Modus expo*
nendi Scriptu-
ram Gregoria-
nofimilis.
Idem flilus
ms coQtexiu»
Turn in perio-
dis bimembri-
fcus.
Tam præièr-
tim in ufurpalorum
verbo-
rara & vocuro.
ij De Commentario S. Gregorii magni
banones, tranßtioncs non dijßmiles; eadem pene ubique verba, idem fere dicendi genus ; nonnullis
tarnen in locis obfervat lux at am ejfe orationem, & minus coharentern. Hie occurrit vox obfoleta,
hîc ofendit in Scripture facrte locum perperam explicatum ; hie urns ex fanBis Patribus pro alio
laudatur; htc obfeurioribus coloribus rudiorique penicillo delineata virtus. Qua fané fuffeiunt huic
Oratori talem ut reprobet fetum tamquam fuppoftitium, palamque corruptam & adulteratam fuijje
queratur orationem a fe elucubratam. Eodem pene modo Gregorius de fuis in librum primum Regum
ah a fque Scripture divinoe partes Homiliis minus accurate exceptis loquitur. Nunc vero perfpiciamus
utrum Commentarius in Librum I. Re gum de quo bîc agitur, notas & pgna qua in Claudii colle-
Bione deprehendenda diximus pra fe ferat.
V ■ Gerte ßilum fermonemque Gregorii redolere hoc opus non inficiabitur, qui ipfum non cßi~
tanter legerit, & cum libris Morahum potijßmum contulerit ; quod quia negat GuJfanvMaus, nunc
demonfrandum.
Familiäre eß Gregorio Scriptura facra quam exponit fntentias mira varietate enucleare, &
modo litieralem fenfum, modo typicum , allegoricum, moralem exhibere ; quod qui non obfervabit
hoc in commentario, cacutire dicendus eß. In eo fane ut in ceteris Gregorii traBatibus exegeticis ,
eadem prorfus methodo finguli verfus libri facri exponendi fic torquentur, retorquentur, & premun-
tur, ut quidquid fucci continent ac faporis omnino exprimatur.
VI. cAd ipfam diBioncm aut oràtionis conßruBionem quod fpeBat, deleBatur Gregorius quodam
prapoßero vocabulorum contextu, frequentibus tranßoßtionibus acveluti hyperbatis, quorum exem-
p!a plurima exhibuimus in Prafatione ad libros Morahum, ex quibus pauca felegimus hue adducen-
da. Lib. 31. Moral, num. 4. S c im u s e n im r h in o c e r o s ille , te r r e n u s v id e lic e t p r in c e p s , q u a n ta
p r iu s c o n t r a D o m in u m ’fc ru d e lita te f x v ic r it. i Jro ,f c im u s e n im q u a n t a p r iù s c r u d c lita te r h in o c
e r o s ille , &c.Hom.vut.'m E^echielem, num.27.In q u o v e r b o b e a d J a c o b m e n s o f t e n d i tu r q u o -
m o d o J e f u d e f id e r io a r d e b a t.Pro : i n q u o v e r b o q u o m o d o b e a t i J a c o b m e n s J e f u d e f id e r io a r -
d e b a c , o f t e n d i tu r . Homilia xxxn. in Evang. D u m e n im c æ lo r um r e g n u m c o n f ta t q u i a r e p r o -
b o r u m , &c. Pro, d u m e n im c o n f ta t q u ia , &c. Lib, 2. Dialog, c. 2. Q u a t e n u s . . . . a g n o f e e r e n t
B e n e d û f tu s p u e r c o n v e r f à d o n is g r a tiam à q u a n ta p e r f e& io n e c c e p ifle t. Pro, à q u a n t a p e r f e -
c t io n e B e n e d iiftu s p u e r , <&c. Quis autem neget his exemplis omnino fimilia effe qua legimus lib. 1.
Gomment, c. 2. n. 10. V id e am u s jam fa n& a E c c le fia q u ib u s f e c u n d ita tis fuse la u d ib u s in A n n a :
v o c e g lo r i c tu r . Ubi alius dicer et : V id e am u s jam q u ib u s f e c u n d ita tis f u x la u d ib u s fa n £ ta E c c lc -
f ia , &c.Et num. /2 .S e d u b i e o s r o b u r in d u i t, l ib e t in tu e r i q u àm f o r te s f e c it. Cum dicendum
•videretur: S ed l i b e t in tu e r i q u àm f o r te s c o s f e c i t , u b i , { 0 c. Vide etiam lib. j. c. 2. num. 18.
C o li ig i t e o m n ip o te n t em D e u m , q u àm te r r ib il i t e r m e t u e r c , & q u am d e v o te e i T em p e r
f e r v ir e , d e b e a tis . Pluribus referendis fuperfedemus.
Gregorius ferè femper graditur periodis bimembribus & quafi bip cdibus fimiliter cadentibus, quod
etiam in noßro libri I. Regum Commentatore obfervare licet, ejus lucubrationem vel a primo limine
falutanti.
VII. Gregorius non raro verba deponentia, ut loquuntur Grammatici, in fignificatione pajßva
ufurpat, maxime verb um, v e n e r a r i, quod abundè in prafatione generali demonßratum. Idem vero
in Commentario deprehendimus, uti lib.'jf.. c. 4. num. 33. Q u o t a r d iù s a f p ic itu r ( Pafior in publico)
d e v o tiu s v e n e r a tu r , hoc eß colitur & bonoratur. Et num. ji. V e r b o it a q u e f a p ie n t ix a u t p r o p
h e t i c f p ir i tu fe p o lie r e a f l e r u n t , n o n u t v e n c r e n t u r , fe d u t a u d ia n tu r .
SanBus DoBor per verbum in n o te f e e r e paßim fignißcat notum facere, ut homil, j. in Evan-
gelia num. 1. A p p r o p in q u a n te m e ju s ( mundi) t e rm i n u m q u a n ta : p e r c u flio n e s p r x v e n ia n t ,
i n n o t e f e it , hoc eß oßendit ; quod eodem fenfu legitur centies in Dialogis & fapiits in Epiflolis.
jit hoc fenfu quoque non raro adhibetur à Commentarii frip tore, v. g. lib. 1. cap. 2. num. 16.
Q u o d e tiam c o n c e p tu a l p a r i t , q u a n d o p r o x im i s .................in n o te f e it. Et cap. 3. num. 8. H o c
n am q u e in f ig n e f o r ti tu d in i s n e c M o y f e s , n e c H e lia s h a b e r e p o t u i t , u t d u m in c om p a r a b i-
l i a f ig n a in n o t e f e e r e n t , &c. Vide quoque lib. 2. c. 2. num. 11. T a m e n t u n c fu is b en e d ix iffc
f ic i n n o tu it .
Gregorius modo ßbi fere peculiari utitur verbo d e b e r e , quod exemplis quibufdam palam fiet.
Lib. xj. Ep. 33, feribit Mariniano : E t id e o v id e tu r m i h i .............u t tu a F ra te r n ita s a d m e a n te
se ftiv um tem p u s d e b e a t v e n ir e ; id eß, veniat. Ibidem : E t e g o q u i m e p r o x im u m m o r t i v i-
^ e o ............... i n t e r tu a s m a n u s tr a n f i r e d e b e am j hoc efl,tranfeam. Ep. 34.. ejufdem libri : I d eft,
q u a d r in g e n ti lo lid i le o r f im f ie r i d e b u i f f e n t , ac pauld pofl : V o lum u s u t .......... F ra te r n ita s vêt
i r a d e b e a t e r o g a r e j pro, e r o g e t . Horn. xvij. in Evangelia ; U t ex e a d em fa lis p e t r a lam b e rc
m Librum primum Regum Præfâtio. iij
d e b c a n t. In endem fignificatione a c tifiendum eft ■ verbum d e b e r e lib. /. Commentarii C. j . num. , a .
Q u i a om n e s S c n p tu r a s a c c e p e r a n t, u t in eis S a c r am e n ta d iv in * I n c a r n a t io n i s in v e n ir e d c -
b m f l e n t : hoc e ft.m vem ren t. E t lib. z. c. z. m m . 10. U t ip f i p u n i r e n em in em d e b e t e n t ; q u o d
id em e l t ac f unirent. 1
M v e r fita tem f i f e Gregorius a c t if i t non in f a ß - v o f e d in a ili-v o fe n fu , fe u f r o admerfintium
nobis actione ; qua de re confute lib. z. M o r a l, n . j i . & notam a d hunc locum, ubi multis teftimonits
id conjirmamus. J d d i fo tu iffe t quod legimus L ibro R e g . fa fto r. f a r t . } , admon. i ( . feu cap. i t .
Q u id p e r n u b e s q u * m o v e n t u r à v e n t o , n if i a d v e r f ita té s p r a v o r u m h o m in u m d e f i e n a n t u r î
Hoc.eft, f r a y o rum nobis a dw f a n t iu m imfugnationes & im fetu s. N e c diffimili fen fu occurrit lib. r.
Commentarii c. i . num. i j . Q u i a f a n c li P ræ d ic a to r e s n o f t r i m a jo r i v i d o r i a c o r o n a n t u r , c ù m
a d v e rla p r o x im o r u m y ( id eß a d v e r f a a prox im is illata ) to l e r a n t.
Gregoriano ftilo a jfu e v e ru n t, non ignorant quam fre qu en te r de Chrifto loquens, u tatur an tL
theftadyerbiorum f u p e r & i n t e r ; u t l. is . moral, num. zo. S u m m i P a tr is u n ig e n i tu s c ù m f i t
D e u s l u p e r o m n ia , n o m o e f t f a d u s i n t e r om n ia . Similia e x tan t lib. i ( . num. 3 7 . H om il. 7 . in
E%fch. num. ij;. Homil. 23. in E v a n g . & pajßm. Eademque ratione au B o r Commentarii lib. i . c. i .
num. 4 . Q u i a , in q u it, q u i i n t e r o m n e s n a tu s e f t , f u p r a o m n e s e n i tu i t . A b a liis exemplis pro
ferendis abftineo. Q u i in Gregoriatiis operibus evolvendis & legendis non fu n t fe r e g r in i, norunt
ibi frequ enter v e rb um , r e f o rm a r e , fignificatum habere a liis pene f r ip to r ib u s incognitum, a u t /a ltem
a fa u c e s u fir fa tum . L ib . z z . M o r a l, c a f f e & n um .i. n e ..........i n d e f p e r a tio n em m e n s c o r -
r u a t , h a n c p e r v ir r u tu m fu a r u m m em o r i am a d fp em r e f o rm a t . E t num. 9 . ejufdem lib ri: E i
q u am am if e r a t in tc llig e n tiam r e f o rm a t . B i s eodem fen fu occurrit pene in ip fi M o rah um limin
e , c r l i b . z . i n E ß e ch .H o r n .? , num. u ltimo^ a d fp em a n im u m r e f o rm a t . InCornmemario -uero
non fro c u l a b initio, ficilicet lib .i. c. i . m m . zo. S u r r e x it n a m q u e , q u ia a d p ræ d ic a tio n is in f t a n -
tiam a n im u m r e f ö rm a v i t . x
In Gregorianis fie riftis, maxime in D i a lo g i s , a d n au fiam ufque legitur : f a n d * c o n v e rfa tio n is
h a b itu s . Idemque fam iliä r e habet qui Çommentarium feripfit. L e g e p rafe rtim lib. 4 . c. 4 , num. iS .
V I I I . Solet Gregorius auclorem libri Ecclefiaftiti defignare nomine c u jy fd am fa p ie n tis : u t
hb. z7. M o r a l, num. 43. P e r q u em d am fa p ie n tem d ic itu r : f ie n t g la c ie s in f e r e n o , & c . E t lib.
33. num. Z3. H i n c e n im p e r q u em d am f a p ie n tem d i c i tu r : n c d ix e ris m if e r a tio n e s D o m i n i
m u l t * f u n t : V id e quoque lib. 7. num. 43. & lib. zo. m m . j r . Eademque prorfus modo libri primi
Regum Commentator & Interpret lib. j . c . 4 . n um .z . laudan s Ecclefiaftiti cap. z. a i t : U n d e b e n e
p e r q u em d am f a p ie n tem d i c i t u r : F ili,a c c c d e n s a d f e rv itu tem .
D en iqu e S . Gregorius e x R e g u la S . Benedifli v e rb a & fen tentias intégras proferre file t , u t demon-
ftrav im us lib.r. ejus v i t a c.3. num. 6. quod etiam convenire auElori Commentarii fta tim oftendemus.
I X . Q u o d fp e c la t a d doßrinam, eadem pene eft a c ipfius. Gregorii.* Chrifti divinitas egregiè a f i
feritur lib. 1. cap. 3. num. 4 . /. gjrr. Incarnationis myfterium optimè explicatur hb. 1. c. 1. num. 3.
D e reali Corporis & S an gu in is C h rifti p r a fen tia in E u ch ariftia , de incruento n o v a L e r is S acrifi-
t io , & de Chriftiana Religionis Sacerdotio lege lib. z. cap. 1 .num. 1 4 .& lib. } . c a p . 4 .m m . } i . D e
vifione D e i f i l i s cali civibus conce jfa( quod f i f e probat f a n ß u s Gregorius) v id e lib. 1. c a p .t. num.
4 . D e Peenitentia, Confeffone peccatorum, S a tisfa élion e, atque Abfolutione Sdcerdotali c o n f ie lib .à .
c a p .}, num. 13. & 14 . 1 ' 3 ‘
M o r e Gregorii e x tribus f in c h s fim in is unicam M a r i am M a g d a len am confiât hb. 4 . cap. 4 . num.
’3 - Q u o d Gregorius afferit d e fe lo Chrifto inter homines à diaboli fe r v itu te libero, docet hieScriptor
lib .3. cap. J. n u m . } . Q n * e f t i g i tu r m a n u s P h il i f th i im , n if i p o t e f t a s i l l a d æ m o n u m , q u a
m o r tu a s in p e c c a ro a n im a s a d s t e r n a to rm e n t a p e r d u c u n t ! A b if ta P h ilif th iim m a n u fo lu s
lib e r r u e r a t q u i d i c e b a t : v e n it P rin c e p s m u n d i h u j u s , & in m e , &c.
H a c f i n e pene demonftrare v id en tu r, non album Commentarii de quo differimus, parentem efte
quam ip fim -m e t Gregorium. Attamen occurrunt q u a d am f i v e in dicendi g en e re , f iv e in d o tlrin a
qua Gregorium minime fa p iu n t & indicant.
X . 1. Commentarii procemium à Gregoriana fimplicitate d e v ia t ; figu ris en im turg ere tiid e tu r a e
JHpramoditm h txm ia rc . 0
n Hommentarius ip fi quibufdam vocibtts in fie r g itu r , q u a nuüibi leguntur in genuinis f i n d i
D o Haris ope ribus; u t te r r e n ita s lib. z. cap. z . num. z-/. fo n o r ita s p radicationis hb. 4 . cap 4 . num.
17' c a rn a lita s lib. 4 . cap. j. num. 4 0 . lib, / . cap. 4 . num 14. h o r r ib ilita s lib. 3 . cap. 3 . num.
} • v a n e g lo riu s lib. 3. cap. 4. num. S. g r a n d itu d o lib. C. cap. z. num. Z3.
Hac omnia doftrinx capita in Gregorianis operibus adftrui demonflravit prafatio generalis.
Ü
Alia con vf- .
nientia in mo*
do laudandi librum
Ecclefia-
fiici.
Et fan£H Benedict
Rcgulam.
Eadem pene elt
in Commema-
rio doârina, ac
in ceteris Tandti
Gregorii opctibut.
Qusdam rum-
in di£lione,tum
in doftrina dif-
crepancia.