mortali carne fumirs, tnalign! fpiritus ad fumma A loquendum coa&us alferitur, magna diftri&ione fitcndentibus
infidiantur ; ut eos ab internx glo-
x\x vifione retrahant , ineptarum cogitationum
ficrmenta congregant, qux internis eorum oculis
proponant. Bene itaque dicitur : Dormivit Samuel
ufque manè. Tentatio immundorum fpiri-
tuum nox eft : qui verb ufque manè dormit, ocu-
los tota node non aperit. Dormit ergo in nod
e , qui figmenta dxmonum dedignatur afpicere
in tentationc. Tota no&e etiam dormit : quia cali-
gine tentationis non vincitur, fed viriliter fufti-
n e t, donee per adventum gratiæ, claritatis fuper-
nx luce vifitetur. Et tune profe&o velut manè evi-
gilat : quia oblcdramento refufi fîbi poll tenebras
lentii obligatus faille declaratur. Et quia non tam Ip iS
pro euftodia puritatis, quàm obftinatione proter- lol>Kndt
viæ quidam tacere fubjedi folent, Samuel eledi
fiibditi formam oftendir, qui reverentertacuit, fed
tacere loqui juffus expavit. Itaque gemina luce
converfationis enituit, dum qui filialis timoris vir-
tute filuit, loquendi utilitatem loquendo conqui-
fivit. Sequitur :
Et iüe refpondit : Dominus eß : quod, bonttm efi in ytrf. u
oculis fuis , faciat.
2,5. Qui fimpliciùs, quàm debet, iftam Heli ref- Minisii
ponfionem conliderat, tam rede hunc refpond^fe, ijnKnu'i:
quàm humiliter putat. Nam ficut auditur exte^js, JjJ ®
luminis hilarefeit. Quafi evigilans quippe tunc B quid humilius refpondilfe potuit ? qui reprobana
Ad pr*lato-
rum reprehen-
lionemnon fa-
Obedicntia
p lariat is dupii
oculos aperit : quia lucem, qua refpergicur, lxtan-
ter afpicit, qui afpicere fibi illatas tenebras non cu-
ravit. De tinnitu quidem dexteræ auris obtinet,
ut qui fupernis innititur, videre reproba dedigne-
tur, Sc cercitudinem fui profedus infinuat, aum
quod pace proficit, per aperta 8c violenta bella
non perdit. Sequitur :
Et timuit indicare vifionem Heli.
zz. Illud namque ei indicare timuit, quod fibi
Dominus oftendit, ut temeritatem humanx auda-
ciæ refrenaret vigore difeiplinæ. Quidam namque
adco , funt prxeipites, ut ad prxlatorum fuorum
reprehenfionem facilè proruant, atque eorum er-
ratibus minari futura fupplicia non pavefcant. Qui
nimirum, quia fandx Scripturx morem nefeiunt,
loquentem fibi Dominuni nequaquam audierunt.
Nam quibus omnipotens Deus loquens, prxlatorum
fuorum pcenas infinuat, ea qux audierunt, eis
dicere formidant.Hinc ergo prxpofitorum fuorum
reprehenfores colligant, quanta fe inconfideratio-
nc prxeipitent, Sc lapfus fui profunda pertimef-
cant. Si enim i i , quibus omnipotens Deus loquitur
, prxlatis fuis loqui metuunt, ii quibus nequaquam
locutus eft D eus, recondere fe fub lingux
fax filentio quanto terrore debuerunt i Timor ergo
Samuelis non pavorem fervilem infinuat, fed
reverentiam debitam culmini paftorali. Nam etfi
negligens prxdicator reprehenfionem, Sc minas ex
ream meretur proprio, timorem reverentix exigit
ejus ordinis celfitudo.. Sequitur :
Aperuitque oftia domus Domini.
Æ Quidnam eft, quod is qui loqui timuit, domus
Domini oftia referavit, nifi quia obedire non
erubuit, qui indicare triftia e^pavic ? Nam fuperiùs
didum eft : Samuel dormiebat in templo Domini ,
•ubi erat area Dei. Puer enim, qui in templo Domini
dormifte, Sc nunc ejufdem aperire oftia dicitur,
injundum minifterium habuilfe oftendjtur, ut ho-
ris congruentibus aperiret oftia, Sc qbferaret. Qui
ergo vifionem indicare expavit, Sc oftia domus
Domini aperuit, reverentiam magiftro dupliciter
impendit, videlicet cura minifterii, Sc cuftodia
locutionis. Quam profedo loquendi cuftodiam
quàm diftridè tenuiflet, oftenditur, fi ea qux fenem
fuam audivit, Sc minanti Deo, immo reproba-
tionis fux fententiam proraulganti, quidquid de fe
facere vellet, obtulit.Sed profedo ifta refponfionis
humilitas fi fubtiliter inlpiciatur, vera humilitas
non eft. Vera namque elfe cognofcimr,qux bonum
obedientix in majoris imperia confequenda comi-
tatur. Verè itaque effet humilis, fi fefe ad emenda-
tionem culpx, pro quaarguebatur,obtuliffet. Sed
& fortafte veriùs effet humilis, fi reprehenfus nequaquam
refponderet, fed negledam correptio-
nem fceleftis filiis adhiberet, fi vel tunc paftorali
zelo infifteret, Sc flagitioforum facerdotum fcelera
digna ultione vindicaret.Dum ergo dicit: Dominus
,q efi: quod bonum efi in oculis fuis, faciat, eledionis
fux verbum apertiùs protuliffe cognofcitur, quàm
refponfionem humilitatis : quia nimirum potius e-
legit minarum Dei caufas incurrere, quàm de per-
petratis iniquitatibus filios condemnare. O quanti
funt adhuc imiratores Heli, qui cùm minantem fibi
omnipotentem Deum quotidie de facro eloquio
fentiant, Sc tamen hominibus difplicere trepidant,
&divinxindignationis minas incurrere non formi-
dant: Sc dum inimicitias hominum, velut implaca-
biles metuunt, de Dei mifericordia etiam peccan-
do confidunt.
z6. Sed inordinata fiducia apud omnipotentem Inorfi
Deum vindidx locum habere poteft, indulgen-
tiam verb obtinere non poteft. IncorreptQ enim
peccatori, Sc in culpx fux propofito perduranti,
X) quid eft de minanti fibi Deo dicere : Dominus eft:
quod bonum eft in oculisfuis,faciat?ri\Çi de ordinatiffi-
ma Dei mifericordia inordinate confidere?De om-
nipotentis etenim Dei mifericordia ordinatè confi-
d it, qui hoc quod peccando delinquit, poenitendo
corrigit, flendo tergit. Peccare ergo, Sc de Dei
Creatoris dementia prxfumere,pelago juftitix ejus
exponi eft. Sic nimirum peccata perpetrata non
tergere poenitendo, Sc de Dei mifericordia prxfu-
mere, in judicium diftriiftionis ejus offendere eft.
Dum ergo Heli vita in reproborum prxdicatorum
forma deferibitur, non folum culpa lapfus oftenditur
, fed etiam culpx in prxeipitatione fccuritas.
Nam qui timoré poenitentix, divinx indignationis
magnitudinem placare potuit, dum neglexitquod
quuntur, fubtiliter attendantur. Nam repente fub- E audivit, incurrit quod meruit,
infertur: „ Omnipotens enim Deus, etfi xquitate juftusIrJtu!
Venit ergo Heli ad Samticlem, & dixit: Samuel eft , abundantior tamen creditur miferatione pius. S
filimi. ^ui refpondit: Prafio fum. Et interrogavit Unde &: per Prophetam dicitut i'Mifirationes ejus nans'
aum : J>*His efi fermo, quern locutus eft Dominus ad fuper omnia opera ejus. Hinc eft.id, quod per Jo- K j
te: oro I ne celayeris mibi. Hm faciat tibi Deus, & nam Prophetam Ninivitis minas fubverfionis pro- pm.i
foac addat, fiabfeonderis a me fermónem ex omnibus,
qua difia funt tibi. Indicavit ergo ei Samuel univer-
fo s ferménes, & non abfcortd'it ah eo.
24. Quà enim tanta imprécationis inftantiâ ad
tulit, Sc tamen poenam evertendx civitatis poeni-
tentibus indulfit. Hinc eft enim quod Ezechix régi
per Prophetx oraculum mortis poenà promitti- C !
tur, fed quia rex mori metuens, coram Domino fe
poenitentix lacrymis afflixit, mortem? qua morere- a ^-mum prxdicator folvit, cujus verbum ex verbis
t u r , a p u d eum, quem timüit,non invenit. Et fu- ■ M ............ ’1’ ^
pra quidem fe a Dominus locutum fiiiffe afferme,
ut domus Heli Sc patris ejus in confpe&ü fuo ufque
in fempiternum miniftraret, fed qui de bono agente,
bona locutus fuerat, de domo reproba jam effe-
&a j fententiam permutavit, diccns : Nuncautem
abfit hoc à me. Si ergo bonapromiffa revocat omnipotens
Deus: quia ii,quibus promiferat, malè per-
mutantur, quanto magis minarum effedus retrahit,
cùm bene converfos eos afpicit, quibus proad-
rnifiis iniquitatibus poenam animadverfionis intima-
vit ? Quid ergo ad hxc dicimus, qui quotidie de-
linquimus, atque in reatus noftri obligatione fecu-
ri fumus ? Hoc igitur ipfum, quod dilhiiftionem divinx
juftitix non tenemus, nobis valde timendum
eft : quia ecce, qui divina indignationc projicitur,
pro culpa perpetratx negligentix, nullo timoré fol-
licitus fuiffe perhibetur. Sed quia ad timorem re-
probi prxdicatoris repulfioncm novimus, ele&i
profedum audiamus. Nam fequitur:
Crevit autem Samuel, (fi Dominus erat cum eo.
z$.‘ Hoc profedo fi ad hiftoriam legitur, crevifife
puer Samuel xtate corporis defignatur : fi verb
ut cetera fpiritali inveftigatione ifta perquirimus,
cum co Dominus elfe deferibitur, qui creviffe me-
moratur. Crefcit autem qui in virum perfe&um
mentis xtate proficit. Unde Sc per Prophetam
de ele&is proficientibus dicitur : Ambulabunt de
'•virtute in virtutem, videbitur Deus de or um in S ion.
omnibus in terram non cadit. Dum autem ex omnibus
verbis Samuelis, verbum in terram non ce-
cidifre dicitur, cujus mores infinuat Samuel, nifi
qui mcrito Sc prxdicationis Sc operis magni funt
in regno cxlorum ? Itaque ex omnibus verbis ejus
in terram non cadit: quia omne, quod altum fan-
Ol x Ecclefix perfedus prxdicatot loquitur, ab eo
etiam fublimi prxdicatur converfatione; cum velut
in ardua fpecula pofitus,& fapientes verbo eru- ,
dit, Sc fimplicibus iter, per quod ad xternam pa-
triam ingredi debeant, operibus oftendit. Unde Sc
fubditur:
Et cognovit univerfus jfiael a Dan ufque Ber- rrf-
ftbee 3 quodfidelis Samuel Propheta ejfet Domini.
30. Quid enim per Dan, nifi fimplices, Sc quid fimplicibus &
per Berfabee, nifi fapientes defignantur ? A Dan peccatoribus &
ufque Berfabee fidelis Samuel Propheta Domini juftis probata
recognofcitur, quando eledi prxdicatoris vita fim- f^Pvita!cat0"
plicibus ad falutis exemplum proponitur, Sc fa-
pientibus per dodrinam ejus fandx Scripturx arcana
revelantur. Quia verb Berfabee puteus fepti-
mus interpretatur, poffunt per Berfabee non folum
fapientes , fed etiam jufti defignari. Puteus enim
feptimus quid eft , nifi gratia Spiritus feptifor-
mis > Per Dan peccatorum vita oftenditur: quia per
veterem Prophetam dicitur : Fiat Dan coluber in Gen. 49.17.
via y ceraftes in femita, mordens ungulam equiy ut ca-
dat afeenfor ejus retro. A Dan itaque ufque Berfabee
Samuel Domini Propheta cognofcitur, dum ele-
Hinc Paulus ait : Doneeoccurramus ei in virum per- C d i prxdicatoris vita, atque dodrina,peccatoribus
eft venerabilis, Sc juftis : ut in eo videlicet Sc lapfi
bonum videant, in quo fe pcenitendo corrigant,
Sc boni mirentur vitx celfitudinem, ad quam quotidie
proficiendo convalefcant. Sequitur:
E t addidit Dominus, ut appareret in Silo. Verd: 2i:
31. Supcrius de tempore reprobi Paftoris dici- Huic Dcu®
tur: In diebus illis non er at vifio manifefia. Cum müiari^fua
itaque ex facro eloquio optimus prxdicator often- confilia mani-
ditur, apparere itcrum Dominus perhibetur: quia
nimirum cognitio divini confilii, qux abfeonditur
reprobis, puritatis merito revelatur eledis. Si enim
Sc hominum confilia nifi familiaribus non credun-
tur, omnipotens Deus fec^eta fux difpofitionis x-
y in menfuram at at is plenitudinis chrifii. V e-
rum nonnulli funt, qui dum virtutibuscrefeunt,
elatione corruunt. Hi nimirum crefcercvidentur,
fed tamen cum eis Dominus non eft : quia ä fe
eum, alta fentiendo de fe, ejiciunt, quern in profe-
du virtutum pofiti, per humilitatem fecum habere
potuerunt.Velfi per exteriorem dignitatem crevifi-
fe intelligitur, Dominus cum eo eflememoratur:
quia profedo plerique in humiliori ordine religiofi
funt; fed cum fubito ad culmen. dignitatis perve-
nerint, prima opera.cum humilitate derelinquunt.
Samuel igitur Sc proficit, Sc proficiens Dominum
fecum habuit: ut profedo eledorum prxdicatoplacere
rum morem prxfcrret, qui cum dona, Sc dignita- j) ftimandus eft fuis patefacere inimicis ? Priüs ergo
tes, quibus profint aliis, affequuntur, de femetipfis jufti dodoris vita prxdicatuf, deinde addidiftfe,
’ ^ — ’ ’ ----- "-------:M- --------- ut appareret Dominus, dicitur: quia.profedo difetfum
Deo non negligunt : Sc ex co ilia, qux pro
aliis acceperunt dona, multiplicant, unde in femetipfis
oftendunt bonum, quod in eis loquendo pro-
pagare concupifcunt. Quare Sc fubditur :
E t non cecidit ex omnibus verbis ejus in terram.
zq. In terra quippe verbum prxdicatoris cadit ;
cùm ex reproba prxdicatoris converfatione vilef-
cit. Unde Sc Veritatis voce dicitur: Adnihilum valet
ultra y nifi ut mittatur foras, (fi conculcetur ab hominibus
Mix. notandum, quia ex omnibus verbis ejus
non cecidifle in terram dicitur, ut profedo prxdi-
catori nihil agere liceat, quod licet reprobare.Nam
quidquid agi prohiber, is profedo fi agit, verbum
in terram cadit : quia dum à loquente contemni-
tur, hoc audientes'mequaquam venerantur. Verbum
namque aliquod in terram cadere prohibebat
Dominus, cùm negligentibus prxdicatoribus negligentix
fux verbum exponebat,dicens : ^uicum-
que folverit unum ex mandatis iftis minimis, (fi do-
cuerit fic homines , minimus vocabitur in regno c a lorum
: qui autem fccerit & docuerity magnus vocabitur
in regno ulorum. Mandatum namque nec mini-
• Gilot. & Vatic, f i J)otnimm\ocntum fuijfe afiemit.
vinx‘ lucis oftenfio repröbos Sc fidos fiigit, qux fe
-eledis, &: mundis cordibus aperit. Unde Sc per
femetipfam vera lux loquendo, nos illuminât, di-
cens : Beati mundo corde, quoniam ipfi Deum vide- Mattb. s. s.
bunt. Igitur , ut appareret Dominas, addidit : quia
mundum prxdicatoris fui o.culum vidit. Sed cùm
addidit: Ut appareret in Silo,in eodem loco ilium ap-
paruiffe vice alia defignatur. Quia autem dixit, ubi
apparuit,ne Heli apparuilfe creHeretur,fubfequen-
- ter Sc perfonam ejus,cui apparuit, oftendit,dicens :
fipuoniam revelatus fuerat Dominus Samueli in S i-
lo y juxta verbum Domini.
32. Tunc namque fe ei revelavit, cùm ei feere-
tum fiii confilii, de repulfione reprobi prxdicato- natione juftitiat
ris aperuit. Quod profedo iuxta verbum Domi- Jcrruic >ponj?‘
. r l ^ r 1 ' l , 1 r latur oltcnno- ni ractum alientur, ut hoc quod non valdc iupe- nc mi£cticor-
riùs per virùm Dei ad Heli didum fuerat, etiam Jiæ.
fecundùm hiftoriam impletum efte fentiatur : Et r- Rel- -•3S-
fufçitabomihi facerdotemfidelem, quiju x t a cor meum,
(fi animam me amfaciat, (fi ambulabit cor dm Chrifto
me0 omnibus diebus. Et item : Fide bis amulum tu urn ibu.y.