obtinet. Quapropter Punfta ifthaec, ob albi-
tudinem pellucidamque Vermis claritatem, de-
tegérè admodum difficile eft ; ut, nonnifi diu
multumque contorquendo & verfando micro-
fcopium, voti quis demum compos reddiqueat.
Patent haec Pun£ta oblonga quadam fiflura
five rima, & nonnihil deprefla funt. Pulmonum
Fiftulae, feu Afperae Arteriae propa-
gines,quae intrinfecus hifce Pun&is continua-
tae funt, albitudine limpida, & margaritarum
veluti five conchae margaritiferae colore ni-
ten t; atque in Vérmibus nonnullis , haud val-
de obefis, & hinc corpore maxime perfpicuo
praedids, per id ipfum transparent : quemad-
modum edam per eorum corpus tralucet Ven-
triculus, qui hocce in Verme flava quadam
materie, liquatae Cerae aemula, turn tempo-
Quin Cor Medulla
deefe Stippen om de blankheid ende de doorlugtige
helderheid, van de Wurm. mopyelyk ■ te fien fyn. Dat
00k niet te doen en isy.dan na lang draeyen ende
keeren onder een vergrootglas. Open fyn deefe Stippen
met een langwerpige fpleet o f fcheur, ende een
weinig ingezonken. De Longepypen ofte deproduäien
van de Longader , dewelke am deefe fiippen inwendig,
vafi fy n , die fyn beider wit ende peerl of
peerlemoer couleurig. Schynende in fommige Wurmen
^ die niet feer, vet fyn ], ende alfoo heel beider
van lichaam, door de doorlugtigheid van bet ge-
feide lichaäh heen. Gelyk als, 00k door bet lichaam
been fcbynt de Maag, die met een geelefubßantie
als gefmolte gcel Wafch, in deefen Wurm doen ter
tyt vervult was,. Nog: fcbynt bet Hart ende bet
Ruggemerg door bet lichaam van de Wurm heeh;
ris erat repletus. t^uin i_or quoque atque meaujja „ . , . , , , , u
Spinai« per corpus Vermis transparent ; quo M H e * leggende m den mg , ende het Merg m
rumilludin dorfo, haec in Abdomine collocatur. I den Buyk.
Motu quam lentiflimo gaudet hic V e r
m i s ,& plerumque,ficubi commovetur, Caput
Caudamque , five corporis partem poßicam,
nonnihil introrfum trahit. Quodfi aütem e
cerea Tua cellula protrahitur, ficque vis «Sc injuria
quaedam ipfi infertur ; tunc alios excitat
paulloque notabiliores motus : modo enim an-
trorfum,modo.rurfus retrorfumfefe quandoque
infleéìit «Sc contorquet. Caeterum v e ro , nifi
commoveatur, fine ullo penitus motu confpi-
cüo perfiftit, nec fuä unquam egreditur cel-
lulä i priusquam in Apem adoleverit.
Verum tranfeo ad Vermium Anatomen. A-
De beweeging vanjdeefi Wurm is feer traag,
trekkende gemeenelyk , als hy geroert wort, het
Hooft wat inwaarts , als 00k den Staart ofte bet
agterße van fyn lichaam. Als de Wurm uyt fyn
WaJJenkamerken getrokken is9 ende een weinig daar
door geförceCrt, foo niaakt hy andere ende wat
merkelyker beweegingen; fig fomtyts voortwaarts
ende dan weer agterwaarts heel. ombuygende ende
omdrayende. Anders als hy niet geroert w ort, is
by gans fonder merhelyke beweeging , foo dat hy
nimmemieer ,voor dat hy tot een Bye vergrbeyt is ,
fyn Huysken verlaat.
Maar ik gaa over tot de ontleeding van de Wurmen.
De Wurmen derByen.alsook die Van de andere Infeäen
kan men door middel van veifcbeide uitviHdingen ont-
j leeden, gelyk ik ookgedaanbebbe. Ende haar alfoo eerft
op verfcheide wyfen doen ficrven, qls in Brande-
Wy nd o o r op te kboken; ende dan 00k haar in den
Alkahefi Glauberi te teggen; als 00k in verfcheide
andere gecoüleurde vogtigbeeden , ende dat alles om
de inwendige ende de eencouleurige deelen te
beeter te onderfcheiden. Dan alfoo de Wurm heel
vet was , foo enbeeft datby myn gcenfucces ge-
noeg gebad. Als men deefe Wurmen in Brande-
wyn gooit y foo worden alle de deelen als gejbl-.
Veert ende wateragtig. Door opkooken ßollenfe
te feer, ende in den Acabeß trekken ze te zeer
te faamen , en daar naa worden fe weer water
puni aeque , ac aliorum Infe&orum Vermes
variarum Ope encheirefium, quibus & ego ufus
fum, diflecari poflimt. Primum itaque variis
modis hos Vermes interferì : coxi nimi
rum aliös in Spiritu Vini ; alios in liquo
re Alkaheft Glauberi, diverfisque aliis li-
quidis coloratis, maceravi : quae quidem omnia
eo fine a me inftituta fu n t,ut partes eorumin-
ternae atque unicolores tanto melius internofei
poflent. Veruntamen haud fatis feliciterifthaec
refponderunt ; quandöquidem Vermes plurimo
pingui featebant. Quodfi in Spiritum Vini
conjicitur V ermis , partes ejus oftines veluti colli
quefeunt, & aquofae fiunr; Codrione autem
partes nimis condenfanrur. In liquore Alkaheft
iddem nimis coguntur fub initium, deinde vero
rurfus in aquofilm liquamen contabefcunt
Unde omnium optima, qtiaiii ego n o v i, me-
thodus efi:, fi qüis hos Vermes fimpliciter in
Spiritu Vini fuffocet, atque ilico. dein ad eoT
agtig , foo dat de bequaamße manier die my
bekent i s , is, dat men fe fimpel in' Brändewyn
laat fierven, ende dan dadelyk ontleÜd , ofte dat
tarn Anatomen fefe accingat. Juvat enam m
coloratis. eos Hl tamdiu macerare, donee,
quousque fieri potè fi:, n igrì, ru rt,aut a
evaferint. Aut & fibimet ipfis relmqm poffunt,
ut corruptione fpontanea tandem colorem ac-
quirant. Ita enìm obtinetur, ut quaedam eorum
partes in confpeftum prodeant, quae aliter
nunquam v id eri, aut faltem hàud diftmfle fa-
tìs perluilrari queunt. Scilicet corpofe undi-
que albiflìmo gaudet hic V e rm is , partibusque
haud adeo facile dìfcernendìs : lune Anatomen
ejus inftituere longe difficillirnum eft ; nifiquìs
encheirefibus modo memoratis Utatur. Omnia
tarnen ifthaeC nullius iterum funt momenti, fi
quis hos Vermes etiamnum viventes diflecare
ilovic: quod ipfum incerimfaftu haud adeo faci*
le e ft; quandöquidem Vermis membra «Se fbrtis-
fime iemet tunc contrahunt, «Si ex ie perquam
funt tenella.
Siquando Vermis in Dorfo äperitur 5 liatim
fefe. offert exftillans.quidam ichor five aquofus
humor, e Vafis fauciatis eque Corde profluens.
qui verus Vermiculi Sanguis eft. Sub Cute j
dein ibidem collocati cernuntur Mufculi, qui
incifuras corporis annulares movent, & quorum
nonnulli, in ipfum quoque C o r . inferun-
tur. Pingnedo deinde, .atque inter h a n c ,
medio in Dorfo , . extuberans Cor in confpe-
filum venit; quod quìdem longus eft canalis,
per totum Dorfum usque in Caput protenfus,
e quo vafa pullulant omnes in partes diftribu-
ta. Moneam tarnen, me hoc non in hifce Ver-
mibus, fed in Bombycibus obfervaffe. InFoe-
meilae Anatome alia adhuc quaedam de Corde
proferam. Si deinde Anatomen quis.profequi-
tur, mox confpiciendum fefe offert Ventricu-
lus, innumeris Fiftulis aeriis inftrurìus ; qui fat
notabilibus e fibris contextus, ficubi fauciatur,
facile admodum abfcedit ab interna fua tunica
, quae in fpeciem membranacea e f t , &
vel triplo etiam tenuior , quam Vermiculus
ipfe. Eadein haec tunica infuper , in mod um
vitri illius pellucidiilìnlì, quo ad confìcienda
fpecula utimur, limpidiifimà eft , & aequabi*
liflime etiam expolita : quod quidem in aliis pa-
riter Infeótis,- & praeter reliqüa, in Bombyrì-
bus, quoque obtinet. In ultimis , quos difle-
cui, Vermibus Tunica haeG, five pars interior
Ventriculi, femper infarrìa erat materie quadam
faturatioris flavìque coloris', paulluluiri te*
nacej quae & totum Ventriculi cavum reple-
bat, & in Dorfo, qua Cor fitum e l i , per Cor
& corpus .trunsparebati In Grabronum Vermen
fe in geceuleurde vogtigbeeden, foo veel men
kan, laat,fwart, root, o f 00k wel van fe lfs met
ter tyt in coulour bederven o f veränderen; waar
door haar dan fommige deelen vertoonen, die men
anders nooit en fiet, ofte nooit klaar genoeg kan
befchouwen. Want afoo detfe Wurm heel wit
van liphaam i s , ende, niet feer onderkennelyk van
deelen, foo is- de gefeide manier nootfakelyk, o f
anders is de ontleeding ten uyterßen moeyelyk. Dan
dit alles beeft weer geen plaats , fo men f e levendig
komt te ontleden, dat egter om het geweldig
't famentrekken der deelen van de Wurm, ende om
dat fyn deelen 00k feer teer fyn , foo gemakkelyk
niet en, wii toegaan»
Als men m de Wurmen op de Bug opent, foo
vertoont haar eerß een uytfyperende vogtigheid,
die uyt de Aderen , die gekwetß fyn, in het Hart
komt, ende welke Wat'erige vogtigheid haar waar-
agtig Blo'et is. Daar onder het Vel leggen de
Spüren',dii deringwyfeinkervingen van het lichaam
bCwcegeh, ende waar van 00k fommige het Hart
felve ingeplant worden» Daar na fiet men het
Vet,' ende tüßchen hit felv'e vertoont fig midden
in den Rüg het uyipuylende Hart, dat een lange
canaal is , de ganfehe rüg iot in het Hooft tot
doorgaande, ende over al fyn uytfpruytende vaten
na toe findende; dan dat ik niet hier, maar in
de Zywurmen op gemerkt hebbe. In de ontleeding
van ’t Wyfken fa l ik nog iets meir van ’t Heft
figgem Soo men de Anatomie vervolgt, foo f a l ,
men dadelyk fien de Maag, die met duyfend Lucht-
pypen voorfeen ende bfet is : dfelve is mer-
kelyk vleesagtig van -maakfil, als hy gekwetß
wort, foo wykt hy feer ligt van fyn inwendige
rok a f , die vliefig is , f haar foo vertoont,
ende wel driemaal dunder als de Maag felve is ;
fyride daar en booven foo beider als een doorlugtig
fpiegelglas, ende o'ok foo effen o f gepolyfi. Dit
heeft 00k plaats in andere Infeäen, als 00k ander
anderen in de Sywurmen. In dt Idatfle Wurmen
die ik ontleed hebbe, was deefe Rok ofte
binnenßc gedcelte van de Maag geduurig vervult
met een hoog en geel couleurige fubßantie , wat
taayagtig, den geheeten Maag vervulleiide , ende
op de rüg daar het Hert legt, door dat felve ende
het lichaam been fihynendet In de Wurmen van
l i 111 m