410 J O A N N IS S W A M M E R D AM M 11
par e f t , fubtiliflime produci,altero dcnique i t e - 1
rum craffiorem atque latiorem c reddij utnempe
oris flatu aer in hoc extremum commode adigi
queat. H oc faóto tubulum fubtili quodam liquore,
colorato, haud tamen admodum penetrante, per
craflius extremum c immiflo , repleo ; tumque
extremum tubuli tenuius b circUmfpefte tere*
brando,in Cor defigo: quod fads facile obtinetur.
Ita deinde * leniter infufflando, & Cor, & nonnulla
ex hoc pullulantia Vafa inforchi poffunt. Porro
quamvis aliae nullae amplius partes in bifce
Vermibus detegantur ; attamen in iìs adhuc notare
convenit & Filiulas aérias & Medullam
Spinalem. Medullam equidem ut prae teneritu-
dine fua atque mollide haud accurate heic in-
veftigare potuerim ; in Mafculo tamen Apis
facili fatis negodo detexi, atque ibidem a me
delineatam deinceps defcribam.
Pun&a Refpiratoria, ut dixi, ab utroque corporis
latere decem, adeòque fimul omnia vi*
ginti funt -, fimiliter, ac in Bombycibus &
Coflb quoque obtinet. Attamen notabile ifthoc
difcrimen ac c e d it, quod & in CoiTo, & in
Bombycibus, tantum o&odecim horumce Pun-
ftorum apiculis rubellis, corneo-ofleis , fernet
dignofcenda praebeantj decimumvero eorum
par paullo obfcurius interftinguatur : quae forte
ratio e f t , qtiare incomparabilis Malpighius ne*
quaquam v ig in ti, fed tantum o&odecim ejus*
modi Punita in Bombycibus defcribat® Vi-
ginti Fiftulae Pulmonales,quaein Verme Apis,
a Punitis illis veluti ortae, introrfum in corpus
feruntur, omnes inter fe communicant: ab
uno enim Punito ad aliud jugiter protenditur
tubulus quidam} ut ita tandem per univerfum
corpus propagetur anaftomofis. Longe mira-
biliflima fane eft harumce Fiftularum Pulmo-
nalium conftruitio: omnes enim crifpatis veluti
ex Annulis conftant,qui aritiffime ad fe mutuo
contorti,tenuiflimisque Filamentis &Mem-
branulis inter fe connexi, adeo folidam effi-
ciunt compagem',* ut nusquam , nifi per
mediam cavitatem femper patulam, aer
tranfmeare queat. Praeterea funt & Annuii
hi in aliisFiftulis crebrius contorti, quam in
aliis. Caeterum vero artificiofiflima e ftiis inlo-
cis fabrica, ubi hae Fiftulae in ramos atque pro-
pagines dividuntur : ibidem enim Annuii miro
quodam artificio juxta fe mutuo compofiti, &
interventu prolongantium, abbreviantium, &
incurvatorum Annulorum inter fe conjuniii
funt. Ifthaec omnia quam elegantifiime vide-
re lic e t , fi quis Fiftulas hafce, tenuiflimo vitri
frade
c Wederom laat ik het dikker en wyder makiti,
om daar in bequaam de lugt döor de ment in te
perfen, het'welke gedaan fynde, foo Vul ik dat.
door fyn dik eynde c met een gecouleurde fubtiele,
dari niet door dringende vogtigheid, en boor danfoo
allenkskens met fyn dünne eynde d door het Hart,
dat ligt gefchiet, en dan kan men met fa ß te blafen,
en het Hart, ende ook eenige vaten die daar uit
gaan vullen. Fordert boewel men geen andere
deelen, in deefe Wurmen. gewaar wort, foo fyn
daar nog in aan te merken , de Luchtpypen ende
het Ruggemerg; dan alfoo ik het Merg Om haare
teerheid ende weekheid, niet wel heb kumen nafpeu-
ren, foo heb ikfe in het Mameken van de Bye weer
makkelyk genoeg ondekt, alwäar ik fe aftekenende
befchryven fal.
■ DeAdemhaletide Openiiigen als gefegt fyn tien aan
Weerfyden van het lichaam, en alfoo twintig iti 't
getal, even als in de Sydewumen ende Ho'utwUrm,
dan daar dit merkelyk onderfcheit by komt, te wee*
ten, dat *er in de Houtwunn ende Sywurmen maar
agtien door rootagtige en hoornbeenige ßippelen on*
derfcheiden o f merkelyk fyn ; fynde het tiende paar
alfoo wat duyßerder om te onderfcheiden; het welke
mogelyk de reeden is , dat den onvergelykelyken
1 Malpighius daar geen twintig ,metar alleen agtien
befchryft in de Zy wurmen. Deefe Longpypen hier in
de Wurm van de Bye, dewelke van de Openingen
naa binnen in’t lichaam gaan, communiceeren geheel
met malkanderen, gaatide daar een pypken van de
eene Opening tot de andere, tot dat fe eyndelyk het ge-
heele lichaam door verfpreit worden. Wonderlyk
ja feer wonderlyk is *t hoe deefe Longpypkens ge-
maakt fy n , alle uyt krulwyfe ringekens beflaande,
die feer digt aan een gtboogen worden, ende met
feer dünne Vefelkens ende Flieskens aan een gehegt
Worden, ende alfoo digt daar door op eenfiuy*
ten, datier geen lucht, ah door haare altyd openfiaan-
de holte pafferen kan. . Nog fyn deefe ringekens in
’t eene pyfken langer als in het andere, ende dikmaal-
der omgeboogen ; fynde vorders feer konfiig van
maakfel, ter plaatfe daar, fe in takken en ramificä-
tien verdeelt worden , alwaaf deefe ringekens feet
kunßig ndffens een en aan malkanderen gevleyt en
verknogt worden: dat döor verkortende verlangende,
en geboge ringekens gefchiet. Het welk alles
niet beter te fien is., als met deefe pypkens ’op over-
dunne ßukskens glas te leggen , dat een feer nutte
kunßgreep is, alfoo men op die wyfe- felfs de aU
■ derfragmento
impofitas, adverfa'dein lute: con- 111 IlilllMlllWB firner tenuibus vitris coloratis, nigri ,
ergo fuper tenmo p utaonum hae
viridibus, rubris , enllocan. , hiant.
■ H H H
[ fpiravit, nunquam pemtus e Pulmonum fub
ft ntla exeud denuo poffit. Notandum prae
te re a e ft, quod hae Pulmonum cannula® adeo
per omnes corporis partes in hoc Verme d.ftn-
I buantur;ut ve) Cerebrum quoque, N e rv i, ipfl- f q ueed amO cu li.iis fint inilruaatquemadmo-
I dum poftea in Anatome O culi, cuJusJ abrl
I inexplicabilis infinitam fummi Architefti dex-
I teritatem teftatur, demonftrabo. Sequiturjara
I explicanda figura fexca , quae vifcera quae,
I dam Vermis exhibet. . . . M H
derfubtielße deelen kan beßgtigen, dewelke mert
tot meer onderfcheit wel op dun gecouleurt, fw a it ,
groen, ende root glas kan leggenj Altyt, als gefegt,
blyven deefe Longpypkens open ßa a n , als ook in ons
ende de andere Dieren plaats grypt, voomamentlyk
omtrent de kraakbeenige ringen van den Hals, waar-
om dan de lucht nooit geheel uyt een Menfch o f
Dier, dat maar eens adern gehaalt heeft, uyt het
lichaam van deLong kan beweegtworden. Nogis t
aanmerkelyk omtrent deefe Longpypkens, datfe alle de
deelen van het lichaam in deefe Wurm voorfien,tot
de Herfenen, Senuen , ende de Oogen felfs toé;
dat ik nog nader omtrent de ontleeding van het Oog,
dat onäoorfoekelyk kunß ende proefßuk van den
grooten Boumeeßer, toonen fal. Deefe fesde fi*
guur vertoont nu eenige ingewanden van den
Wurm.
m a. aa Ventriculum n ota t, infimcis Fiftulis ae-
d t - riisid , quae ipfi infiguntur, inftruaum. ¿Gula
■ c. eft. c Nonnullas exhibet partículas Glandulo- I fas quae veluti per Ventriculum transparent.
■ Caeterum Ventriculus pofteriora verfus Fibris
gaudet mufculofis e , circularibus, quae conten-
M J tis ejus movendis inferviunt.g g g g Quatuor funt
V a f a five Inteftina caeca, hb Inferaonem mon-
ftrat Vaforum c a e c o r u m infra Pylorum/. iS e -
■ quentia fifth Vermis Inteftina , Craflum & R e - ,
ttumj quorum extremo finietiamnum adhae-
| rens Cutis particula fimul depifta cermtur.
B I. MnternamexhibetVentriculi Tunicam,fubtilem,
contends repletam paflim coagulatis , five in
heterogenea disparatis: quod quidem obfeuriora
a. illa löca in icone defignant. a Sunt Fiftulae netui
Tab.
X X IV .
Fig.v.
a a I s de Maag met oneyndige Lughtpyp-
kensd d, diedefelve ingeplant worden, voorfien.btS
de Strot. c fyn eenige klieragtige deelkens doot
den Maag als. heen febynende te fien: vordere
is de felvena ägteren met ronde fpieragtige Vefels e
befet, dewelke het geen daar in bevat Wordbeweegen.
g g g g zyn de vier blinde Faten o f Darmen. h h
vertoont de inplanting van de blinde F'aten agter het
1 Maagportierf.x vertoont,den volgenden Darm,de dikke
en de regte, in den Wurm, alwaar agter aan nog een
vliesken van de huyt aan gemaaltis. 1 vertoont de
inwendige fyne rok van den Maag, met het geen
daar in bevat is vervult, dat hier en daar gefchift
o f gedeelt i s , dat fig in de figuur als een don-
kerheid vertoont. a zyn de fpin pypkens o f beurS-
kens daar de f io f illaloca in icone delignant. Äountrutuiac ^ tot het ^fpinfel in bereit wort.
dicatae five Sacculi, in qüibus ftarriinum mate- 1 b vertoont de plaats daar dejelve vereenigen. c
!>• ries praeparatur. b. L» ocum monnft._rait , qüoFiftu- A« n\or/ipei'm(Tpn dp. loin tvokens. d d d
. cc. laehae inter fe uniuntur. ctfDivifiones harum-
Àdd. ce Fiftularum exhibet. ddddLocns eft,quo F iftulae
netui infervientesdefra&ae fu n t, & ultra
quem haud potui hocce tempore eas amplius
profequi : difficultaü enim fimül & hoc
accedebat, quod aliae res , quoque inveftigan-
d a e , omne, quo tunc fruebar , otium fibi
vendicarent. In Vermibus Crabronum eandem
pariter invenio difficultatem ; quae tamen in
hifee lónge leviori negotio fuperanda foret: at
vero fórtis fortunae e f t , tantam acquirere
Crabronum copiam, ut ingens fatis Vermium
numerus inde fuppetat.
vertoont de verdeelingen van de fpin pypkens.d d
vertoont de plaats daar de fpin pypkens afgebroo-
km fy n , ende ik defelve niet verder heb voor
het tegenswoordige kunhen vervolgen, te meer
om dat ik nu ook myn tyt van noden bad,om andere
faken f onderfoeken. In de Wurmen van de Hör-
fels vind ik defelve zwärigheid, hoewel het daar
vry ligter fou vollen , dan bet is hafart die te
bekomen , om Wurmen genoeg te hebben.
Figura fequens Fiftulas Vermis Pulmonales I HE
De votgende figuur vertoont de Longhpypkent
M m mm m -vari