B t B L Í A N A T U R A E ,
velociter protendendae gratia id in hoc Animali
obtinet : quamvis enim ad hancce Linguae
ejaculationem nónnulli etiam Mufculi
operam conferant ; potiiTimum tamen ea pen-
det ab ae re, qiii e Pulmone in duplex Linguae
cavum compellitur. Auditus organum quoque
& Splenem in Chamaeleonte inveni : ut ut
perquam induftrii quidam in G a lliisV i r i, qui
Chamaeleonds Anatomen ediderunt, has ipfi
partes deefle aflerant. lidem etiam circa Uteri
Cornua infigniter errarunt : quum ea néc accurate
depi&a, nec exafté defcripta dederint.'
Fiftulae Pulmonales pariter haud fatis acumi-
natae ab ipfis repraefentantur. Nolim tamen
quispiam ex iftimet, ifthaec aninio carpendi
alios a m e proferri: imo v e ro , in id folum intendo,
ut, quantum fieri poteft, Naturae véra
facies atque indoles oculis exponatuf. Utinam
hinc alii limilem in modum cenfilrani quoque
meorum agere vellent : neque enim dubito >
quin & ipfe paifim erraverim. Sufficit m ih i,
quod liberrime adfeverare aufim, me hoc in
tra&atu nemini,datà operà, voluifleimponere:
quod ipfum quidem de nonfiullis quoque aliis,
at perpaucis tamen , Autoribus fentio. Pruritus
enim fcribendi eousque hodie invaluit j
ut gaudeant homines librum edere folis reple-
tum cerebri fui phantafmatibus, DEUMque fic
five Naturam injuria afficere. Id autem, faxit
D E U S , ut a me nunquamcommittatur : veri-
tàs enim atqile animi religio in defcribendis
rebus naturalibus, utpote quae Divinorum mi*
raculorum Biblia funt, pariter obtinere debet ;
nifiquis fernet ipfum & alios decipere geftiat:
quandoquidem omnia demum tempore reve-
lantur.
Verum redeamus ad Apes. Vermes igitur illi
d ifto modo cellulas fuas intus filis obtexunt ,
excrementa fua in has exonerant, ibidemqüe
tenuemfimiil pelliculam & Fiftulas aérias veteres
deponunt. Unde fi ifthaec omnia pluries fiunt,
id e ft , fi in ejusdem Alvearis cellulis nova ju-
giter Övula five Foetus , per continuos aliquot
annos, excliiduntur; omnino heceifum e f t , ut
cellulae paullatim anguftiores & minores eva-
dant. Apesque ideo cogantur, Alveari veteri
relitto, novum, ipfisque magis accommodatum,
de.ceraaedificium conftruere. Melli itidem,
quod in pollutas ejusmodi cellulas congeritur ,
Virginei Mellis nomen haud adeo competit ,*
nec Cera earuni Virginea adpellàrijure poteft:
qulndoquidem plurimis fordibus, quae inde
fecerni debent, utrumque fcatét. M e l , quo
utunhet
welk uytfchieten van den Tong, ddn aldäctr j
(Jhoe wel eenige Spieren daar meede toe contribue-
reri, ) niet als van de lucht, die uyt de Long in |
de dubbele holte van den Tong geperfi wort, voor*
nameritlyk a/hangt-. In dit Dier heb ik nog het \
gehoor ende de milt gevonden , dat einige feer cu| |
rieufe Franfche Heeren, die een Anatomie van den
Chamelcon hebben uytgegeven , egter komen te
lochenen, gelyk Je ook mei'kelyk dwaalen omtrent de
Hoornen des Lyfmoeders, die Je gartfch niet wel af-
teekenen nog befchryven. Soofyn ook haare Long-
pypen niet puntig genoeg afgebeelt. Het welk ikal-
les voörßelle, niet om iemant te taxeeren, maar al-
leen om de natuur,foo veel mogelyk, in fyn waare
weefen te doen befchouwen. Het welke ik dan wen-
ß e n , dat ook andere omtrent myne faaken doen mog-
ten, want ik eritwyfel niet , o f ik fou hier ende
Idaar in gemifi kunnen hebben. Dan hier van ben
'ik in deefe verhandeling heel vry, dat ik al willens
niemant wil bedriegen , het welk gevoelen ik ook
van eenige, dan niet als van feer weinige perfo-
nen hebbe, want de luß tot fchryven is nu foo
groot y dat men ß g kittelt een boek niet als van
concepten vervult te hebben uytgegeven, ende alfoo
GOD ofte de Natuur verongelykt- Het welk ik
nimmer hoop te doen, want waarheid ende cönfcien*
tie moet ook in de natuurelyke Hißorie waargenoo-
men worden y om dat fy een- Bybel van GODS
wondcren ist o f men bedriegt ß g ende andere,
want alles wort nog t* eeniger tyt ondekt*
J u tu n tu r Ubarli, plerumque adeo imPu™“
■ id en im , quoniam preffu de Cera, elicitu ,
pofìquam fincerior Meffis pars inde jam exfhi-
K a v i t , viliori pretto vendicur.
I s ì quis. iupra mertoraturn Texcnnì v i t e *
reitic ; particulam tantum ejus.una cumadhae-
K e n t e Cera, in meraciore Vini Spinto per ali-
419
‘heel onzuyverheden , die daar van afgefcheideh
moeten worden, fyn daar in verborgen.. De Höfling
der Koekebakkers is meefi foo onreyn , om dat
fy n a a den klaaren druyphoning uyt het Wafch
geperfi wort, endäaromgoet koopgegeven wort.-
Qm het voornoemde fpintfel te ßen , is niet
anders hodig als een fiuksken van het Wafch
in goeden Brandewyn eenige daagen te Jeggen, waar
fquot dies maceret : ita enim Cera in grumulos j oor jjet brokkeiig van een fa i vallen , ende het
Idilabetur, Textumque manifeftabitun. Qtiodft | j^ ntß i ajßQ opehbaar'fal worden: Soo men dit
¡vero integra ejusniodidomuncula cerea, e tiam - . _ ove^ ebaai¿e Brandewyn legt, als hei
jnum oblignata, Verrriemque ve ^ ^ f i c a t u m huysken nog heel en toe gefegelt i s , en de Wurm
I ¿dhuc continens, in Spintum Vini reétificatum f i & i :6J 6
limponituri túne úniverfuni Nymphae corpu- U Pop daar nog in t s , foo falmen dat ganfehe
I . ^ hnr> ítlifi- lichaam daar in beßooten vinden, dat ’er: ook met
úyt te krygen is,als met het felven ópen te fnyden.
Dit áfweeken van het Wafch om het fpinfel te fien
B » . 1- 1_ J*
|fculum,Texto fuo inclufum , nec nifi hoc dis-
Ife tto inde protrahendum , ie, viibi offert.
lEncheirefis ifthaec^qua, Textuhi vidèndi gra-
I tìa Ceram maceraìidò diffolvimus, id prae-
| terea boni habèt ì quodfic, quanì exa&iffime
f cognofcere liceat , quotnani vicìbùs Apes in
[ ima eademqùe cèllula prolem generaverint :
quot enimTexta in una cellula reperiuntu.r, toheéft
nog dit nut, dat men daar uyt perfett kan
weeten, hoe veelmaal de Byen in een Huysken hebben
voortgeteelt, want foo veel fpiritfels als men
in een Huysken vind, foo veel broetfels fyn daar
tidem ibi Ova fiiifle excliifa certo certius eft. \fekerlyk in geweefi. Als het fpintfel fonder te for-
•Tab.
kxv.
5g. H
Maar weer tot de Byen. Gelyk dan gefegt ßo I
fpinnen deefe Wurmen, fy loofen haare vuilighedeii I
in haare huyskens, ende fy ßroopen daar eeri dun I
huytken met vervelde luchtpypen in af. Het welk I
foo fy dikmaals doen*(te weeten als in eeri korf I
ende fyne huyskens eenige jaren na een jong zaat of I
broet gef et wort,) foo moeten de huyskens nootfa I
kelyk nauwer ende kleender worden , ende, de Byen I
gedwongen den korf te verlauten, om nieuw ende I
bekwamtr wörck o f tVafch te maakeh. De Ho- I
ning ook, die in diergelyke vervuylde Huyskens ver1 I
gaart wort, kan den naam van Maagden Ho- I
ning niet wel draagen , nogte ook het Wifch den
naam van ’t regte Maagden wafch; want fett
veil
Si quándó mácerationis adminicúlo Cera tarn
caute de Texto fecerniturj ut nulla huic vis in-
feratur^patebitid hèxagonara domtinculae figu-
ram, in parte potiífimum inferiore, perquam nitide
exprimere : queinadmodum in fig. III. fub
lit. g confpici poteft. Textum hoc itidem circa
* bafin & ángulos cellulae femper nonnihil craflius
eft atque nigricantius , quani ad fupernam partem
; utpote qua magis membfanofiim e f t ,
magisque flavo praeditum colore. Quomodó
autem & undenam difcrimen hocce originem
ducat, ego hattenus ignoro. Qui Textum
faepe memoratum quam citiffime detegere
geftit, domunculam ceream punfto temporis
falteni cum Vini Spiritu aut Oleo Terebinthi-
nae ad ignem faciat ebullire. Quodfi etiam
Cera vetus cultro difcinditur ; nonnunquam
cèllularum fundamentum, quod àlias mirificae
tenuitatis e ft,v e l dimidiammonetae argenteae,
Imperialis diñae, craifitiem , ob pluraTexta fu-
per eo acervata ,aequare obfervamus. Id ipfum
Textum quibusdam impofuit , ut crederent,
quod Apicula qiiaevis fuam feorfim conftruat
domunculam : videbant nimirum Tex ta haec
lingula a fe mutuo difcreta eife, quando Cera
diffra&a ab iis feparabatur; quemadmodum
■facile quis experiri poteft, modo cellulas,aliquot
dierum Ipatio, in Spiritu Vinidebiliore maceret.
Id deinde boni ipfis etiam Favis adferunt
Texta , quod eos fortiores firmioresque reddant
;
ceeren uyt het Wâfch geweekt is , fa i men fien
dat het feer iiet de feshoekige figuur van het buys-
ken', dan voornamentlyk van onderen, vertoont, als
in de I I I . figuur by g te fien is. Dit fpinfel is
nog omtrent het fondament ende de hoeken van het
Huysken altyt wat dikker ende f wart er, als na bo-
venen, daar het vliéfiger ende geelder van couleur
isI Hot wdk onderfcheit hoe en waar het
eygentlyk van daan komt, ik nog niet en weet.
Om dit gèfeide fpirifel in een pgenblik te fien , is
niet anders te doen, als het e ff en in Brandewyn ó f
Tefpentyn olie op te kooken. Als men ook out Wafch
met een mes doorfnyt, foo fa i men fomtyts het
fondament der Huyskens wel. een halve ryksdaáU
der dik van weegen de dp een geplakte fpirifels bc-
vinden, daar het anders verwonderlyk dun is. Het
is dit fpirifel, waar door eenige bedroogen fyn geweefi
, meenende dat ieder Bye fyn Huysken byfon1
der maakten, wanneer het van een kwam te. wy-
\ken, ende het Wctfch te breeken, dat ligt te fien is %
als men de Huyskens een dag o f twee in fwakke
Brandewyn weekt*
Dit nut heeft het fpiiifel inde Honingraten, dat
het defelve vafi ende fierk maakt, waarom diekor-
O o 00 o ven>