libérant ,'S£ tdmenaddôlotemcomjranâionisma-A ufque inmündifinem mm Chrifti fidelibus perdu-
la pdetetirà nequätpam penfarir. Mordentur efga rabunt. Sed quifquis éjufdem 'fânflæ Scripturæ
ŸYfiWlMt nr hmrianmr • nliin in nniKnc nmnirpr ^SeBBBMEhI—5§— auju. I BE
Çouverlorum
gemitus Dcus
dementer ac-
cipit.
Pfal.So.v.2.3
Pf*l. 17. 7.
Dei laudes
converfus or-
bis univcrlus
a miiribus, ut moriantfcr: quia in quibus ncquiter
cecldcrunt, recolunt, 6c pro prafteritis adibusfe
proriiereri xtetnk vita: amiffiohem creduiit. Quia
ergo viri fuht, de Dei milericördia non defperant:
6c quia mor demur ,ht rhöriantüt, de eo quod ma-
gni efte iftcipiunt, fe noii 'exaltknt.
14. Quorum prófedè clamor in cafium afeen-
dit; quia omnipotens Deus cörtVetforuïft gemitus
clemehter iccipit. Èt quia in tempore converfio-
nis Gentium‘magnus ètat ad fidèïft condirfus, rton
ab aliqyia una, fed a pluribus civitatibus clarhor
afeendiife perhibetur. Unde 6c in 'pcrfbna itniVer-
falis Eccleffie Propheta deprècatur, dicêns: Iménde
or at toni me a, a ftUïbüs tefr.e ad te cldthaVi. Et in
cafium arcefidiiPe'cla'inórëm'afinibuS terra: claman-
tis ófteftdèfiSi aft : EXaiidfarit de tcmplo fdtiito fito
fyótéift biedm, & dabfdr meusirièóhjpèttu cjiit intro-
ivit in durcséjUs. Cum ergo unaqu^que eiVitas in
cazliim clainafie dicitur, uni VerfaTis'pceïiitentïa dón-
vérfióhis 'comntehdatur. Quod fi perCuffio ad có'n-
Verfionem, clamor autem referturad divinarlatt-
dis dëVotionem; hóe profedo in myfterïis Scriptu-
rarafn legirmtó, quód Videmus. In Dei natnque
óïttnipotentis laudibUsimaqujeque civitas clamat:
qtiia Êcaefritoris prxcóriia örbis iiniverfiïs nequa-
qttafh racet; quern non ab'fconsè praïdicat, fed linmyfteria
per gratiam intima: caritatis apprehendit
non de loco, in quo teinporaliter area dimittitur
fed deteo, in quo jeternaliter fiftitut, follicitus fuit..
Quare &: fiibditur:
E t vbcaveritnt Philifthxi facerdotes 'dr divines j
dicentes : guid fnciekiks de drea Dei > Indicate M
tots. Et bfudModo remiitdm'tts earn in locum fuum.
;i- Q “ i fuht, qui fadd-dotes & divTnos cdhfu-
lutrt,nifi fideles fanda: Ecclefia:, qui jeterme falutis i
viam fine errore tertere concuplfcun't ? Et qui fa- 1
cerdotes , 6c diVirti, nifi fandar Ecclefia prxdicato- 1
ires intelliguntur ? Sacerdbtes quippe funt ob bbla-
tionern facramenti: divini verb, minifterio pradi-
cationis. Nam duo ifta in Pafidris perfbna conve-
niunt, fi ei adfit 6c fanditas v tta, & erudrtio fa-
pientix : qitia ad pu'rganda peccata fubditomtn
cenftitutus Uft, & ad ehrorum caligiiiem priedica-
tionis luce depellendam.Paftdr ergo fanetje Eccle-
fiie, qiii vitie ianclitatem habet, 6c divini priedica-
tibni's virtutemnon hkbet,facerdos quidem, & non
divinuseft. Item'fi verbi facundiam retinet,fihe
vitic fahdtirate , dtfi divinuS elfe cemitur, faCerdo-
tii hohote nequaquahi decoratur: quia quod lubli-
miter prjeditat,terienaa&idne cohculcat. Quiau-
«em de'frfc« ftjico, & d e remittenda area Dei incer-
ro^rit, fiicerdotfes 6c divinos vdcaht: quia niefFab'ilïs
lætîtiæ jûbilàtiône collaudàt. Quid ehimC ïhirüm li, qui de CôgriïtlÔhèdivihîe 'prædïcationis
aliud, (^uàiiî ûhiVèrfas eivitares ad clämorefn Co-
liortabatür, qui ’didèbât : Onines Gentes 'plM'dite Ma-
'dibits', yibildie Bèo in voce extiltatiôHis, ïïùonidm
Detts fûmmits & tèfrïbilis, & re'x mdgnus Jiîper om-
nes dèôs. Hinc îterum âdmonens, ait : jubilate Dêô
omnis t'erra, fer vite Domino in Utitia. Hinc fur-
fum, tàm plâgàiù mofdéht'iüïn'mntium, quà'm clà-
rriôrèm civitâtûifi ekpfimit, dicens : 'Cönimoveatur
afâcié ejûs rinivetfà terra, dicite in Gcntibus, àtiia
Dôminùs regnavit. VræiàiCérât ttïim : Cantate Do-
mino Càniictim novum, cantate Domino omnis têrrâ.
Corffmôtio qüippe éerri përtfnét âa dôlôrem poe-
■ nitèntiæ : cantaîe Dô'minô,fivè ànnuntiare iiifeèh-
Vqnturb Vide gàùdiadilï^irft, adlalutis confilium,
fiée darhàles fapréntes, hee Imuftîkh fimplices re-
hgldfôs Pdftores quiruh’t. Sfcè’fdôtes itaque & di-
ylhos Vbc^rit : quia eis iè commîtttint, qui 6c fùper-
ni reéHtudinem itinèris deinoriftrant fublimitate
fciehtiæ , & pro fiibditis dhmipotenti Déo idonei
intercefiTores funt,per puritaterhVitæ. De remit- :
tenda igitïirih lôCüiïi fuüm atta interrogant : quia 1
de ifta côgnitidne Scripturarum, quàm'ïn myfte-
nis vèrbdrum trccipiuntjtrànfiread perfedlam Dei
edgniÉidrieïh in fcCernitarë conCupifcunt. Velue
énim arcra rdhlittitur, Cum pïirvàlfta cognitio per
vitæ'prïcfehtis tranfitum aâimpletiir.Et in loco fuo
devotionum laudes a fidelibu's Cindlx Eccléfiæ de-
Clämantür, qùæ ad fupërni àüditüS celfitûd'inem
per lüfceptiôneni divinæ dignätioiüft affumüntiir.
C A IV .
I^i Gentilium
proborum vo-
luntâs ïnipleca,
lcd Dci difpcn-
fatio.
tibus ,qdia Dôtoiûùÿydgôàyit ,/ââ Mdhamprk-cli-D 'Ôftéilfk titàe 'Dei -gleftiâm ‘deinimus, quândo ab
Cationis, 6c ad devotiortém dîvftfa; läuais. TJniuf- altis fi^ürarùm tdgmihibùs fpecierti divinie maje-
cujufque civitàüis clahior in cæîiim àlcendit : qüià 'ftatis teVelata Fadie contuemur. De ifta quippe in
in HiftiVëflo qrhe tarn jküäidaÜöhjs Vètîcds ,_quàm IdCo ftrô äf àx relatiöne per Prophëtam dicitur :
Efnôn'doiebitditr'ullraproximumJifum, dicèns : Co- :
grtofie bôinïnnin : d dâmrrio ufipue ad maximum co- '
ffofiedtine. n in e Jöhähhes hepromirtit, dicens :
'Cum àpfdfùerit fjfailêfeïériÙias-, ^odfaiàt videbi- ;
*^/V«»/,^r/^;SëâjamTëftifttéftdïe'quôdcoôlilium
fàcërdotés & diVini quærentibüs tribuant,
attèndafhüs. Namfeqüitür:
'Jfui dixèrunt •• Si ‘‘diMifiHris arcam Dei ifiael, ;
MOlïtc dlmittèrç èdrn vacuam, fed quod debetü, red-
dlie èi'jfro "fèlMio, & iu>ic iûràbimini , & fcietà
qUârenb'n recédat'mdnits êjui'd'v’obü.
3. Qindnîlfti eft ai^ca'vacua , nifi divinafeientia, 1
fine böna öperatiöhe'’? Vacuam namque arcam re- 1
riiittefé^ëft de Cô^ïiitiohe fpiritu'âlium fâcramen- t
torum, rfüclürti'bôHi ôperis nullum ferre. Vacua p
ergo ‘âtca iemitdtiir, ‘cufti mens ad fidem vénien-
tis, âa îttérnHm Dei concemplationem jam tranfire
deftdéfait , & tàihehih :hâcVita bonis operibus in-
fudare néquaquam Cürat. Prîedicatorum ërgo voce
priecipitür ,‘üt area cùm dimittitur, vacua non
rélaxetûr, Ut, fi bona opéra, quifquis fideiis' ëft, non
mulciplicat, ad æternam Dei omnipotentis cogni-
tioncm , quod tranfiturus fit, confidere non præfumat,
F'Uit ergo drca Domini in rcgïonc PbiUfinnórum
fepïêm menfbus.
i. ’Quid feptëm'frienfésifti'nifi'to&fri‘Vita: prar-
lefkis prolixitótem dëfignant j’Quamqüam Azótii,
Sc 'Acckrónitie clamarërit , Circumdücatur "drca’béi v
ijraèl,'& non éndnédt arca Dei apud nos: vèrltate ta- ^
men feiiÏÏlje ‘Hiftdrue dicitur, qüöd.'in tybó $h£kx
Eccléfik’cöghöfcamus ,'qüia in rëgiöne Philifthi-
'noriimarca Dei'féptem merinbus mit. Non ergo
malorpm Üc immdrum Homiriüm v 61untas,fed Dei
'difpéhfanó 'm ïalute^Gënnliümhdimplët'a'eft. Jam
qiiidem'dqgehtilitate fubïati Turit'impii, jaüi mbt-
tiii funt, qui'Chnfti^cöpfenórés-përfeqüeSb'ahtur,&
tairiên arda Dèi a Plifliftliihórum'rëgióné non tol-
jitü r : qui'a divffla facramëhta 'apüd Gentês, fanifti
Spiritüs pocül’6 debiiata^ ,'per ftudïofam fóllicitü-
dinem refèrvantur. Bene autcm dicitur ieptem
menfibus, quia fanëlarum Scripturarum myftcria
mat. Vacua autèm area non dimittitur, fi illudei A divin# indulgentiæ per aüxiïiiim relevahtur in-*
pro peccato redditur, quod debetur. Quid eft terni folatii. Unde 6c Pfalmifta loquitur, dicens:
quod pro peccato debetur area:, nifi affliidio devo- Cibabti nos pane lacrymatjftm, & potum dab is nobis pfal. 79. s,
rx pcenitentia: ? Quo in loco notandum eft, quia in Ucrymisin menfura. Lacrymarum quippe poms
cis loquitur , qui à muribus morfi funt. Qui e- admenfuram dat : quia profe&o peccator, etfi ex
nim funt morfi à muribus, nifi qui in fidei catbo- interna Dei afpiratione pro culpa compungitur,
licæ illuminatione pofiti, ante ejufdem fidei cogni- ex eadem compundlionis affliftione eodem confotionem,
five poft, prava egifle fe recolunt ? Nam lante relevatur. Unde 6c per Moyfen Dominus diqui
ante gratiam regenerationis nulla crimina ad<- cit : Egooccidam,& ego viverefaciam : percutiam,& S9.
mifit, 6c regenerationis donum digna converfatio-- ego fanabo.Percutit namque,6c fanat: quia quos per
ne recinuit, area: quidem debet, led ei pro pecca- compun&ionem fauciat, per indulgence fecurito
nondeben Cognitione quidem divini eloquii, tatemcurat. Bene itaque curâtis jam dicitur: Et
boni operis reddere frudhim cogitur, fed ad pceni- feietis, quare manus ejtts non recedat d vobis. Nam
tentiæ fatisfaclionem ex fcelerum, quæ relpuit, antequam curet, quare manus Domini ab eis non
debito non urgetur. Qui ergo mordentur adhuc, B recedat, feire nonpoifunt: quia tunc poenitentiæ
debitum arc# pro peccato reddant ; ut pro crimi- bonum intelligunt, cùm in purificato jam corde
num memoria, humilem poenitentiæ oblationem lan£ti Spiritus gratiam Tecognofcunt, 6c divinæ
omnipotenti Deo reftimant. Et tunc quidem eu- indulgentiæ dona concupifcunt, de quibus ineffarantur
; quia turn confcientiæ vulnus obducitur, bili exultatione gratulantur.Nam curantisjam macum
afflida mens, per pcenitentiam ad fperandæ nus Domini caufam ,qua ab afflidione non recefveniæ
fecuritatem relevatur. Tunc etiam feiunt, ferat, eos fcilfe confpexerat, qui percufibrum exulquare
manus Domini non recedat ab eis : quia tationes exprimit, Deo loquens 6c dicens : Repleti P fd . s9.v. 14.
tunc utilitatem compundionis, feu afflidæ carnis fumus mane mifericordia tua, exultavimus dr dele- & IS-.
bonum intelligunt, cùm de fiducia divinæ indul- ffati fumus pro diebus, quibus nos humiliaJH, annis
gentiæ ineftabiliter lætantur. Qind eft enim do- quibus vidimus mala. Velut enim in node pceni tenlor
poenitentiæ, nifi plagæ moleftia ex dæmonum tiæ ludum exceperant, qui manè, videlicet divipercuflione
? Nam quafi in dolore plagæ adhuc . næ dignationis apparente claritate, fe repletos miacriter
punge#tis fufpirabat converfus file, cùm fericordia congaudebant, qui fe deledatos pro
diceret: Converfus fumin arumnamea, dum confgi-Q diebus, in quibus humiliati fuerant, aflerunt : per
tur fpina. Quin enim ærumna, nifi afflidionem donum curationis, gravitatem manus Domini
quare ab eis non receflerat, feire demonftranrur.
Sed quia à principibus adhuc per confilium dicitur
, ut quod debetur pro peccato arcæ reddaturj
6c quid fit illud quod debetur , non exponitur,
adjundum eft :
J$ui refpondentes dixerunt : £>uid eft, quod pro rerf.+.&s*
deltito reddere debeamus ? Refponderunt illi : Juxta
numerum provinciarum Philifthiim quinque anos ati-
reos facietis, & quinque mures : quia plaga una fu it
vobis3 dr Satrap is vcftrù. Facietifque ftmilitudines
anorumveftrorum, dr ftmilitudines murium, qui de-
moliti funt ten am, dr dabitù Deo ifrael gloriam,
infinuat poenitentiæ î Sed in eadem ærumna con-
verfum fe afterit, dum fpinæ confixuram fentit.
Quafi dicat : Dum recordatione flagitii mordeor,
arcæ debitum reddere non defifto. Spina quippe
configitur, dum per omnipotentis Dei difpenla-
tionem, ad lacrymas converforum anima criminum
recordatione iÉflammamr. Et arcæ debitum
folvitur, quando jam pro qualitate criminis, menfura
extenditur lamentationis : cùm poft diuturnas
lacrymas afflidæ diu menti, interni folatii lux in-
fùnditur, arque à pereuffionis' intimæ pondéré di-
vino dono levigàtur : cùm jam purgatæ menti per
gratiam fuæ infpirationis omnipotens Deus appro-D f t forte relevet manum fuam d vobis, dr a diis
piat, arque ex fiducia confecutæ indulgentiæ eam ftris ,*dr à terra veftra.
exhilarat, quam ei ex præfentiæ fuæ gratia fummi-
niftrat. Quafi enim de pereuffione tune fanatur,
cùm per refùfæ indulgentiæ gratiam magnitudo
doloris de poenitentis afflida mente removetur.
4. Unde 6c is, qui in ærumna convertebatur,
' dum configeretur fpina, in eodem Pfalmo omnipotentem
Deum curationis fuæ audorem lætan-
- ter alloquitur, dicens : Tu es m ihi refugium d preft
fura, qua circumdedit me , exultatio me a. Prefiuram
quippe vocat graviffimam valde manum Domini.
De qua pereuffione graviffimæ manus etiam Pau-
5-. Quid eft, quod quinque anorum fimilitudi- peccatum, 1
nes, 6c totidem ftmilitudines murium, juxta pro- ^ paniten-
v inciarum numerum, fieri jubentur, 6c fic arcx de- ^
bitum folvitur ? Hire profedo, fi more J udaico cogitandum.
fecundum littera: vilitatem penfantur, non folum
defpicienda funt,fed nec auditii digna.Qu^ profed
o digne accipit,qui quo viliora per litters fonum
audit, eo ea per fpiritalem fignificationem utiliora
efte intelligit. Nam fandus Spiritus, quo infpi-
rante, tota ha:c facra hiftoria feribitur, numquam
tamvilia promeret,fi in hujus vilitatis arfanomalus
loquitur, dicens : Ipfe enim fpiritus pro nobis gna qua:dam, 6c pretiofa valde myfteria non figna-
poftulat gemitibus inenarrabilibus.Qdy ergo a pref- £ ret. Unde dodor egregius fatetur, dicens: Omni,
fura invenifle Domini refugium, 6c exultationem
infinuat, ab interni doloris percuffione, gaudio di-
vinje indulgentia: curatum fe efTe manifeftat. Hinc
item dolens adhuc confitetur, dicens : Tibi fo li
peccavi, dr malum coram te feci. Sed quia de cura-
tionc pnefumit, infinuans, ait: Auditui meo dab is
gaudium dr latitiam, dr exultabunt offa humiliata.
Debitum ergo area: redditur pro peccato, cum
peccatores ex Scriptura: facrx cognitione afHigun-
tur, 6c cruciatu tergere culpas fatagunt, quas carnis
deledatione traxerunt. Curantur autem, quando
jam expleta menfura afflidiönis, ad fiduciam
Tom. / / / .
in figura contingebant illis ; feriptafunt autem propter
nos, in quos fines feculorum devenerunt. Eo igi-
tur per fpiritum altius requirenda funt, quo in ex-
pofita velut carne litteræ vile cemitur, quod lo-
quuntur. Quæ ergo funt anorum fimilirudines,
quæ murium imagines ? Etquia hæc tam ad ten-
tantia dæmonia, quàm ad membra peccatorum fee-
toribus expofita, fuperiùs retulimus, ftmilitudines
anorum 6c murium, qua fignificatione deaurantur ?
Sed profedo tune arcæ debitum pro peccaro bene
folvimr, fi anorum 6c murium fimilitudines ex
auro fabricentur. In ani quippe fimilirudine cmit-
K