Pontificis fiexteram fuper^caput haber ; Sc fimiiirer deOr- A & fanais Patribus, Am agunt de etóione Epifcoporum,
dinatione Diaconi fcripfit • M i n i ft e r uno p o p lite f l e x o
Ante d iv in urn A lt A f t , wipaAnf tiio •n hmuutvç ctiinv
■ iiç^p^u S lfyai, id eft, dexteram illius qui eum initiât fuper
caput habet. Confentiunt Apoftolicx Conftitutiones lib.
S. cap. 16 . 8c fequentibus, ubi dicitur, vüo &hi n ç
Kifati»( ‘fk-n Sfi aùiiç , id eft, manum fuper caput ipfe im-
pone. Clarum eftetiam can. 3. Concilii Carth. rv. dc Orel
inatione Presbytcri : E p ifcop o eum ben edicen te , (fr manum
fu p e r cap u t e ju s tenen te ; 8c can. 4. S o lu s Ep ifeo p u s
tju i eum b enedicit, manum fu p e r ca p u t i lliu s ponat. Idem
patet ex Sacramentariis editis, 8c m is . fendi Eligii, Ratol-
di, Remenfi, ex Ordinibus mfe. Tiliario, & fandi Ger-
roani à Pratis, 8c ex Ordine 8c Pontificali Romano, in
■ quibus omnibus nulla eft manus impofitio , nifi manus po-
natur fuper caput. Id etiam planum eft ex his Metaphraft*
verbis,cum agit deS. Jobannis Chryfoftomi in Presbyte-
rum creatione : Z h autem accefferun t a d fa c r um A l t a r e , ®
d r ip f i , tit l e x e f t , Smyç n f îtçdpX! 7U0 utparlw , Wnu Â
xftptt tavaSera, id eft, Pontifici caput fubmififlet, illius
vero manus impofitx fuifTent. Id fuadet verfio Syra Ado-
t-ib .g. i t Sa- rum 6 . in qua legitur, po fu eru n t fu p e r eos m a n u s , cùm
tramtnto o r - jp Vulgata interpretatione, juxta texcum Grxcum legatur.
amis cap. 7. ° » 1 ' smpojuerunt ess manus.
Quæ cùm ita fint, Petrus Arcudius nobis venit refu-
tandus, qui fcribic ipfam inftrumentorum porredionem
- elle manuum impolitionem : quia Pontifex eo ipfb quod,
tradat inftrumenta, manum imponit : 8c imprimi chara-
derem, non tam propter inftrumenta, qüam propter
adionem, 8c porredionem ipfius Pontificis, quam manuum
impolitionem appellat. Quod fi verum eft, dicen-
dum erit baptifinum conferri per manus impolitionem j
fed non femper. Nam ^//xrar«», Adorum cap. 14. eft con-
ftituere Epifeopum folemni ritu impolltione manus : %ipt-
muta n te A min'd tnfitfcwnpon k#t ' Exkawn<u ta&nxfedffyitt
(Mia vhsï/Jk. Quod confirmatur Ad. 6. KSt} <ap»otv^âfJ^ioi
airnlç th* x ^ e s t i , d r orantes impofuerun t eis manu
s . Hie enim locus priorem cxplicat : nam ‘fhtudiim me
X ^ e s tf » id eft, manus imponere, nullo modo llgnificat ex-
tendere manus, five eligere, ut infra docebimus.
Confirmatur ex primo canone Apoftolorum : Emmomç
%ipomei<Qu \zim Emoxozuy Jbo it n&Jy, id eft , Epifeopus
ordinetur à duobus Epilcopis vel tribus. Atque pleni funt
Sandorum libri,eligi Epilcopum olim folitum à Clero 8c
populo, à rribus verb Epilcopis confecrari ; & can. 2.
,&fityvjtpo( varo tycç ’b7noy.omu ^ipomeiSto, id eft, Prelby-
ter a“ uno Epilcopq ordinetur, & can. 4. Concil. Ni-
caeni. E|ift- 6y . Synefii-ubi agitur de Siderio Epifcopo
Palæt^re non legitime creato à Philone Cyrenenfi Epifcopo,
quia non fuerat Alexandriæ ordinatus, nec à tribus
Epilcopis, xsif a to otwdv/Mt y&ipomtcLc cunStv tJiJbiy icL
eft , etfi illic eflet ordinandi fada poteftas. Ubi ytipomla,
non fumitur pro eledione, quæ fupponitur fada, cùm
petitur ab Alexandrino Patriarcha facultas ordinandi, fine
cujus licentia id fieri non poterat, ut conftat ex canone 6.
Concilii Nicæni. Quod clarum eft etiam ex Epift. n 6.
nam cum Antonias quidam Prclbyter omnium Epifcopo-
rum & populi, qui convenerant, ut Olbiatis vici Epif-
copum cljgerent, fuffragia tulilfet, fcribit Synefius Theo-
philo, ivo( 0vy tn Si7, w xv&antnu pSp-ni- n ç h ç f iç n S ^ipoç,
id eft, unumigitur id opus eft, facra tua fcilicet manus.
Hæc differentia videtur etiam apud Sozomenum lib 8.
hift. Eccl. cap. 19. ubi, Epilcopo civitatis exiguæ Geras
denlndo, cives fiiffragiis nam « qm baptmal feu merfionc, feu aquz m&fione ,uxta defiinfto, c iL fuffragiU lFuuiiss dleeccrreevveerruunnet NNiillafmmmmoonneemm
fenfum Atcudu, manum imponat neccite eft. Idem emm C cWtaù fUI prrfcete Epifcopum : qui cùm netv“ omn"
de Extrema-undhone fetendum mt ; nam qu. un?1t enr- bur obniteretur i accedem a/enm Patriarcha T h iph ito
pus, manum imponit, cum tarnen hadenus hatcduo Sa-
cramenta per manus impofitionem conferri feripferit nemo.
Nec valet objedio de Confirmatione j etenim hoc
Sacramentum manuum impofitionem diftindam habec ab
undione, ut lupra didum eft. Pratterea ex ejufmodi ex-
plicatione impoheionis manuum fequitur optime inferiores
Ordines in manuum impofitione confiftere: cum enim
porrigit Epifcopus calicem 8c patenam Subdiacono, li-
brum Exorcifts 8c Ledori, Oftiario claves, v a:que illis
manus imponit ac Prelbytero, cum ei offert inftrumenta
rogatus a civibus, owitCou\Aiat KstiaSi^Stu mp’ äurS ^ipo-
mias 3 id eft, hortatur, ut ordinationem a fe acciperet. "En
eledio rivium 8c %ipomia. diftindte : qua: aliter dicitur
Xipodiaec, id eft, impofitio manus, 8c Zdidiae W wpcSv,
id eft, impofitio manuum, 2. ad Timoth. 1. & manus imponere
VkiTiStyai in* Ad. 6. Nec dicendum ifta fi-
gnificare cledionem, 8c eligere: nam citato loco Aduum,
eligere 8c manus imponere diftinguuntur j E t elejrerunt
S tep h an um v irum plenum f id e & Sjpiritu fa n t lo , &c.
H o s f ia tu e r u n t a n te co n ftettum A p o fto lo r um , & imp o - rangenda I quod tarnen fine controverfia veritati mininrè W M c h 1 S ê
gnmïenn^li ^iv. UO0 r^diinnii1 5& CPponn^tfiifiacdalVi rRnommr Canoon,c l&^ ° aCn“tiqthuiiïs' otirodninematiaonnueumm pläetri ms. anuum impofitionem. Sed de• impofi-
Sacramdntorum lrbris, in qnibus manifbfta inter traditio- In p0ntificali Romano b x c q u x pttecedunt nrolatio
nror mftrnmentonrm & manuum .mpofitionem apparer D ncm horum verborum : A c c i p ? p j f t m m t f e Ä r T
H ^ B ß - F t i o r e r Ordmes. ilia ad inßriores D t0 I &c. noranda g B J P o m i f S m J Z i * -
- * conanom Cnf» & ufu, v « & ,<rgi , : , „ m , rad i , M M M H S I
loquendr abhorret; nam fequeretur eum qui porrigit po- v \ „ „ & .. & f . f ' r p ï f i t m cum h o lt ia &
Idee obeft Uiudquodopponitur ex Mar.7. cdmChri- J L d i e ,« , ' , &c.?Itain v{eri e d i S P a^ iS ffi"£ ” I
ftus quibuldam rogancibus, ut imponeret manus Luna- i«2o lepitur 8c rede* mmlmr •„ 11 anm
tico , lmguam & aur« tetigit. Non enim inde feqmtur tangend?funt feu mediate, feu immediatè^efertur Quód
ejufmodi contadhim eflè manus impofitionem,qualern hrc fi lcgas, M am , ut in quibufdam recentióribu. J
requinmus, etfi enim iili Chriftum rogarent, u?pro more CatSdum in t o ’ 1
luo manum aigroto imponeret, non ramen file tenebatur deo horum verborum fenfum , Am non toflit’ ad folum
hanc mireviam Scrationem, neeeorumeratUU bande- „omen befliav, reftrri. Senfi eft enim m omnia óüx
gem .mponere,qui myflern cujufdam gratiä,abä,ouam fili ofüruntur, aedpiantur j & pofiea modus acceptarionis’ de
M g m s m m hT * “ ranon''lluuMnatt,icc'i., cdl«aarattuurr,. nneemmnppe iinnrtpert iinnrdliircpecs , X&r medics sdBigiHtoHs BitHauii
ac promde non inde efficitur conudhim lingual & annum cuppa calicis & patena fimul tangantur. o L aim fi
efie manus rmppfitionem. £ fintf non « i s ita pertedtis breviter agendum eft in eos, qui dicunt
non iUl illi andiendi audiendi,. qui dicunt die,,,, hoftiæ feupanis conta-m
manuum impolitionem efle meram eledionem, qua: fiebat
per manus elationem, vel extenfionem, non vero elfe
aliquem confecrandi ritum, quam ideo veteres appella-
bant x^pottvleu, id eft, ele&ionem , & xetpomär. Fafint,
<äum eflè de præcepto in Pontificali, cùm nihil tale in
illo appareat ; & multo minus ii qui feribunt contaiftum
panis elfe de necelfitate Sacramenti ; itaut qui panem non
tetigerit, fit rurfum ordinandus. Nam moraliter loquen-
do iHe acceptare dicitur, qui inftrumenta feu vafa / in
teor quidem in inftrumentis ethnicalium feripturarum ifta quibus funt ea quæ offemmûr ,*äc7pi7feü tanpft* nr il£
piftra»1 a fi8^1^031^6 eJ ^ :,0^em» ^ eI,gere aliquem, in mag
ftratum videlicet i de ita interdum ufurpan à Concilii« funt, accipit fine pomorum raptaftu : haneque fentenfiam
■ cg. omni/.
Pfuli.
■ °nè patri.
multi graves aurores fequunfur, prætermilfis illis qui in- A Ipecialiter pafeatis filios, fed fetiam Re<ftores non hàbentiftrumentorum
feu valbrum contadUm non efle de neceffi-
tate Sacramenti aflerunt, inter quos Albertus Magnus mf.
in 4. fent. pag. 313. col. 3. Bibliotheca: monafterii S. Vi-
doris Parifiis, in relponfione ad 3. D i c i tu r q u o d non
e x ig i tu r n i f i p o r r e ttio ; & taZlus e ft d e bene e/fe J qu ia
in hoc S acram ento eft fo rm a fig n ifica n s traduSlionem p o s
e f ta t is , & hoc fig n ific a tu r in porreZlione t o ta , n o n e x -
p r e fie d ijfen tien te eo c u i p o r r ig itu r . In te llig itu r enim
accept f e , quando non diffenfiffe f e 0fien d s t , qu a n d o a d
a c ceptandum e ft p ra fen ta tu s .
Tandem in eoaem Pontifical! Romano expleta com-
munione, &c. denuo Pontifex imponit manus fuper capita
fingulorum dicens : A c c ip e S p ir itum fa n Z lum » quorum
remiferis p e e ca ta, 8c c . Qui ritus cum fua forma non
extat in Concilio Carthaginenfi lv. neque in noftris Sacramentariis
bus, 8c Ipiritali pabulo indigentibus Paftores tribuatis.
Quapropter ad veftrse fanditatis paternitatem fiducialircr
noftras fundimus preces, pofcentes videlicet, ut hunc///.
fiimmse honeftatis humilem veftrum famulum nobis Pon-
tificem ordinarc * indigemini. Cujus converiatioriem 8c * Lég. iirn i-
mores, in quantum cognovimus, laudamus, & ad tam mini..
dignum opus idoneum teftificamus. Et quamdiu ad bene- * Leg. a bmt-
didionem Epifcopali immuncs fumus , ejus dodrina 8c iidione.
cxemplo roborati, ad viam felutis, Domino miferante ,
quafi perdita * onus & inventa redituros nos credimus. * r ce tv jSl
Quod decretum noftris manibuS roboratum ill. Ecclefi* ®
veftr* vobis dirigere ftatuimus. Anno Incarnationis Domini
, 8c Epifeopatus veftri, & Regi i l l. annorum illo-
rum Indidione tale, datarum tale«
tam editis quam mlf. neque in codice Tiliano, B O r a t io a b A r c h i e p i f c o p o d ic e n d a . p o f i c l e t t i o n e m
..:C_1: -if___I A— '1fSSk } s. 1 X
neque in Pontificali mf. quod Anglicanum elfe putatur,
neque in Ordine mf. S. Germani à Pratis : quæ poftea ta-
men addita lunt in hujuscodicis margine, fed alia manu.
Nec etiam reperire eft apud S. Ifidomm, Amalarium, 8c
Rabanum, nec in Ord. Rom.
Tandem in cod. Ratoldi poll; manuum benedidionem
fequitur : Confummatio Prejbyterorum; S it n obis commun
is o ratio, f r a t r e s , u t h i q u i in ad ju to r ium & u t ilita tem
•veftra fa lu t i s e lig u n tu r , 8c c . Deinde. I t e m a l i a :
S a n ftifica tio n um omnium a u t lo r , cu ju s v e ra confecratio,
cu ju s p len a b enedittio e f t , tu D om in e , fu p e r hos fa rm -
lo s tuos ill. quos Pr efbyteratus honore dcdicam us, g ratsam
tu a btned ittio n is i n f u n d e , 8c c . Hac compléta oratiohe fequitur
in eodem codice : M o d o leg a tu r E p if io la , T raE lu s ,
& E v a n g e lium , & tu n c ojferant omnes fa c r a s oblatas.
J u p e r e le C lu m & f u p e r f e .
Oremus, Fratres, ut Deus 8c Dominus nofter Je-
lus Chriftus nos & eledum noftrum gratia Spiritus landi
illuftrare dignetur. Per.
S e q u i t u r a m m o n i t io * Ê p i f c o p i .
Hzc * lolita mente, 8c ftudio vigilanti conferva, & pifiofi.
tibi commilfis nota facerecura : ut unanimesuno ore col- * L eg .fil: ia .
laudetis Deum de fuis erga Vos beneficiis; cui exhiben-
dus eft honor S c gloria. Per omnia.
P r o m i f s io .
vy X. vy ufti/iLs intrus uvtaiHS. I In. 1n. om. . i ne. . .a lyri throI ni .C.o.n.di.to. r is Reog,is a:rérni9, eago N.
Ubi legendum puto, fa c r a n d a s , loco, fa c r a s . Nam olim ^ Crh? ftl ™ us llJcec »ndi8nus ad Epifcopalem i l l.
omnes panem 8c vinum, de quibus elfent communicaturi, C r f ^ f , ad re£^nd^m.eam ^oque * ferya- *
in altari offerebant. Quod patet ex eodem codice Ratoldi
in confecratione Êpifcopi, ubi poft undionem Epifcopi
hæc fequuntur : L e g a tu r E v a n g e lium fe cun dum L u c am .In
silo temporefaZla eft co n te n t io .E t tu n c offerat panem & v i num
ip fe , & omnes. Ubi 71 ip fe , eft Epifeopus qui ordina-
tur, 8c 1» om n es, funt alii Epifeopi adfiftentes, & ceteri
Clerici.
N o t a 7 S 8 . E n s c o p c s cum o r d i n a -
TU R..
In editis ante hæc verba habetur examen feu interroga-
tiones, eæque fecundùm ufum Gallorum, ut notant codex
Tilianus & OrdoRomanus, quæ in Concilio Car-
thag. iv. diverfæ fiint. At in Sacramentariis noftris mis.
nullæ funt. Epifeopus juxta interpretationem S. Ambrotamj
fiippliciter confiteor cum omnipotentis Dei auxilio ] . WÊÈÊm
8c quantam voluerit mihi gratiam fuperna fapientia reve-
lare, 8c vitam commodate in hoc feculo, quid ego, lande
Salvator mundi, ill. &venerando Patri A r c h ie p if c o p
o i l l. ejulque fuccefloribus, quern luperna provider gratia
, 8c nobis praedeftinao in patrem , devota 8c fideli
mente femper defervire & obedire defidero, ftabilemque
me elfe permanentem fine aliqua dilfimulatione, & dc-
Ccptatione omnibus diebus, quamdiu fpiritus erit in nari-
bus meis, & vita comis fiierit, numquam ad dexteram,
neque ad finiftram ab ilia fede i l l . Ecclefia, q u * caput eft *,
* fed fine aliquo fcrupulo diabolic* frauds, & humili * Leg. dedi-
devotione , & fincera mentc illo pr*fato Patri i l l . 8c n*6*-
fuccefloribus ejus, quern divina gratia ad illam fandam
fii cap. 6 . libri de dignitate Sacerdotali eft luperinfpedor, ^ dcn| przdeftinavit Epilcopum , defervire 8c obedit
id eft fpeculator, cuftos. Apud Plutarchum in Numa W D °m" lbus Jitibus me.s Deo onftupotenti confiteor. Et illam
a«/>5«i'ci>i’ /e^dV Eotoxobb*, id eft, Sacrarum virginum cuftos, / n 3m 0 !cam f f f > 51uam Patres noftri digi 1 /?. r» ^ . o . • . * ifeerrvvaavyeerruunntt., ccuumm nommmni hhuummiihlirtaant«e H&r obedientia dBSiSvsiana
de lummo Pontifice. Apud Jurifeonfultos in legem ult. * 011111 omnl umi ita
ff. de munere & bonore Epifcopi, eft qui prxeft pani, Pr* deccir°
ceteriique KbuS venalibasF Apifi Athcrien&s pnt&aus Chtlft‘ f“b« nai funt • 1
& cuftos urbis alicujus illis lubdit*, ad earn milfus inlpi—
ciendi oriri* to i C— d :- —.— i t -----
"Tores mei ipfe fede fenda
prxfedus BIS iuuluncu lunt ^ femper fervare me velle
flus inlpi- “ 'P - omnia faceor. Et quod illi hie & ibi juft,
gratia ea quxque a fingulis geruntur, qui a Laconi-
bus A/ywuif appellatur , utdocet Harpocration, meminit
Julius Pollux lib. 8. cap. i. ad cujus fimilitudinem apud
nos, qui in unaquaque civitate rebus divinis & fecris prxeft,
dicitur Epifeopus. In codice Ratoldi quxdam prxmittun-
tur, qux hue transferre, quia non funt contemnenda, mihi
vilum eft:
Elettio quomodo d Clero & d populo eligttur E -
pifeopus in propria fede cum confenfu Peqis, 1
Archiprafulifque, * omnique populo.
D O m i n o Francorumque meritis coxquando *Pari
Patrum Domino N. Prxfeli liimmo cundus Clems
, omnilque populus fend* i l l . Ecclefix multimodam
in Domino .optamus felutem. Igitur quoties aliqua plebs
veftrx ditioni fubdita a proprio merit viduata Paftore,non
aliunde nifi a vobis eft implorandum auxilium : quern ad
hoc divina prxordinavit majeftas: ut non foliim veftros
plebi Dei prxdicaverunt, & cuftodiendo impleverunc,
hoc prxdicare 8c obfervare non cello, favente & volen-
tc pio Domino, 8c Salvatore noftro Jefu Chrifto.
I t e m a m m o n i t io p o f t p r o m t f s io n em .
Memor fis fponfionis & defponfationis Ecclefiafllcx,
& diledionis Domini Dei tui in die qua alfecutus es bunc
honorem, cave ne obbvifearis illius.
: . B e n e d i c t i o a d a n u l u m E p i f c o p i .
Creator 8c confcrvator humani generis, dator gratix
fpiritalis , largitor xternx felutis •, tu, Domine, permitte
mam ben^^rionem fuper hunc anulum j ut * armata vir- * lce.armatut.
tute cxlefti»defenfionis proficiat * illis ad xternam felu- « ^
tem. Per.
H i e d e t u r a n u lu s i n d i g i t o .
Accipe ergo anulum diferètionis > &c. ut in Ord.
Rom.