mb
entur, gravetïo hæc manus
catione converforum.Nam mor
infidelir.ite feparari.Manu quoque Domini occidi,
eil camdcm vcræ fidei cognitionem non minifterio
hominum, fed divina vircute promcrcri. Levis ira—
que crac manus Domini fuper Azotum , cum ad-
huc per paucos miniftros fidei paüci errorem dcfe-
rcrcnt gcntilitatis. Undc Sc quafi de aggravatione
manus orare verbi miniftros Dominus admonet, di-
cens : Mefsis qui dem multa eft, operarii autem pau-
ci : rogate Dominum mefsis, ut mittat operarios in
meffem fuam. Quafi aliter dicat : Q lu per paucos
miniftros , velue levi manu pauCos ab infidelicate
feparat, rogatc ut miniftros multiplicet, ut quafi
altera qua pec-
cato per peem-
tentiam.
accipitur in multipli- a cia ceflare, uxores à viris Sc viros ab uxoribus di-
ori Gentilibus fuit,ab v id i, à genitoribiis filios &: patres à filiis feparari ;
quid aliud, quam Sc fuper le , Sc liiper fuperftitio-
nem fuam, manum Domini duram elfe putave-
runt ? Sed quid deinde fa&um fuerit, fequitur :
E t mittentes congre gaverunt omnes Satrap as Phi-
lißhinornm, refponder unique G cth&i : Circumducattir
area Dei.
8. Quia Satrapas Philifthinorum congregave-
runt, dicitur : quare autem congregaverunt, non
dicitur. Sed quia refpondifle Satrapæ dicuntur, Sc
circumducendæ arcæ confilium tribuifle : quia ad
tribuendum pro eadem area confilium vocati effent
, aperte cognofeitur. Qui ergo funt Satrapæ
in converforum multitudine maiium graver. Sed B Pbilifthinorum, nifiele&i prædicatorcs Gentifiumî
Sc modus inter fettionis exponitur : quia quifquis Satrapæ quidem principes dicuntur.De quibus pro-
mori hac interfe£lione dicitur, dum ad purgandum fe£tb principibus per Pfalmiftam dicitur : Principes
ventrem cxirct, in fecretiori parte natium morderi populorum congregati funt cum Deo Abraham. Popu-
a muribus perhibetur. Ad litteram una pcrcuflio lorum namque appellatione Gentes defignantur.
hie oftendieur, fed in typica expofitione gemina- Qui ergo populorum nomen Sc principum pofuit,
& circ»1
rendu®,
:r. Nam per litters: fignificationem, &: gravatio-
ncm manus Domini, Sc murium morfus ad ejuf-
dem mortis effe&um pertinet: quia ad hoc dicitur
manus Domini fuper Azotios aggravari, quod per
murium morfus interfici.
nimirum eos, de quibus loquitur, Philifthinorum
Satrapas defignavit. Qui certè populorum principes
cum Abraham Deo convenerunt, quando ad
falutem convertendarum Gentium , hoc prædica-
tores fonuerunt verbo, quod omnipotens Deus in-
6 . Quia verb per fpiritalem fignificationem duas terno eis afpirabat defiderio. Quafi enim in audi-
mortes agnovimus, unam videlicet, qua peccato- torum Gentilium cordibus mira erat convenientia
res juftitiæ peccando moriuntur : alteram, qua jufti Dei &: principum, cum fimul Sc à fanftis prædicaà
peccatis, in quibus vixerant,poenitendofeeri-p toribus rationem reftæ prædicationis acciperenr,
gunt : unam, quæ ad humana corda , diabolo fua- atque à Domino fru&um bonæ voluntatis. Et quia
dente, ingreditur : alteram, quam omnipotentis adverfarii efle cognofcuntur, qui dixerant : non
Dei virtus operatur ; necefle eft ergo, ut utramque maneatarca Dei apitdnos : quomodo principes mit-
mortem in hoc loco fpiritualiter attendamus.Mors tentes congregant ? Sed mittere, & principes congregare,
eft fanâorum prædicatorum mentes ad
prædicationis inftantiam provocare : quia illic erat
attentiùs prædicandum, ubi Gentilium corda in cr-
rore profundiùs mergebantur. Hinc eft quod egre-
gius doftor nobiliorem de indomitis hoftibus fe
elegifte vj.£toriam gloriatur, dicens : Ab Jcrufalem ,
tifqtic lllyricum per circuittim replevi Evangelium
C hr ifti : fie autem hocprxdicavi Evangelium, non ubi
de eo annuntiattim fuerat, rie fuper alienum fundaquidem,
qua peccatores à peccatis poenitendo re-
furgunt, defignatur , quia dicit : Aggravata efi fu per
ATptios manus Domini : Ilia autem mors, qua
Gentiles fe immunditiæ, & iniquitati fervos exhi-
buerunt, defignatur, cùm morderi à muribus, SC
interfici dicuntur .Mus quippe immundum eft animal
, Sc per Legem edi prohibitum. Quid ergo per
mures,nil! dæmonia defignantur ? Et quid eft morderi
à muribus,nifi peccati poenâ lacerari?Scd mordebantur
a muribus, cum ad purgandum ventrem mentum xdificarem. Provocati ergo funt principes
-----j :„i— — “— — A---------- - non defiderio, fed errore infidelium, cüm inde Deo
lucrum majus facere arbitrati funt, unde caligo
errorum per flatum fuperbix fublimius ferebatur.
Quare Sc. fan&x prxdicationis inftafitia defignatur,
cum fubditur: R e f ponderuntquc Gethxi: Circumducatur
area Dei. Illi dicunt : Non mane at area Dei
apud nos-: Sc ifti dicunt: Circumducatur. Quid eft
enimarcam Dei circumducere, nifi verx fidei my-
fteria publicè prxdicare ? Manet enim area apud
eos, qui verte fidei facramenta, quxaudiunt, per
amorem ampleftuntur. Qui autem, Non maneat
egrediebantur. Quid eft ergo purgare ventrem,
nifi expletione peccati, miferæfamæ foetorem proferre
? Q lu ergo ad purgandum ventrem egredi-
cur, murium morfu perimitur : quia qui peccando
ad aliorum notitiam per exemplum pravitatis ex-
tenditur, ad æternam quoque mortem gravi dte-
monum obligatione retinetur. In fecretiori enim
parte natium perculfi perhibentur : quia peccator
quifque ex ea parte vulnus accipit animte, quam
incurvât ad peccati dele&ationem. Cùm ergo
manus Domini fuper Azotum aggravatur, à muribus
percuflus afleritur : quia prædicantibus x - £ apud nos area, dicunt, prædicationem fidei à fe
ternte vit^ dofloribus, dum ab infidelitate Gentiles
converfi funt, qua peccatorum morte, fua-
fione dtemonum, obligati eftent, cognoverunt.
Morderi igitur Azotiis poll aggravatam manum
Domini, eft poll verx fidei cognitionem, dxmo-
nibusnon fubjici, fed quibus fe peccati feetoribus
pcenx mortis obtulerant, per fidei illuminatio-
nem intueri. Quafi enim tunc morfi funt, quando
peccatorum fuorum morfus agnoverunt.Sequitur:
Videntes autem viri A&otii hujufeemodi plagam ,
dixerunt: Non maneat area Dei apud nos , quoniam
dura efi manus ejus fuper nos, ^ fuper Dagon deum
nofhrum.
7. Nam cum cernerent templa dellrui, facrifiaverti
concupifcunt. Satrapæ ergo è contrario dreunt:
Circumducatur area Deis quia illis attentiùs
dîVina prædicabant, quos ad odium veritatis gravis
error accenderat. Et quia per fanttorum prædica-
torum minifteria etiam talium magna lu era regnis
cæleftibus illata funt, fequitur :
Ilh's autem circumducentibus cam,fiebat manus Domini
per fingulas civitates intcrfeëfionù magna ni-
müy S" pcrcutiebat viros uniufcujufque urbù à parvo,
ufque ad majorent, & computrefeebant prominentes
ext aies eorum.
9. Area quippe circumducitur, cùm myfteria fidei
palam & fine timoré prædicantur. Et quia inter
initia fidei innumeri convertebantur, interfere
'1
&io magna nimis per civitates fingulas fa&a perhi-A præbuerunt, fed à fterilibus; ut videlicet verbi Dei
betur. Item quia non folùm fimplices, fed fapientes femen, quod in peflima terra germinarc non poto-
converfi funt : eadem interfe&io à parvo ufque ad rat, terræ optimæ fervaretjjr, quæ de hoc laborc
maiorem fafta afteritur. Sed per eamdem perçuf- hyemis, in perenni vita fi u<ftum centefimum pro-
fioncm computrefcere extales referuntur. Extales ferret æftatis; Et caufam protinus relaxandæ arcæ
quippe putrefeere, eft peccati meatus ab effufione
connieti feetoris penitus intcrire. Bene namque
percuflus eft, cujus prominentes extales compu-
trefcunt:quia nimirum nonnulli funt,qui poll mun-
ditiam converfionis, priftina involvunrur forde fla-
gitii. Horum profeäö prominentes extales minime
computrefcunt: quia ad confuetum peccatorum
fluxum per iniqua opera recurvantur. Hos nimirum
ab imperfe&a percuflione male fanos ille
oftendunt, cùm prædicatores fubdunt
N e interficiat nos cum populo noftro.
il . Accaronitæ clamaverunt : Miferunt arcam
Dei a ß nos, ut intcrfçiat nos, dr populum noftrum.
Satrapæ confilium tribuunt, dicentes : Dimittite
arcam Dei ifraefut non interficiat nos cum populo no-
firo. Quis eft populus, de quo Satrapæ, ideft principes,.
dicunt : ut non interficiat nos cum populo nofir0?
Quis eft populus, nifi populus Chriftianus i Di-
Verp. It.
Sccriii terra: Co-
jnandandum,
optima:.
redarguit, qui ad fcetores priftinos devolutos infi- ® cunt ergo principes, Dimittite arcam D ei i f a c l , ut
nuat, Cants reverfus ad vomitum, & fus lota in vo- revertatur in locum fuum. Quafi dicat hoc: Unde
lutabro luti. Quafi enim ad computrefcendum ex- vos mori pcrtimefcitis, nobis ad xternx vicx meritales
percutiebat ilîe, qui verbi gladium ingerens,
ait : Non regnet peccatum in vefiro mortali corpore,
ut obediatis concupifcentiis ejus.
10. Poteft autem per hoc, quod Azotii dicunt :
Non maneat area apud nos, eorum, qui de eifdem
Gentibus Sc verbum fidei audierunt, Sc ad æternam
. vitam minime prædeftinati credere noluerunt,per-
- verfitas defignari. Circumducere ergo arcam Dei
Satrapis fuit, fanótis prædicatoribus ejus verbum
veritatis fubtrahere, atque illis, qui digni erant,
myfteria fidei revelare. Circumduda ergo eft area :
quia fidei noftræ facramenta ab aliorum notitia fu-1
blata funt, atque aliis revelata. Unde Sc cùm cir-
cumduccretur, interfe£fcio magna nimis per fingulas
civitates fieri perhibetur : quia ubicumque verbum
ducebant ndei, gratia multiplicabatur converfionis.
Et quia ubicumque prædicabant, inter
eos, qui credebant, erant qui prædeftinati ad æternam
vitam non erant, fequitur :
Miferunt arcam Dei in Accaron. Cumque venifi
' fe t area Dei in Accaron, exclamavcrunt Accaroniu,
dicentes : Miferunt ad nos arcam D e i, ut interficiat
nos, & populum noftrum. Miferunt ergo & congregaverunt
omnes Satrapas Philifthinorum} qui dixerunt
: Dimittite arcam Domini in locum fuum.
Satrapæ, ut diximus, fan&i prædicatores intum
exercere non prohibeatis. Sed quod addunt:
Ut non interficiat nos cum populo noftro, Gentilium
quidem reproborum corda in errore fuo per hanc
refponfionem confiinduntur, dum inde fe ifti affir-
marentmortem evadere, unde illi trepidarent mori.
Arcam quoque Dei fan&i prxdicatores aufe-
runt: quia dum' contcmtoribus fpiritalia pandun-
tur, ad damnationem indifereti prxdicatoris agi-
tur, fi eadem divina myfteria, non imitanda per-
fidis, fed irridenda, a Sc conculcanda deferantur.
Nam quafi transferendx area: non tarn Satrapx,
quam Satraparum Dominus prxeeptum ponebat,
dicens: Nolite fanttum dare canibus, ncque p on at is
margaritas ante porcos, ne converfi conculcent cos pe-
dibus f t is. Hinc icerum dicit: Si perfecuti vos fue-
rint in una civitate ,fugite in aliam. Arcam itaque,
ne moriantur, auferunt: quia contemtoribus id-
circo fpiritualia ablcondunt, ne de eorum coritem*
tu ii qui temere ea proferunt, ex indiferetione
puniantur. Sed quia Accaronitis area prxeipitur
dimitti, hoc profe&o infinuat, quod prxmifi : quia
tempore perfecutionis fan&orum prsedicatorum
exhortatio fa£ta eft, ut ipfi crederent j aliquando
autem, ut fi ipfi vita: verbum non reciperent, illud
recipientibus non obftarent: Sc fi ipfi tormentorum
metu,falutis viam non arriperent, eisimpedimenalii
telliguntur. Accaronitæ, qui interpretantur fteri-f^to noneflcnt,qui ad régna cæleftia feftinare nec
les, Gentiles defignant inconvertibiles. Qui nimi-
mm prxdicatores dimittendx arex confilium tri-
buerunt; ut fi falutem fuam de divina prxdicatio-
ne recufarent, fidelibus ad xternam patriam cum
facramentis fidei tendentibus, non obnfterent. Locus
namque arex , divinorum videlicet facramen-
torum ibi efle cognofeitur, ubi quidquid de omni-
potente Deo nunc per Scripturarum myfterium dicitur
, aperta poftmodum nobis cognitionc revela-
tur. Proprium quippe arex locum cognoverat,
qui dicebat: Videmus nuncper fpeculum in xnigma-
te, tunc autem facie ad faciem: nunc cognofeo ex parminis,
nec pcenis deftitiflent. Sequitur :
Fiebat enim timor mortis in fingulis urbibus, dr
gravifsima valde manus Domini.
Vtrf.t
Hoc quidem ad exteriorem perfecutionem qua-
liter accipiatur, fupra expofitum eft. Sequitur :
Viri quoque, qui mortui nonfuerant, percutiebantur
in fecretiori parte natium : & afeendebat ululatus
uniufcujufque civitatis in calum.
13. De natium quidem percuflione, quia fupe-
riùs diximus, dicendum hîc non effet, fi hie aliud,
quàm ibi nequaquam diceretur. Quid eft ergo,
quod dicit : Viri quoque, qui mortui non fuerant •
t ’e, tunc cognofiam, faut & cognitut fam. Confilium E fercutiebautur? Numquid veto i i , qui mortui fae-
_cJi_____ Irt/'inr» fiinrn ranf morderi irernm nro arcæ nrena debuerunt ?
n pcccato-
npcrcutiun-
: tantum,
n moriunitaque
Satraparum fuit, ut in locum fuum reverti
arcam Dei permitterent : ut videlicet, qui de verbi
prædicatione nullum fidei fruftum ferebant, earn
faltem illis dimitterent, qui ex ea fruftum fibi ^n
æternitate præpararent. Bene igitur, qui remitten-
dæ arcæ confilium accipiunt j Accaronitæ nomi-
nantur. Accaronitæ quippe interpretantur fteriles.
Quia enim de audita fidei veritate, nullum credu-
litatis, aut boni opens fru&um dederant, fteriles
crant. Tollendæ ergo arcæ principes confilium
• Fortaffc legcndum , conculcanda. Sand, concludenda, nihil hîc fi-
gnificat. Optiram autem efl ffißfus legendo conculcanda, frjcççtca, quod
rant, iterum pro arcæ poena
Sed Sc cùm pereuflorum clamor in cælum afeen-
difle dicitur, fatis oftendi poterat, quia de vivis,
Sc non de mortuis diceretur. Neque enim in cælum
afcendcrc clamor poterat virorum mortuorum. Sed
quia pereuffionem natium fuperiùs retulimus ad
cognitionem peccatorum, funt profetfto viri, qui
non funt mortui. Viri quippe funt, qui pro æterna
vita quam appetunt, agere fortia decreverunt. Sed
viri adhuc non funt mortui, qui agere magna dehîc
ait feriptor, confirmât hoc Matth, teflitnonio. Nolitt finSaw, &c..
converfi conculccnt tat.