S 3 6
mopere praeprimis amnjadverti meretur, quo-
nam revera modo Ne rvu s cum Mufculo junga-
tur jqua ratione is intus in Mufculo conllruttus litj
quis ejus ibi curfus, introitus, medium, diftnbu-
tio & finis} porro quo patto is cum fibra motrice
communicet, & queronam in hac effettum
producati tum qualis illa proprie fit materies
fubtiliflìma, quae, praeter ullam controver-
iiam , per Nervum ad Mufculum devehitur.
A t vero longiifime a b e ft, ut modo memorata
■omnia ad iilam cognitionem piene fufficiant.
Imo membranarum quoque, tam Mufculi fu-
perficiem, quam interiora, inveftientium, con-
firuttionem, fubtilesque fibrillas, quae ab una
a d alteram fibram motricem pertingunt , & ,
tenuiifimae inftar telae , per harum interilitia
fefe diffundunt, cognofcere oporteret: quin &
V ena e Arteriaeque Mufculi ftruttura, & vera
intus in Mufculo conilitutio, nee non quae
porro ad Fibrae motricis compofitionem accurate
intelligendam pertinent, fìmul notare-
quirerentur. Ifthaec vero omnia adhuc ob-
fcura & incognita funt ; nec forte dete-
gentur prius , quam tempus omne extre-
mamque [diligentiam in fola hac re inda-
ganda collocaverimus i induftria enim atque
conatu indefeffo utique tandem eruuntur
omnia. Quantum ad me adtinet; fateòr cand
id e , inter ea ,q ua e hattenus in Anatomepro-
pofui, s e unicum quidem dari thema, quod a
me ad iìlam usque perfettionem, ad quam
id evehi polfe certo mihi conftat, perduttum
effe gloriar! aufim. Scilicet, ad hoc obtinen-
dum totam aetatem in unico quodam invento
confumere debuiffem ; quod quidem neutiquam
expedire mihi videtur ; quippe qui aliunde
edam perfuafiffunum habeo , q uod, fi vel ad
ultimam quoque metam demum pervenirem,
nil tarnen nifi infciùam meam reperturus ef-
fem. H a c de caufa fatius d u x i , variis rebus,
quam unieae tantum , operam impendere ; ne
plura D E I Opera ,dum paullo'profundiori unius
alteriusve cognitioni inhiarem » abfcondita per.
manerent : proietto enim omnis, cujus capaces
fumus, v era fcientia in eoduntaxat vertitur, ut
D E U M , quo d e c e t , modo amare fciamus.
C ir c a omnia igitur hattenus recenfita quam
phirimos adhuc, eosque infolubiles, nodos inverno.
Anatomicus praeftantilìì
ren is het feer opmerkelyk om te wetten., f§
dog eygentlyk de Senuw daar meede vereenigt k
watfiruttuur hy daar binnen in heeft, en hoe £
loop, ingank, midden, difiributie en eyndeisjw
dan wat voor communicatie dat hy ook met de beleg
en d e Vefels heeft, en wat werking hy in de.
felv e veroorfaakt: gelyk dan ook, wat eygmu
diefubtiele materie i s , die buytenalle difpuut dm
de Senuw tot de Spier gevoert wort. Maar dit alles
is nog op ver na niet genoeg tot deefe kemis,
alfoo men ook de firuttuur der Vliejen, foo om
binnen in de Spier,met dan haare fubtile Vefelkem
die van de' eene beweegcnde Vefel tot. de andere en
ook tujfen beyde,als een fy n geweeffel loopen, dien-
de te kennen: gelyk ook het maakfil van de Ader
en Slagader, en haare waaragtige geßelteniffen
binnen in de Spier : en wat 'daar vorder nog tot dt
kemis van de firuEtuur der beweegende. Vefels It*
hoort. D a t alles nog dohker en onbekent is; en
...Jgelyk h ie tfa l bekent worden, ten fy men alfyn
tyt alleen op deefe faak kwam aan te leggen, en
fyn alderuyterfie neerfligheid daar toe gebruyite;
wantfekerlyk den yver en neerfligheid. mdekken
alles. Maar wat my belangt, van alles wat ik
in de Anatomie tot nog toe heb voorgefielt, daar
kan ik niet van feggen, dat ik mg oit een.faak tot
die perfettie uytgevoert heb, daar ik Jetyrhk m
weet, -dat men fe fou toe kunnen brengen: nrn
dan mofi ik al myn leeven in een eenige ontdeMng
verßyten. Dat ik ormodig oordeel, om dat ik cd
fekerlyk weet, dat als ik a l ten eynde gekotnen was,
ik niet als myn onwetentheid fou vinden, • Endaar-
om beb ik liever verfebeyde faken willen verbände-
len , dan een eenige , op dat de JVerken GODS
niet verhoolen fouden blyven , om een weypig W(r
o f minder kennis, die men van defelve flu nt°lm
hebben; alfoo onfe waaragtige weetenfihap alleen
befiaat, in dat we C O D wel weiten te M t
non.
venio. Etquamvis AnatomiCUS praeitanuili- genweeaen. en met ugwjiuun™ 0 .
mus D, Stenonis, permulta oppido curiofa ad Anatomicus de H . Stenoms , ^ J ee {s u j»
h ancrem fpettantia d e tex erit; medio tarnen keurigbeeden omirent ontdekt heeft , j
in curriculo is quoque haefitavit. Quantum het midden van fyn loop blyven fiee1 * ^
praeterea abeih, ut motum atque effettum, minder kan men fig voldoen omtren jp
quem fubtilis Spiritus, continuo per Ne rvös in en werking, dewelke diefubtiele geeje
Mu-
1k bevinde dan omirent alle de 1 ,
tolde faken mg fie r veele en onoploßlyke ver _
gentheeden: en niet tegenftaande datdeufntuA^
Mofculos influens, ibi producit, cognofcamus !
Sane & haec res caligine impenetrabili fepulta
jacet. Quoniam interim variis paullatim temporibus
haud pauca inftitui circa motum Mu-
fculorum experimenta ; praecipua horum nunc
jnmediumproferam,atque intelligentium exa-
ipini fubmittam.
Aeternae veritatis , maximique momenti
res eil, quod, quocunque etiam tempore Nervi
viventium corporum adtrettentur , ilatim
in Mufculis, ad quos illi feruntur, notabilis
produci motùs, isque a naturali Mufculorum
iftorum contrattione nequaquam diferepans,
obfervetur. Quocirca fi Nervös v . g» Diaphra-
gmatis, in vivo Cane aperto, leviter faltem
fubtiliffimae acus cufpide vellicaveris, pupu-
geris, aut igne propius admoto, acribusve li-
quoribus infinuatis , ftimulaveris ; mox Diaphragma
naturalem fuam obire funttionem, feie
contrahere, e fornicato planum fie r i, e
Thorace fernet efferre , Abdominis vifcera
extrorfum protrudere , atque Thoracis ca*
vumea proportione, qua {Diaphragma fernet
contrahendo planius evadit, magisque e Petto-
re protendi tur, ampliari videbis.
ElegantSffimum eft ilmulque Jacnadiffimum
iocee experimentum ; quandoquidem & motus,
qui incompofito ilio Mufculo tum temporis a-
limadTertitur, mirabilem fefe.praebetj & quia
id ipfum experimentum eodem in fubjeilo
multodes iterari poteft : modo Nervi Diaphra-
gmaus, qua principiis Inis juxta Pericardium
decurrunt, irritentur prius ; dein vero pro alte-
ra , tertia dt quarta facienda irritatione , paul-
litim defcendendo, magis magisque inferior
«ran regio fdjgatur , donee ad ipfum deni,
que, quo Diaphragma» inferiiowr, locum per-
uentum fit.
P«ro Experimentum ilhid ta ti modo hac in
PWe, vertun & in rebauis omnibus corporis
partibus mufculofis, circa N e r v um ,
eventuquamfaciliimeioftiniipotell. Hinc
p TOenUum Animalium difleftjone toties ob-
pumm^’ XTU0^.’ dun> dilcinduntur aut
Mufcni; jCrv1’ ^ S nes admodum motus in
prog. r ,’ ad ^u° s M pertinent, exoriantur :
Soerim ' tsmn*s ejB5modi qgidpiam Mvolog.
»eumin r 7U3® vf«rrinutm ac tritiflimum
S Nee,airx exPerimentum ipli monllravif-
*°®iadverrv ^•U3druPedibusid folummodo fieri
> fed & in Avibus ac Pifcibus;
praeveroorfaakt,
die gedmrig door de SeinM daar in .
vloeyt: ah finde dit een faak, die onder oneyndig»
duyjlerieeden verborgen is. Egter alfoo ik m trent
deefe beweging der Spieren al vry eenige experi-
menten m en dan gedaan bebbe, fo o fa l ik de
prmcipaalße tegenswoordig voorßcllen , e» die het
oordeel der verßandige ondermerpen.
Het is een faak van een eeuviige vtdarheid, en
feer groote confideratie, dat ten welken lyde men
de Setmwen der leevende lichaamen aanroert, dat
men terßont in de Spieren, waar naa toe fy loa-,
p en, een tnerkelyke beweeging ß e t veroorfaakt, de-
welke van de natuurelyke contraäie. der felv e niet
verfcheelt. Waartm foo men de Senuwen, ly
exempel, van het M iddelrif in een levendig geo-
pende Hont, fagtelyk met de punt van een feer fy -
ne naalt kernt te prikkelen, te fieeken , o f met een
weynig vrnr , en ingedronge o f fiberpe water en,
komt te miteeren , foo fa l men datelyk bet M id .
d elriffy n -natuurelyke fu n ü ie fien Volvoeren , fig
contraheeren, van verwulfd vlak worden , en fig
uyt de Borfi te beweegen, en de Ingewanicn van
de Buyk uytwaarts te ftooten: en men fa l het de
B orfi naa die proportie fien diiateeren , naa dewelke
dat het in fyn contraSlie regier w ort. en fig
verier uyt de Borfi extendeert.
D it is een feer aardig en eok Vefmakefyk experl,
ment, foo om de wtmderlykt beweeging, die men
in die geemponeerde Spier dan fie t , als meede om.
dat het felv e experiment in het felv e fuhjeSt v e e l
maals kan herbaalt worden, foo men maar dt
Middelrifts-Zenuwen , daar fe in haar beginfet
längs heti Hartefakje heen loopen, kamt te irritee-
ren , en fio allenkskens tot de tweede, derdc.endt
werde irritatie, naa onderen kamt voort te gaan»
tot daar fy ingeplant worden.
N u , niet alleen m trent dat d eel, maar ook
omirent alle de vordere fpieragtige deelen van het
lichaam des D iers, kan men dit experiment feer
ligt omtrent de Zenuw in bet werk fie llen . IVaar-
m ons ook dikmaah geheurt, in de lgven.de Semen,
der Dieren, alswy de Zeuuwen met een mes door~
fnydcn ofraaken, dat we feer notable heweegingen
in de onderhorige Spieren gewaar worden.
Gelyk de H . Stenonis ook diergelyüs y fts Myolog.
fpec. pag. 78 en jy . edit. JanJf. aangetekm heeft.
Wanneer ik hem te vooren een feer out en bekent
experiment van my in de Jähorfihen getarnt
hadt. En dit fu t men niet alleen in de viervoeti.
ge Dieren te gefchieden, ynaar ook in de Fogeíen
C e c c c e c c c c a , n
1H § I nnin i1
líiiiK ¡í¡ i