||$ J O A t i N I S S W A M M E R D A M M I I
majoreil. Vidi praeterea tubulos alias laterales, ' tweemäal foo groot is9 ende ook andere fyde pyp,
e x Tubulo priore oriundos : verum haud potui kens die daar uytfpruyten. Dan waar die eyndig,
ilico detegere ,ubinam hi tubuli definant. Poit-1 den, kon ik in het begin niet uytvinden. Dan in de
niödum tarnen in Velpis-, aeqtie ac Crabröni- j M^e/pen, als ook in de Horfelsfag ik naderhant,datiet
bus animadverti, quod in corpore horamce 'fenyn Blaasken a agter 'aan in het lichäam defèr
a. Animalculorum, ad poilicam Veficae venera a j Dierkens twee difiinfte Pypkens c c hadt, waardoor i
e c. partem, duo diftin6ii dentur T ubuli c c3 per quos haar fenyn in het Blaasken gebragt wort, o f daar hit
Tab.
X V iII.
Fig. XV.
venenum-in Veficulam. defertur , five in qui- [fenyn eygentlyk in gefecerneert wiert. Defelvepyß«
bus venenum proprie fecernitur. Tubuli hi kens vertoonden haar hier hhde daar met knobbelag-
Tab.
XIX.
Fig. m .
paflim tuberculis inaequales apparebant-} uti
ddd. iub ddd patetj caecifque, ut Gallinarum In-
et. tellina cae ca, finibus ee terminabantur*. In A-
pibus deinde id ipfum quoque obfervare mihi
contigit. Poileriora verfus malto haec Vafcu-
la latiora funt, quam a parte antica j & circa
fines fuos, ubi caeca fu n t , Pingüi Fiilulisque ;
aeriferis quam validiiTime inneftuntur : qua' de
caufa edam nonnifi difficillime evolw pöffunc.
Tandem in Apibus quoque animadverti ,' Va-
fcula iithaec venenifera illis, quae in Velpis
dantur, quam proxime fimilia e f f e , & prope-
modum ita fefe habere, uti icone III. in Ape
Foemelia ad vivum a me delineata funt. z Vene-
y. ni Veficam notat in Foemellä. y Monftrat V eficae
Emiffarium, qùod ad Vaginam Aculei porrigi-
«. tur. ct Irttefnum exhibet Veficae Tubulum, in
ßß. quo venenum five virus fecernitur. ß ß Caecae
funt extremitates. Tubulus, in quo. venenum
perficitur, duplici e materie videtur conllarej
altera nimirumglandulofa e it, albicans, neque
admodum firmae compagis ; altera vero membranacea
, pellucidum veluti filamentum refert,
atque intra materiem priorem , qua ambitur,
conclufa haeret : quemadmodum tubulus Va-
fis Deferentis d i f t i , qui ex fe anguitilfimus
e i l , glandulofo & nervofo texto quoque cir-
cumdatur. Prior illa materies, inter traftan-
dum, quam facillime ab interiore, qüaemembranacea
, pellucida * tubtilöfa , & veluti
. capillo tenuioris filamenti aemula e i t , fecedit.
Is ipfe Tubulus etiam Fiitularum pulmonalium
interventu quam fortiifime eonne&itur cum
Vafculis Croceis; ut vel prima fronte credide-
rim, Vafcula haec iilius Tubuli effe prodütlio-
nes: verum quandoquidem ea ibi loci, ubi In-
teilinum fefe coardtat, quam validiflime defixa
fu n t, eorumque contenta materies, Balfamo
meo commifla, coagulatur; cum contra, qui in
Veficae veneniferae Tubulo continetur humor,
ciarus & limpidus in meo Balfamo permaneat:
propterea inde, nec non ex iis , quae ante commemoravi,
dare mihi patuic, quod Tubulus
hic
figheeden als by d d d , ende fy waren blint op
haare eynden e e, als de blinde Darmen in de Hennen, I
dat ik naderhant in de Byeh öök foo geobferVeert I
hebbe. Naa agter en fyn diefe Voten veel wyder I
als na Mooren , ende worden omtrent daarfe eyndi- I
geh ende blint fy n, van het vet ende de Luchtpy. I
peh feer fierk geconneSteert, dat de reeden is j waar I
om fe feer moeyelyk te ontitiärren fyn. In de I
Byen heb tk eyndelyk gefieh 9 \dat deefe Fenyn I
vaatkens feer met die in de fVefpen over een kwh I
ntcfty ofte als ik nu hier in de der de figuur in een I
PVyfken naa 't leven a f beeile, z Is het Fenyn Blaas- I
ken in het Wyfken9 y is fyn Pypken dat na den I
koker van de Angel gerat, et I s het inwendig pyp- I
ken van de Blaas daar het fenyn in gefecer- I
neert wort, ß ß fyn de blinde eynden: Uyt tweder- I
handle fubßantie fchynt dit pypkerl, daar hetfenyii l
in gemaakt wort 9 te befiaan, fynde de eerfie glatt- I
duleus, van coukiir Viitagtig , ende niet feer fterl: I
van maakfel; de tweede is vliefig, ß g als een draat- I
ken dat do'orlugtig is vertonende, het felve wort I
beßooten van de eerfiefubßantie, die betomringt3gi- I
lyk de pypkens van het Afbrengend Vat, dätfeer tiuid
i s , ook van een glanduleufe en nerveufe fubßantie
omringt wort. Deefe eerfie fubßantie fcheid ßg
door het handelen feer ligt van de bimenße, die
vliefig , doorlugtig ende tubuleus is; ende fig dan
als een fyn draatkeh dund'er als een häyr ver:
toont. Het gefeide pypken komtfig ook feer fierk
door middel van de Longpyp te conneäeren mit de
Saffraanvaten, die ik in het eerfi meehde een pro-
duttie van dit pypken te fyn , madr alfoo de felfi,
omtrent die plaats, daar den Darm fig conneüeerti
feer vafi gecönnetteert fyn , ende dat het geen 2)
bevatten in myn balfem geleit fynde fc h ift, dat in
het pypken van het Fenynblaasken foo niet en
fehlet t welkers vogtigheid klaar en beider blyfh
/ci
B I B L I A N A T U R A E .
hic cum vafis Groceis nullo penitus modo com-
municet. Quandoque Veiicdae venenum, Balfa-
mo meo inumflum , purpureo tíngitur rubore:
in Crabrone etiam viride id videre mihi contigic.
Uiterius & hoc probe animadvercendum e i t }
quod in Apibus. Vefica v en en i, juxta ac faepe
tjbfervavi, nequáquam fefe in orbein contra-
hats quemadmodum Veficae urinariae in Ho-
minibus proprium e it : imo vero latera ejus,
ut duo plana, ad fe mutuo apprimuntur. Con-
fpicere hoc licet, fiquando Api praecidis Alas,
tumque. earn acriter irritas : ita enim , fernet
vindicacura, venenum fuum de Aculeo expri-
met, utpote quovis momento vulnus iétumve
infiggere parans.
: Verum progrediamur. Aculeus itaque, utì
jam diótum eli > in Abdominis parte poitica,fub
hujus annulis j coilocatus haeret> ibique ope non-
nuliorum Mufculorum extrorfum ài introrfum
movetur: quum vero hi Mufculi particulis qui-
busdam corneo-oflèis adfiguntur • ideo halce
pnus breviter actingam. Sunt igitur fex po-
tiffimum qusmodi particulae , una cum dua-
bus adhuc. aliis minus infignibus. His cuín
particulis corneo-ofleis Crura Aculei articulan-
tur ¿quin & articulàntur illae fimul inter fe mu-
tuo : ut hinc ) hujus ope fa b tic a e , Aculeus
extrorfum, iiitrorfum, furfiim ^ deorfum & ad
iatera inoveri queat. Perficitur autem morns
iile vi particularum mulculofàrum, quas numero
oétonas effe deprehendo j quatuor nimirum
valde. manifeitas ; reliquas vero nonnihil minus
tonfpicuas. Omnibus his Mufèulis particulae
comeo-offeae y atque ipfaed àm Aculei Grura,
infer un tur. Bini horuriice Muículorum, qui
f)àullo minus manifefti fiant, Aculei ìllud h*
quod craffiflimum extubéràt, utpote cum
vagina cofnmifliim, ambrunt. Ibidem véro etiam
^rdcula dà'tur Corneo-oflea,eodemmodo consta,
ac ofliculum in Àvibusj quod peripicfllum
Vòcant, proprie ex olaviculis^ inter fe cònere-
tis natmn : partícula iilhaec fìngulatim adhuc
articulatà ett , fuorumquè Ope Mufculorum mb
vi etùr tacere ad vagiham Aculei regulari-
tfer extrorfum ffiovendam.
Crura Aculei jam expofiturus dico > quod
c eus nequáquam fimplex 4 fed compofita pars
rt-j duobus nimirum Cruribus, unaque conftans
agina, in qua Crura, propemodum uti duo
g a a una in vagina, reconduntur & cuito-
^luntun Crura haec tantum non Amili moflo
comparata funt, ac Crura Penis atque Q itorifoo
heb ik daar uyt, en uyt dat gefegt■ is-t klaar ge-
f i en, dat het Fenynpypken met de Saffraanvaten
ganfeh geen gemeenfehap heeft. Somtyts wort dit
fenyn in het Blaasken purper root in myn Balfem 5
in de Horfel heb ik het wel groen gefien. Nog
is hier omtrent wel aan te merken, dat in de Bye het
Fenynblaasken > foo ik dibnaal geobferveert hebbe *
fig niet in de ronte fairientnkt, gelyk. in ons de
Waterblaas fo doet; maar hy wort plät tegens
een getrokken. Dit kan men fien, als inen een Bye
de Vleugelen afknipt, ende haar dan veel tergt%
waar door fe allengskens om haar te wreeken, haar
fenyn door den Angel fa l uytperjfen, door dien f e
ieder ogenblik te quetfen ofte teßeeken tragt.
Om voort te gaan, foo kgt de Angel, als gefeg
t is , onder en agter in de ringen des BUyks,
daar hy in en uyt beweegt word, door middel Vait
eenige Spieren; maar alfoo defelve aan eenige boom-
beenige deelkefis vaß f p i , fcio fa l Ik dffefoe
eerfi kortelyk aanroeren. En feggen 9 dat f e voor.
namentlyk fe s fyn , met iiog twee anderen, die foo
eonfiderabd niet en fyn. Met deefe hoorhbeenkem
worden de Beenen des Angels gearticuleert, ende
fy felve ariieuteeren daar mee ander malkander ;
waar äoör dan de Angil uitwaarts, om hoo'g ,
om laag9 ende naa de fy den kan beixieegt worden;
en dat door middel vanfp'ierägtige deelkefis, die tk
agt in haar gtital bevinäe ti fy n , vier die heel dui-
delyk fy n , de ändere fyn wät duyfterder. Deefe
fpierkens alle wenden hoornbeenkens geinfereert, als
mceäe de Beenen des Angels. Van twee deefer Spieren
die wat duyfter fyn , wort de Angel aan fyn
dikfie uytpuylende fyde , te Weeten die des Kokers
omvangen, alwaar dan een hoornbeenig deelken is9
van firuäuur als de bril in de Vogelen (dewelke
eygentlyk aldaar uyt defamen gegroeide Sleutelbeen-
deren bqfiaät); dit deelken is nog byfonder gearticuleert,
en het doet met fy n Spierkens daar toe9
foo ik meen9 im den koker des Angels regulier uyt-
waarts na buyten te beweegen.
De Beinen des Angèls, om daar nu Van te fpree-
ken, foo fa l ik feggen 9 dat de Angel geen enkel
deel en is9 määr een gecomponèert, ende dat uyt
twee Beenen ende een-.Kooker , daar de Beenen in
geflotenende bewaart worden 9 \ten naafienby als dee-
gens in eenfeheedt. Hetgaat eenigfins mit de Beenen
deefes Angels, als met de Beenen in de Schagt en in de
A a a a a a Cli•