407 San&i Gregorii fuper Cantica cant. 408
poll te currimus, quando & amando fcquimur,&A 14: Dum Ecclefia in his qui perfeâi funt, in-*« «ad
a timcndo divina judicia non prævenimus.
y-irf. 3. Introduxit me rex in cubiculumfuum : exultabimus,
dr Utabimur in te.
Ecclefia domos il. Ecclefia Dei, quafi quædam domus régis eft ;
regia. ifta domus habet portam, habet afeenfum, habet
triclinium, habet cubicula. Et omnis b qui in-
tra Ecclefiam fidem habet, jam portam iftiiis in-
, grefliis eft : quia ficut porta reliqua domus aperit,
Cujus porta,fi- ita fidcs reliquarum virtutum oftium aperit. cOm-
dcs- c nis qui intra Ecclefiam fpem habet, jam ad afcen-
spes, afcenfus. fiim domus venir : fpesenim clevat cor,ut fiiblimia
appetat, 8c ima dclerac. Omnis qui in ifta domo
Caritas, tricli- pofitus, caritatem habet, quafi in triclinium degreditur
cubiculum regis, adolcfcentulæ {pern fi- gdcr
bi cxultationis promittunt : quia dum fortes ad fii.^ mifcri^
blimia contcmplanda perveniunt, infirmi fpem de criS'u«ur,
venia peccatorum fumunt.
Introduxit me rex in cubiculum fuum, exultabimus ib\it1ni
dr Utabimur in te, memores über um tu or um f i t e r vi-
num. Refti diligunt te.
iy. Habet ifte fponfus ubera, qui etiam rex pro-
pter reverentiam vocatur. Habet ubera,fandos vi- ßulS
ros cordc adhérentes fibi. Ubèra d in area peftoris j
fixa funt, 8c interno nutrimento trahunt ad cos
quos fortes nutriunt. Sanfti ergo viri ubera fpon-
fi fimt : quia ex intimis trahunt, 8c exterius nuambulat
: lata enim eft caritas, qua; ufque ad ini- ß triunt.Ubera illius funt Apoftoli, ubera illius funt
■ EHR „ micorum diledionem tenditur. Omnis qui in Ec- Cubiculum cit , - r . _ . * ,
corncmplatio. clelia poiitus,jam lublimia rimatur, jamocculta judicia
confiderat, quafi in cubiculum intravit. De
Tfal. 117.19. porta domus iftiiis dicebat quidam : Aperite mihi
portas ju ftitix, d “ ingrejfus in eas confitebor Domino.
Pfal. SS. <s. De afcenfu fpei dicebat : Afcenfus in ejus corde d i f
p fj.us.9a. pofuit. De tricliniis latis domus iftiusdicitur : L a tum
mandatum tuum nimis. In mandaco lato fpecia-
liter caritas defignatur. De cubiculo régis loque-
jfa. <4. ta. batur, qui dicebat : Secretum meurn mihi. Et alias :
2. cor. 12.4. Andivi arcana v e rb a , qux non licet hominibus loqui.
Primus ergo aditus domus iftius,porta fidei : fecun-
dus provedus, afcenfus fpei : tertius, latitudo caomnes
prædicatores Ecclefiæ. Vinum, ficut fuperiiis
diximusjfuit in Prophetis,vinum fiiit in Lege : fed
quia ampliora funt data per Apoftolos mandata,
qiiam data fiierant per Prophetas, rede nunc dici-
tur : Memores ttberum tu or um fuper vinum : Quia
qui ifta pofliint implerc quæ in novo Teftamento
mandata fimt, illam feientiam Legis fine dubio
tranfeendunt.
16. Quod tarnen &: aliter intelligere poflumus : Mei;oecs ■
Memores uberum tuorum fuper vinum. Sunt multi militasM
qui vinum quidem fapientiæ habent , fed cogni- tia' I
tionem humilitatis non habent. Iftos feientia in-
fîat, quia caritas non ædificat. Sunt verb multi qui
ritatis : quartuSjjamperfedio caritatis ad cognitio-C fic vinum feientiæ habent, ut feiant confiderare do-
nemfecrctorum Dei. Quia Ecclefia fanda in mem- -- " * *
bris fuis perfedis, ia fimdis ergo dodoribus, in eis
qui jam pleni 8c radicati funt in myfteriis Dei,quafi
na doftrinæ, dona fpiritualis gratiæ : dona enim Dona(..j
fpiritualis gratiæ, quafi quædam mamillæ fimt in lisgnO
ad fu blimia fecreta pervenit, 8c adhuc in ifta voce
pofita, jam ilia pénétraz. Introduxit me rex in cubiculum
fuum, ait : per Prophétas enim, per Apoftolos,
per dodores, qui in ifta vita pofiti jam fubli-
mia fecreta illius vitæ penetrabant, Ecclefia in cubiculum
regis illius ingrefla fiicrat.
Et dono con- ij. Et cautè intuendum eft,quia non dicit in
in humiUtàtc cubiculum fponfi, fed in cubiculum regis. Nominan-
proficiendum. do enim regem,reverentiam fecretorum vult often-
dere : quia quanto potens eft cubiculum, tanto major
peftore, qua: fubtiliter occultis meatibus fpiritua- dara«aj
libus miniftrant, 8c nutriunt. Memores ergo uberum
tuorum fuper vinum : quia hi qui fedari feiunt dona
gratia: tua:, ut fibi non tribuant quod fapiunt,
fed de eadem lapientia, quam acceperunt, non ex-
tollunmr; fiipcr illos qui defapientia fua extollun-
tur, efferuntur. Plus eft enim humilitcr fapere,
quam fapere: neque enim vere fapere eft, humiliter
non fapere. Memores ergo uberum tuorum fuper
vinum : quia feientes dona fpiritualis gratia; confiderare,
tranfeendunt cos qui feientiam quidem
eft reverentia exhibenda in his ad quæ intratur. D habent, fed cognitionem in memoriam donorum
Ne ergo dum cognofcit fecreta Dei unufquifque,
dum occulta judicia rimatur,dum adfublimia con-
templationis attollitur,extollatur& infuperbiam
dilabatur,rcgis dicitur cubiculum intrare; ideft,cui
tanto major reverentia exhibenda eft,quanto magis
anima ad cognofcenda ejus fecreta ducitur. Ut u-
nufquifque proficiat,qui jam exaltatus per gratiam
ad fu blimia fecreta pervenit, feipfum attendat, 8c
ex ipfo profedu ampliiis humilietur.Unde & Ezechiel,
quoties ad fublimia contemplanda ducitur,fi-
] ] ■ » lius hominis vocatur, ac fi ei dicatur: Attende quid
a pa e s ^ ^ n o n c x t o i ja r js de his ad qué attollcris. Sed
paucorum eft in Ecclefia, ifta fublimia 8c occulta
t pcrfe&am
itcmplacio-
lialccaderc
non habent. Apertè ergo dicere eft : Memores ube-
rum tuorum fuper vinum : quia fortior eft humilitas
quam feientia. Vinum enim, eft feientia quæ in-
ebriat, memoria uberum quæ debriat, quæ ad cognitionem
donorum revocat. Memores uberum tuorum
fuper vinum : quia vincit humilitas abundan-
tiam lcientiæ.
ij.R e t t i diligunt te: Ac fi diccret ; non refti adhuc Quicima
timent. Re Hi diligunt te : omnis enim qui bona o- j|M$i
pera agit pro timoré, etfi in opere reftus eft,in de- | f i ”oa
fiderio reflus non eil : vellet enim non eile quod
timerer, 8c bona opéra nonfaceret.Qui verö bona
opéra pro amore agit, T 2 • • TA . . . , . * 1 ---------- J)-J —8c in opere 8c Uinl UdVeUfiUdVe1r1iUo Urc.“-
judicia Dei rimari 8c comprehendere. Tarnen dum E <äus eft, ç fed dulcedo amoris timentibus abfeondividemus
fortes viros polfe ad tantam fapientiam
per venire , ut contcmplentur fecreta Dei in cordi-
bus fuis, 8c nos parvuli habcamus fiduciam : quia
quandoque ad veniam, quandoque ad ejus gratiam
veniamus. Unde 8c ex verbis adolefcentularum
fubditur :
Exultabimus dr Ixtabimur in te.
tur. Unde feriptum cfo-.Jpuam magna multitudo dul- pfal.
cedinis tux,, Domine, quam abfcondißi timentibus te,
& perfeeißi eis quifperant in te ! Dulcedo enim Dei, Perfc^jj
timentibus Deum incognita eft, amantibus fit no-
ta. Qui ergo per amorem ftuduerit re&us efie, per- MpC I
feda diledio illius eft, ut judicem venientem non
timeat, ut quidquid de æternis fuppliciis audierit,
* In Divion. abfolvitur liîc Homilia prima. In Val-cl. quoquc.ve-
luti finito primo Libro, feribitur, Introduxit, majori littcra variisco-
loribus ornata & dcpidla.
b Ita Divion. & Val-cl. In Rotom. legitur, qui intrat Ecclefiam
eonfenuentibus Rem. & Thcod.
* Hîc fequimur adbuc Divion. Sc Val-cl. cilm in aliis legitur,
omnis qui intrat Ecclefiam.
d Val-cl. in arcano peäoris fixa funt.
t * Défunt hat in codd. Val-cl. Theod. ac Rem. Sumta funt ei Rononformidet.
Unde 8c Paulus dum adventumju- A prædicationem Gentium. Unde 8c fequitur :
dicis expe<ftaret, dum præmia vitæ æternæ quære- Pofuerunt me eufiodem in v in eû i vineam meam
ret,dicit : Jpuxprxparavit Deus non folum mihi ,f e d non cufiodiyi.
dr omnibus qui diligunt adventum ejus. Præmia enim 2.1. Quia dum me petfcquuntur hi qui in Judæa
dili^entibus à juaice præparantur æterna, quia funt, c in Ecclefiis me euftodem fecerunt. Vineam
Eoj ; ut ad
gentes tranfiomnis
qui fe mala opera agere fe it, judicem venientem
timee : qui v.ero de operibus fuis præfu-
mit, judicis adventum quærit. Parantur ergo præmeam
non cuftodivi, quia Juda:am deferui. Unde
8c Paulus dicit,unde & Apoftoli: Vobis mijfum fue-
“at verbum Dei : fe d quia indignos vos judicaJHs j
mia éxipedantibus adventum Dei, 8c diligentibus ecce imus a d Gentes. Ac fi dicat:Nos vineam noftram
a- dJ v__e.n. .t_um_ ejus : q__uRiaH nHo Jna dimiliignuf n/ itd ardAvnehnimtu mn i djui -d i- f lllm n i r i» u o lnm ii c m m nnc mfi o/4
cis, nifi de caufa fua præfumentes. Omnis autem
certitudo, a re&itudo certimdinis in diledione eft;
8c ideo reifte dicitur : Re Hi diligunt te.
N ig r a fum,fedformofa,filixJerufalcm,ficut tabercuftodire
volumus, fed quia nos ipfi refpuiftis, ad
alienarum vinearum cuftodiam nos tranfmittitisi
Itaque quæ diximus de Synagoga ad fidem convcr-
fa, dicamus modo de Ecclefia ad fidem vocata : N i-
g ra fum,fedformofa,filu Jerufalem. Ecclefia ex Gennacula
Cedar, b ficut pellis Salomonis. Nolite me B tibus veniens confiderat fidelium animas, quas in
confiderare quodfnfca fim, quia decoloravit mefol. venit,quas 8cfilias Jerufalem vocat.Jerufalem quip-
18. Scimus quia in primordiis Ecclefiæ,dum præ- pe vifio pacis dicitur: confiderat quid fecit, quid fadicata
fuiftet gratia Redemtoris noftri, alii credi- fta eft:& confitetur præteritas culpas,ne fuperba fit:
derunt, alii non crediderurit ; fed hi qui credide- confitetur præfcntém vitam, ne ingrata fir, 8c dicit :
runt, ab infidelibus defpefti funt, 8c quafi perfë- Nigrafum,fcdformofa. Nigra per meritum, formocutionem
palfi , quafi in viam Gentium difceflilfe fa per gratiam; nigra per vitam præteritam, formo-
judicati funt. Unde Ecclefia in eifdem clamat ad- fa per converfationem fequentem.Quomodo nigra
Ecclefia per
meritum nigra,
fonnofa
per gratiam.
judicati
verfiis eos qui converfi non funt : N ig r a fum ; fe d
formofa,fille Jerufalem. Nigra fum quidem veftro
judicio, fed formofa per illufirationem gratiæ.
Quomodo nigra ? Sicut tabernacula Cedar. Cedar
quidfi- interpretatur tenebræ : Cedar enim fecundus fuit
de genere Ifmahel, 8c Cedar tabernacula Efaii fueficut
tabernacula Cedar? Cedar,tabernacula Gentium
fuerunt, tabernacula tenebrarum fuerunt. Et
Gentibus diftum eft: fu ifiis aliquando tenebrx, nunc
autem lux in Domino. Quotnodo formofa ficut pellis
Salomonis ? Macerati enim fumusper peeniten-
tiam.Mortificata caro per pcenitentiam,quafi pellis
latent, fi mil is
efi pclIibusSadarîquia
runt. Quomodo ergo nigra ficut tabernacula Ce- C in obfequium régis adducicur.Omnes per poeniten- lom.
, /- sP n 1/- Ml t__z-' - ____________ _______1 /-~t,..:a:
in confpcftu veftro ad fimilitudinem Gentium
judicata fum, ideft ad fimilitudinem peccato-
. rum. Quomodo formola-ficut pellis-* Salomonis ?.
Fertur Salomon quando templum ædificavit, omnia
ilia vafa rempli faftis pellibus cooperuifte. Sed
nimirum pelles Salomonis decoræ elfe potuerunt
in obfequium régis. Sed qiiia Salomon interpretatur
pacifiais, nos ipfumverum Salomonem intel-
ligamus : quia omnes animæ adhérences Deo, pelles
Salomonis'funt, macérantes feipfas 8c in obfe-
quium régis pacis redeuntes. Sum verb in judicio
ficut tabernacula C edar, quæ quafi in viam Gentium
difceffilTe judicor : fed juxta veritatem ficut
tiam feipfos affligentes,membra Chrifti fe faciunt.
Membra ergo Chrifti per pcenitentiam afflifta,
pelles Salomonis Hint, quia mortificata caro fiunr,
zz. Sed ecce erant in Judæa fideles,qui dedigna-
bantur ad fidem venire Gentiles : unde 8c Pecrum
redarguunr,qubd Cornelium fufeeperar. Unde in
Ecclefia Gentium fubjungitur : Nolite me confiderare
quod fufea Jim. Nolite defpicerc Gcntilitatem
meæ infidelitatis ,«olite defpicere peccata priora,
nolite attendere quid fill. Quare ? quia decolora-
vit me fol. Sol in eo décolorât,in quo arftius 8c di-
ftriftius fe imprimit. Deus quando diftiiftum judicium
tenet, quafi diftriftionem fiiam ampliiis exhigregata,
ohm
quoejue a fide-
libus de/pcdla.
■ S:: fcdita-
■ noftram
Ris ollendit.
pellis Salomonis fum, quia in obfequium regis ad- D bet; 8c décolorât dum ampliiis fidget, quia dum di-
1 ftriftionem fiibtiliùs exercet, diftriftè adjudicar.
Quafi enim radios fuos fiifpendit fpl, quando dementer
opera noftra confiderat : quafi diftriftè vir-*
tutem fuam exhiber, quando diftriftè opera noftra
penfat. Dicat ergo Ecclefia:inde fiim fiifca, uncjc
peccatrix, quia me fol decoloravit : quia Creator
meus dum me deferit, ego inerrore lapfa Him.
Z3. Sed ô tu fic afflifta, fic deftituta, quid mehæreo.
' Nolite me confiderare quod fufea f im , quia decolo~
ra vit me fo l.
Is 19. Peccatricem attendebat, illam partem quæ
:dit Chrifto crediderat. Sed dicat ifta : Nolite me confiderare
quod fufeafim,quia decoloravit mefol. Sol ipfe
Dominus, ipfe veniens decoloravit me. Præceptis
fuis oftendit,quia pulchra nonfui in præceptis Legis.
Sol quern arftius tangit, ipfum decolorat: ita ruifti ? quid ex dono confecuta es ? F ilii matris mex
8c Dominus veniens,quem per gratiam fuam diftri- pugnaverunt advershm me. Filii matris funt Apo-
ftiüs tetigit, decoloravit; quia dum plus appropin- ftoli: mater enim omnium Jerufalem fuperna eft.
quamus ad gratiam, plus nos efle peccatores agno- Ipfi pugnaverunt contraEcclefiam,dum ab infideli-
feimus. Videamus Paulum ex Judéa venientem täte ad fidem prédicationibus fuis,quafi quibufdam
decoloratum: fjfupdfivolentes in chrifio juftificari, £ lanceis confoderunt. Unde 8c Paulus .quafi quidam
tnventi fumus & ipfi peccatores. Qm fe in Chrifto pugnator dicit: Cogitationum confilia defiruentes, dr
peccatorcm invenit, in foie fe decoloratum inve- omnem altitudinem extoUentemfe adversus feientiam
nit. Sed ecce pars ifta qué ex Judéa credidit, per- Dei. Qui altitudinem deftruit, ütique pugnator eft.
Iccutionem ab infidelibus Judéis pafla eft , afflifta Ifti ergo pugnatores, ifti fïlii matris Jerufalem de-
multis cribulationibus. Unde fequitur : bellaverunt Ecclefiam ab errore fuo, ut illam fim-
F ilii matris mex pugnaverunt adversum me. darent ad juftitiam. F ilii matris mex pugnaverunt
zo. Quia filii Synagogé qui in infidelitate per- contra me. Et quid fecerunt pugnantes ? Pofiierunt
r I tt -- •----- r--------------- me cuflo dem in vineis. Vinea: Ecclefié,funt vir cutes
qué fiuftificant: quia dum depugnant in me
vitia, quafi de mala mea me expugnant fruftifica-
Apoftolorum
in cos, quos ad
■ ■ ■ I
l'aiiiTpcrfc- manferunt, bellum perfècutionis contra Synagogæ
°Ks palfi. fideles gefferunt : fed dum perfecutionem patitur
ca pars,quæ ex Judæis venit ad fidem, difcefiit ad
C*,Y
’ Rotom. ficut pelles,
1 yal-cl. irt Ecclefi4.
it infra cum ceteris babec, ficut pellis.