388 J 0 AN NI S S W A M M E R D A M M I I
tis tarnen, obfidetur: in Mafculis con fe r tjo re sl* Manuekens is fie Borft. met digte pluym bay-
obfervantur hi P i l i , at propemodum aequel rigs Hayrkcns ie fe t , die bykans van eene langte'
lo n g i, colore tarnen praediti magis gtifeo ,\Jyn, ende van couletir mit gryfer, als fiefelvein de
quam quidem in Vulgaribus Apibus & Foe-
tnelüs: Foemellae indem minore horumee Pi-
lorum numero gaudent.
Qulbusvis Apibus quatuor funt Alae. InMan-
bus quidem longiores hae funt& latio res, quam
in Vulgaribus: in Foemellis autem , quamvisae-
que longae fint Alae , & forte eriam longiores,
quam in Vulgaribus , tarnen videntur efle bre-
v iores ; quia pars ima corporis Foemellarum
tanto major e il atque longlor, ut Ovula ibi
collocari queant.
gemeene Byen, ende de Wyfkens fy n , almaarfoo
veel Pluymh aarkens niet te fien en fyn.
Singülae tres Apum fpecies Alarum fuarum
motu fonitum edünt; cui excitando multum
quoque infervit aer internus, e corpore ipfa-
rum per Fillulas aeriferas propulfus: harumee
enim Fiftularum nonnullae patulis fubter Alas
ofeulis fefe aperiunt. Quin & haud parum
hue conferunt cavitates quaedam, capiendo
vibrandoque aeri idoneae, fubter & inter Alas
efformatae. Nfque etiam Scapulae hinc ex-
dudendae funt; utpote quae fupra Alascollo-
catae, cum Thorace conjunitae, fuis in cavis
hiantia gerunt Filtularum aeriarum orificia. Sic
omnium horumee concurfu A la e , v i aeris propuhi,
bombum, A p i b u s proprium, excitant.
Sex Cruribus omnes inftruaae funt Apes
Vier Viengelen hebben al 'de Byen. In de Man-,
nckensfyn de Viengelen, langer, ende breeder alt in
de gemeene Byen." in de Wyfkens , boemel de
Vleugelen Haar foo lang, ende ook langer fyn als
in de gemeene Byen , feofehynen fe egter korter,
am de langte van bet tmderdeel des Mchaanis, dat:
greater is , om de Eyeren te plaatfen. -
Haar geluyt geeven alle de drie foortln der Byen
door middelvan haare Vleugelen, viaar toeveel helft
de Lucht, binnen uyt haar Hcbaam door de Lucht-',
pypen gedreeven mordende, ende maar van eenige
ander de Vleugelen uytkomen, o f haar opening beb-'
ben. Nog doen daar veel toe eenige Mligbeden
om lucht te vangen, ende te zmaajen onder, ende
tujfchen de Vleugelen gemaakt. Gelyk als ook doeii
de Schouderbladen, dieboven de Vleugelen geplaatfi
fynde, enmetde Borft verbanden mefende, in b'aas
re boltigbeden openingen van Lmsbtpypen bebben:
Waar door de Vleugelen,- dbor middel van de wort*
gedreve lucht, bet geluyt dir Byen maaken.
quorum quodlibet novem conftat articulis. Fe
mori nimirum tres funt articuli; Tibiae duo
Pedique demum quatuor. In Apibus Vulgari-
bus Crura .pofteriora latitudine multum ante,
cellunt anterioribus:- at nec in Mafculis , nec
in Foemellis,adeo notabilis eft ifthaec differen
tia. Apes Vulgares in quinto & latiilimo Cru
rum pofteriorum articulo, qui Tibiae primus eil.
utrinque, Ceram, vel alias Panem Apum, por*
tant, atque ad extimum Tibiae latus coacervant:
ib i enim loci & Crus haud adeo pilofum e i l ,
a c a b interno latere; & infuper parte pöfti-
ca,ib id em , inferiora,verfus circa fubfequentem
primum Pedis ardculum, nonnullae collocatae
funt Setae corneo-olfeae, quae nec in Maribus
reperiuntur, nec & in Foemellis adeo di-
ftincte confpicuae funt. Tertius five ultimus
. Ses Beenen bebberi. alte ä Syeh, ieder uyt neged
leeden befiaande; bet Deybeen beef i drie leeden, dt
Schenkel tmee leeden, ende de Voet vier leeden. h i
de gemeene Byen fyn de dgterfie Beentn veel breeder
als de voorße- In de Mannckens fyn äefelve
foo merkelyk niet, als mk in de Wyfkihs niete
Jan bet Vyfde eh breetfte lit van de ladtfte Bcehent
ofie anders aan bet ierfte lit van de Schinkel,’daar
d ra g en de 'gemeene Byen op ider Voet bet Wafcb
ofte a n d e r s bet Byenbroot, dat felve ftapelerfe op
de buytenfie fyde van de. Schinckel, alvraar bet
Been foo hayrigb niet en is , als aan de binnenßt
fyde, en almaar nog dgter aan, na.om lang ,
mtrtnt bet volgende eerße lit Van de Voet , ¿eilige
hoornbeenagtigeßreepen geplaatfi fyn , die in de
Mannehns niet en fyn , - nog ook op die kennely-
ke wyfefooi’ in bet Wyfken. Het derde ofüyter'
itincte compicuae mnt.icruu»
Femoris articulus bänis prioribus longior e i l : \ de tvite. volgende leeden van de Schenkel fyn plat
duo fnbfpqnBnre« Tibiae articuli plani \endebreetagtig, van bimen digt met pluym hayrfunt
& nonnihil lati, interna parte PiUs fubtili- kens befet. De vier volgende leeden van de Voet,
bus, plumofis, denfe llipati. Quatuor dein- \daar is bet laatßt lit meede mat greater.Ban als de
ceps Pedis articulorum poftremus itidem trib u s\drie eerße, alloo eenige merkelyke; Spierkens däetr
prioribus paullo grandior e fl 5 quandoquidem binnen in geplaatfi m o rd en , demelltt de nagelen dir
notabiles quidam intra eum collocantur Mufculi, Voeten bewegen, .
movendis Pedum unguiculis dellinati.
Pe-
Tab:
X V II.
Fig. v il i .
Pedes duobus armati funt Unguibus majori.
aUte e rC Pedu S Unguiculos molliffima quae-
*• texturae membranolae, 3HRB limpid'us (lillat humor. Molllcu-
— partem Pedis, pro lhb .tu, mter am-
bulandum quoque extrorfum obvertere vaknt
Apes : unde crediderim, rpfas hune m modern,
retraftis v id e lice t, un ludentes folent
Feles, Pedum unguibus, fuper Proie recens
obtexta, aut & n ov iter parata fuper C e ra , de*-
currere; ne quid detrimenti adferant.
Qpatnor Crura pofteriora ad inferiorem &
De nagelen aän de Voeten fyn twee groote > ende
twee wat kleendcr , dewelke kleene als niet de
grootße gcarticuleert morden.
Tujfchen de nagelen der Voeten in, is te zien eene
feer zagte fuhftantie, vliefig ban ßruttuur , en
ah men dat kibefi, foo loopt daar een heldere vog-,
tigheid uyt: dit weeke deelken des Voets kunnen de
Byen [in ’t gaan, als fe willen | ook uytwaarts
beweegen; en hier meede lopen fe , foo ik vertrouw,
'over haar effen toegefponnen Bröetfel> ofte ook het
nieuw ende eerß gemaakt JVas ,. om. dat niet te
kwetfen; ende houden alfoo\dc nagelen der Voeten
dan in , op die tyt, als de Kutten doen, die met ie~
mantfpeeleri.
De plaats van de vier laatße Beenen is onder
pofficain Thoracis* partem, blna autem ante- ende agter aan de Borfi, fynde de tmcS worfte Bee-
riora adanticam collocata funt. Atque haec e il nen voor aan de B o ß geplaatfi , fiat fie reefien is , '
ratio,quare Apes,licub i Caput ipfarumde trun-
eo abftraxeris ; id tarnen adhnc annexum prae
fe ferant, & cum éo , ligaminis veluti cujus-
dam interventu, cohaerefcantl _ _
In Apibus porro Vulgaribus feptemAbdomims
Annulorum extrema ex fubnigto fufca funt : in
Maribns autemflavefcunt:qUodipfum&inFoe-
mellis obtinet, potiffimüm tarnen circa partem inferiorem:
ibi loci enim Annull abdominales tantum
non penitus flavi funt. Atque hinc e i l ,
quod Réx -colore aureo fuperbìre perhibeatur.
Aculeiis, qui in Ape Vulgari re ità protenfus
'exftat, in Mafculis plane deficit j in Foemellis
aiitem penitus IncurVùs eil.
Aplcula vulgaris propemodiim altero tanto
minor e l i , qùam Mas: Foemella pariter ma-
gnitudine cedit Mafculo : at corpore tamen
jgaudet acatiore multo atque longiore ; quo
quidem aeque - aè m o le , Vulgaribus Apibus
antecellit.
Apum Vulgarium color obfeure aureo accediti
Mafcüli nonnihir magis grifei funt; A -
bdomen Foemellarum magis aureum eft.
Ha&énus fécenfitae Apum partes tantum non
omnes Pilis hirfütaefurit, quos ■, m icrofcopii interventu
, perquam elegantes effe plumulas ob-
fervamüs: quemadmoduni ex fig. V II I. innotefeit,
àlioqùe deineeps loco prolixius exponetur.
Apes Vulgares pro rtaturalibUS veluti Euttii-
chis, neutriimque ad gertus pertinentibus, hawanneer
men de Byen het Hooft aftrekt, datfe
'dan met het felve volgen, ende daar als aan vaß
hlyven, door eenige licrknogtheid.
Vorder foo fyn de feeven Ringen van den Ow-
derbuikop haare einden van couleur fwartagtigbruyn
in de gemeene Byen. In de Mannckens trekkenfe na
’t_geele. Als ook in de Wyfkens, dan voornamentlyk
van onderen, daar de ringen jdes Buyks haaß gan- ,
fchelyk geel fyn. Waar van daan het.komt, dat de
Konink een goutagtige couleur toegefchreven wort. .
Den Angel, die in de gemeene By [regt uyt ftaat,
die mankeert geheel in het Manneken; ende in het
Wyfken is hy ganfchelyk krom.
Het gemeene Byken is haaß eeris foo kleen als .
het Mannekcn : het Wyfken is weer wat kleender
als het Marmeken, maar veel fpitfer van lichaam
ende langer; daar in , het ook als ook in 'grootte het
gemeene Byeken verre overtrefr.
De couleur der g’emeene Byen , is naa ’t donke'r
goutgeel trekkende. De Mannckens fyn wat graau-
vier. De Buik int W y f ken is wat goutgeelder.
Alle de gefeide deelen der Byen fyn ten maßen
i by met hayr befet, het welke ah men door een
vergrootglas beßet, men feer aardige pluymkens
b'evint tefyn. Als in de fig. V III: wort aange-
weefen: en waar van op een andere plaats nog iets
meer fa l geßght werden:
De gemeene Byen kan men aanmerken ah van
ohzydig geflacht fynde, en mtmrlyk gelubde, zyndè
beri poffunt : quanquam nihilominus, ratione j me¿r vrouvielyk ah mannelyk van maakfel
fábrícae & indölis , foemineo propiüs fexui j i enj emr^ j ) e Mannekens hebben merkelyke ende tafle-
quam mafeulino, accédant. Mares cönfpicuis j
admodüm & vel palpandis gaudent Organis G e - :
nitalibus. Foemellis Ovariuni e il & infinitus
0.VUlyke
Teeldeelen. Ende Wyfkens hebben een Eyerßok
met duiztnden van Eyeren, ah te fynertytfalbe-
; Ff ff f i P B I