9î Sancti Gregorii Liber fecundus 92
dies f u s , é- in funffo ad inferno defendant. Sed A diflipatur; & quod f t b i a d n e g o t ii lutfütti c om m it -
luntatem cx
Scriptura liera
didicit.
AUtih. 19. b
Johan, i
Huic Deus
domum fide-
lem aedificac,
fubdicis obe-
dientiam infpi-
rando.
raptis ad poenam reprobis, ad gregis Dominiçi eu-
ram fapientes Sc eledi Paftores excitantur. Quare
Sc fubfequenter adjungit :
t i t u r , n e q u a q u a m i n t e m p o r e r e d d e n d « r a t i o n i s
i n v e n i t u r . B o n o i t a q u e p r « d i c a t o r i f i d e l i s a D o m
i n o d o m u s c o n f t r u i t u r , c u m a d o b e d i e n d u m v o -
c i e j u s , f u b j c d « p l e b i s d i v i n i t u s c o r d a p r « p a r a n t u r :
u t n o n f o l u m i d , q u o d i n e a r e c o n d i t u r , d e v e r b i
t a l e n t o c u f t o d i a t , f e d l u c r o m u l t i p l i c i c u m u l a t u m ,
a d m e n f a m s t e r n a : f u f e e p t i o n i s d u c a t . E t n o t a n -
d u r a , q u i a f id e l i s d o m u s a D o m i n o « d i f i c a r i d i c i -
t u r , u t d e b o n a c o n v e r f a t i o n e f u b j e d i p o p u l i p r a r -
d i c a t o r n e q u a q u a m i n a n i t e r g l o r i e t u r . N o t a n d u m
quoque, quia facerdotem fidelem fibi Dominus ex-
Etfujeitabo mihi facer dotentftdelem.
21. Fidelem namque facerdotem fibi Dominus
excitât : quia videlicet eum fummus locus ad fui
curam exigit, qui non folùm redè intelligat, fed
qui fideliterminiftret. Miniftrare autem tunc redè
poteri^cùm minifterii fui modum de facro eloquio
xecognofcit. Unde Sc cum fidelis facerdospromit-
titur, juxta cor Sc animam omnipotentis D ei fa-
durus elTe perhibetur. Quid enim cor Sc animam
___ citât, ut fubjedorum corda hoc ipfum, quod opti-
D e i, nifi facram ejus Scripturam accipimus ? Nam B mo Redore reguntur,tnbuere fuis meritis non præ-
cordc cogitamus ad deliberationem, anima verb fumant.Notandum etiam. quod facerdotem,quem
He ex caricate
implet.
afiicimur ad amorem. Quia ergo in facro eloquio
confilia omnipotentis Dei agnofeimus, ibiquea-
morem, quo humanumgenus dilexit, invenimus j
ipfum eloquium cor Sc anima ejus rationabiliter de-
fignant. Ilium itaque omnipotens Deus ad fuum
miniftcrium facerdotem eligit, qui juxta cor ejus,
Sc animam facit: quia profedö non alius tanto or-
<line dignus eft, nifi qui voluntatem ejus de facro
eloquio didicit, Sc hoc, quöd didicit, proximorum
utilitatibus per ftudium caritatis impendit. Sed vi-
gilanter eft adhuc intuendum, quod dicitur:
Juxta cor dr animam meam.
21. Nam qu«dam in Scriptura facra inveniun-
_ quod facerdotem,quem
excitât Dominus,dicit fidelem fibi: domum autem,
quam ei ædificat, fidelem ipfi facerdoti dicit futu-
ram : quia profedö prædicator Deo obedientiam
debet, fubjedus prælato. Sed ante fubjedum tunc>
redè prælatus graditur ,fi ad omnia dirigenda vitæ
fuæ itinera veritas ipfa videatur. Sequitur ergo :
Et ambulabit coram cbrifto meo omnibus diebus. ibijm;
24. Chriftus autem Domini Redemtor eft gene- ut j
ris humani.Qm nimirum,quia jam ad cælos afeendifle
crediuir,a fidelibus fuis nunc non oculis cor- '.... .
poreis, fed mente videtur. Coram ipfo itaque omnibus
dièbus ambulat, qui cogitatione fubita nihil
operatur. Nam ut redos grefliis foris ponat in ope-
1-A inPii r* /"'I, „.'A... ....................tur præcepra, quæ difpenfarione quidem Dei præ- c re, intus ad Chriftum refpicit, quem per conffidi e.
cepta funt, Sc non amore Dei. Quy profeftb fi fa-
cerdos, qui excitandus promitritur, adimpleret,
juxta cor quidem D e i, Sc non juxta animam face-
ret, dum confilium divinar difpenfarionis, Sc non
amotispraceptum opetibus reddidiffet. An non de
difpenfarione Dei ilia mandata ejus fueranc, de
quibus loquitur , dicens: Dedi eis mandata mm bo.
na? Er cum Pharifei, de dando repudii libello,
cum ipfa Veritate difputarent,audierunt: Ad duri-
tiam veßram dedit 'vobis Legem Msyfes.Qmi itaque
de difpenfarione confilii ejus ilia fuere,quüquis eif.
dem praceptis ufus eft, juxta cor quidem Domini,
& non juxta animam fecit. Nam cordis &anima:
rationem portât in corde. Sed quia adhuc reprobo
Paftori loquitur, fubjungens, ait ;
Futurum eft autem, ut quicumque remanferitde do-' Vtrj.
mo tua, veniat, ut oretur pro eo.
2j. Remanfurus namque de ejus domo aliquis di-. Q»i J
citur : quia magna pars illius moritura perhibetur. ^rcci.^
De domo namque reprobi Paftoris remanet, quem mi's.i
confeientia peccati à fpe confequendæ veniæ non V*“®
extinguic. Remanet ergo : quia pondus confidential
per poenitentiæ propofituinlævigaturfpe confequendæ
vitæ.Qm profedô,ut oretur proeo,venit,
Sc ad Deum poenitendo properat, à quo peccando
recejflit.Ut oretur itaque pro eo venit : quia qui inpræceptum
illud eft, de quo did tur : Hoc eft prace- dignum Deo fe fecit,clignum interceflorem exigit
ptum meum yut diligatù invicemy ficut dilexi •vos.JJ utalienir — - • •• ^ •
Quia hoc, quod per confilium præcipit, per ample-
xum caritatis apprehendir. Hinc item dicit : Dili
h o c r e v e l a t i o n e o f t e n d i t u r f e c r e t i e ju s c o n f i l i i ,
q u o d i n e j u s c o n f p e £ l u f u f c i p i t u r p r o b a t i o n e c a r i t
a t i s . S a c e r d o s e r g o f id e l i s p e r h o c i n d i c i u m n o f -
c i t u r , f i v i d e l i c e t j u x t a c o r Sc a n im a m e ju s o p e r a t u r :
q u i a p r o f e & b t u n c v e r e f id e l i s e f t , f i n o n d i f p e n -
:s precibus expietur, qui propriis mundari
non pofte cognofcitur.Unde Sc pie Jacobus admó-
... . . P net, dicens: C onfttemini alterutrum peccata veftra \ 1,1
gtte mrmteos veftros, benefacite iis, qui odcrunt vos. & orate pro invicem, ut falvcmini. Hinc iterum :
Hincitem pra:cipit, dicens : vultisyut faciant Multum valet oratio iuftiafsidua. Sed pro eo oratio
vobis hommes, hxcfacite eis. Hax itaque Sc hujuf- valet: qui dum fe a peccati immunditia cohibet ad
5 C?i ^ ^ an^im^1 pracepta fu n t: quia Dei fe fimilitu dinem redigit, qua fe peccando fpoliavit.
Unde Sc hie quoque lubditur ^
Ut ojfterat nummum argenteum. jtik..
16. In nummo igitur imago Domini fculpitur, QniwKj
ut ejus efie cognofcatur, a quo formari prcecipitur. ^crunt ^
c . , .. 1 . . ^ ^ i. ■ Nummus itaque D e i, fimilitudo ejus accipitur. S S
iatioms ejus hcentiam, fedprxeepta fequatur amo- Unde in Genefi loquitur, dicens : Faciamus homi-t f e i
ns Sed quia non fruftra, fed ad lucrum fubjeefta: nem ad imaginem é-fimilitudinem no/lram. Et quia H
plebis ehgitur, fubdit, atque ait: . E de facro eloquio Dei imaginem Sc fimilitudinem -rim«.
Et xaipcabo ei domum ftdelem. .a d quam redigamur, agnofeimus: argenteus num- Gin‘f ‘
23. Uomus namque facerdotis eft amplitudo, mus efte perhibetur. Qui ergo a peccati via ut pro
in qua converfantut populi fubjefli. Qua; profe- fe oretur, venit, nummum argenteum offeree de-
flo domus ei fidehs a Domino aidificatur : quia ad b e t: quia nihil ei prodeft, quöd pcenitendo com-
obedientia: ftudium divinainfpirarione engitur.In- pungitur, nec quod flendo confitetur fi inemen-
hdehs naiuque domus eft ea fubditorum ibcietas, data Sc incorrepta, interiüs pulchritudine bona:
quK bom keöoris quotidie praidicationem fufa- voluntatis luce Dei imaglnis nequaquam radjare
pit; cm tamen obedire per ftudium boni operisnon cognofcituri Imago etenim Sc fimilitudo D e i, eft
intendit, Inhdehs enirndomuseffe Cognofcitur: inclytoodiomalumodire.&amoreperfeaoDeum
K J S K ' j ei Pecuma> 9U* ei P«dicatoris fui mi- diligere. Unde & Propheta claritatem divine fi-
creaitur, per negligentiam prodigy vitas militudinis ab humano genere periifle intuens, ad
e u m q u i c u m i n c ï ÿ t â r e p a r a t i o n s n o f t r æ l u c è d e A v u n t . N a m q u i p e r f e d i o n e m b o n * v o l u n t a t i s h a -
cælo venit, refpicit y dicens : DilexiftijuJHtiam, dr buerunt in confeflione peccati, poll mortem pur* ^ vrtamperodifti
iniquitatem. Hinc fe.jam de ejus contempla- gatoriâ poenâ peccati ad vitam tranfeunt, fi ad de- venitur.
tioncin perfedionis formam renovatum confide- lendapeccatafufficientem vim amoris nequaquam l' er' *'
rans , ait : Intquos, odio habtti > d r legem tuam dilexi. habuerunt.Unde Sc Paulus àxciv.sic falviftent,quafi
Qm ergo de domo reprobi.per confeflionemvenitj perignem. Sed peccator, qui ibi falvari per ignem
qui per humilitatem pro fe orari Dominum petit, meruit, hie per afflidionem carnis adimplear h oc ,
curet omnino necefte eft, ut nummum argenteum quod fibi de vi amoris deefle cognofcic.
offerat, quatenus fumto fplendore bonæ volunta* Et tortam pants. ibidem.
tis, perfed:è oderit malum, quod fecit, Sc bonum 27. Panis namque nomine aliquando terrenæ Qui banc potintegro
amore diligat, quod neglexerit. Unde SC deledationisrefedio defignatur. Quare Sc Prophe- “ ™ccv^p^_
jufti judicis examine, propitiationis edida promul* ta Jeremias in appetitu feculari corruptæ Judææ nitemiam (c
gantur. In quacumque die, ■ vel hora, ait, peccator populum memorans,ait : omnispopulas ejusgemens, ^
convertittir, vita vivet, d r non morietur. Converfio ß d r quxrenspanem. Panem itaque peccator convcr- re”‘ 1 1
autem peccatoris noil eft in humilitate confeflio- fus torquet, cùm præteritam delectationem cruciat
per afflidionem pcenitentias. Panem namque tor*
quere, eft carnem pro perpetrata deledatione affli-
gere. Qiu ergo fine tormento ignis ad falutem
tranfire defiderat, cum nummo argenteo tortam
panis offerat : ut qui per bonam voluntatem pecca*
ta deferit, ea nimirum valida carnis afflidione pe-
nitus extinguat.Nummum namque argenteum of*
ferebat, qui receptâ jam Dei fimilitudine, confi*
Converfio itaque peccatoris vera tunc eft, cùm ad tendo execrabatur quod fecerat, dicens : Compu- pfal. 37. m
Creatoris noftri beneplacitum uterque nofter ho* truerunt cicatrices mex à facie inftpiemix mex. Et
mo reducitur, cùm Sc caro noftra per iniquitatis item : Incur vat us fum, dr burnt liatus ufquequaque.
odium cohibetur à perpetratione facinoris, Sc per q Sed qui nummum argenteum fibi non fufficere ad
amorem juftitiæ mens fe extendit ad intentionem oblationem timuit, panis tortam addere curavit.
” * Nam confitetur , Sc dicit : Rugiebam à gemitu cordis ibid. v. 9.
mci. Rugitus enim fletum magni doloris infinuat
in afflidione pcenitentis. Hunc tortum panem argenteo
nummo focians idem ipfe loquitur, dicens :
Jpuoniam iniquitatem meam annuntiabo, dr cogitabo ibid. v. /p,
pro peccato meo. Pro peccato etenim cogitare, eft
deledationi præteritæ dignam carnis afflidionem
proponere. Offerendum ergo panem tor-quebat,
qui Sc flagicia perpetrata pronuntians j qu aliter ea
delere poffec, cogirabac. Et quia de aufteritàte
converfationis poenitentibus fiibrepeie aliquando
folec cupido laudis, intentio verè converfi peccanis,
fed in renovatione interioris hominis, cùm
peccatori, jam divina infpiratione corredo, & malum
difplicet, quod amavir, Sc bonum placet, quod
odit. Nam funt nonnulli, qui fe.& de nequitia.ac-
cufant criminis, Sc pravitatem non corrigunt voluntatis.
Qui profedo converti ad Dominum non
creduntur : quia vera converfio in ore non accipitur,
fed in corde. Converti etenim fimul verti eft,
bonæ operationis. Sed quia nonnulli intra Eccle-
fiam funt, qui tantum in vitæ fuæ terminum ad poe-
nitentiæ fatisfadionem veniunt, Sc judicio Verita-
tis dicitur : * Quacumque hora peccator conver titur »
viv.it : à nonnullis valde quæri folet, fi ftatim vi-
ram poft carnis mortem inveniant, qui magnæ vitæ
tempore peccata perpétrant, Sc tantum in vitæ
exitu fe nequiter egiffe accufant. Ad quod dicen-
dum eft : Quia ex vi converfionis magnitudo dele-
tur criminis. Vis autem converfionis eft affedio caritatis,
cordi infufæ, vifitatione fandi Spiritus. Et
feriptum eft de eodem Spiritu : * J>uia ipfe remifsio ^ ^
! peccatorum £/?.Nam cùm eledorum corda dignanter u toris inünuatur per hoc, quod fubditur :
vifitat, ab omni peccatorum immunditia potenter Die atque : Dimittc m e, obfecro, ad unam partem ibidem; .
purgat : quia ut le menti infuderit, eam protinus facerdotalem.
in peccatorum, Sc vitiorum odia, Sc in virtutum 28. Pars namque facerdotalis uniufcujufque, eft sacerdotesfu«
amorem inéffabiliter excitat.Facit eam ftatim odif- in æterna vita retributio eledi. Sacerdotes etenim
1 fe , quod amabat, Sc quod odio habuerat, ardenter Dei omnes eledi ejus funt, quia cui per oblatio-
. diligere, atque in utroque valde ingemifeere : quia nem minifterii fui inceffanter ferviunt, facra fem-
Sc mala, quæ odit, fe damnabiliter amafle recolit, per offerre munera non defiftunt. Unde etiam illi
Sc bona quæ diligit, odifie. Quis enim audeat di- in regno tripudiantes, dicunt : Redemifti nos Deo Apte. s. 9.10;
cere, licèt omnimodâ peccatorum farcinâ prægra- in f anguine tuo, drfecijü nos Deo noftro regnum, d r
vetur, quöd perire poflit aliquis vifitatus gratia Spi- facerdotes.Dicere ergo peccatori converfo : Dimit-
ritus fandi ? Quia ergo peccator nullâ horâ con- te me obfecro ad unam pàrtem facerdotalem, eft de
vertitur, nifi qua à fando Spiritu illuftratur, quid _ aufteritate vitæ Sc poenitentiæ, folam partem æter-
reftat, nifi quia ficut peccati mortem execrando ^ næ beatitudinis expedarc : ut videlicet fecurita-
deferit, » ita vita juftitiæ, ad quam fe defideranter tem deledationis inveniat, quam Sc perenni per-
corrvertit, vivat ? Qui ftatim poft mortem in vita fruitione poffideat, Sc poft fe tortiones poenitentiæ
numquam trahat. Quare Sc fubditur:
Ut come dam bucceUam panis. ibidem.
19. Si enim panis in facro eloquio pro deledatio-ne accipitur, buccclla panis eftindeficiens dele- convi:
damentum xtcrnx vice. De quo nimirum obleda-
mento per Prophetam dicitur : Gaudium & Ixtitia si. t-
invenietur in ea, gratiarum aUio^dr vox laudis. Hinc
item jam ad menfam non tort« panis, fed buccel-
lx invitatos convivas intuens, a it: Lxtitiafempiter- Mi ts. i*
na fit per capita eorum, gaudium dr exultationem obti-
recipitur, fi tantum amoris ignem recipit in con-
verfione, qui confumere in anima poflit omnem
congeftam peccati rubiginem. Unde Sc de pecca-
trice muliere dicitur: Remittuntur ei peccata multa,
quoniam dilexit multum. Hinc ab eadem veritate
m cruce pendente dicitur: Amen dico tibi, hodie
tnecum eris in paradifo. In vit« igitur exitu hi fo-
lummodo falubriter refipifeunt, qui Sc per inter-
nam vifitationem perfede bona diligunt, Sc mala
oderunt, qu« amaverant. Qui^tarnen fi fufficienter
pro admiffis iniquitatibus dolere non poflunt, ni- nebunt. Hitic Pfalmifta voce correpti pcenitentis
hilominus Sc ifti in hora, q u a CQnvWtuntur y vi- pronuntians, dicit: Kotos mihifecifti vias vita, ad- pM- IS>lft
Cuffjnv. in vita, omiflo ita.