. Hinc
namque ait: Ego dormivi dr fomnum ce pi,dr refurre-
xi. Hinc Jacob in benedidione ait : Catulus leonis ^ ' 3
Juda, adprxdam, f ill mi, afeendifii : requiefeens accu- m’4
buifli ut leo, & quafi lean a : quis fufeitabit eum ?
Quis eft ifte catulus leonis, nifi illc de quo in Apo-
calypfi ad Johannem dicitur : Vicit leo de tribu Ju- ^tpoc. 1
da ? Qui ad prxdam afeendit -, quia fortem arma- m . n
turn fortior lupcrvenicns expugnavit. Arma ejus
abftulit, quia jure illo quod in hominibus habere
videbatur, eum privavit. Ille cnim dum ambiit il-
licita,pcrdidit acquifita. Spolia quoque ejus diftri-
buit ; quia vafa irx fecit vafa mifericordix.Hinc er- Rm• *
go leo requiefeens accubuit -, quia mortem fponte
iubivit. Scd nullus cum fufeitavit ; quia per divi-
Similis fattus fum pelicano folitudinis, dr fatfusD nitatis Cux potentiam ipfè à mortuis refurrexit. Et
fum ficut nyfticorax in domicilio.
9. Pelicanus avis eft amans folitudinem, in qua
• venenatis animalibus vefeitur : &: ideo per cam
peccator defignatur, qui in deferto hujus mundi
corde habitans, ærumnofis iftius vira: captus illccc-
bris, veneno delcclatur diabolic* perfuafionis. Ny-
fticorax, qui alio nomine bubo dicitur, in diruta-
rum domuum *dibus moratur. Solet autem no£te
cantum cantarc : per quod notantur hi, qui in te-
nebrofo tripudiant operc, &: in mentium fuarum
exultant deftrudione. Sed quia fagena Ecclcfi*
mifta in mare pr*fentis fèculi, non folùm malos
quia poft refurredioncm fiiam in c*lum afeendit,
rede cùm præmififlêt, Vigilavi ; fubjecit : dr faf
f usfumßcut paffer folitarius in teffo. Quia folus inter
mortuos liber, cum Pâtre regnat in c*lo. Unde
& ait : Nemo afeendit in calum, n ifi qui defeendit ïohan- *■
de calo, Filius hominis qui efi in coelo.
il. Ferunt Philofophiquöd pelicanusfilios fuos Chrifluspdi-
ftatim ut nati fimt, intcrficit : poftea verb per tri- canoïn-,llt
duummulto dolore fe afficit, eifque quodammodo
natur* affedum oftendit. Poftea verb mater fc-
ipfam vulnerat, eofquc fanguine fuo refufeitat.
Quis verb pater nofter & mater, nifi Mediator Dei /. î
pifccs colligit, fed etiam bonos trahit, rede nunc £ fiThominum homo Chriftus Jefus? qui occidit in
dicitur: nobis omnem iniquitatem, ut mcliorem invenia-
Vigilavi, dr fa ff us fum ficut paffer folitarius in
teffo.
10. Vigilat qui ad afpedum veri luminis mentis
( oculos apertos tenet. Vigilat qui fervat operando
quod credit, ficut feriptum eft : Beatus qui vigilat
& cufioditvcfiimenta fua. Veftimentum tuum,fi-
des tua eft : veftimentum tuum, operatio tua eft.
Cuftodi ergo, ne diripiant alieni laborem tuum :
ne denuderis, bc appareat ignominia tua. Efto ficut
pafler folitarius in tedo. Per pafferem qu* cauta
& querula avis eft, & in domibus nidificat, rede
mus refurredioncm, ficut ipfeait : Ego occidam, dr D,uUi*'n' ,
ego vivere faciam. Et de co per Prophetam feriptum
eft : V 'tvificabit nos pofi duos dies, in die tertia °/w
fufeitabit nos. Clamat adhuc in folitudine caput
noftrum vel membrum ejus, cùm cos vocat, qui
nondum agnoverunt veritatem. Clamat in domicilio
, dum cos ad poenitentiam qui ceciderunt invitât.
Clamat in ted o , cùm admonet ut foras mit-
tamus timorem. Unde in Evangclio difeipulis ait :
£>U£ in aure auditis, pradicate fuper teffa. ■ Marc. u-li>
Tota die exprobrabant mihi inimici mei : dr qui Fer/. 9.
5^8 in fépeern Pfalnïos poenitentiaies,
laudabant me, qdversùm me jurabant. A autem fax. temeritatem extendit vxfm 'ix, ut cail.
Quid iniquius ? Venerat Filius hominis qu*>
udïotum
robrain
liriflura.
rerc &: falvum facerc quod perierat. Veneratin-
quam,ut auferret gemitum dolentium, ut reconci-
liaret nos Deo : fed Jud*i, quos iniquitatis fu* ca-
ligo c*cavcrat, pro bonis mala rctribuentes, ilium
put omnium Ecclefiarum Romanam Ecclefiam fi-
bi vindicet, ôc in domina gentium terren* jus po-
teftatis ufurpet. Quod omnino ille fieri prohibuit,
qui hanc beato Pctro Apoftolo fpecialiter commi-
fit, dicens : T ibi dabo Ecclefiam meam. Obftruatur .
quafi hoftem oderant, eique maledidionis convi- ergo os loquentium iniqua, & omnis h*reticorum
cia exprobrantes inferebant, cùm dicerent : Darno-
niutn babes, & cetera infaniæ deliramenta quæ E-
vangeliorum liber continet. Qui etfi ci aliquando
cxtrinfccù? blandirentur, intrinfecùs fxviebant, ficut
hi qui eum capcrc in fermone volcntcs dice-
■ bant : Magifier, feimus quia verax es , dr viam Dei
acies obmutefcat : quia nullas vires habet menda-
cium, quod ipfius voce veritatis invenitur deftru-
dum. Sequitur.
Jpuia cinerem tamquam panem manducabam ; dr 1
p ocnlum meum cum f ie tu mifeebam :
14. Ex hoc maxime Scribæ & Pharifxi Redcm- 1
verdate doces, de non cfttibi cura de aliquo. Ma-B toremnoftrum criminibantur, quia publicanos te.
Atitth. 7.0.
ismagi
■ ypocrifis.
!«gia praefer-
n poteftate
giftruin eum vocab^nt, qui vénérant non difeendi
întentionc, fed nocendi cupiditatc. Nam quod ica
fe res habeat, Veritas manifeftat, cùm tentatorcs
eos & hypocritas vocat. Quafi ergo adversum eum
juraverant, qui ex confilio contra eum mendacia
confingebant. Toto etiam vit* hujus tempore veritatis
inimici Ecclefiæ Dei exprôbrant, cùm eam
hxretica pravitate, aut morum diffimilitudine im-
pugnant.
13. Plerique autem in caufa Dei fubdolc & fal-
laciter intendentes, & effe fo in corpore Chrifti fi-
mulant, & pacem Ecclefix Dei occulta màchina-
tione perturbant. De quibus profeâb hîc dicitur :
Jpui laudabant me, adversum me jurabant. H 1 funt
qui veniunt ad vos in vefiimentis ovium, intrinfecùs
autem funt lupirapaces.Qiû in verbis quidem focia-
lem videntur halbere manfuetudincm,in corde verb
hoftilem geftant fùrorem. Talis crat ille Simon
Magus ab Apoftolis baptizatuSjfed poftea ab Apo-
ftolorum principe propter nefand* venalitatis am-
bitionem reprobatus. Unde &: di«ftum eft ei : Non
efitibipars infermone ifioJDum. enim Spiritus fan£fci
gratiam pretio comparare voluit, à dotftrina Chrifti
mifer fe alienavit. Ipfe namque præcepcrat, dicens
: Gratis acccpifiü»gratis date. Hxc eft, inquam,
hærefis , quæ ipfa nafeentis Ecclefi* rudimen-
ta tentavit, & ante alias hxrefes prima apparuit.
Cujus erroris væfanialicèt ex tune damnata fuerit,
poftea tarnen in Ecclefia germine peftifero pullu-
lavit. Noftris verb maxime temporibus malitiæ
fu* virus exercuit : & totius Ecclefi* pacem fehif
matica infeftationc turbavit. Concitavit cnim ad-
vcrsùs Ecclefiam Dei non folùm innumerabilem
peccatores non folùm non refpuebat, fed etiam
cum illis in cibo & potu communicabat. Unde
quidam corum indigné ferentes dicebant : Jpuare
cum publicanû dr peccatoribus manducat dr bibit magifier
vefier ? Scd ille qui non juftos, fed peccatores
vocare venerat, quid dicebat? Non efi opus fin is
medicus, fed male habentibus. O immenfam Dei cle-
mentiam ! O inxftimabilcm grati* caritatem ! II-
los volebat curare, qui falutem nolebant habere,
qui adversùs falutem fuam armati, te phrenetico-
rum more medicum ineufantes, volebant potiùs
' ex infirmitate mortem incurrcre, quàm vitam ex
falute invenirc.Scd.cineres Redemtor nofter man-
^ ducabat, quando in corpus fuum eos trajiciebat.
Cincrcs namque erant ; quia dum principem tene-
brarum magis quàm audorem feqüercntur luminis
, in eorum cordibus quafi extindus fucrat divi-
ni prorfiis ignis amoris. CinereSjinquam^erant, v idelicet
nullo apti ufui, te fine caritatis glutino om-
nino difloluti. Quis non has miretur mifericordi*
Dei divitias ? Quis jam de remiflione peccatorum
dcfperet ? Quis non credet f e , fi convertatur, veniam
confcqui, cùm audiat etiam incredulos tanta
benignitatc admitti ? Unde ait Apoftolus : Si enim
cum inimici ejfemus, reconciliati fumus Deo per mortem
Filii ejus, multo magis reconciliati fa lv i erimus
D al, ira per ipfum. Quia ergo Redemtor nofter in
mundum veniens, vafa ir* fecit vafa mifericordi*
, &; omnibus ad fe venientibus pietatis fu* fi-
num aperuit, redè nunc dicit : ^uia cinerem tamquam
pattern manducabam, dr poculum meum cum
f l etu mifeebam.
ij. Quæ autem efuries ejus, vel fitis fuerit, ipfe
Hune cinci
quomodo
Chriftus m
Chrifti çihus
& potu s.
populi multitudinem, verumetiam regiam, fi fas eft evidenter oftendit, cum ait: Meus cibm efi u ifa - Johan.+.34.
dicere, poteftatem. Nulla cnim ratio finit, ut in- ciamvoluntatem Patris mei, quimifitme. Et iterum:
ter Reges habeatur, qui deftruit potiüs quam regat Me oportet operari opera Patris mei, qui me mißt, Johan. 9.
imperium; te quotcumque habere poteft perverfi- donee dies e fi: venit nox quando nemo operaripotefi.
tatis fu* focios, eos a confortio Chrifti efficit alie- Qua: funt h*c Patris opera, qu* in die dicit te
nos. Qui turpiffimi lucri cupiditate illedus ,fpon- non in node operanda, nifi falutifera agri intelle-
fam Chrifti captivam cupit abducere, te pamonis ^r.nltura Iofe feminavii
Dominic* faqramentum aufu temerario contendit
evacuarc. Ecclefiam quippe, quam fui Sanguinis
pretio redemtam Salvator nofter voluit effe libc-
ram, hanc ifte, poteftatis regi* jura tranfeendens ,
facere conatur ancillam. Quanto meliùs foret fibi,
dominamluam effe agnofccre, cique, religioforum
Principum cxemplo, devotionis obfequium exhi-
bere; nec contra Deum faftum extendere domina-
tionis, à quo fii* dominium acccpit poteftatis. Ipfe
eft enim qui ait : Per me reges regnant. Sed immenf*
cxcatus cupiditatis caligine, te divino,ut patet, in-
gratus bencficio, te contra Deum faftuofus, termi-
nos quos pofucrunt patres noftri,'contemto divino
timoré tranfgrcditur, te contra catholicam veritatem
Gix furore tyranny dis efferatur. Intantum
' dualis cultura ? Ipfe eft enim homo qui feminavit
bonum fernen in agro fuo* ad cujus culturam poftea
operarios deftinabat, cumdiceret: Mefsis quidem
multa, operarii autem pauci. Rogate ergo dominum
mefsis, ut m’ittat operarios in meffemfuam. Quis
fit ergo ifte ager, ipfe oftendit, cum agrum mundum
, te fernen dixit effe verbum Dei. Seminavit
ergo ut meteret, meffuit ut manducaret. Hujus
agri frudum quotidic colligit, te quafi eo pafei-
tur, cum eledorum profedibus deledatur. Unde
Sponfus in Canticis canticorum dicit: Comedi fa -
vum cum melle meo.
16. Habet ifte homo te vineam, fandam videlicet
Ecclefiam, ad quam excolcndam primo ma^
ne operarios mißt, te poftea fingulis quibufque temporibus
mittere non ceffavit. Patet ergo quia ficut
Matth. 13.
Matth. 9.
Ejus vin»
Ec c le fia.
Matth, ai