fummitate virra, quafi dicat : Au dader inflamma- A operatus eß hodie. Quafi dieat : Qui magna opera
tus fec i, fed h oc feci. Et quiafilius regis confite-
tur, dicic : erat in manu mea. Virga Jonathx
prxdicatoris aodriiiam atque difeiplinam fignac.
Qu« in manu tenctur, quando non folùm docet,
feaquod docet, opçrando exercer. Quid eft ergo,
quod ait : Jî>u,e trat, non, Mm, eß in manu mea ? ni-
n quia xftimationem eledorum infinuat, qui etiam
cùm prava committunt, prxdicationis minifterio fe
indignos arbitrantur. Dicit ergo : In fummitate virga,
qua erat in manu mea. Quafi dicat : De illo fu-
jperoiens peccavi,quo peccando me indignum fcci.
Erat ergo in manu mca,& non cft: quia etfi aliquando
feci quod docui; illud quod opçrando teriui,
fecit, abfolviex toto digne promeruit. Quia igi-
tur in Ecclefiaftica cenfura, etfi non eft acceptio
perfonarum, eft tamen diferetio meritorum, aptè
conclufit fententiam, dicens : Liberavit ergo Jonathan
populus, ne moreretur.
57. Quo in loco notandum cft', quiarex bis jus-
jurandum interfedionis Jonathx fupcriùs protulit,
quem tamen vidus populi inftantia non occidit.
Quid eft, quod juravit, Sc juramenti aflcrtioncm
nequaquam fervavit ? Sed ex hac re duo nobis documenta
pro veniunt, ut cauti fcilicet, & difereti
efle debeamus. Cauti quidem, ne juremus : difereti
, fi agerc perverfâ juramus. Qui enim jurare ca-
Non fit :
«arum j,
Ptio, fed «J
« e t » I
A jflnmg
quàm fou;
te caveudm
r t r f . 4 S,
In culpis pu-
niendis perfofuperbiendo
amifi. Nunc igitur timoré perterritus B v e t, perjurare omnino non poteft. Sed cùm male
Ü| ' ” T,‘ ,J—B j j r “ '*1"---- iJ~ jüratur,.jüftiùs jus jurandum dimittitur, quàm compleantur
crimina, qux jurantur. Sit ergo unufquif.
que cautus, antequam jurer, ut aut ne omnino juxet
, aut fadurum fe mala non jurct. Cautos quidem
nos elle Dominus infinuat, dicens : S itfermo
vefter : E ß , eß, non, non. Nolite jurare per calum,
ne que per terram. Econtra autem reprobi, Sc in-
cauti quidem funt, Sc difereti non funt. Nam fiepe
fe aduros mala repromittunt, Sc revocare promif-
fa, quafi perjurium incurfuri,non fatagunt. Hinc
eft, quod Herodes incautè juravit, & nefarium jus-
jurandum, quod protulit, in prxeurforis Domini
morte complevit. Cauti ergo in noftris difpofitiodicit
: Ecce morior : Et quia idem metus aliquando
divina infpiratione menti incutitur, aliquando com-
.minatione dodorum, fubditur :
E t ait S a iil: Hac fa c ia t mi hi Leus, dr hac addat :
quia morte morieris, Jonatha.
Se quitur:
Dixitque populus a d Sa iil : E r go-neJonathas monetär,
qui fecit J alutem magnam in jßrael? H oc n e f a s eß.
y iv i t Dominus, f i ce cider it capillus de cap ite ejus in
terram : quia cum Leo operatus eß hodie. Liber a v it ergo
populus Jonatham , ne moreretur.
j 6. Quid eft ergo, quod dicit : Ergo-ne Jonathas
morietur : nifi quia a alius de eadem culpa moreretur
? Quibus nimirum verbis populi, nobis oftendi-ç nibus elfedebcmusi fed fi cauti elfe negligimus,
funt penfanda. tur vir-tus magnx difcretionis : quia in eledorum
* examine , non folùm culparam caufæ penfanda:
funt, fed etiam mérita perfonarum. Quod apertè
his verbis oftenditur : quia non idco Jonathas non
moriturus affermir, quia erat filius regis, fed quia
in Ifrael magnam falutem fecit. Cùm ergo magni
viri cadunt, communi judicio tradendi non fiint :
.quia priora opera promerentur, ut pofteriorum gravitas
levigetur. Ipfa autem culpx levigatio non ac-
ceptione perfonx decernenda eft, fed refpedu prio-
ris vitæ : quia ad abfolutionem illius fandx Eccle-
4îx lucra penfanda funt,non carnalis affedio admit-
tenda. Sed quid mirum, fi ad abfolutionem pecca-
toris propria mérita (ûffragantur,quando in facri
prxtermittenda funt propofita, non implenda. Sic
quippe a propofito defiftere, non eft vitium levi-
tatis, fed virtus diferetionis. Tarnen jurare, qua:
xcvocanda funt Sc deteftanda, omnino cavendum
cft, Sc vehementer horrendum: quia cum tale jus-
jurandum non impletur,non omnino culpa vitatur,
fed minor cligitur. Scquitur:
Recefsitque Saiil, nec perfecutus eß Philißhiim.
58. Cum Jonathx culpa reperitur, cum jusju-
randum rex non pcrfcciflc cognofcitur,ceffarc Phi-
lifthxos perfequi perhibetur: quia dum propria in-
firmitatc Paftores deprimuntur, lucra aliorum ex-
quirere fortiter nequeunt. Ceffare ctenim perfequi
Philifthxos, cft ad tempus vitia aliorum infer
trf-a I
Proprir"
Paflora,j
qui »
Aliorum bonis
operibus adju-
3 . Reg. z i. 11.
cloquii audoritate difeamus, quia alii pro aliis libe-D qui, prxdicando defiftere. Priùs cnim effe intenrati
funt ? Aliorum quidem bono opere alii adju-
vantur, ficut ad pcccantcm regem Salomonem à
Domino dicitur : Jguia non cujlodijti pracepta mea,
difiumpens feindam regnum tuum, dr da bo illudfervo
tuo. Ver unit amen in aiebus tuis non faciam propter
David patrem tuum, fed de manu filii tui feinaam illud.
Hinc eft, quod non folùm patrum opera filiis
profimt, fed etiam cives pro civibus liberandos
agnovimus. Evertcndx quidem Sodomx fe promi-
fit Dominus parcere,fi in ea tantùm decern juftos
inveniret. Jerufalem quoque refpici mifericorditer
dicitur : quia aliquanta bona opera in ea inventa
dendum judicant ad purificationem fiiam, deindc
purgati vigilandum act falutem alienam : quia dum
filent, femetipfos prxparant, ut quafi per peeniten-
tiam fuam ad lucra aliorum fortiter furganr. Ec
quia fxpe dum dodor fibi confcius filet, quibuf-
dam ejus fubditis maligni fpiritus, impia fuggeren-
do, non filent. Sequitur :
Porro philifihiim abiere in loca fua.
59. Taccntibus quidem dodoribus, in loca fiia
dxmones abeunt : quia per Paftorum filentium non
pereunt, nifi quia ad vitam xternam prxdeftinati
non funt. Loca ctenim dxmonum funt : quia divifunt.
Hinc cft quod Heli vita propria juftus,fed au- E na prxfcicntia in habitaculum Dei prxordinati non Pr*‘
.fUnt. Hinc e ft, quod prxdicantibus primis dodo- D1*
xibus, dicitur: Credebant quotquotpradejlinati erant
ad vitam aternam. Hinc Paulus ait: Jpuos prafeivit,
& pradefiinavit, & quos pradeJlinavit,vocavit.\fvae.
eft, quod volentes Apoftoli tranfirc in Afiam, a Spi-
ritu fando prohibiti funt. Qui ergo non prxdeftinati
funt, five audiant dodorum verba, five non
audiant, vocari in Dei habitaculum nequeunt: quia
per nequiciam, in qua funt ante .coraftitutionem
mundi prxcogniti, locum infc malignis fpiritibus
paraverunt. Ecnc igicur, duminfequi Philifth*®*
jlUrn.
TaccntW
floribus,'
pereant.
Pr*fci£i®
doritate paftorali, remifTus , a viro Dei audivit :
Pars magna domus tua morietur, cum a d virilem ata-
tem pervenerit ; verumtamen non außer am penitus ex
te virum ab alt art meo: ut facra Scriptura hîc apertè
monftraret, Sc pro diflfolutione percuftiim, & pro
prxterita convcrlationerefjjcdum.Sed percuti ror-
tafle ex parte potuit : quia qualcmcumquc vitx im-
munditiam habuit. De Jonatha ergo bene dicitur ;
Ergo-ne Jonathas morietur, qui fecitfalutem hanemn-
gnam in iß a e l? Hoc n e f as eß : Vivit Dominus,fi ce-
ciderit capillus de capite ejus in terram, quia cum Leo
*. In aliû excuüs legitm|quia aliud . Quod retincrc non potijirauîj
Ford leg-
I paftorum
Ipis qua;
Inna immi-
3*9 in primum R e gum . C a p . I V .
* ceflare dicitur, in loca fua dxmones abiiflê refe-A & repellunr, & quia noxia reprobant, & reproban
........
culpam Paftores tacent, femetipfos humiftant, ut tur, hoftis, qui reprobacur, elidkur Oufenim nol
purgati in miniftcrium prædicatioms potenter ftir- xia quxque abiicit hoftem r
gant. Dum tacent, infirmiratem fuam penfant, fed quia ite£ L«'^Jontemnk ^ r PrCmit' ^
confiderando femetipfos, contra occultos hoftes fc qua: reliquic aliquando * n° n j
valid! 11s roboranr. Unde & bene fubjungitur : cxleftia ïrventer“ rrir hoft« T ^
At Saul, confirmait regno fu f er Ifrael, fugnabat patitur, fuperare declarator. In qùZs p“ fca“ âdU
fer ctrcuttum contra tmmtcos eius. verfariis onia mus protcUo ad-
60. Debiiitatur quidem regnum,quando Pafto- bus fenfibus defignantur^ aptcTer aukari'1’0” 1
res in ahquibus cnlpis cadunt. Sed debile confir- merum exprimunmr ’ P P ^ m nu_
matur, cum per fansfafeonem pomitentix ad opus contra Moab, inquit, & flios Ammon Sr riom
magnx v.rtutis engunmr. Et fuper Ifrael confir- B & regem Saba, dr L l l f ih lo T & ’
mar, die,mr : quia Aun ad. v t a »Itimdinemi profi- Qui euim quinque Gentium nomina pofuir
• Onnnfiroc m t inm ia --------------- cit, eos, quibus prxeminet ordine, vincit convcr- . r _ f 1 1 5
fationc. Videntibus Dcum prxlatus efb, fed fupra
Deum videntes extollitur, cùm prx ceteris in divina
affumitur conrcmplatione. Mcrito ergo dicitur
: Pugnabat contra omnes inimicos ejus, d r quocumdue'le
rtph.it a / « « w .L . . m i l. /...i ss&Rsi . I_:A.
oppofiras quinque fenfibus corporis fraudes dxmo-
num defignavit. Sed quia doflor non folilm viven-
B j >ed edam docendo djmicat, cum contra omnia
Vina difputat cum ca verbi gladio in audirorum
luorum mentibus nccar, nimirum in circuitu & puqucfeyertcbat^
frtcrabat : quia qui xterna altiùs gnare cernicur, & quocumque fe vertit fuueraV
confpicic, facile content quidquid de mfimis fibi Sed quxdam fpecialiter nomin™,! 1 'f,p arc-
ad pugnam venir. Qlfia enim nulla terrena fibi jam cipalicer obftant : Contra Moab “ quitT J m l F T '
placent, qui per magnam cantatem fuper Ifrael, id mon, Edom, dr reran Suba e l pbmlh
eft m cxleftibus regnat, quocumque fe vertit, fu- ex patieTnteTprefamr Ammnn ƒ T ' ab>
perar Quid emm hmc malignus fpiritus fuggerat, H r u f U s , H iricenfa,fi’ve oenvenens •
qui terrena nulla confidcrat, qm Ixta feculi nulfe Philifthxus ooculo radenc ^
jam amat t Pugnac doâor, düm prxdicat, fed fupc- C niburnrfrg^us i peffimx ^ x e'pnmuuT-Tn'
rat : qu.a quod prxd.cando prohiber de mundi de- Moab quipSpe,qui expatre dicitur, coLupifcentia
- deliffnafur In munr» ______i ■ s ..
lisjfenfibus
ledlatione contingere, coriVerfacionis virtute per-
fuadec. Et quia pugnare in circuitu contra inimicos
dicitur, magnx lau dis ejus vi&oria efle demon-
ftratur. Ex omni quidem parte perfeflum efle do-
aorem docet, qui ex omni parte fortiflimos ha-
bec inimicos. Dum ergo ubique verti & fuperare
dicitur, quanta ejus gloria prxdicaturf Quid eft
ergo, quod in .ciicuitu hoftes habere dicitur', nifi
quia maligni fpiritus omnibus fenfibus noftris in-
fidianturä Namloquendo alios,alios videndodc-
cipiunt. Alios per auditum, alios per guftum vel
olfaaum fallunt. Alios etiam per infidias illecebro-
fx delectationis, vcl cogitacionis pertrahere ad imj
f * At a, r - —».»ui. j vuuvuuiiLciuia
debgnatur. In mente quidem reproba, quia à diabolo
pomtur, quafi à patre generatur. Quid verb
^,!nn' on ? populus mccroris interpretatur
oftenditur, nifi fiequentia malorum operum ! quià
enun milita funt, populus dicimr : & quia ad x-
terni luflus amaritudinem reprobum unumquem-
que pcrducunr, moeroris populus reûè nominatur.
Edom verb, qui rufus dicitur,quid nifipeccandi ni-
mium fervorem infinuat ! priùs enim peccare quif-
que confuevit, deinde per ufum peccandi proficit
in augmentum fervoris : ut peccare fxpiùs audeat,
& hoc, quod audendo ingeminat, femper iterare
aracncius concupifcat. Quo nimirum peccandi armundmas
fatagunt. Aliis foris obfccrna offerunt ,D dore agitur, ut i‘n mente reproba quidquid virtutis
oux menus dehberatione fequantur. Sed ut reffiùs aut boni operis virait, comburatur Incenfi creo
hune çircuitum demonftromus, hune dum ad lxta poffi Edom in fpirituali bello deferibitur ? q u b ^
pertrahunc, cis quafi ad dexteram infidias ponunt.
Ilium dum per adverfa dejiciunt, quafi à lxva parte
conftringunt. Nos dum ad prxtcrita oblcfta-
menta invitant, quafi à retro præcipitant. Illis qua-
■ n j - 1 . _ --------- iu
elt perditx mentis cafiis , ut cùm fèrventer mala
congregarc nititur, bonis omnibus quafi per com-
buftionem perditis & redaftis ad nihilum fpolietur.
Suba etiam convertens_ dicitur ; quia & formam
B® ioGdii*
j«ione oc.
BBS P5"e obvia“ c>.qu‘a^P'.infirmomm Dei dc reproba mente fervenspeccatum tollit 8c
mentibus diftnax converfatioms, & vitx longira- hanc ad apoftatx Angeli formam redigit De oua
dmem quafi confulendo monftrant. Ab ante enim jam per divinam fentenciam dicitur • cbm vencrit
H ? UU. Pro.fic,fcl ad a“ mas non per- imftm in profundum malorum, comemnit. Superba
mittunt. In circuitu ergo imuucos habemus, quia quidem mem jam divina mandata d e fp ic itT fe
fnlSn r” r° ’ m dCXtCram & realignorum metipfam carnalibus defidcriis fubditf Quis ergo
fprriraum certamen patimur. Unde & beams Pe- E eft rex Suba, nifi ille, de quo ad beatum l o Ä D ^
B— cohortatur,dicens: Adyerfarius mino dicitur: Ipficft rex fuper univerflMi
B Ü I “ " ly ” 1 rugtent etremt, quarens perbu. Philifthii verb, qui poculocadunt.qulfunr
? “ a W ’ B H B B h W Sm I n,fi ft“ 1 omnibus fupradiclis malis ebrii funt> qui fie
Si. Sed jam bell, circuicum novimus_, qual.ter cxleftia oblivifommr.ut ad hxc evigilare aut vix,
per circuitum reges vincant, videamus. In’circui-
tu quidem vincunt, qui linguam, & os, & oculos,
& omnia corporis membra ab illicita aclione cufto-
diunt. Dum enim linguam perfe&è per filentium
muniunt, quafi in una parte vi dores funt : & dum
videntoculis, qux concupifcere dedignantur,ex
alia parte vidores fiunt. Sxpe etiam mala audiunc
« Jp[celt fuperaht, jo Qilot. & Vatic,
aut numquam videantur. Per Moab ergo concu-
•pifeentia carnis exprimitur: per Ammon,irequens
urns malx operationis: per Edom, peccandi ardens
defiderium: per Suba, vaftatio Sc combuftio virtu-
tum: per Philifthxos, oblivio cxleftium. Cum ergo
eledus dodor aliquem educere dc tantorum
iaqueorum medio appetit, quantx virtutis certa-
* Cilor. Sc Yatic. fejfimt. ixprimitur.
ibidem:
Contra liortcm
Paftor vita Sc
do&rina dimib
PefTimz vitx
gradus.
Prov. tt. a
Jtb.
Ut Hipercntnr
quanta virtute
indigcaruws.