flatu co g e r c, experimentisque inltituendis ad-'
hibere potes: at quam ckifiwne. peragenda funt
ifthaec omrna*, qiaum venenum bocce focile
extra corpus eoaguletur. Alker etiam vutetu-
fculum faltem infiìgatur Vefrculae, inque hujus
contentura bumùrem apiculos deinde tenuio-
ris cujuscfam tubuli vitrei iramergatur: ita hu-
jnor iponte quali in tubirium efeendet* auc
compelletur. Verum polterior hdc modus priore
mimis valet.
Venenum e Veficula fisa fuper vitrurn fi ex-
primitur -r ratione fiibtilium fuarum atque fpiri-
mofarum paròum,quam facillime exhalat, cru-
Itam in vitro relinquens notabilem, quae abra-
fa pulverem Veluti exhibet: an vero pulvis ift-
hic aliqua etiamnum virtute polleat, hattenus
equidem ignoro. Venenum, quod A p is , ut
abbi ditium , rotundae guttulae Ipecie per
Aculeum fuum emitrit, quandoque circum A-
euleum, fervataillà figura, concrelcit, & vifu
elegans fic ipetlaculum praebet jù quum aquae
limpidae guttulam inde quali dependentem re-
ferat.
Quando iifcum inffixit Apis 5 Aculei», ut
jam ante dixi, plerumque v i fuorum uncorum
m vulnere remanet. Utrum vero fola etiam
Vagina fua pungere valeat A p is , Aculeo minime
intra vulnus relitto, id hattenus mela-
tet. Vagina quidem pariter Valde acuminata
'sene ofte het anfore kleene glitafe fteskem kan uyr-
blaafen, ende tot experimenten gebruykendati
dat. haafiig moet gef chiede n, alfoo hetfenyn huyten
het Hchaam ligt famenfiremt. Anders kan men
hét Blaasken kwetfen, ende de punt van nog dun-
der glaafe pypken in de vogtigheid houfon, frn fdl
die van felve daar in opklimmen, o f daar in ge-
dreeven worden. Maar dit laatfle is. foo goet
niet.
IM fenyn uyt fyn Blaasken op een glas gedmki
fynde, evaporeert ten aànfien van fyn fubtiele ende
fpiritueufe deelen feer ligt, blyvende vorfors op hét
glas een merkelyke kor f l ßtten, dat men als een
poeyer daar van kan affchrappen : o f nu dit. poeyér
nog eenige kragt hëèft, dat en wect ik tot no g toe
niet. Hetfenyn, dat de Bye door fyn Angel in
manier van een ront droppelken laat, als, elders-
èffe&y dat fiolt fomiyis in die figuur om den Angel,
dat dan feer aardig om te fien i s , ende ßg
vertoont als o f er ein droppel beider waater aan-
hing. •
Gelyk gefegt, als de Bye fieekt, foo blyft door
middel van fyn weerhaaken de Angel gemeenelyk
in de wonde. O f by nu fieeken kan met de Kooker
alleen, fonder dat de Angel in de wonde blyft, dai
weet ik tot nog toe niet, want de Kooker is meedè
feer fpits, foo dat de Bye dan den Angel op die tyi
e ft: Apis ergo videretur ejus ope quoque poflelfou moeten inhaalen; gelyk men ook f ie i, datfo deh
pungere,fi Aculeum fuum eo tempore intrahe-
ret: quemadmodum etiam obfervamus ,quod is
baud aequè femper extra Vaginam promineat :
nonnunquam enim vel totus intra Vaginae ex-
tremitatem delitefcit; adeoque alio tempore
depreflior , alio exftantior fuper hancce Vaginam
fuam fiaeret.
Sicubi Aculeus vulneri infixus remanet, A -
pem inde mori neceflum eft: namque una cum
Aculeo fimul turn amittit Apis lnteftinum fuum
rettum, buicque adnexas partesj, quin abrum-
puntur etiam oflicula cornea, horunique liga-
minâ, de extremis annulis abdominalibus,-qui-
bus conjuntta funt. Praeprimis vero id notan-
dum e f t , quod Veficula etiam venenifera tota
tunc, fimul cum Aculeo, e corpore Apis evel-
latur} & , cum jam extra corpus h a e re t, fe
ipfam ope mufcularium fuarum fibrarum adhuc
comprimât, venenumque profundius in plagam
adigat: quapropter, fi ab Ape quis compun-
¿his e ft , minime convenit Aculeum a parte
poftica apprehendere, hujus extrahendi gratia j
quan-
$en tyt meer uytfieekt buyten de Kooker als den anderen
tyt, fomtyts is f e 00k wel heel binnen de
fpits van de Kooker, en alfoo dieper o f lager en böiger
op die Scbeede.
Als di Àhgelin de wonde blyft ßtten,foömoet de
tìoningbye nootfaakelyk fierven : want met den Angel
verließ hy te gelyk den regten Därm met fyn
aanhangende deelen ; brikende vorder de hoórnbéen-
kens en haare banden a f, ter plaatfe daar fy met
de uyterße ringen dis Onderbuyks verbonden fyn :
maar hier is opte leiten, dai ook het Fenynblaasken
geheel uyt het lichaatn gaat met den Angel, eh
fig fe lfs door fyn fpierdgtige Vefels, als het nu al
uyt bei lichaam des Byès is , nog comprimeert, ende
alfoo het fenyn nòg dieper in de wonde parfi j
waarom, als iemant'gefleeken. i s , men fon Angcl
van agterenniet enbehoorde te vatten,om 'er die uyt
te haalen, want menperflfoo doende nog al meer
fenyn in de wonde ' daarom bchoorde menai de dèe-
‘dùan'lòqàidem hac opera plus femper veneni
in plagara exprimitur. Ergo fatius fo re t, omnes
Aculei partes, quae e vulnere exftant, forfícula
prius àbfcmdere , tumque deindè Acu*
jeuirj ope aciculae eruere. Quandoquè vel
jpfiim Ventriculum una cum Aculeo e corpore
protrattimi fuifle vidi.
Si venenum Apis ineffìcax reddere, Apefni-
que ipfam manfeefecere v is ; cura ut Acu-
leura ilia fuum in corii fegmentum defigat,
tumque cnfpidem Aculei abfcinde .• fie omne
venenum inde effluii, & Animalculum, in vita
fiiperftes-, evadit trattabile , n e c , quamvis venenum
forte de nóvo generet, deinceps tamefi
pungere araplius valet.
Ex haftenus dittis apparet, quam periculo-
fae res fie aleae Apes aut Crabrones irritare :
len des Angels, die büßen de wonde fleeken, éerfi
met eénfchaarken a f te fnyfon, ende daar op den
Angel, met een malt uyt te haalen ; fomtyts heb ik
gefien, datß/fs de Maag met den Angel uyt hét
lyfgihg.
Als men een Byefyn fenyn wil vrugteloos maaken
eh tarn, foo moet men hem in een leere lapken laten
fleeken, enfnyden hem dan de punt des Angels a f ,
daar door lòapt dan al het fenyn uyt, en het Dier
blyft nog in *t Ieeven, en het wort handelhaar :
en o f het fenyn wèer aangrOeyde, foo kan hy
níet fleeken.
Uyt het gefeide blykt, wat fchaafolykheid het na
flecp't de Honihgbyen o f Hotfels te ter gen, want
quum formidandis polleant-armis, venenum- \fe fyn vrefelyk gewdpent, ende draagen vergift
que inftiper penes fe feranc.
\rriet haar.
In Crabronibus veneni Velica vel duplo ma-
In de Horfels is het Fenynblaasken wel twee maal
jor eft, quam in Apibus, & fupra modum foo gfoot, äts in de Byen, en ook is fy uytermaaten
flerk. Van deefe Bieren verhaalt de g&-
leerde Moufetus een feer gedehkwaardige faak'9
feggende, dat de muwkeurige Pennius daar van
een Mujfche heeft fien met fyn Angel ombrengen.
Dan fyn eyge woorden fyn atdus. Seggende Moufetus
„ terwyl Pennius fe Feiersbdrough in Fngelarst
j „ was-, in een openbaare firaat der Stad, heeft hy
! „ gefien een Horfel eenen Mufch vervolgende, welken
i „ de Horfel eihdelyk niet fynen Angel geflageft
„ hebbende, ier aarfo befielt heeft, en zig op-
gevult met bet bloed des geftorverien, tot groth
y, fe verWondering der fbeßenders.** Wat fchrik-
kelyke Dierkcns ten aanfien van haär f e nyn,
dat ze met haar draagen, dit moeten fyn;
blykt dok uyt de beloffe GODS aan de Jfraeliten.
Seggende Exod. X X I I I . „ I k fa l ook de Horf eien
„ voor u aangezigte zenden, die zullen van voor
„ u äangezigte uitflooteh de Heviien , Cana-
}, htten en Hetbiten” Dan GOD heeft deefe
Heyrleger'en niet van nooden om de Volkeren te
flraffen, want ook de teere Luyfen kah hy daar
tne gebruyken, ende foo die mankeerden, foo kah
hy f t o f daar in veränderen, want alles is Hem
inoog’elyk, die foo danbiddelyk in fyrie wonforeh
valida. Dottilfimus Mottfetus rem notatu di-
gniiTimam de hifee Animalculis mem’orat, inq
u ie t i accuratiflimum •Penhhtm vklilFe, quod
Érabró Pafferem ittu Aculei fui interfecerit.
Haec ejus fuht verba : „ Dum Petropoli An-
„ glorum fuit Pennius , in publico urbis vico
•„ Crabronem Pafferem infettantem vidit,
•„ quem tandem ftimülo percuffum e veßigio
„ exanimem terrae mandavit Crabro, ac mor-
•„ tui fragrane fefe explevit, magna cum fpe-
•„ tlatorüm omnium admiratione. ” Quam ter-
ribilia fint Animalia ifthaec ratione veneni, quod
penes fe gerunt, itidem patet ex promiffiohe
olim a DEO Ilraèlitis d a ta , qüae legitur Exöd.
XXIII. ,j Mittam, ìnquam, térrorem meii
■„ tanquaan Crabronem, ante te ; qui expellet
„ Chivvaeüm, Cenahanaeum & Chittaeum à
„ confpettù tuo. ” Verum ne hifee quidem
exercitibus opus habet D EU S ad caftigandos
populös: nam vel tenellos etiam per Pedicu'os
id efficere poteft, pulveremque terrae in Pe-
diculós convertere ; fi horum forte numerus
defecérit. Quid enim fupra poteftatem lllius eff,
qui adeo undique adorabilem fefe in fuis ope-
ribus praeftat?
Ipfa etiam Regina live Foemejla Apum A-
culeo inftrutta elt : quemadmodum deinde in
oeméllae Anatome deferibam. Imo Crabro-
Ues inter iolae duntaxat Foetaielläe Aculeo pol-
ent, qui vel jpfo quoque Apum Aculeo lon-
gior, acutior, fortior, pluribusque üncis re-|
CUrvis ^orridus eft, Qpomodo autem Bombv
Selfs fo Koningin o f het Wyfken der Byeh heeft
een Angel, als ik in fyne verbandeling befebryveh
fai. De Wyfkcns der Horfeìs, die fyn 't alleen die-
Angeléh hebben, langer, fpitfer,fterker, en ook met
meer weerhaaken als de Byen f elver. Hoe het met d¿
Mamekens in de Hoorniorrens en Wefpen toe gaat,heb
ik nog niet door menigvuldigheid van bezighedeh
B b b b bb 2 hm