57J San£ti Gregorü Concordia. 57°
A fieri, & ad agnitionem veritatis venire.
R e s p o n s i o . In Pfalm. cxiij. Deus autem nofter in c.elo dr in terra, yerf. s.
Idcirco feptiformis Spiritus defcendic in Apo- omnia qtucumque voluit fecit.
ftolos, uc quafi feptem tubis acccptis, intonarent
in populös,& Chriftus adcorum pöfteros fubillo- I n t e r r o g a t i o X X IX .
rum pcrfona promifit quöd apud ipfos ufquc ad ' "1 :
Matth. 28.20. confummationcm fcculi manfurus (it, dicens : Ecce U M Deus omnia, quxeumque voluit, fecit,
egovobifeum fum omnibus diebus ufque adconfumma- numquid totiim genus humanum ad falutem per-
tionem feculi. Septima ergo pratdicatio, quad fep- duxit ? aut fi hoe agera noluit, quomodo fandus
tima tuba ad confummationem feculi pertinet : Paulus voluifle feripfit, dicens : £>ui vult omnes hoquia
finita fenaria praedicatione, noviflima tuba ca- mines falvos fe r i ?
I. Corinth, is. net. Canct enim, inquit Paulus, tuba, dr mortui refur-
**■ gent incormpti. Et licet credere per novimmam tubam;
fignificari feptimam prcdicationem, tarnen D
attendimus Evangclicam ledionem, ubi ait de filio
Matth. 24.31- hominis : E t mittet Angelos fuos cum tuba dt voce \
magna, d t congregabunt eleÛos ejus, a quatuor ven-
tis, à fummis calorum ufquead terminos eorum. Sciendum
etenim eft, quia 6c vox quad tuba audita eft
in monte Sinaï, quando populus Ifraël acccpit de-
calogum verborum D e i, quam qui audicrunt,
a a exculaverunt fe , nc eis iter um derer. Scd tunc
omnino locutus eft per fubjedam creaturam, pro-
fcdo non per propriam naturam, dcut 6c ad dlium
fuum locutus eft, poftquam à Johanne idem dlius
Matth 3. 17. baptizatus eft, diccntc Patre : Hie eft f l i u s meus q
h dileffus, in quo mihi bene b complacuit.. Qui quod
dgnidcabatur in voce, omnino paternx divinitatis
eft : fyllabæ autem & fonitus fyllabarum profedö
creaturarum crat. Cùm ergo talcm confuetudinem
habeant fandi Angeli, aëriis corporibus veftiri,
dcut potucrunt ab aliquantis patribus videri : nihil
c nimirum obftat intclligi, c quia tali tuba tunc can-
taturi dint quando novifdmè in die ultimo intona-
bunt, quando mortuorum dormientium corpora
refufeitabuntur.
yerf 13. i. Ad Timoth. 1. Sed mifericordiam fum confecutus,
quia ignorans feci in incredulitate. • E
Vtrf. is. Ad eumdem ibid. Fidelis fermo, & omni acceptione
dignus : quia Chriftus Je fu s venit in hunc mun-
dum peccatores fa lv o s facere, quorum primus ego
fum.
I n t e r r o g a t i o X X V I I I .
d Q U i d tc cxcu fas, fände Paule, in uno, 6cd acculas
in altero, dum per ignorantiam erat quid-
quid commidfti, quia cum venia omnium pccca-
torum primus fuifti, maxime cum nec tempore,
nec magnitudine peccatorum invcncris ita fuiffc ?
* I
R e s p o n s i o .
Sciendum eft quod tribus modis pcccatum ad-
mittitur ; aut cnim ignorantia, aut infirmicatc, aut
Audio perpetratur : 6c graviùs quidem indrmitate,
quàm ignorantia : dmilitcr Audio graviùs, quàm
indrmitatc. Exeufas ergo teipfum, fände Paule,
per veram rationem, 6c nihilominus accufas per
humilem confeflionem. Utvcracitcr juftus, accu-
fator tui fuifti in uno, 6c gratias agens de Domini
mifcricordia, Dominum laudafti in altero.
Vtrf 4- i. Ad Timoth. ij. Jïhà omnes homines v u lt fa lv o s
a Mf. duplicem fuppeditat Icftioncm exeaufaverunt Sc excufave-
runt ; quad dace voluiflet ctymologiam verbi excufare, quod idem cfl,
icquiunt Grammatici, ac cx caufa dctrahcrc Sc abfolvcrc.
» Mf. complaeui.
C Mf. qu:a ta lia tuba tunc canituri funt, quia novijfim* tub* in die .
Indubitanter credendum eft, quia non alia Deus
in temporibus fecit, quam qux ante tempora prüfende,
6c prxdcftinavit. Scd hoc nimirum intclli-
gendum eft, quia omnipotens Deus aliquid in fa-
cra Scriptura fc agerc dicit,quod non per propriam
naturam, fed per creaturam profedö agit. Sicut
ad patrem Amraham dixerat, cum occidi Ifaac omnino
nolcbat, dicens: Nunc cognovi quia tu times Gmtf. 21.
Deum: hoc eft, nunc cognofcere tc feci, quod fine
ullo termino ego cognovi. Et ficut in Ezechiele
de impio ait: Nolo mortem im p ii: hoc eft, feci no- Euch. 33.
lentem mori, licet hoc ipfe agat unde ad mortem
perveniat, in natura ejus pofui, quod nequaquam
velit mori. Vult ergo Dominus omnes homines (al-
vos fieri, qui in hoc utique funt conditi quod vo-
lunt, licet indigni,femper c(Te falvi. Scu Deus omnes
homines vult falvos fieri, quia falvos fecit ex
omni or dine generis humani, fei licet, reges ex re-
ibus, duces cx ducibus, 6c ex viris 6c cx mulicri-
us, 6c ex omnibus omnino hominibüs. Hoc ergo
generc locutionis loqui poterat Paulus cum dicc-
ret: J^ u i v u lt omnes homines fa lv o s f e r i . Quoniam i.Timoth.i
fccundum * Marcum e Evangeliftam locutus eft * Lueam.
etiam ipfe Dominus dicens : Va yobis Scriba dt CLHU u
Pharifai, qui decimatis mentham, & omne olus : hoc
eft, omne olerum genus. Unde enim poterant uni-
verfa decimare, qui omnino non valebant cunda
fimul congregare?
I. Ad Timoth. ij. Docere autem mulieri non per- Vtrf. n.
mitto.
Ad Tit. ij. De liiulieribus: Béne docentes, ut pru- vtrf 3-
dentiam doceant.
I n t e r r o g a t e d .X3|X.
C / U m Paulus Apoftolus docere mulieri omnino
non permittat, quid de mulieribus feribens, bene
docentes dixit,^t prudentiam doceant?
R e s p o n s i o .
In planioribus non debemus diutius. impediri,
ut aliquanto latius in obfeurioribus libeat immo-
rari. Bene docentes ergo didx funt mulieres, non
tiros, fed fuäs juniores. Ut prudentiam, inquit,
doceant, quatenus cum filiabus fuis dodrina fua
agant, unde ad xternam vitam: perveniant.
I. Ad Timoth. v. Peccantes, coram omnibus argue, vtrf.20.
ut d t ceteri videntes, timorem habeant.
Secundum Matth, xviij. Si peccaverit in te frater yerf. is.
ult. intonabunt.
d Mendosè Gilot. & Chriftianos accufes. Ac infra, Chrßianos accufas
per hum. conf Quid enim life de Cliriftianis, ubi de fblo agitur Paulo ?
c Ita legitur in Gil. & in noftro mf. licet mendosè nomen Marei
pro Luo. irrepCeric.
GaUt. 2. a .
ibid. V. 14.
Vtrf. it.
Vtrf. 2.
Exod. 33.10
I .Johan. 3. :
ibidem,
5-77 . San£li Gregoj
tu n s , v a d e d r torripe etim in te r te ,d r ipfum fo lum .
I n t e r r o g a t i o X X X I .
D U M difcipulo didante peccans coram omnibus
arguendus eft, quid ipfe magifter véritatis inter
te & ipfum folum locutus eft ;
R e s p o n s i o . -
Hanc quæftionem. celcriùs abfolvemus, fi vim
didorum diiigcntiùs confideremus. Ibi dixit, Peccantes,
rii Concordia. 778
A n u n c J i l i i D e i fum u s , dr n on dum apparuit, q u id e r i -
fed non addidit, in quem : hîc dixit, fi peccaverit
in te. Siergo occulte in tepeccaverit frater
% u s : J c im u s q u on iam cum a pparuerit, f ip n iles e i e r i-
n .u s , quoniam v id e b im u s cum f t c u t i eft. Ex hoc tc-
ftimonio intuendum eft quod Paulus air: S e d nec
viderc poteftf ac. fi apertc diccret: Tamdiu unuf-
quifquc filius cxlcftcm patrem vidcrcnon poreft,
quamdiu in had vita peregrinus, patri utique dif*
fimilis cft. Scd unufquifque eledus Deum, non
per creaturas, fed ficuti eft, vidcrc poterit, cum
quid crir, apparuerit, 6c fimilis ei fucrit. Vel ccrte
ut idem Johannes Evangelifta ait: Deum nemo v i - q 0han.
d i t urnquam; quafi manifeftius diccret: Sicut eft,
B videc in fc. Nulla enim creatura firme intelli-
gicDeum, quemadmodum Dcus intclligit femet-
ipfum.
i. Ad Timoth. 1. I n q u o p o f itu s fum ego pradiedtor, y erf . t
tuiis,ô£ tu vis coram omnibus argucre,non es cor-
redor fed prodicor. Peccantes autem in Deum co-
. ram omnibus incrcpa,uc illud verbum argue, ad fc-
quentem voeem adjungas. Hinc Paulus ait : Cum
v e n f t e t P e tru s A n t io c h iam , in fa c iem i l l i r e f titi, eo
q u o ll non r effe in c ed er et a d ftd em E v a n g e lii. Et poft
pauca \ D i x i Petro coram omnibus ; ac fi dixi(Tec,eo
quöd fimulationem coram omnibus habuilfet: S i
tu , inquit, J u d a u s cum f i s , g e n t ilite r y i v i s , d r non
ju d a i c é , quomodo g en te s cogis ju d a ï& a r c ? Occulta
ergo pcccata poftunt occulte corripi, 6c publica
pcccata coram omnibus debent argui, ut 6c cetcri
timorem habeant. Quidquid enim mentem mover*
aliorum , nequaquam redeendum eft, fed cum
magna humilicate proferendum cft.
dr Ap o ftolus dr M a g ifte r G en tium .
Secundum Match, xxiij. Vos a utem n o lite vo cari y erf x
R a b b i, u nu s e f t en im M a g ifte r v e fte r , q u i in ca lis
■
I n t e r r o g a t i o X X X I I I .
^ U m Dominus Apoftolis fuis dixerit: Nolite
vocari nomine magiftrorum, quid Paulus Apoftolus
Chrifti confitetur fcMagiftrum fuiftfc Gentium?
R e s P o n s i o:^ •
I. Ad Timoth. vj. ^ u em v i d i t n u llu s h om ih um ,
f e d nec v id e r e poteft.
Et I. Johan, iij. S c im u s q u ia cùm apparuerit, f im i l e i
e i erimus jjf qu on iam v id e b im u s eum f i c u t i eft.
I n t e r r o g a t i o X X X I I .
a Numquid fermo Domini prohibentis à Pau- x
lo Apoftolo contemnebatur ? Sed ab eo Omnibus
credentibus infinuabarur ne fub nomine Apofto-
lorum a pfeudo-apoftolis fedueeretur ; fed cum
Magiftrum , in quo Chriftus loquebatur, fcquc-
rccur.
C /U m Paulus Apoftolus dixerit quod nullus ho-^
minum Deum vidit, fed nec videre poteft, quomodo
findus Johannes feripfit: quoniam videbi-
inuseum ficuti eft?
R e s p o n s 1 o.
In his duobus teftimoniis fandi duo Apoftoli
omnino diflonant, fed diflonando veracitcr concordant.
Sed inter hoc feiendum eft, quia’ omnipotens
Deus anciquis patribus non in fua propria
natura monftrabatur, fed etiam per creaturam cum
Moyfe, quafi amicus cum amico loquebatur. Nemo
enim, inquit, videbit me, dr vivet. Hoc utique
congrucnter convenitad illud quod Paulus Apoftolus
ait: Jguem nullus hominum videt. Quod autem
ait: Sed nec videre poteft, ad illud convenit,
quod fandus Johannes dixit: Quoniam videbimus
eum ftcuti eft. In ifta ergo vita, pofteriora fua Dominus
per creaturas monftravit: quia adhuc pcrc-
grinantibus filiis nature proprice veritatem occul-
cat, eodem Johanne atteftantc, qui air: Carifimi,
a Apud Gilot. mcndofilïïmè, numquamfermo Domini proh... contem-
ntbatur ; fed ab omnibus. Codex noftcr renjedium atculic.
z. Ad Timoth. iiij. A le x a n d e r a fa r id s m tilta m a la yerf 14
m ih i often d i t , reddat i l l i D om in u s fe cu n d ùm b b
opera fu a .
Ec poft pauca i n p rima m ea, inquit , d e f en f to n e , y trp ltS
nemo, m ih i a d f u i t , f e d omnes m e d e r e liq u e ru n t :
non i l l i s imputetur.
I n t e r r o g a t i o X X X I V .
Q ü ib Paulus dc Alexandro feribens optando
dixit, reddat illi Dominus fecundùm opera fua.
Et aliorum mifertus, optando locutus eft, non illis
imputetur?
R e s p o n ’s i o*
. In uno eodem que fpiritu Paulus prarvidit, qui
tarn utraque diverfaad Timpthcum feripfit, quod
Alexander duricors. ad Deum numquam conver-
teretur : 6c aliis gcncibus per veram præfcntiam an-
teada non imputarcntur.
b MC fccundum opera ejùs.
Oo iij